Оқулық. Г. О. Сыздықова Алматы, 2012. 160 бет

1
ҚÀÇÀҚÑÒÀÍ ÐÅÑÏÓÁËÈÊÀÑÛ
Á²Ë²Ì ÆӘÍÅ ҒÛËÛÌ ÌÈÍÈÑÒÐ˲ò
Ã. ÑÛÇÄÛҚÎÂÀ
ҚÀDzÐò ҚÀÇÀҚ Ҳ˲ 
ÌÎÐÔÎËÎÃÈßÑÛ
Îқóëûқ
Алматы, 2012

2
С 94
ISBN 978-601-217-345-1 
Сыздықова Г. О.
Қазіргі қазақ тілі морфологиясы: Оқулық. Г. О. Сыздықова 
– Алматы, 2012. – 160 бет.
ISBN 978-601-217-345-1
«Оқулықта қазіргі қазақ тілі морфологиясының негізгі мəселелері 
қарастырылады. Оқулық жоғары оқу орындарының филология факуль-
теттерінде «филология: қазақ тілі» жəне «қазақ тілі мен əдебиеті» ма ман-
дықтары бойынша оқитын студенттерге, докторанттар мен магистранттарға 
арналған.
ƏОЖ 811.512.122’336(075)
КБЖ 81.2 Қаз-2я7
© Г.О.Сыздықова , 2012
© ҚР Жоғары оқу орындарының
қауымдастығы, 2012
ƏОЖ 811.512.122’336(075) 
КБЖ 81.2 Қаз-2я7 
С 94
Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігінің «Оқулық» 
республикалық ғылыми-практикалық орталығы бекіткен
Пікір жазғандар:
филология ғылымдарының докторы, профессор
Ж. А. Жақыпов;
филология ғылымдарының докторы, доцент
Ж. А. Құсайынова.

3
АЛҒЫ СӨЗ
«Қазіргі қазақ тілі морфологиясы» – жоғары оқу орындарында «фило-
логия: қазақ филологиясы» жəне «қазақ тілі мен əдебиеті» мамандықтары 
бойынша оқытылатын міндетті пəндердің бірі. 
«Қазіргі қазақ тілі морфологиясы» пəні бойынша ұсынылып отырған 
оқулық оқытудың кредиттік жүйесі бойынша əзірленді. Оқулық сту-
денттерге тілдің грамматикалық құрылысы, грамматикалық мағына, 
грамматикалық форма, грамматикалық категория, қазақ тіліндегі сөздердің 
тұлғалық өзгерісі, сөз таптары, олардың өзіне тəн грамматикалық сыр-
сипаты туралы теориялық білім беру мақсаты мен практикалық талдаулар, 
өздік жұмыстары арқылы теориялық материалдарды меңгеріп, ғылыми 
ізденіс жұмыстарын жүргізу қабілеттерін дамыту міндеттерін қамтиды.
Оқулық үш бөлімнен тұрады. Бірінші бөлімде грамматика жəне оның са-
лалары, тілдің грамматикалық құрылысы, морфологияның зерттеу нысаны, 
грамматикалық негізгі ұғымдар, олардың арақатынасы, өзіндік белгілері 
мен ерекшеліктері, сөз таптары жəне олардың лексика-грамматикалық си-
паты туралы жалпы теориялық мəліметтер мен тақырып бойынша бақылау 
сұрақтары берілді.
Оқулықтың екінші бөлімінде практикалық сабақтардың тақырыптары 
жəне əр тақырып бойынша талдау жұмыстарына арналған тапсырмалар 
берілген. 
Үшінші бөлімде СӨЖ, СОӨЖ тақырыптары мен оларды орындауға 
қажетті əдебиеттер тізімі, бақылау-пысықтау жұмыстарына арналған тест 
тапсырмалары берілді.
Оқулық «Қазіргі қазақ тілі морфологиясы» пəнінің типтік оқу бағ-
дарламасы (Алматы, 2006) бойынша дайындалды. 
Оқулықтың əр бөлімінде кредиттік жүйе бойынша 15-тақырып 
қамтылған. Типтік оқу бағдарламасында берілмесе де, модаль сөздер 
оқулықта жеке тақырып ретінде ұсынылды.
Оқулықты əзірлеу барысында А. Байтұрсынұлы, Қ. Жұбанов, Н. Сау-
ранбаев, Ы. Маманов, А. Ысқақов, Н. Оралбай, т.б. зерттеушілердің 
еңбектеріндегі теориялық тұжырымдар, тіл білімі терминдерінің түсіндірме 
сөздігінің деректері негізге алынды.