Программа дисциплины Форма для магистрантов ф со пгу 18. 2/07

Магистратураның оқу- әдістемелік кеңесінде мақұлданды

Оқытушылар жөнінде мәліметтер

Абдрахманов Бауржан Нариманұлы – т.ғ.к., тарих, археология және этнология кафедрасының доценті.

Бекітілген сағаттар________№ ауд. 544
Пән жөнінде мәліметтер

Атауы: Тарихтың тарихнамасы мен деректанудың теориялық және әдістемелік мәселелер

Сағат саны: 75

Курс 2 семестрде оқытылады.

Бақылау түрі: емтихан.

1. 
   Пәнді оқытудың мақсаты – дерекнама мен тарихнаманың теоретикалық және әдістемелік мәселелері бойынша ғылыми білімнің қалыптасуы. Қазіргі заманғы тарих ғылымының парадигмаларын зерттеу. Әдістемелік мәселелерді зерттеу. Берліген мақсат жан жақты.
   
2. 
   Пәнді оқытудың міндеттері
   

- дәуірлендіру мәселесінің дамуының ғылыми парадигмасынатигізер әсерін ашу

- тарих ғылымының қазіргі әдістемелік мәселелерінің мазмұнын айқындау

- тарих ғылымындағы парадигмалық құрылыстардың айқындалу белгілерін көрсету

- магистр ғылыми парадигманың негізгі кезеңдерін білу тиіс

- кеңес заманының ғылыми парадигмасының тарихи ғылымның дамуына ықпалын аша білу қажет.

• 
  курстың мақсаты, міндеттері мен мазмұнын;
  
• 
  қарастырылатын мәселенің мәнін;
  
• 
  берілген курс бойынша негізгі терминдер мен ұғымдарды.
  

• 
  жеке ғылыми жұмыстың тақырыбы бойынша әдебиеттер мен дереккөздерін өздік ізденіс жұмысын жүргізу;
  
• 
  ғылыми ақпаратты тлдаудың жалпылаудың және өғдеудің негізгі әдістерін қолдану және пайдалану;
  
• 
  зерттелетін тақырып бойынша дәлелденген қорытындылар жасау;
  
• 
  талаптарға сәйкес жазбаша ғылыми жұмыс жүргізу;
  

• 
  ғылыми жұмысқа қойылатын талаптар, мазмұны мен сипаты;
  
• 
  индивидуалды ғылыми жұмыстың мүмкін перспективасы;
  
• 
  индивидуалды ғылыми жұмыстың тақырыптары мен бағыттары;
  

«Тарихнама мен дерекнаманың теоретикалық және әдіснамалық мәселелері пәні бойынша» курстың меңгеру үшін келесі пәндер қажет: «Қазақстанның ежелгі тарихы», «Қазақстанның ортағасыр тарихы», «Қазақстанның жаңа заман тарихы», «Ресей тарихы (орта ғасыр мен жаңа заман)», мұрағаттық және библиографиялық жұмыстың негіздері.

Батыс Еуропа тарихнамасының дамуындағы маңызды бағыттар. Тарих ғылымында тарихтың институционализациясы. Тарихтағы тарих ғылымының тарихының мәні айқындалады. Тарихнаманың объектісі мен пәні.

Э.Хобсбаум тарихнамасының мәні. Ағылшын тарихнамасының гносеологиялық аспектілері. әдіснамалық принциптер мен тарихнама әдіснамасы. Тарихнамалық зерттеулер әдісінің ұғымы. Ағылшын медиавистикасы. Сибомның манориальды теориясы. Феодалдық қатынастардың тарихнамасы. Ағылшын революциясының тарихнамасы. Отарлау тарихнамасы.

Тарихнаманың дамуындағы Анналдар француз мектебі. Ж.Ж.Руссо трактаттары. Ұлы француз революциясының тарихнамасы. Тұлғалар тарихнамасы. Отарлау тарихнамасы. Ф.Бродель тарихнамасы.

Неміс тарихнамасындағы неміс классикалық философиясының мәні. «Герман ұлтының Ұлы Рим империясының» тарихнамасы. Германия тарихнамасындағы Ранке. М.Вебер неміс тарихнамада. Герман тарихнамасының дамуындағы Э.Майер.

Б.Кроче тарихи мектебі. Антикалық тарихнама. Инквизация тарихнамасы. Ағарту тарихнамасы. Жаңа заман тарихнамасы. Фашизм тарихнамасы. Қазіргі заман тарихнамасы.

Тақырып № 3. Американ тарихнамасының қалыптасуы мен дамуы. Латынамерикалық тарихнаманың пайда болуы мен дамуы

Американистиканың дамуы. Тарихнаманың дамуындағы гарвардтық мектептің орны. Екінші дүниежүзілік соғыстың тарихнамасы. Латынамерика тарихнамасы.

Тарихты зерттеудегі жаңа тенденциялар. Тарихнама дамуындағы кеңес тарихшыларының парадигмаларының мәні. Ежелгі Шығыс тарихнамасы. Антика тарихнамасы. Кеңес медиавистикасы. Қайта өрлеу тарихнамасы. Жаңа заман тарихнамасы. Қазіргі заман тарихнамасы.

Тарихи эпистемология. Тарихи танымның мазмұны мен ерекшеліктері. Гуманитарлық білімдер жүйесіндегі тарих ңылымы. Неоидеализм. Структурализм. Позитивизм. әлемнің тарихи бейнесі. Тарих зерттеуші, тарихи дерек пен тарихи шындықтың байланыстары.

Грек тарихи деректері. Рим тарихи дереккөздері. Грек полисі мен рим цивитас бойынша деректер. Ақпаратың көлемі мен мазмұны. Ақпараттың айқын және жабық түрлері. Тарихи шындық факті, антикалық деректердегі тарихи деректер фактісі.

Ежелгі Шығыс деректерінің ерекшеліктері. Вавилонның тарихи деректері. Ежелгі Египет тарихы бойынша деректер. Көне Қытай тарихы бойынша дереккөздер. Үнді өркениеттерінің тарихи деректері.

Тақырып № 7. Ортағасырлар тарихы бойынша деректер. Қайта өрлеу дәуірінің тарихи деректері

Ортағасырлар дәуірі бойынша тарихи деректерді топтастыру. Бұқаралық деректер. Христиандық тарихы бойынша тарихи деректер. Ортағасырлар бойынша заң және акт деректері.

Қайта өрлеу дәуірінің тарихи деректері. Итальян Қайта өрлеуінің деректері. Француз Қайта өрлеуінің деректері. Қайта өрлеу дәуірінің тарихи деректері.

Тақырып № 8. Жаңа заманның тарихи деректері. Қазіргі заман бойынша тарихи деректер.

Құқықтық актілер. Ауызша тарихи деректер. Эпостар тарихи деректер ретінде. Отарлау соғыстары кезеңінің тарихи деректері. Отар әкімшілігінің іс қағаз құжаттары. Революциялық қырқыстар дәуірінің деректері.

Кино және фото құжаттары. Екінші дүниежүзілік соғыс деректері. Мемуарлар тарихи дерек ретінде. Тарихи талдаудың әдістерін жобалау. Деректанудың институционализациясы.

3.3 Семинар сабақтарының мазмұны

Тақырып № 1. Тариханама шетел елдерінің тарих ғылымында жеке пән ретінде

Батыс Еуропа тарихнамасының дамуындағы маңызды бағыттар. Тарих ғылымында тарихтың институционализациясы. Тарихтағы тарих ғылымының тарихының мәні айқындалады. Тарихнаманың объектісі мен пәні.

Э.Хобсбаум тарихнамасының мәні. Ағылшын тарихнамасының гносеологиялық аспектілері. әдіснамалық принциптер мен тарихнама әдіснамасы. Тарихнамалық зерттеулер әдісінің ұғымы. Ағылшын медиавистикасы. Сибомның манориальды теориясы. Феодалдық қатынастардың тарихнамасы. Ағылшын революциясының тарихнамасы. Отарлау тарихнамасы.

Тарихнаманың дамуындағы Анналдар француз мектебі. Ж.Ж.Руссо трактаттары. Ұлы француз революциясының тарихнамасы. Тұлғалар тарихнамасы. Отарлау тарихнамасы. Ф.Бродель тарихнамасы.

Неміс тарихнамасындағы неміс классикалық философиясының мәні. «Герман ұлтының Ұлы Рим империясының» тарихнамасы. Германия тарихнамасындағы Ранке. М.Вебер неміс тарихнамада. Герман тарихнамасының дамуындағы Э.Майер.

Б.Кроче тарихи мектебі. Антикалық тарихнама. Инквизация тарихнамасы. Ағарту тарихнамасы. Жаңа заман тарихнамасы. Фашизм тарихнамасы. Қазіргі заман тарихнамасы.

Тақырып № 3. Американ тарихнамасының қалыптасуы мен дамуы. Латынамерикалық тарихнаманың пайда болуы мен дамуы

Американистиканың дамуы. Тарихнаманың дамуындағы гарвардтық мектептің орны. Екінші дүниежүзілік соғыстың тарихнамасы. Латынамерика тарихнамасы.

Тарихты зерттеудегі жаңа тенденциялар. Тарихнама дамуындағы кеңес тарихшыларының парадигмаларының мәні. Ежелгі Шығыс тарихнамасы. Антика тарихнамасы. Кеңес медиавистикасы. Қайта өрлеу тарихнамасы. Жаңа заман тарихнамасы. Қазіргі заман тарихнамасы.

Деректанудың объектісі мен пәні. Танымның басты объектісі. Жазба және материалдық тарихи деректер. Деректанудағы объективті шындық. Батыс деректанудың спецификасы.

Тарихи эпистемология. Тарихи танымның мазмұны мен ерекшеліктері. Гуманитарлық білімдер жүйесіндегі тарих ңылымы. Неоидеализм. Структурализм. Позитивизм. әлемнің тарихи бейнесі. Тарих зерттеуші, тарихи дерек пен тарихи шындықтың байланыстары.

Деректанудағы неміс классикалық философиясының концепциялары. Тарих ғылымының жалпы ғылыми принциптері. Деректанудағы ақпараттың айқындалу түрлері.Тарихи таным теориясы мен әдістемесіндегі факт теориясы.

Грек тарихи деректері. Рим тарихи дереккөздері. Грек полисі мен рим цивитас бойынша деректер. Ақпаратың көлемі мен мазмұны. Ақпараттың айқын және жабық түрлері. Тарихи шындық факті, антикалық деректердегі тарихи деректер фактісі.

Ежелгі Шығыс деректерінің ерекшеліктері. Вавилонның тарихи деректері. Ежелгі Египет тарихы бойынша деректер. Көне Қытай тарихы бойынша дереккөздер. Үнді өркениеттерінің тарихи деректері.

Тақырып № 7. Ортағасырлар тарихы бойынша деректер. Қайта өрлеу дәуірінің тарихи деректері

Ортағасырлар дәуірі бойынша тарихи деректерді топтастыру. Бұқаралық деректер. Христиандық тарихы бойынша тарихи деректер. Ортағасырлар бойынша заң және акт деректері.

Қайта өрлеу дәуірінің тарихи деректері. Итальян Қайта өрлеуінің деректері. Француз Қайта өрлеуінің деректері. Қайта өрлеу дәуірінің тарихи деректері.

Тақырып № 8. Жаңа заманның тарихи деректері. Қазіргі заман бойынша тарихи деректер.

Құқықтық актілер. Ауызша тарихи деректер. Эпостар тарихи деректер ретінде. Отарлау соғыстары кезеңінің тарихи деректері. Отар әкімшілігінің іс қағаз құжаттары. Революциялық қырқыстар дәуірінің деректері.

Кино және фото құжаттары. Екінші дүниежүзілік соғыс деректері. Мемуарлар тарихи дерек ретінде. Тарихи талдаудың әдістерін жобалау. Деректанудың институционализациясы.

3.4 МӨЖ мазмұны

Батыс Еуропа тарихнамасының дамуындағы маңызды бағыттар. Тарих ғылымында тарихтың институционализациясы. Тарихтағы тарих ғылымының тарихының мәні айқындалады. Тарихнаманың объектісі мен пәні.

Э.Хобсбаум тарихнамасының мәні. Ағылшын тарихнамасының гносеологиялық аспектілері. әдіснамалық принциптер мен тарихнама әдіснамасы. Тарихнамалық зерттеулер әдісінің ұғымы. Ағылшын медиавистикасы. Сибомның манориальды теориясы. Феодалдық қатынастардың тарихнамасы. Ағылшын революциясының тарихнамасы. Отарлау тарихнамасы.

Тарихнаманың дамуындағы Анналдар француз мектебі. Ж.Ж.Руссо трактаттары. Ұлы француз революциясының тарихнамасы. Тұлғалар тарихнамасы. Отарлау тарихнамасы. Ф.Бродель тарихнамасы.

Неміс тарихнамасындағы неміс классикалық философиясының мәні. «Герман ұлтының Ұлы Рим империясының» тарихнамасы. Германия тарихнамасындағы Ранке. М.Вебер неміс тарихнамада. Герман тарихнамасының дамуындағы Э.Майер.

Б.Кроче тарихи мектебі. Антикалық тарихнама. Инквизация тарихнамасы. Ағарту тарихнамасы. Жаңа заман тарихнамасы. Фашизм тарихнамасы. Қазіргі заман тарихнамасы.

Тақырып № 3. Американ тарихнамасының қалыптасуы мен дамуы. Латынамерикалық тарихнаманың пайда болуы мен дамуы

Американистиканың дамуы. Тарихнаманың дамуындағы гарвардтық мектептің орны. Екінші дүниежүзілік соғыстың тарихнамасы. Латынамерика тарихнамасы.

Тарихты зерттеудегі жаңа тенденциялар. Тарихнама дамуындағы кеңес тарихшыларының парадигмаларының мәні. Ежелгі Шығыс тарихнамасы. Антика тарихнамасы. Кеңес медиавистикасы. Қайта өрлеу тарихнамасы. Жаңа заман тарихнамасы. Қазіргі заман тарихнамасы.

Деректанудың объектісі мен пәні. Танымның басты объектісі. Жазба және материалдық тарихи деректер. Деректанудағы объективті шындық. Батыс деректанудың спецификасы.

Тарихи эпистемология. Тарихи танымның мазмұны мен ерекшеліктері. Гуманитарлық білімдер жүйесіндегі тарих ңылымы. Неоидеализм. Структурализм. Позитивизм. әлемнің тарихи бейнесі. Тарих зерттеуші, тарихи дерек пен тарихи шындықтың байланыстары.

Грек тарихи деректері. Рим тарихи дереккөздері. Грек полисі мен рим цивитас бойынша деректер. Ақпаратың көлемі мен мазмұны. Ақпараттың айқын және жабық түрлері. Тарихи шындық факті, антикалық деректердегі тарихи деректер фактісі.

Ежелгі Шығыс деректерінің ерекшеліктері. Вавилонның тарихи деректері. Ежелгі Египет тарихы бойынша деректер. Көне Қытай тарихы бойынша дереккөздер. Үнді өркениеттерінің тарихи деректері.

Тақырып № 7. Ортағасырлар тарихы бойынша деректер. Қайта өрлеу дәуірінің тарихи деректері

Ортағасырлар дәуірі бойынша тарихи деректерді топтастыру. Бұқаралық деректер. Христиандық тарихы бойынша тарихи деректер. Ортағасырлар бойынша заң және акт деректері.

Қайта өрлеу дәуірінің тарихи деректері. Итальян Қайта өрлеуінің деректері. Француз Қайта өрлеуінің деректері. Қайта өрлеу дәуірінің тарихи деректері.

Тақырып № 8. Жаңа заманның тарихи деректері. Қазіргі заман бойынша тарихи деректер.

Құқықтық актілер. Ауызша тарихи деректер. Эпостар тарихи деректер ретінде. Отарлау соғыстары кезеңінің тарихи деректері. Отар әкімшілігінің іс қағаз құжаттары. Революциялық қырқыстар дәуірінің деректері.

Кино және фото құжаттары. Екінші дүниежүзілік соғыс деректері. Мемуарлар тарихи дерек ретінде. Тарихи талдаудың әдістерін жобалау. Деректанудың институционализациясы.

ҰСЫНЫЛАТЫН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

Негізгі әдебиеттер

2. Дьяков В.А. Методология истории в прошлом и настоящем. М., 1974

3. Историческая наука: вопросы методологии. – М., 1986.

4. Иванов Г.М., Коршунов А.М., Петров Ю.В. Методологические проблемы исторического познания. – М. 1981.

5. Источниковедение: теоретические и методологические проблемы. - М., 1969.

6. Есмагамбетов К.Л. Англо-американские центры изучения Средней Азии и Казахстана//Материалы научной конференции. – А-А, 1970.

7. Есмагамбетов К.Л. Действительность и фальсификация. – А-А, 1976.

8. Салов В.И. История и современная буржуазная историография. М., 1977.

9. Актуальные теоретические проблемы современной истории//Вопросы истории.- 1992. - № 8/9.

10. Концепция становления исторического сознания в РК//Каз. правда. – 1995. – 30 июня.

1. Материалы научной сессии, посвященной истории Средней Азии и Казахстана в дооктябрьский период. – Ташкент, 1955.

2. Владимирцов Б.Я. Общественный строй монголов. Монгольский кочевой феодализм. – Л, 1934

3. Кабдиев. Д. Развитие экономической мысли в Казахстане (конец 19 – начало 20 века). - Алма-Ата, 1978.

4. Кун Т. Структура научных революций М., 1975.

Курстың саясаты.

Әрбір магистрант сабақтың барлық түріне қатысуға міндетті, топтың тақырыпты талқылауында белсенділік танытып, өз курстарыныңыздық қалыпты жүмыс істеуіне кедергі келтіреді. Сабақта өзін-өзі ұстаудың алгиақтығына шара қолданылады, тіпті аудиториядан қуылғанға шейін. Мен сіздерден мына талаптардың орындалуын талап етемін: сабақ барысында ұялы телефондар сөндірілсін, аудиторияға сырт киіммен кірмеу, университеттің ішкі ережесін бұзбау.

Сабақты босатқандарға мен мынадай айыптық санкция белгілеймін: белгісіз себептермен дәріс, тэжірибе сабақтарына қатыспағандардан 1 балл алынып тасталынады.

Ұй тапсырмасын орындағандарға ең жоғарғы сандық 5 балл қойылады, сонымен қатар тәжірибелік сабақта болмағанға (белгісіз себептермен) - 0 балл, үй тапсырмасы орындалмай қойғанға - минус 1 балл. Осы жіберілген сабақтарды магистрант қайта орындап шыққан жағдайда ең жоғарғы 5 баллдың орнына 3 балл қойылады, алайда тәжірибе сабағында белгілі себептермен қатыса алмай қалған жағдайда 5 балл қоямын. Магистранттардың өздік жұмысы орындалса 1 балл, орындалмаған жағдайда 0 баллмен өлшенеді.

Әрбір сабаққа дайындық міндетті, берілген тапсырма толығымен оқылуға тиіс. Сіздің дайндығыңыз тәжірибе сабағы барысында сұрақ беру мен тест тапсырмалары арқылы пәннің әрбір аяқталған тарауы барысында тексеріледі.

Дәрістік және тәжирибелік сабақ барысында белсенділік танытқан магистрант марапатына 1 балл қосылады. Белсенділікпен жауап берген магистранттың айтарына қосымша тың материалдар ұсыну.

Егер сіз бақылау шаралары уақытында белгілі себептермен қатыса алмасаңыз, сізге келесі сабақтың барысында қайта өтуіңізге мүмкіндік беріледі, басқа жағдайда сіз «0» баллға ие боласыз.

Семестр барысында 2 мәрелік бақылауы тұратын тест түрінде өтеді. Тест бақылауы пәннің өтілген тараулары материадарынан беріледі.

Қорытында емтихан магистранттың алған билеті бойынша ауызша өтеді.

Күнтізбелік бақылау жүмыстары бойынша кестелік графигі

1 рейтинг									Жалпы баллдар
Апталар	1	2	3	4	5	6	7	8
Максималды балл	11	11	11	11	11	11	11	23	100
Оның ішінде бақылау түрлері бойынша:сабаққа қатысу, дәрісте жұмыс	4	4	4	4	4	4	4	4	32
Семинарларға дайындық	3	3	3	3	3	3	3	3	24
МӨЖ бойынша дайындық	4	4	4	4	4	4	4	4	32
Межелік бақылау								12	12
2 рейтинг									Жалпы баллдар
Апталар	9	10	11	12	13	14	15
Максималды балл	12	12	12	12	12	12	28		100
Оның ішінде бақылау түрлері бойынша:сабаққа қатысу, дәрісте жұмыс	4	4	4	4	4	4	4		28
Семинарларға дайындық	3	3	3	3	3	3	3		21
МӨЖ бойынша дайындық	5	5	5	5	5	5	5		35
Межелік бақылау							16		16

Бақылау түрі: Т - тест, МБ – межелік бақылау, Р - рефераттар, Қ - қатысу, СЖ -семестрлік жұмыс, Б – бақылау жұмысы, ҮЖ – үй жұмысы және т.б.

Оқытушылардың білімдерін бағалау

«Өте жақсы» баға негізгі және қосымша фактілердың толық барлығын білген кезде; олардан дұрыс қорытынды жасауға (заңдылықтарды анықтау) қабілетті; мәселе теориясын білген жағдайда қойылады. «Жақсы» бағасымен негізгі, қосымша фактілердің мазмұнынан құралған; оларды түсіндіріп, мазмұндауға қабілетті; теория негіздері бар жауап бағаланады.Қосымша фактілерді мазмұндауда қателердің орын алуы немесе білімсіздік болуы мүмкін. «Қанағат» бағасы негізгі фактілерді және оларды дұрыс құрастырудан құралған жауап, тарихнама, теория жөнінде жалпы түсінігі үшін қойылады. «Қанағатсыз» бағасы негізгі фактілерді, тарихнама, теория сұрақтарын білмеу және түсінбеген жағдайда қойылады.