Құрастырушы: аға оқытушы Аленова Н. М

ОӘК төрағасы __________А.Б.Темиргалиева 20__ ж. «__» ________ №__хаттама

Кафедрадағы қабылдау сағаты (ауд.419) кеңестер кестесіне сәйкес

Берілген пәнде инвестиция мен инвестициялық қызметі туралы түсінігін оқытуға арналған және практикалық машықтарды иемденуі.

Студенттерде нарықтық экономика жағдайларында экономист-менеджер, менеджер, экономист ретінде тәжірибелік қызметте және арнайы экономикалық пәндерді әрі қарай оқу үшін қажетті білімдер мен дағдылардың реттелген жүйесін қалыптастыру.

Курстың міндеттері

-нарықтың экономикалық жағдайдайдағы бизнестің (кәсіпорынның) құнын бағалаудың маңызы мен мәнін зерттеу;

- шаруашылық субъектілердің бағалау тәртібі мен қағидаларымен танысу;

-студенттердің тәжірибелерде бағалаудың өдістерін қолдануы және бизнестің (кәсіпорының) құнын есептеуді үйрету;

-бағалау қызметіндегі тәжірибесін зерттеу.

5 Студенттер пәнді оқу нәтижесінде тиісті түрде:

түсінік алу керек:

-нарықтық қатыстарды жасақтау жағдайында бизнесті бағалаудың мәнін, мақсаты мен ұстанымдарын;

-ақшаларды уақытша бағалауды.

білуі керек:

-бағалаушы этикасының кодексін.

практикалық машықтарды иемденуі:

-шаруашылық субъектісі қызметінің ішкі жөне сыртқы ортасында экономикалық ақпарат жүйесін танып білу;

-өртүрлі мақсаттар үшін бағалану активпен байланысты: инвестициялау, кәсідорынды ликвңдациолау , және т.б;

-бағалаудың негізгі методологиялық принципін, бағалау қызметінің сапалы және санды көрсеткіштерін, бизнесті бағалау әдісін білу;

-өз бетімен бағалау алгоритімін құруды;

-материалды жөне материалды емес багалау ерекшеліктерін танып білу;

-экономикалық есептеу мен бағалауды, бағалау есебін құру.

- экономикалық және ұйымдастырушылық сипаттағы есептерді шешумен байланысты арнайы теориялық білімдер мен тәжірибелік дағдылар кешенін.

Берілген пәнді меңгеру үшін келесі пәндерді оқу кезінде алынған білімдер, дағдылар мен ептіліктер қажет:

-Экономикалық теория;

-Микроэкономика;

-Макроэкономика;

-Қаржы;

Пәнді оқу кезінде алынған білімдер, дағдылар мен ептіліктер келесі пәндерді меңгеруге қажет:

-Кәсіпорындағы жоспарлау әрекеті;

-Кәсіпорынның экономикалық талдауы;

-Жылжымайтың мүліктің экономикасы;

-Экономиканың өндірістік және өндірістік емес жүйесі.

0. 
   9 Курстың қысқа мазмұны
   
1. 
   Приватизациялау процесі, қорлық нарықтың шығуы, сақтандыру жүйесінің дамуы, коммерциялық банктердің мүлік кепілдігін несие беруі, жаңа қызметті қүрады - ол бизвес құнын бағалау (немесе кәсіпорын ұйымдық- экономикалық бизнестің өмір сүру түрі ретінде), оның капиталының нарықтың құнын анықтау. Кәсіпорын капиталы - құрамымен күрделі және бірегей тауар, оның табиғатын нақты факторлар анықтайды. Сондықтан, барлық ішкі және сыртқы жағдайының дамуына байланысты есепке алынумен капиталды жиынтық бағалау қажет.
   
2. 
   
   

Бизнесті (кәсіпорын) бағалау мәнісі мен керектігі шаруашылық субъектісінің құндық бағалауының жалпы теориясы. Құндық бағалаудың логикалық теориясы.

Бағалау объектісі ретінде бизнес пен кәсіпорын ерекшеліктері. Бағалау мақсаты. Бизнесті бағалауға экономиканың заңдардың әділ әсер етуі; сұраныс пен ұсыныс заңы , қайтарылымын төмендеу заңы. Бизнесті бағалауды арнайы қолданулары.
2- Тақырып. Бнзнесті (кәсіпорын) бағалаудың негізгі принцнптері және құн түрлері.

Бағалау кездегі анықталатын құн түрлері. Нарықтық құн. Нормативті есептелетін құн. Инвестициялық құн. Несиелеу құн. Салық салу құн. Үндемелі құн. Орнын басу құны. Баланстық құны. Ликвидациялық құн. Тиімді құн.

Қолдаушы көзімен негізделген бағалау принциптері: орьш басу, күту, пайдалылығы, сәйкестілігі. Ең жақсы және ең тиімді қолдану приципі.
3- Тақырып. Бизнесті (кәсіпорын) бағалауды анықтау үшін ақпараттық базаны құру.

Меншік құнды бағалаудағы ақпарат жүйесі. Бизнестің құнын бағалаудағы есептерді шешу үшін бухгалтерлік есептердің түрлері мен мақсаты.

Бағалау процесінде қаржылық документтерді дайындау. Есептерді инфляциялық реттеу. Бухгалтерлік есептің трансформациясы мен нормализациясы.
4- Тақырып. Бағалау процедурасы.

Бағалау объектісін көру және идентификациялау жеке меншік және уөкілді сүхбаттау салыстыру объектілерін сатуда нарықты зерттеу, ақпаратты жинау жөне өңдеу прототиптерді салыстыру анализі. Бағалаудың дәстүрлі әдісін қолдану есептерді тексеру,объекті қүнының бағасы туралы есеп жасау.

5. 
   Тақырып. Бизнесті бағалауда шығындық тәсілі.
   

Активтердің жиналу өдісі. Қайта өнделу құнының есебі жөне орнын басу құнының өдісі. Ликвидациялық құнды есептеу әдісі "Таза активтер" көрсеткішінің негізінде бізнестің құнын бағалау.

Кіріс төсілінің сферасы мен мазмұны. Кіріс төсілімен бизнесті (көсіпорын) бағалау негізгі өдісі. Төсілдің жетістіктері мен кемшіліктері. Ақша ағымының диспонтты әдісі. Ақша ағымының түрлері, оларды райлау әдісі. Бизнестің төуекел есебі. Дисконттау ставкаларының экономикалық мазмұны, есептеу өдісі. Қортытынды түзеулер түрлері. Капитал құрылымы мен көсіпорын құны. - Миллер моделі.

Пайда капитализация өдісі.
7- Тақырып. Бизнесті (кәсіпорын) бағалауда салыстырмалы (нарықтық) тәсілді қолдану ерекшеліктері мен мазмұны.

Салалық коэффициенттер әдісі. Нарық капитал әдісі.Келісімөдісі.

Көсіпорын - аналогін таңдау негізгі принциптері. Бағалық мультипликаторларының мінездемесі,бағалау процесінде есептеу төртібі және қолданылуы.

Қорытынды түзеулер, өдістің жетістіктері мен кемшіліктері. Бизнесті (кәсіпорын) бағалауда нарықты төсілмен шетел аналогі.

Кәсіпорын қаржылық анализі бағалау элементінің қажеттілігі ретінде. Бизнесті бағалау кезінде қаржылық анализ өдісі. Қаржылық анализ мақсаты. Қүлдырау жағдайларында кәсіпорын қаржылық анализі қортындысының ерекшеліктері. Кәсіпорынның қаржылық күйінің анализі. Бухгалтерлік баланс статьяларының құрылымы жөне жалпы бағалау динамикасы. Кәсіпорынның қаржылық түрақтылығы анализі. Қаржылық коэффициент анализі.

Бағалау үшін шарт жасау: шарт заты, құқығы, жақтардың жауапкершілігі мен міндеттері, жұмыс құны, ерекше жағдайлар. Тапсырыс мазмұны. Тапсырыс берушіге есепке қоса берілетін бағалау туралы есеп түрі және ілеспе хаты.

Кәсіпорын құнын бағалауға қатысушыларға негізгі талаптар.
10- Тақырып. Жер учаскесінің құнын бағалау. Бағалау заты.

Жер нарығы. ҚР "Жер туралы" заңы. Жер кадастрін жүргізу. Жер салығы. Алғашқы жерді пайдалану және қайталама жерді пайдалану түсінігі. Жерлер коммерциялық мақсатта пайдалану үшін. Жерлер классификациясы. Жерлерге қойылатын салық ставкасы. Жердің нормативтік құны. Жердің нарықтық құны. Жерді бағалау үшін техника қалдығы. Ең жақсы және ең тиімді қолдану анализі. Жерді игеру және учаскілерге бөлу.

Жылжымайтын мүлікті бағалау принципі. Өмірлік циклдың бағалауға әсері. Жылжымайтын мүлікті ең жақсы және тиімді қолдану критерилері. Қазақстандағы жылжымайтын мүлік объектілерінің классификациясы. Жылжымайтын мүлік объектісінің техникалық сараптауы, бұзылымдар. Бағалау объектісін суреттеу: аудан, жер учаскесі, тиіп тұрған территориялар, ғимараттар.

Жылжымайтын мүлікті бағалау әдісі.

Жылжымайтын мүлікті бағалау кезінде экологиялық факторларды есепке алу.

Кәсіпорының құралдарымен машиналарын бағалау. Алғашқы қүн, ағымдағы құн, баланстық құн, сату құны. Негізгі капиталдың алғашқы бағалануы. Негізгі капиталдың қайта бағалануы. Амортизация есептеу әдісі, кумулятивті.

Қаржылық лизигтің шарт; қозғалыс механизмі, белгіленген активтер түсінігі. Амортазациялық топтық құндық балансы. Амортизациялық топтық жөндеуіне кеткен шығыс. Кәсіпорындағы автокөліктерінің бағалауы. Офистік құрылғылардың бағалануы.
13- Тақырып. Кәсіпорынның айналым капиталының құнын бағалау.

Өндірістік айналым қорды бағалау: өндірістік қор ( шикі зат және негізгі материалдар, жартылай дайын сатып алынатын заттар, жөндеу жүмыстары үшін қүрал саймандар, көмекші материалдар), аяқталмаған өндірістік, жанармай, ыдыстар, болашақтағы шығындар. Қорларды бағалау әдісі.

Айналым қорын бағалау: қоймадағы дайын өншдер, тасмалданған тауарлар, қаржылар, дебокторлық қарыздар.

Айналым қаржының жетіспеуіне байланысты шығындар тәуекелдер. Айналым қаржысының артық болуына байланысты шығындар мен тәуекедер.

Материалдық емес активтердің мөні. Материалдық емес активтердің классификациясы: патент, өнеркәсіп дизайнын тіркеу, авторлық құқық, тауарлық марка, франшиздер, ноу-хоу. Материалдық емес активтерді бағалау, қызмет мерзімін анықтау. Материалдық емес активтер қүнының төмендеуі.

Гудвилды бағалау, қосымша пайда әдісі. Теріс гудвил.
15-Тақырып. Шет ел төжрибесімен бнзнес (кәсіпорын) құнын бағалау.

Шет елдегі қүнды бағалау бойынша ұйымдар. Бағалаушыларды лицензиялау. Бағалау қызметінің мамандандырылуы Ресейлік риэлторлардың гильдиясы.

АҚШ - тағы риэлтордық фирмалардын бағалау бойынша профессионалды ұйымдар: бағалау институты, америкалық бағалаушылар ұжымы –аккредиттелген, басшылар, еңбегі сіңген мүшелер.
11 Тәжірибелік сабақтар тақырыптары мен оның мазмұны
1- Тақырып. Бизнесті бағалауды жаңа кезеңін түсіну: пән, мақсаты, тәсіл.

Бизнесті (кәсіпорын) бағалау мәнісі мен керектігі шаруашылық субъектісінің құндық бағалауының жалпы теориясы. Құндық бағалаудың логикалық теориясы.

Бағалау мақсаты. Бизнесті бағалауға экономиканың заңдардың әділ әсер етуі; сұраныс пен ұсыныс заңы , қайтарылымын төмендеу заңы. Бизнесті бағалауды арнайы қолданулары.
2- Тақырып. Бнзнесті (кәсіпорын) бағалаудың негізгі принцнптері және құн түрлері.

Бағалау кездегі анықталатын құн түрлері. Нарықтық құн. Нормативті есептелетін құн. Инвестициялық құн. Несиелеу құн. Салық салу құн. Үндемелі құн. Орнын басу құны. Баланстық құны. Ликвидациялық құн. Тиімді құн.

Қолдаушы көзімен негізделген бағалау принциптері: орьш басу, күту, пайдалылығы, сәйкестілігі. Ең жақсы және ең тиімді қолдану приципі.
3- Тақырып. Бизнесті (кәсіпорын) бағалауды анықтау үшін ақпараттық базаны құру.

Меншік құнды бағалаудағы ақпарат жүйесі. Бизнестің құнын бағалаудағы есептерді шешу үшін бухгалтерлік есептердің түрлері мен мақсаты.

Бағалау процесінде қаржылық документтерді дайындау. Есептерді инфляциялық реттеу. Бухгалтерлік есептің трансформациясы мен нормализациясы.
4- Тақырып. Бағалау процедурасы.

Бағалау объектісін көру және идентификациялау жеке меншік және уөкілді сүхбаттау салыстыру объектілерін сатуда нарықты зерттеу, ақпаратты жинау жөне өңдеу прототиптерді салыстыру анализі. Бағалаудың дәстүрлі әдісін қолдану есептерді тексеру,объекті қүнының бағасы туралы есеп жасау.

5. 
   Тақырып. Бизнесті бағалауда шығындық тәсілі.
   

Активтердің жиналу өдісі. Қайта өнделу құнының есебі жөне орнын басу құнының өдісі. Ликвидациялық құнды есептеу әдісі "Таза активтер" көрсеткішінің негізінде бізнестің құнын бағалау.

Кіріс төсілінің сферасы мен мазмұны. Кіріс төсілімен бизнесті (көсіпорын) бағалау негізгі өдісі. Төсілдің жетістіктері мен кемшіліктері. Ақша ағымының диспонтты әдісі. Ақша ағымының түрлері, оларды райлау әдісі. Бизнестің төуекел есебі. Дисконттау ставкаларының экономикалық мазмұны, есептеу өдісі. Қортытынды түзеулер түрлері. Капитал құрылымы мен көсіпорын құны. - Миллер моделі.

Пайда капитализация өдісі.
7- Тақырып. Бизнесті (кәсіпорын) бағалауда салыстырмалы (нарықтық) тәсілді қолдану ерекшеліктері мен мазмұны.

Салалық коэффициенттер әдісі. Нарық капитал әдісі.Келісімөдісі.

Көсіпорын - аналогін таңдау негізгі принциптері. Бағалық мультипликаторларының мінездемесі,бағалау процесінде есептеу төртібі және қолданылуы.

Қорытынды түзеулер, өдістің жетістіктері мен кемшіліктері. Бизнесті (кәсіпорын) бағалауда нарықты төсілмен шетел аналогі.

Кәсіпорын қаржылық анализі бағалау элементінің қажеттілігі ретінде. Бизнесті бағалау кезінде қаржылық анализ өдісі. Қаржылық анализ мақсаты. Қүлдырау жағдайларында кәсіпорын қаржылық анализі қортындысының ерекшеліктері. Кәсіпорынның қаржылық күйінің анализі. Бухгалтерлік баланс статьяларының құрылымы жөне жалпы бағалау динамикасы. Кәсіпорынның қаржылық түрақтылығы анализі. Қаржылық коэффициент анализі.

1- Тақырып. Бизнесті бағалауды жаңа кезеңін түсіну: пән, мақсаты, тәсіл.

Ұсынылатын әдебиет: [1,6,7,10,11,13]

Ұсынылатын әдебиет: [1,5,6,7,9,10,11,13]

Ұсынылатын әдебиет: [1,5,6,7,9,10,11,13]

Ұсынылатын әдебиет: [1,5,6,7,9,10,11,13]

5. 
   Тақырып. Бизнесті бағалауда шығындық тәсілі.
   

Ұсынылатын әдебиет: [1,5,6,7,9,10,11,13]

Ұсынылатын әдебиет: [1,5,6,7,9,10,11,13]

Ұсынылатын әдебиет: [1,5,6,7,9,10,11,13]

Ұсынылатын әдебиет: [1,2,3,4,5,12]

Ұсынылатын әдебиет: [1,6,7,10,11,13]

Ұсынылатын әдебиет: [1,6,7,10,11,13]

Ұсынылатын әдебиет: [1,6,7,10,11,13,14]

Ұсынылатын әдебиет: [1,6,7,10,11,13]

Ұсынылатын әдебиет: [1,6,7,10,11,13]

Ұсынылатын әдебиет: [1,6,7,10,11,13]

Ұсынылатын әдебиет: [1,6,7,10,11,13]

Негізгі және қосымша әдебиеттер тізіміне сәйкес әр дәрістік және тәжірибелік сабаққа студент дайындалып, қарастырылған мәліметтерге талқылама жасап, белсенді қатысуды қабылдауы тиіс.

Белсенділік қатысу сапасы негізінде бағаланады. Белсенділіктің максималды бағасы әр сабақта хабарланып тұрады.

Студенттің өздік жұмыстары СӨЖО уақытында бағаланады, баллдар бақылау шараларынның күнтізбелік кестесіне сәйкес қойылады. Тапсырмалар оқытушы қойылған мерзімінде орындалады. Қойылған мерзімнен кейін жұмысты тапсырса 5% бағаға төмендетіледі. Барлық жұмыстар жұмыс дәптерлеріне жазбаша түрде ресімделеді.

Ағымдағы үлгерім (АҮ) бағасы 100 балдық шкала бойынша анықталады. Межелік бақылауды (МБ) бағалау 100 балдық шкала бойынша анықталады. Межелік бақылауға ағымдағы үлгерімдері бойынша балдары бар студентер жіберіледі. АҮ және МБ бағалау нәтижесі арқылы пән бойынша студенттің рейтингі (Р1 және Р2) анықталады:

Р1(2) = АҮ1(2)*0,7 + МБ1(2) *0,3

Егер де студент МБ өтпесе немесе МБ бойынша 50 балдан төмен алса, онда рейтинг анықталмайды.

Семестр үшін пән бойынша студенттің жіберілу рейтінгісінің (ЖР) бағасы төмендегідей анықталады:

ЖР=(Р1+Р2)/2.

Пәнді оқып білу барлық өткен мәліметтермен қоса емтиханмен қорытындыланады.

Емтиханға кіру үшін міндетті түрде:

1. 
   Тапсырма бағдарламасындағы қарастырылғандарды орындау;
   
2. 
   50 баллдан төмен емес жіберілу рейтінгісіне ие болуы тиіс;
   

ЖР – жіберілу рейтінгісі

Е – емтихан.

Бірігіп жұмыс істеген кезде келесі ережелер сақталуы тиіс:

1) оқытушы мен студенттер арасында бір-біріне деген сыйластық болуы тиіс.

2) сабаққа міндетті түрде кешікпеуі тиіс. Сабаққа қатысу әр сабақта белгіленеді;

3) сабақ барысында ұялы телефонды өшіру тиіс;

4) себепті салдарға байланысты сабаққа келмегендерге қайта жұмыс жасау мүмкіндігі бар;

5) барлық тапсырмалар өз уақытында орындалуы тиіс;

6) сабаққа студенттер дайын болып келулері тиіс;

7) сабақта белсенді болыңдар;

8) академиялық тәртіптің саясаты және этика университетіміздің ішкі тәртіп ережелерімен сәйкес болуы тиіс.

1. 
   Сагинова, Б. К. Баға және баға белгілеу : оқулық Алматы : Дәуір, 2011. - 280 б
   
2. 
   Көпешова, Б. Корпорациялар қаржысы : оқу құралы Алматы : Қазақ университетi, 2010. - 258 б.
   
3. 
   Мухамедова, М. М. Жобаларды талдау : экономика мамандықтарының студенттеріне арналған оқу құралы Павлодар : Кереку, 2010. - 83 б.
   
4. 
   Есенгельдин, Б. С.Қаржылық менеджмент : оқулық Алматы : Дәуір, 2011. - 288 б.
   
5. 
   Мыңатаев, М. М. Нарық жағдайындағы кәсіпорын экономикасы : оқу құралы Алматы : Экономика, 2011. - 204 б.
   

6. 
   Асқарова, Ж. А. Бизнестi бағалау : оқу құралы Алматы : Заң әдебиетi, 2007. - 194 б.
   
7. 
   Попков, В. П.Оценка бизнеса: схемы и таблицы : учеб. пособие для студ. вузов СПб : Питер, 2007. - 236 с. - (Учебное пособие)
   
8. 
   Селезнева, Н. Н. Финансовый анализ. Управление финансами : учеб. пособие 2-е изд., перераб. и доп. - М. : ЮНИТИ, 2008. - 639 с.
   
9. 
   Грязнова, А. Г.Экономика [Электронный ресурс] : малоэкземплярные книги [сборник] - Павлодар : НБ ПГУ, [2009]. - 1 с.
   
10. 
    Щербаков, В. А.Оценка стоимости предприятия (бизнеса)) М. : Омега-Л, 2009. - 298 с. - (Организация и планирование бизнеса
    
11. 
    Симионова, Н. Е. Оценка бизнеса: теория и практика Ростов н/Д : Феникс, 2007. - 571 с. - (Высшее образование)
    
12. 
    Иванов, А. П. Финансовые инвестиции на рынке ценных бумаг М. : Дашков и К, 2008. - 480 с.
    
13. 
    Царев, В. В. Оценка стоимости бизнеса: теория и методология : учеб. пособие для студ. вузов, обучающихся экон. спец. М. : ЮНИТИ, 2007. - 575 с.
    
14. 
    Иванова, Е. Н. Оценка стоимости недвижимости : [учебное пособие по спец. "Финансы и кредит"] М. : Кнорус, 2009. - 345 с.