Павлодар облысы тілдерді дамыту жөніндегі басқармасының 2010-2014 жылдарға арналған стратегиялық жоспары туралы
жүктеу/скачать 290 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Павлодар облысы тілдерді дамыту жөніндегі басқармасының 2010-2014 жылдарға арналған стратегиялық жоспары
- 2. Ағымдағы жағдайды талдау
- Қызметтің стратегиялық бағыттары, мақсаты мен міндеттері
- Р/с № Атауы Өлшем бірлігі
- 2008 жыл (есеп) 2009 жыл (жос-пар) 2010 жыл
- Павлодар облысы тілдерді дамыту жөніндегі басқармасының стратегиялық бағыттары мен мақсаттарының мемлекеттің стратегиялық мақсаттарына сәйкестігі
- Функционалдық мүмкіндіктер және ықтимал тәуекелдер
- Ықтимал тәуекелдер және оларды жою жолдары
- Қарсы тұру тетіктері мен шаралары 1 2 3
Павлодар облысы тілдерді дамыту жөніндегі басқармасының 2010-2014 жылдарға арналған стратегиялық жоспары
Павлодар облысы тілдерді дамыту жөніндегі басқармасының мис-сиясы – мемлекеттік тілдің басымдылығын қамтамасыз етіп, өңірде тұрып жатқан этнос тілдерін дамыта отырып, мемлекеттік үштұғырлы тіл саясатын тиімді іске асыру. Пайымдауы – мемлекеттік тілдің тиімді әлеуметтік-коммуника-тивтік функцияларын қамтитын аймақтың төзімді тілдік ортасы.2. Ағымдағы жағдайды талдау Саланың ағымдағы және күтілетін мәселелерінің ішінде мыналар-ды ерекше атап өткен жөн. Біріншіден, қоғамдық өмірдің барлық салаларында мемлекеттік тілдің қолданылуы жеткілікті дәрежеде емес. Тіл мәселесін оңтайлы шешу аймағымызда ұлтаралық қарым-қатынасты тұрақтандырудың, адамдардың бірлігін нығайту мен қоғам-дық келісімді сақтаудың негізгі факторы болып табылады. Қазақстан халқын біріктірудің факторы ретінде өңірде төзімді тілдік ортаны құру басқарманың негізгі стратегиялық бағыттарының бірі болып табылады. Облыстағы тілдің жай-күйін талдау 1997 жылы Қазақстан Респуб-ликасының “Қазақстан Республикасындағы тіл туралы” Заңын қабыл-дау уақытынан бастап және Тілдерді қолдану мен дамытудың 2001-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын іске асыру барысында облыста мемлекеттік тіл саясатын іске асыру жөнінде ауқымды жұмыс-тар жүргізілгендігін көрсетеді. Қоғамдық өмірдің барлық негізгі сала-ларында тіл құрылысы үдерістерінің бұдан әрі кеңеюі мен нығаюы үшін алғышарттар жасалған. Павлодар облысындағы тіл құрылысының үде-рістері тұрғындар тарапынан түсіністік пен қолдау тауып отыр. 2007 жылы Қазақстан Республикасы Президентінің 2007 жылғы 7 ақпандағы “Тілдерді қолдану мен дамытудың 2001-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы туралы” № 550 Жарлығына сәйкес облыстың барлық мемлекеттік органдарында іс жүргізуді мемлекеттік тілге көшіру аяқталды. Облыс мемлекеттік органдарындағы іс жүргізуге жасалған талдау мемлекеттік тілде дайындалған құжаттар 2008 жылы құжат айналымы барлығы 56,6%-ды ғана құрайтындығын көрсетті. Мемлекеттік тілдің мемлекеттік басқару тілі ретінде қолданылуын қамтамасыз ету қажет. Осы бағытта мемлекеттік тілде іс жүргізу сапа-сын бақылау, сондай-ақ қажетті әдістемелік көмек көрсету жоспарла-нуда. Меншік нысанына қарамастан әрбір ұйым тұрғындарға қызмет көрсету кезінде тіл заңнамасының сақталуын қамтамасыз ету қажет. Мәдениет, денсаулық сақтау, халыққа қызмет көрсету салала-рында және бұқаралық ақпарат құралдарында мемлекеттік тілді дамы-туды қамтамасыз ету керек. Қазіргі кезде халыққа қызмет көрсету саласында мемлекеттік тілдің қолданылуын қамтамасыз ету біршама қиын болып тұр. Көлік, байланыс, сауда, денсаулық сақтау, халыққа қызмет көрсету салала-рында және анықтамалық-ақпараттық жүйеде мемлекеттік тілдің қолда-нылуын қамтамасыз ету бойынша жұмыстарды жүргізу жалғасты-рылуда. Облыс тұрғындары арасында тіл саясатын насихаттау үшін әртүрлі мәдени-бұқаралық іс-шаралар жоспарланған, олардың арасында өңірімізге біршама танымал және қазақ тілін жақсы меңгерген өзге ұлт өкілдерінің қатысуымен өтетін телехабарларды, жергілікті ақындар мен дарындарды қолдау мақсатында әзірленетін теле- және радиохабар-ларды, “Қазақ тілін үйренейік” атты айдармен шығатын телехабарды дайындау мен шығаруды атап өтуге болады. Тілдерді оқытудың инфрақұрылымы жеткілікті дәрежеде дамыма-ған. Мемлекеттік тілді оқыту курстарын ұйымдастыруды жетілдіру бойынша үздіксіз жұмыстар жүргізілуі қажет. Қазақ тілін оқыту үшін жағдай жасауда тілдерді дамытудың оқу-әдістемелік “Ана тілі” Павлодар облыстық орталығының ашылуы елеулі рөл атқарды, оның негізгі мақсаты мемлекеттік тілді және өзге де тілдерді оқыту ғана емес, оқыту бағдарламаларын тарату, аудармашы-ларға, мемлекеттік тілде іс жүргізетін мамандарға, қазақ тілі үйірмеле-рінің жетекшілеріне тәжірибелік көмек көрсету болып табылады. 2007 жылы орталықта 2465 адам оқытылды. Оқыту С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік универ-ситеті мен Инновациялық Еуразия университетінің жанынан ашылған орталықтарда, сондай-ақ жеке меншік “Новое поколение”, “Надежда” және тағы да басқа орталықтарда ұйымдастырылды. Оқытудың жаңа қарқынды әдістемелерін жасап шығару, аудио және бейнематериалдарды, компьютерлік технологияларды қолдану, сондай-ақ республикада мемлекеттік тілді оқыту саласында шығарыл-ған жаңа оқулықтарды, бағдарламаларды сатып алу нәтижесінде мемле-кеттік тілді оқытуда үлкен жетістіктерге жетуге болады. Оқу құралда-рының, электрондық оқулықтар мен сөздіктердің белгілі таңдамасы бар болғанымен, олардың санын арттыру қажеттілігі туындап отыр. Мемлекеттік тілдің мектеп пен мектепке дейінгі мекемелер жүйе-сінде қолданылу аясын кеңейту талап етіледі. Егер 2005 жылы облыста 84 балабақша жұмыс істеп, олардың тек 12-сінде ғана тәрбие беру мен оқыту жұмысы қазақ тілінде жүргізілсе, 2008 жылы балабақшалардың саны 95-ке дейін жетті, олардың ішінде қазақ тілінде тәрбие беретін және оқытатындардың саны – 19, аралас – 57. Аралас балабақшаларда қазақ тілін оқыту және оны меңгеру дәрежесі қажетті талаптарға сәйкес келмейді. Қазақ халқы арасында ғана емес, сонымен қатар өзге ұлт өкіл-дері арасында да қазақ тілін үйрену қажеттілігі артып отырғандықтан, бүгінгі күні қазақ тілінде тәрбие беретін және оқытатын жаңа балабақ-шалардың ашылуы өзекті мәселелердің бірі болып табылады. Бірте-бірте мемлекеттік тілдің рөлі білім беру жүйесінде де артуда. 2008-2009 жылдары облыста 422 мектеп жұмыс істесе, солардың ішінде 144 мек-тепте оқыту қазақ тілінде жүргізілсе, 151 мектепте оқыту қазақ тіліндегі де, орыс тіліндегі де сыныптар бар. Қазақ тілінде жоғары білім алып жатқан студенттер санының өсуі байқалады. 2007-2008 оқу жылында 7932 студент қазақ тілінде білім алды. Оқыту қазақ тілінде жүргізілетін бөлімшелердің жалпы саны артқанымен, осы аталған тілде оқытылатын мамандықтардың көлемін ұлғайтуға ерекше назар аудару қажет. “Тілдердің үштұғырлығы” жобасы шеңберінде қазақ тілін – мемлекеттік тіл, орыс тілін – ұлтаралық қатынас тілі және ағылшын тілін – жаһандық экономикаға ойдағыдай кірігу тілі ретінде дамыту бойынша жұмыстар жүргізу қажет. Оны мемлекеттік тіл саясатының негізгі басымдықтарының бірі ретінде қарастыру керек. Қазіргі кезде ағылшын тілін оқыту өзекті мәселеге айналды, сондықтан Қазақстан Республика-сының барлық азаматтарының ағылшын тілін оқып-үйренуіне қажетті жағдайлар жасау қажет. Мемлекеттік тілді дамытуда С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университетінің, Павлодар мемлекеттік педагогикалық институтының, Инновациялық Еуразия университетінің, Б. Ахметов атындағы Павлодар педагогикалық колледжі мен тілдерді дамытудың оқу-әдістемелік “Ана тілі” облыстық орталығының атқаратын рөлі зор. Тіл ғалымдары терминология, қазақ тілі грамматикалық нормаларының сақталуын қамтамасыз ету, іс жүргізу, аударма мәселелері, сондай-ақ ғылыми-теориялық конференцияларды өткізу, мемлекеттік тіл жағдайы-ның өзекті мәселелері бойынша семинарлар ұйымдастыру жұмыста-рында жетекші орын алуы қажет. Бұл бағытта ғылыми-практикалық конференциялар мен “дөңгелек үстелдерді” ұйымдастыру жоспарлануда. Павлодар облысында тілдерді дамыту және тілдік ахуал жағдайы туралы мәліметтер банкін қалыптастыру проблемалары бойынша әлеуметтану зерттеулерін жүргізу жөніндегі жұмыстар жалғастырылады. Көрнекі ақпарат мәтіндерін ресімдеуде тіл заңнамасын бұзу фактілері жиі орын алады. Көрнекі ақпарат, маңдайша жазуларын, стендтер мен билбордтар мәтіндерін Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 11 шілдедегі “Қазақстан Республикасындағы тіл туралы” Заңына сәйкестендіру үшін кешенді іс-шараларды өткізу қажет. Көрнекі ақпарат мәтіндерін ресімдеуде жеке және заңды тұлғаларға консультациялық көмек көрсетілетін болады. Осы бағытта рейдтік тексерістер жүргізіп, олардың нәтижелері бойынша белгілі бір шаралар қолдану жоспарланған. Мемлекеттік ұйымдар мен жергілікті өзін-өзі басқару органдарында ресми қолданылатын тіл ретінде орыс тілінің қызметін, сонымен қатар ғылым, білім, мәдениет салаларында және бұқаралық ақпарат құралдарында да қолданылуын қамтамасыз ету қажет. Өңірде тұрып жатқан этностардың тілдерін оқып-үйрену мен да-мыту үшін жағдайлар жасау, сондай-ақ біздің облысымыз көпұлтты болғандықтан этникалық қауымдастық (диаспоралар) өкілдерінің ана тілдерін оқып-үйренуі үшін мемлекет тарапынан қолдау жасау маңыз-ды. Осыған орай, облыс аумағында тұратын диаспоралардың тілдерін дамытуға қажетті жағдай жасалуда. Достықты нығайтуда, мемлекеттік тіл саясатын насихаттауда, сондай-ақ біздің облысымызда тұратын халықтың мәдениетін, тілін, әдет-ғұрпын сақтау мен дамытуда Қазақстан халқы Ассамблеясы маңызды рөл атқаруда. Ассамблеяның баста-масымен тілдер мен мәдениеттердің бірін-бірі байытуына, біріктіруге ықпал ететін фестивальдер мен басқа да іс-шаралар өткізілуде. Ұлттық мәдениеттер мен тілдерді дамыту мақсатында облыста ұлттық жаңғыру мектебі қызмет етеді, мұнда 514 оқушы оқиды. 2008-2009 оқу жылында ана тілі ретінде 16 тіл: әзербайжан, армян, белорус, грек, иврит, кәріс, неміс, украин, татар-башқұрт, болгар, шешен-ингуш, чуваш, кабардин-балкар мен қарашай-черкес, поляк, қазақ, орыс тілдері оқытылды.
Павлодар облысы тілдерді дамыту жөніндегі басқармасының стратегиялық бағыттары мен мақсаттарының мемлекеттің стратегиялық мақсаттарына сәйкестігі
ықтимал тәуекелдер Басқарманың орта мерзімді стратегиясын тиімді орындау үшін келесі міндеттерді шешу қажет. Мемлекеттік тілді және өзге ұлт тілдерін дамытуда атқарушы функцияларды орындауға қабілетті басқарманың тиімді инфрақұры-лымын қалыптастыру. Тілдерді оқыту орталықтарының қызметі есебінен нарықтық тетік-терді дамыту, оқыту сипатындағы жаңа бағдарламаларды, оқулықтарды құрастыру есебінен бәсекеге қабілетті өнімді шығару, мемлекеттік стратегиялық және жедел реттеуді басқарма функциясында қалдыру. Басқарманың менеджмент жүйесін жаңарту, бөлімдерге бағдарла-малар, жобалар бойынша мақсатты көрсеткіштерге қол жеткізу жауап-кершілігін жүктеу. Басқарма қызметкерлерінің кәсіби деңгейін арттыру. Нәтижеге бағдарланған жаңа жобаларды әзірлеу.
жүктеу/скачать 290 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||