ОҚу- әдістемелік кешені оқытушыға арналған пәннің ЖҰмыс бағдарламасы

«Қазіргі қазақ тілінің сөзжасамы»

СЕМЕЙ

1 ӘЗІРЛЕНДІ

Қазақ тілінің теориясы мен әдістемесі кафедрасының филология ғылымдарының кандидаты, аға оқытушы С.Ж. Тәттімбетова

2.2 Филология факультетінің оқу- әдістемелік бюросы

ОӘК төрайымы _________________Искакова Г.К.

Мазмұны

1 Қолданыс аясы

2 Нормативтік сілтемелер

3 Жалпы ережелер

4 Оқу пәнінің мазмұны (модуль)

5 Студенттің өздік жұмыстарының тақырыптары

6 Пәннің оқу-әдістемелік картасы

7 Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілу картасы

8 Әдебиеттер

I ҚОЛДАНЫС АЯСЫ

«Қазіргі қазақ тілінің сөзжасамы» пәнінің оқу-әдістемелік кешенінің құрамына кіретін оқытушыға арналған пәннің жұмыс бағдарламасы 5В020500 «Қазақ филологиясы» мамандығы студенттеріне арналған.

- Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігінің бекітілген және қолданысқа енгізілген ҚР МЖМБС 3.08.275-2006 Мемлекеттік білім беру стандарты;

5В020500 «Қазақ филологиясы» мамандығының типтік оқу жоспары;

- СТУ 042-ГУ-4-2013 «Пәннің оқу-әдістемелік кешендерін әзірлеуге және ресімдеуге қойылатын жалпы талаптар» университет стандарты;

- ДП 042-1.01-2013 «Пәннің оқу-әдістемелік кешенінің мазмұны мен құрылымы» құжаттық іс-жосығы.

3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР.

3.1 Пәннің қысқаша мазмұны:

«Қазіргі қазақ тілінің сөзжасамы» пәні сөзжасам туралы түсінік бере келіп, сөзжасам жүйесін, сөзжасамдық бірліктерді, сөзжасам заңдылықтарын, сөзжасамның амал-тәсілдерін, сөздердің жасалу жолдарын, сөзжасам арқылы жасалған туынды сөздерді, олардың түрлерін, сөзжасамдық үлгілерді, сөзжасамдық мағынаны, әр сөз табының сөзжасамын т.б. сөзжасамға қатысты мәселелерді зерттейді.

Студенттерге теориялық білім беріп, сол теориялық түсінікті пайдаланып, тілдік элементтердің құрылымдық ерекшеліктеріне талдаулар жасау арқылы еркін пайымдай алатындай дәрежеде білім беру.

«Қазіргі қазақ тілінің сөзжасамы» – ғылыми-теориялық білім беруді мақсат ете отырып, оның болашақта зерттелуге тиіс мәселелеріне байланысты студенттерді ғылыми ізденіске баулуды өзінің міндеті деп санайды. Бұл пәнді толық меңгеру үшін студент пәннің арнайы оқулығына және сөзжасам салаласы бойынша арнайы зерттеулердің нәтижесінде жазылған ғылыми еңбектерді талдап, түсініп, саналы түрде оқулары керек. Студент пәннің зерттеу нысанын, қарастыратын мәселесін, сөзжасамдық бірліктерді, сөзжасамның морфология, синтаксис, лексикамен т. б. салалармен байланысын, ерекшелігін білу керек. Сөзжасам үрдісіне қатысатын сөзжасам негізі, сөзжасамдық бірліктер, сөзжасамдық заңдылықтар мен тәсілдер туралы т.б. сөзжасамның теориялық мәселелеріне жан-жақты түсінік берілу керек.

3.3 Пәнді оқыту міндеттері:

– «Қазіргі қазақ тілінің сөзжасамы» пәні сөзжасам туралы түсінік беру;

– Сөзжасам жүйесін, сөзжасамдық бірліктерді, сөзжасам заңдылықтарын, сөзжасамның амал-тәсілдерінен туған қағидаларды ғылыми негізге сүйеніп қорыту;

– Сөздердің жасалу жолдарын, сөзжасам арқылы жасалған туынды сөздерді, олардың түрлерін, сөзжасамдық үлгілерді, сөзжасамдық мағынаны, әр сөз табының сөзжасамының өзара байланыстарын көрсету;

• 
  «Қазіргі қазақ тілінің сөзжасамы» басқа да лингвистикалық пәндермен өзара байланысын жан-жақты қарастыру;
  
• 
  Қазақ тілінің сөзжасам жүйесін, сөздің сөзжасамдық құрылымын, сөз таптарының сөзжасамдық категорияларын т.б. сөзжасамға қатысты мәселелерді саралап көрсету;
  

- «Қазіргі қазақ тілінің сөзжасамы пәнінің өзекті мәселелерін біліп шығады;

- Алған білімдерін практикада қолдана біледі;

- Тілді талдаудың негізгі әдістерін меңгереді;

- Теориялық талдау жасай алады;

- «Қазіргі қазақ тілінің сөзжасамы» туралы және оған тән категорияларды игеріп, түсінеді;

- Өзіндік пікір айта алады;

- Негізделген және қалыптасқан теориялық білімдерін жинақтай біледі.

3.5.1 Тіл біліміне кіріспе

3.5.2 Нормативті қазақ тілі

3.5.3 Қазіргі қазақ тілінің фонетикасы

3.5.4 Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы
3.6 Курстың постреквизиті:

3.6.1 Қазақ тілінің стилистикасы

3.6.2 Қазіргі қазақ тілінің стилистикасы

3.6.3 Когнитивтік лингвистика

3.6.4 Мәтін лингвистикасы

3.7 Оқу жұмыс жоспарынан көшірме:

1 Кесте

2 Кесте

Тақырыптар атауы және олардың мазмұны	Сағат саны
1	2
Дәріс сабақтары
№1 модуль. Сөзжасам теориясы.
1-тақырып Сөзжасам пәні, оның зерттеу нысандары.	1
2-тақырып Сөзжасам - тіл білімінің жеке саласы.	1
3-тақырып Сөзжасамның тілдің басқа салаларымен байланысы	1
4-тақырып Сөзжасам жүйесі	1
5-тақырып Сөзжасамдық ұя, тізбек, саты, жұп, тарам.
№2 модуль. Сөзжасамның негізгі теориялық ұғымдары.
6-тақырып Сөзжасамдық бірліктер, тәсілдер	1
7-тақырып Сөзжасамдық мағына	1
8-тақырып Сөзжасамдық тип, үлгі.	1
9-тақырып Туынды сөздер, олардың түрлері.	1
10-тақырып Күрделі сөздер, олардың түрлері.	1
№3 модуль. Есім сөздердің сөзжасамы.
11-тақырып Зат есімдердің сөзжасамы.	1
12-тақырып Сын есім сөзжасамы	1
13-тақырып Сан есім сөзжасамы	1
14-тақырып Үстеудің сөзжасамы	1
15-тақырып Етістіктің сөзжасамы	1
Барлығы	15
Тәжірибелік сабақтар
1-тақырып Сөзжасам пәні, оның зерттеу нысандары.
2-тақырып Сөзжасам - тіл білімінің жеке саласы.	1
3-тақырып Сөзжасамның тілдің басқа салаларымен байланысы	1
4-тақырып Сөзжасам жүйесі	1
5-тақырып Сөзжасамдық ұя, тізбек, саты, жұп, тарам.
6-тақырып Сөзжасамдық бірліктер, тәсілдер	1
7-тақырып Сөзжасамдық мағына	1
8-тақырып Сөзжасамдық тип, үлгі.	1
9-тақырып Туынды сөздер, олардың түрлері.
10-тақырып Күрделі сөздер, олардың түрлері.	1
11-тақырып Зат есімдердің сөзжасамы.	1
12-тақырып Сын есім сөзжасамы	1
13-тақырып Сан есім сөзжасамы
14-тақырып Үстеудің сөзжасамы	1
15-тақырып Етістіктің сөзжасамы	1
Барлығы	15

5 СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ

5.1 Сөзжасамның лингвистикалық негіздері.

5.3 Туынды сөздер

5.4 Күрделі сөздер, тіркескен күрделі сөздер.

5.5 Зат есімнің сөзжасамдық жұрнақтары.

5.6 Лексикалық мағынаны өзгертетін жұрнақтар.

5.7 Есімдерден сын атауын жасайтын жұрнақтар.

5.8 Етістіктен зат атауын жасайтын жұрнақтар.

5.9 Зат есімнің сөзжасамы.

5.10 Сын есімнің сөзжасамы

5.11 Күрделі атаулардың метафора арқылы жасалуы

5.12 Метафораны зерттеудегі когнитивтік бағыт.

5.13 Ғылыми әдебиеттерге шолу

5.14. Сөзжасамдағы семантика мәселесі.

5.15. Қоғамға қатысты қалыптасқан күрделі атаулар.

3-Кесте

Тақырып		Көрнекі құралдар, ОТҚ, плакаттар, стендтер	Өз бетімен дайындалу сұрақтары	Бақылау түрі
Дәріс сабағы	Тәжірибелік сабақ
1	2	4	5	6
1-тақырып Сөзжасам пәні, оның зерттеу нысандары.	1-тақырып Сөзжасам пәні, оның зерттеу нысандары.	Дәріс тезисі, сызба нұсқа слайдтар	Сөзжасамдық талдау жасау.	Жазбаша, ауызша
2-тақырып Сөзжасам - тіл білімінің жеке саласы.	2-тақырып Сөзжасам - тіл білімінің жеке саласы.	Дәріс тезисі, кесте слайд түрінде	Сөзжасамның негізгі теориялық ұғымдарына сипаттама беру.	Жазбаша, ауызша
3-тақырып Сөзжасамның тілдің басқа салаларымен байланысы	3-тақырып Сөзжасамның тілдің басқа салаларымен байланысы. Морфология, синтаксис, лексикология,морфонологиямен байланысы.	Дәріс тезисі, слайд	Грамматиканың түрлерін мысалмен дәлелдеу.	Жазбаша
4-тақырып Сөзжасам жүйесі	4-тақырып Сөзжасам жүйесі. Сөзжасамның ішкі заңдылықтары, құрамы, Сөзжасам нұсқалары, олардың қызметі.	Дәріс тезисі кесте слайд түрінде	Сөздің морфологиялық құрамына сипаттама беру	Ауызша Жазбаша
5-тақырып Сөзжасамдық ұя, тізбек, саты, жұп, тарам.	5-тақырып Сөзжасамдық ұя, тізбек, саты, жұп, тарам.	Дәріс тезисі таблица слайд түрінде	Жалғаулар, оларға тән белгілер түрлеріне талдау жасау.	Жазбаша Ауызша
6-тақырып Сөзжасамдық бірліктер, тәсілдер	6-тақырып Сөзжасамдық бірліктер, тәсілдер. Синтетикалық, аналитикалық, лесика-семантикалық тәсілдер.	Дәріс тезисі, сызбалар слайд түрінде	Талдау жұмыстары	Жазбаша
7-тақырып Сөзжасамдық мағына	7-тақырып Сөзжасамдық мағына. Мағынаның негізділігі, түрленуі,көшірілуі.	Дәріс тезисі, мысал талдау	Талдау жұмыстары	Жазбаша
8-тақырып Сөзжасамдық тип, үлгі.	8-тақырып Сөзжасамдық тип, үлгі.	Дәріс тезисі, кесте-слайд	Талдау жұмыстары	Жазбаша Ауызша
9-тақырып Туынды сөздер, олардың түрлері.	9-тақырып Туынды сөздер, олардың түрлері.	Дәріс тезисі, сызбалар слайд түрінде	Талдау жұмыстары	Жазбаша Ауызша
10-тақырып Күрделі сөздер, олардың түрлері.	10-тақырып Күрделі сөздер, олардың түрлері. Біріккен, кіріккен, қосарланған тіркескен.	Дәріс тезисі сызбалар слайд түрінде	Талдау жұмыстары	Жазбаша Реферат
11-тақырып Зат есімдердің сөзжасамы.	11-тақырып Зат есімдердің сөзжасамы.	Дәріс тезисі Слайд	Талдау жұмыстары	Жазбаша Конспект
12-тақырып Сын есім сөзжасамы	12-тақырып Сын есім сөзжасамы Есімдерден, етістіктерден сын атауының жасалуы.	Дәріс тезисі сызбалар слайд түрінде	Мысалдар теру Талдау жұмыстары	Конспект
13-тақырып Сан есім сөзжасамы	13-тақырып Сан есім сөзжасамы	Дәріс тезисі сызбалар слайд түрінде	Мысалдар теру Талдау жұмыстары	Жазбаша Конспект
14-тақырып Үстеудің сөзжасамы	14-тақырып Үстеудің сөзжасамы	Дәріс тезисі, кестені слайд негізінде	Мысалдар теру	Жазбаша Конспект
15-тақырып Етістіктің сөзжасамы	15-тақырып Етістіктің сөзжасамы	Дәріс тезисі, тұлғаларды слайд түрінде көрсету	Мысалдар теру Талдау жұмыстары	Жазбаша Конспект

4-Кесте

Оқулықтардың, оқу құралдарының атауы	Саны	Студенттердің саны	Қамтамасыз ету пайызы
1	2	3	4
1. Ысқақов А. Қазіргі қазақ тілі. Алматы: Ана тілі, 1991. – 384 б.	3	5	50%
2. Оралбай Н. Қазіргі қазақ тілінің морфологиясы. Алматы: Інжу-Маржан, 2007. - 390 б.	2	5	40%
3. Байтұрсынов А. Тіл тағылымы. Алматы:Ана тілі, 1992. – 448 б.	3	5	50%
4 Аханов К. Тіл білімінің негіздері. Алматы, 2000. – 664 б.	3	5	50%
5. Қазіргі қазақ тілінің грамматикасы І-бөлім. 2003 .	3	5	90%
6.Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. Алматы, 2010. – 608 б.	3	5	50%
7.Қазіргі қазақ тілінің сөзжасам жүйесі. Алматы, 1989ж.	3	5	50%
8. Сарбалаев Ж. Сөзжасам мәселелері.Алматы, 2002ж.	2	5	50%
9.Қазіргі қазақ тілінің грамматикасы І-б. , 1967ж.	2	5	50%
10.Сарбалаев Ж. Сөзжасам мәселелері.Алматы, 2002ж.	2	5	50%

8. 
   ӘДЕБИЕТТЕР
   

8.1.1 Қазіргі қазақ тілінің сөзжасам жүйесі. Алматы, 1989ж.

8.1.2 Қалиев Ғ. Қазақ тілінің сөзжасам мәселелері. Алматы, 20002ж.

8.1.3 Оразахынова Н.А. және басқалар. Қазақ тілі. Алматы, 2004ж.

8.1.4 Оралбай Н. Қазақ тілінің сөзжасамы. Алматы, 2002ж.

8.1.5 Салқынбай А. Қазақ тілінің сөзжасамы. Алмаы, 2003ж.

8.1.6 Сарбалаев Ж. Сөзжасам мәселелері. Алматы, 2002ж.

8.1.7 Қазақ грамматикасы. Астана, 2002. 289-305 б.

8.1.8 Ысқақов А. Қазіргі қазақ тілі.Морфология-А.,1991

8.1.9 Аханов К. Грамматика теориясының негіздері.-Алматы.,1980

8.1.10 Қазіргі қазақ тілінің грамматикасы І-бөлім. :, 1967ж.

8.1.11 С.Исаев. Қазіргі қазақ тіліндегі негізгі грамматикалық ұғымдар. А., 1992 ж.

8.1.12 Н. Оралбаева, А. Қалыбаева .Қазірге қазақ тілінің морфемалар жүйесі. А., 1986 ж.

8.1.13Оралбай Нұржамал Қазіргі қазақ тілінің морфологиясы . А.,2007 ж.

8.2.1 Искакова А. Наречие в казахском языке. Алма-Ата, 1960.

8.2.2 Төлеуов Ә. Сөз таптары. Алматы, 1982, 108-112 б.

8.2.3 Қалыбаева А. Қазақ тіліндегі етіс категориясы. Алматы, 1957.

8.2.4 Оралбаева Н. Қазақ тіліндегі етістіктің категориялары. Алматы, 1980.

8.2.5 Қасабек Қ. Бір буынды негізгі түбір салт етістіктер. Алматы, 1999.

8.2.6 Оразов М. Қазақ тіліндегі қалып етістіктері. Алматы, 1980. 176 б.

8.2.7 Ерғалиев Т. Қазақ тіліндегі есімше категориясы. Алматы, 1958.

8.2.8 Қордабаев Т. Қазіргі қазақ тіліндегі болымдылық, болымсыздық категориясы. Алматы, 1953.

8.2.9 Жұмағұлова О. Көсемшенің қызметтері туралы. Жинақ. А., 1998.