Қазақстан Республикасының Ғылым және Білім министрі

Қазақстан Республикасының Ғылым және Білім министрі 
Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті 
Тарих, археология және этнология факультеті 
Тақырыбы:
9-12 ғғ оғыздарға қатысты араб жазба дерек. 
Орындаған: Алимханова Мерей 

Орталық Азияның ежелгі халықтарының мәдениеті алдыңғы дәуірлер 
мәдениетінің ықпалымен дамыды. Орталық Азияның ұлан-ғайыр жерін 
ерте заманнан ірілі-ұсақты халықтар мекендеген, әлемдік өркениеттің 
дамуына үлес қосқан мемлекеттер болған. Олардың ішінде Орта Азия 
халықтарының «түрік» деген жалпы атаумен белгілі көшпелі 
державалары болды. VI ғасырдың ортасында. Орта Азия, оның ішінде 
Орта Азия халықтарының біртұтас мемлекетке бірігуі нәтижесінде 
құрылған түркілер Алтайдың шығысынан Қара теңізге дейін алып 
көшпелілер империясын құрып, көршілес мемлекеттермен және 
көршілес мемлекеттермен сыртқы саясатын сәтті жүргізді. 
9-12 ғғ оғыздарға қатысты араб жазба деректерге келіп тоқталсақ. 
«КИТАБ әл-МӘСӘЛІК ВА-Л-МӘМӘЛІК» ИБН ХОРДАДБЕГТЕН 
ҮЗІНДІ:Түркі елдері: Қытай (Син), Тибет және Қарлұқтармен шектесетін 
түркі елдерінің ішіндегі ең ірісі Тоқузғыздар. (Одан кейін) мискі бар 
қимақтар, гузелер, джинрилер, печенегтер, түргештер, азгиндер, 
қыпшақтар, қырғыздар; қарлұқтар мен халаджылар және олар өзеннің 
осы жағында. Ал Фараб қаласында (бір мезгілде) мұсылмандар 
жасақтары мен түркі қарлұқтарының жасақтары бар. Барлығы 16 түркі 
қаласы бар. ( Түркі халықтарының бұл тізімі, шамасы, Ибн Хордадбех 
заманынан біршама көне және 8 ғасырға қатысты. Токузгуздар тұсында 
араб авторлары бастапқыда Турфанай Кучанды алып жатқан және