Научные работы

ЖАС ЗЕРТТЕУШІЛЕРДІҢ

НАУЧНЫЕ РАБОТЫ 
ҒЫЛЫМИ ЕҢБЕКТЕРІ 
МОЛОДЫХ ИССЛЕДОВАТЕЛЕЙ 
100 

УДК 94(470) 
ҰЛТ ЗИЯЛЫЛАРЫНЫҢ ҚАЛЫПТАСУЫ ТУРАЛЫ ЗЕРТТЕУЛЕР 
Жолдыбек Г., 
магистрант,
А. Байтұрсынов атындағы ҚМУ,
Қостанай қ., Қазақстан 
Аннотация 
Ұсынылып отырған мақалада Қазақстанда ұлт зиялыларының қа-
лыптасу тарихы және аталмыш мәселе бойынша жазылған негізгі еңбек-
терге тарихнамалық тұрғыда шолу жасалынды. Қазақ зиялыларының қа-
лыптасу тарихы XIX ғасырдың соғынан ХХ ғасырдың басындағы уақыт 
аралығында басылып шыққан еңбектері мен мәліметтері қарастырылады.
Бұл кезең халықтың Ресейдің колониалдық саясатына наразылық та-
нытатын басылымдар мен әдебиеттердің басылуымен сипатталады. Қару-
ды қаламға айырбастаған зиялылар алыс жақын шет елдерде Ресейдегі ірі 
оқу орындары мен Европадағы оқу орындарында білім алып, ұлттық мемле-
кеттік тәуелсіздік туралы сөз қозғады. Мақала авторы төңкеріске дейінгі 
тарихты ұмыттыруға бағытталған кеңес идеологиясының әсерін көрсетті, 
сонымен қатар, төңкеріске дейінгі тарихнамаға және тәуелсіз Қазақстан-
ның тарихнамасына шолу жасады.
Аннотация 
В настоящей статье рассматривается история становления казах-
ской национальной интеллигенции, проводится историографический обзор 
основных трудов, написанных по данной теме. В работе освещается исто-
рия казахской интеллигенции конца XIX–начала XX веков, приведены научные 
труды и свидетельства. В этот период происходит переход от вооружен-
ного сопротивления колониальной политике России к просвещению народа 
путем распространения периодической печати, литературы.
Казахская интеллигенция обучалась в высших учебных заведениях 
России и странах Европы. Именно просвещенные казахи стали распростра-
нять идею национальной государственной независимости казахского народа. 
Автор статьи показывает влияние идеологии советского периода, направ-
ленной на забвение дореволюционной истории. В статье исследователь так-
же делает обзор дореволюционной историографии и историографии незави-
симого периода истории Казахстана.