Реферат. Электрқауіпсіздік негіздері

Өндірістегі сәтсіз жағдайларды зерттеу есеп алу.

Өндірістегі сәтсіз жағдайлардың пайда болуы: жұмысты атқару кезінде қауіпті өнеркәсіптік фактордың әсер етуі. Сәтсіз жағдайларға мысал келтірсек: биіктіктен құлау, жаралану, буыны шығу, сындырып алу, кесіп алу, әр түрлі дене жарақаттанған бөліктерін кесіп алып тастау, күйдіріп алу, үсітіп алу, электр тоғына әсер етуі, көліктермен соқтығысу және т.б.

Сәтсіз жағдайлардың басқа да нәтижелері болуы мүмкін: микрожарақат, тіпті өлгенге дейін уақытша еңбекке жарамдылығын жоғалтуына әсер етпеуі. Сәтсіз жағдайлар себептерге, жеріне және уақытына байланысты былай бөлінеді: Жұмысқа байланысты өнеркәсіптегі сәтсіз жағдайлар, өнеркәсіппен және тұрмыстық жарақатпен байланысы жоқ сәтсіз жағдайлар.

15.01.2004 ж. бастап өнеркәсіпте сәтсіз жағдайларды зерттеу және есеп алу тәртібі орнады.

№30 «Кәсіби аурулар және өнеркәсіптегі сәтсіз жағдайлар туралы тергеу және есеп алу». Кәсіби аурулар мен өнеркәсіптегі сәтсіз жағдайларды дайындау мен есеп алуды, нағыз тәртіп бірлестігі орнатады.

Тәртіптердің әрекеті былай таратылады: жалдаушы, сақтандырушы- кәсіби аурулар мен өнеркәсіптегі сәтсіз жағдайларды міндеттемелік сақтандыру; кәсіби аурулар мен өнеркәсіптегі сәтсіз жағдайлардың міндеттерді орындалудың сақтандырушысы; Беларусь Республикасының азаматтығы; шет ел азаматтары және азаматтығы жоқтар, олар жұмысты келісім-шарт арқылы орындау; шаруа қожалығының мүшелері. Кәсіподақтың зиян шегудің зерттеу ережесі мен сәтсіз жағдайлардан есеп алудың таратылуы оған тиесілі немесе тиесілі болмауға байланысты емес, бірақ ережеде кәсіподақ өкілеті көрінеді.

Егер де өнеркәсіптегі сәтсіз жағдайлар туындаса жұмыскерлерді басқа жұмысқа орнатуы, уақытша немесе тұрақты шығынды еңбекке жарамдылығын зерттеу және есеп алу,осы кездерде болса:

• 
  Жұмыс аумағында немесе басқа жерде, жұмыс уақытында, сондай-ақ жұмыс уақыты мерзімінен тыс уақытта, яғни демалыс және мереке күндері;
  
• 
  Жұмысқа келу немесе жұмыстан соң жұмыскерлерге берілетін транспортпен, немесе жеке транспортпен келісім бойынша пайдалану;
  
• 
  Іс сапарға барар кезінде;
  
• 
  Кезекшілікті алмастыру кезінде;
  
• 
  Күзет-экспедициялық әдіспен жұмыс істегенде ауысым кезінде, және де бос уақытта кемеде болғанда;
  
• 
  Апаттар, авария жағдайында және тағы басқа төтенше жағдайларда жұмыскерлерді іске салу;
  

Сәтсіз жағдайларды қайталандырмас үшін олардың себептерін анықтау қажет.

Әрбір сәтсіз жағдайларды жетекшілеріне жәбірленуші немесе көзімен көрген адам хабарлау керек, оның міндеті:

• 
  Тез уақытта бірінші көмек көрсету және ауруханаға жеткізу;
  
• 
  Өзінің жетекші бөліміне хабарлау;
  
• 
  Жұмыс басталарға дейін жұмыс орнын және құрал-жабдықтардың жағдайын қалпына келтіру, егер де ол адамның өмірі мен денсаулығына залалын келтірмесе;
  

Қауіпсіз жағдайды тексеру уақыты үш күннен көп болмауы керек. Бұл уақыттың ішіне сараптама өткізу, құқық қорғау ұйымының қорытындысы, денсаулық сақтау ұйымының қорытындысы және т.б кірмейді.

Арнай тексеруге жататындар:

• 
  Аса ірі қауіпсіздік жағдайы;
  
• 
  Бір уақытта екі және одан да көп жеке тұлғаларға ауыр дене зақымын келтіру топты қауіпсіздік жағдайы;
  
• 
  Өлім қауіп-қатеріне әкелген қауіпсіздік жағдай;
  

• 
  Қауіпсіздік жағдай өткен жердегі аумақтық прокуратураға;
  
• 
  Аумақтық құрылымының мемлекеттік Департамент инспекция бөлімшесіне;
  
• 
  Профсоюз;
  
• 
  Жалдамашы зардап шегушіге;
  
• 
  Сақтандырушыға
  

Механикалық тербеліс

-теңселіс – серпімділік денелерде пайда болатын механикалық тербеліс. Теңселіс медицина саласында кеңінен қолданылады, мысалы теңселіс массажы, техникада – дірілдеткіш. Біірақ та теңселістің көп әсер етуі әр түрлі кәсіби ауруларға әкеп соқтырады. Теңселіс аурулары 16-20 Гц жиіліктен асқан кезде қауіп төндіреді. Кәсіби теңселіс ауруы көлік жасау, металлургия өнеркәсібінде көп тараған. Теңселістің 80 % көлік апатының себебі болып табылады.

Теңселістен қорғану әдісі виброизоляция болып табылады (рессорлар, пружиналар және т.б.).

-Шум – қатты, ссұйық және газ түрінде таралатын механикалық тербеліс. Адамға дағдылы дыбыс қысымы 30-35 дб. Шумның 75 дб-ден жоғары болуы есту қабілетінен айруы мүмкін. 140 дб ауруға әкеп соғады, ал 160 дб-ден жоғары өлімге әкеледі.

- Жиілігі 16 Гц-тен аспайтын акустикалық тербеліс инффродыбыс деп аталады. Инфродыбыстың қайнар көзі күннің күркіреуі, жер сілкінісі болып табылады. Акустикалық тербелістің 16 Гц...20 кГц диапазон аралығында жататын адам қалыпты қабылдайтын есту қабілетін дыбысты деп атайды.

- 20 кг/ц жоғары тербеліс ультродыбыс деп аталады. Инфрадыбыс пен ультрадыбыс тербеліс естілмейді. Ультрадыбыстың ұзақ әсер етуі ағзада жүйке жүйесінің бұзылуына, жүрек- қан тамырларының ауруына әкеп соқтырады.
Тақырып 3. Иондармен қаныққан сәулелерден қорғау.
Келесі мазмұн бойынша реферат дайындау:

• 
  Иондық сәулеленудің түрлері және олардың сипаттамасы.
  
• 
  Иондық сәулеленудің адам ағзасына әсері.
  
• 
  Иондық сәулеленуден қорғану әдісі.
  

Электр тогының түрлері: термиялық, электрлық, биологиялық және механикалық.

Электр тогының адам ағзасынан өткенде келесі әсер етуге әкеледі:

Термиялық (ұлпалардың қызуы, қан тамырларының және де іішкі ағзалардың күйіп кетуі); электролитикалық (плазманың және қанның ыдырауы); биологиялық (ағзадағы тірі ұлпаларды қоздырады, ішкі биологиялық прцесстерді бұзады).

Электр тогының соққысын келесі 4 дәрежеге бөлінеді:

I - естен танусыз сіңірдің тартып қалуы; II – естен танып, сіңірдің тартып қалуы, бірақ жүректің және демнің жұмыс істеуі; III – естен тану және жүректің, демнің жұмыс істемеуі; IV - өлімге әкеп соғу.

Электр тогының екі түрін айырады: жалпы және жергілікті.

Жалпы электр тогымен зақымдану ол адам ағзасына токтың көп мөлшерде өтуі, соның арқасында жүректің, өкпенің және де басқа ағзалардың жұмыс істеуінің тоқтауы.

Ал жергілікті зақымдануға ағзадағы ұлпаның бұзылуы жатады.

Токтың адам денесіне өтуі. Токтың адам ағзасына өтуінің ең кауіптісі: жүрек, өкпе, баас ми, яғни бас – қол, бас – аяқ, қол – қол, қол – аяқ.

Ток жиілігі. Аса қауіпті ток жиілігі – 50 Гц.
Электр тогынан қорғанудың ұйымдастыру – техникалық шаралар.
Техника қауіпсіздігі ұйымының жұмысы электромонтаж бөлімінде келесіні қарастырады:

• 
  Дайындық, еңбек қорғау сұрақтары бойынша білімді тексеру;
  
• 
  Жұмыс орнындағы қауіпсіздік нұсқамасы;
  
• 
  Жұмысқа рұқсат беру;
  
• 
  Жұмыстың қауіпсіздігін бақылайтын адамдар (бұлар: мастерлар, бригадирлер, бастықтар);
  
• 
  Техника қауіпсіздігі бойынша бөлмелер.
  

Электр тогынан қорғану шаралары.

ССБТ «Электрқауіпсіздік. Терминдер және анықтамалар» 12.1.009-76 ГОСТ -ына сәйкес электр тогынан қорғану амалы ретінде келесі тәсілдерді қолданады:

1. 
   Ток жүретін бөлімдерден ажырату;
   
2. 
   Жұмыскерлерді зақымданудан қорғау үшін екі ретті ажырату;
   
3. 
   Ауадағы сымдар және жердегі кабель, т.б.
   
4. 
   Электр құрылғысын қоршау;
   
5. 
   Блокталған құрылғылар;
   
6. 
   Жарықты аз қолдану;
   
7. 
   Жұмыс орнын изоляциялау (еден, қабырға);
   
8. 
   Электр құрылғыларын жерге қосу;
   
9. 
   Электр потенциалын түзету;
   
10. 
    Электр құрылғыларын автоматты түрде сөндіру;
    
11. 
    Алдын алу сигналын беру (дыбысты, шамды).
    

Е=(Е_ғ.іІ Е_с)100%,

мұндағы Е_ғ.і - ғимарат ішіндегі жарықтандыру

Е_с – сыртқы жарықтандыру.

Табиғи және біріккен жарықтандыру П-4-79 СНИП-і бойынша нормаланады. Бұл СНИП-те ғимараттарға арналған табиғи жарықтандыру коэфициентінің нормалары берілген.

Көру жұмыстарының мінездемесіне байланысты П-4-79 СНИП-і бойынша көру жұмыстарының 8 разряды берілген.

Ғимарат ішінде потенциалдың жөнделуі табиғи жолмен мпеталлдық конструкциялар, құбытлар, кабельдер жәцне тағы басқа өткізбелі заттар көмегіцмен асыырылады. Бұлардың барлығы тарам-тарам жерге қосу жүйелерімен байланысты.

Контурлық жерге қосуды үлкен дәрежелі электр қауіпіне жәцне кернеу 1000В жоғары болғанда қолданылады.

Жерге қосу құрылғылары жасанды және табиғи болады.

Жасанды жерге қосу құрылғылары жеке және металлдық электродтарды, тік бітелген (болат құбырлар, бұрыштар, шыбықтар) немесе жерге көлденең қойылған (болат сызықтар, шыбықтар) құралдарымен біріккен құрылғылар болып бөлінеді.

Табиғи жерге қосу құрылғылары ретінде жерге қойылған су жібергіш және басқа құбырлар, металлдық конструкциялар, темір-бетон конструкциялы ғимараттардың арматуралары, т.б. қолданылады. Бірақ табиғи жерге қосу құрылғылар жанғыш сұйфықтықтардың, газдардың немесе жарылғыш заттардың, сонымен қатар изоляцияланған құбырлар қолданыла алмайды.

Зануление – жоғары кернеу түскен металлдық құралдардың ток өткізбейтін бөліктерінің нольдік қорғаулы өткізгіштердің әдейі электрлік қосылысы.

Зануление 1000В кернеулі дыбыссыз жерге қосу бейтараптылығымен төртөткізгішті жүйелерде қолданылады. Зануление жұмыс істеу принципі фазаның тұйықталу кезінде үлкен ток туады, сол кезде құрылғылар автоматты түрде фазаны өшіреді және қорғаныс жасауы болып табылады.

Қорғаныс ретінде электрлік қондырғылар орнатылатын жүзбелі сақтандырғыштар мен автоматтық ажыратқыштар қолданылады.

Қорғаныс өшіру құрылғылары – тезәрекетті қорғаныс. Адамға әрекеттік зақымдау туған кезде бұл құрылғылар электрлік қондырғылардың автоматтық өшірілуін қамтамассыз етеді. Қорғаныс өшіру құрылғылардың бұзылған электрлік қондырғылардың автоматтық өшірілуі 0,2с аспауы керек.

Элетр қорғағыш құралдар изоляцияғыш (негізгі және қосымша), сақтандырғыш және қоршаулағыш болып бөлінеді.

Негізгі изоляцияғыш құралдардың изоляция қасиеті бар. Бұл құралдар электр кондырғылар жұмыстарының кернеулерін ұзақ уақыт бойы ұстайды (сақтайды), сондықтан олар ток өткізгіш бөліктерге тиюі мүмкін. Оларға жататындар: 1000в керлеулі қондырғыларда – диэлектрлік қолғаптар, изоляцияға араналған штангтер, изоляцияушы және электрөткізгішті тістеуіктер, кернеу көсеткіштер, слесарлі – монтаждық құрал-саймандар; 1000В жоғары кернеулі қондырғыларда - изоляцияға араналған штангтер, изоляцияушы және электрөткізгішті тістеуіктер, кернеу көсеткіштер.

Қосымша изоляцияғыш құралдар – электр кондырғылардың жұмыстық кернеуін сақтай алмайды.олар негізгі изоляцияғыш құралдардың жұмыстарын күшейтеді.оларға жататындар: диэлектрлік қолғаптар, галоштар мен кілемдер, электрөткізгіш тістеуіктер жатады.

Қоршаулағыш құралдар токөткізгіш бөліктердің уақытша қоршауға және коммуникациялық аппараттардың жұмыс кезіндеқателіктерді болдырмауғы арналған құралдар. Оларға жататындар: уақытша тасымалдағыш қоршаулағыштар – щиттер мен қоршаулағыш торлар, изоляцияғыш батырмалар, тасымалы уақытша жерге қосу құрылғылары.

Сақтандырғыш құралдар әрбір индивидті жарықтық, жылулық және басқа зиянды әсерлерден қорғауға арналған құралдар. Оларға жататындар: қорғағыш көзілдіріктер,арнайы қолғаптар мен каскалар, противогвздвр, сақтандырғыш жөндеуіш белдіктер, сақтандырғыш канаттар, т.б.

Негізгі қорғауыш құралдарға жататындар: изоляцияға арналған штангтер, изоляцияғыш және электрөлшегіш тістеуіктер, кернеу көрсеткіштер, изоляцияғыш сатылар, алаңдар, диэлектрлік қолғаптар, етіктер, кілемдер,т.б.

Қосымша қорғағыш құралдар: сақтандырғыш белдіктер, канаттар, тырналар, қорғағыш көзілдіріктер, қолғаптар, киімдер,т.б. Олар биіктіктен кездейсоқ құлаудан, сонымен жарықтық, жылулық, т.б. химиялық әсерлерден қорғайды.

Изоляциялауға арналған штангтер жабық электрлік қондырғыларда қолданылады, ал ашық далалы ауада тек құрғақ ауа райында ғана қолданылуы керек. Штангтермен жұмыс істегенде диэлектрлік қолғаптар пайдалануы керек. Егер кернеу 1000В төмен болса, онда қолғаптар қолданылмауы мүмкін. Штангтерді шнетеуші жүзігінен жоғары ұстамау керек.

Электрөлшеуіш тістеуіктер жабық электр қондырғыларда қолданылады, ашық ауада құрғақ ауа райы болғанда ғана қолданылады. Тістеуіктер 35кв аспайтын кернеулі жұмыстарда пайдаланылады. Олардың екі түрі бар: бірқолдық - 1000В кернеулі жұмыстарға арналған; екіқолдық - 2-10кв дейінгі екрнеулі қондырғыларда қолданылады. 6-10кв кернеу болғанда, тістеуіктердің изоляцияушы бөлігінің ұзындығы 45см кем болмауы керек; 10-35кв – 75см; ал тұтқасы 15-25см. 1000в екрнеулі жұмыстарды істегенде тістеуіктермен бірге диэлектрлік қолғаптар қолданылуы керек.

Кернеу көрсеткіштер электр қондырғылардың токөткізгіш бөліктерінде кернеудің барын немесе жоғын көрсетеді. Көрсеткіштер 1000в немесе одан да жоғары кернеулі қондырғыларда пайданылады. 1000В кернеулі қондырғыларға арналған көрсеткіштер:екі полюсті (тұрақты және ауыспалы токқа арналған) және бір полюсті (ауыспалы токқа ғана арналған) электр қондырғылар.

Жұмысты бастау алдында кернеудің жоғын тексеру керек және тыйым салушы белгілері бар плакттар ілінуі керек.

Электр жабдықтардың қауіпсіз эксплуатациясын ұйымдастыру:

• 
  кернеуді алу;
  
• 
  токөткізгіш бөліктерде және олардың жаңында кернеуді алу;
  
• 
  кернеуі бар токөткізгіш бөліктерден алыс кернеуді алмау.
  

Тақтай төсем мен сатылар ГСТ бойынша дайындалу керек. Сатымен жұмыс істейтін адамдар екеу болу қажет, олардың біреуі астында сатыны ұсстап тұрады.

• 
  өндірістік ортаның микроклиматы;
  
• 
  тым қызу;
  
• 
  салқындату;
  
• 
  ауа ылғалдылығы;
  
• 
  ауа құбылмалылығы;
  
• 
  жылулық сәулелену.
  

• 
  өндірістік желдету.
  

6.1 Өртену, жану процестері туралы жалпы мәліметтер.

Өртену – оттегі мен заттардың химиялық қосылу процесі. Бұл кезде жылу мен жарық пайда болады. Өрт туу үшін жанғыш заттардың тотықтырғышпен (оттегі, фтор, хлор, озон) және тұтату қайнар көзімен контакт жасалынуы керек.

Таза оттегіде заттар жақсы жанады. Оның концентрациясы азайған сайын өрт те ақырындайды.

Заттардың белгілі бір температурада тұталану және өрттің пайда болу температурасы оталану температурасы деп аталады. Әр заттарда бұл температура әртүрлі болады және зат табиғатына, атмосфера қысымына, оттегі концентрациясына, т.б. факторларға байланысты.

Өздік тұталану - өртену процесі. Ол сыртқы жылу көзімен және ашық өртпен байланыспаған қызулы заттармен туады.

Өздік тұталану температурасы жанғыш заттардың ең төмен температурасы. Бұл температураның арқасында экзотермиялық реакциялардың жылдамдығы көтеріледі, содан сон өрт туады. өздік тұталану температурасы қысымға, ұшқыш заттардың құрамына, қатты заттардың ұсақтау дәрежесіне тәуелді.

От алу – сығылған газ болмайтын жанғыш қоспалардың тез оталануы.

Жану – тұталу көзі әсерінен пайда болатын өртену.

Тұталану - өрт пайда болумен сипатталатын жану процесі.

Өздік тұталану – ашық тұталу көзі әсерсіз заттардың өздік қызу процесі.

Жарылыс – аз уақыт аралығында көп мөлшерлі энергияның босатылу процесі.

Өрт және оның жану шарттары.

Өрт – арнгайы ошақтан тыс бақылаудан шыққан өртену процесі, сонымен қатар бұл процесс үлкен материалдық шығынға әкеп соқтырады.

Ғимараттың отқа төзімділігі туралы ақпарат.

Құрылыс конструкциялардың отқа төзімділігі деп олардың белгелі бір уақыт аралығында эксплуатациялық функцияларды жасауын, сонымен қатар өрт кезінде ғимараттардың құламауын және жанғыш өнімдерден арашалауын айтады.

Өндірістік ғимараттар жарылғыш, жарылғыш-өрттік және өрттік қауіптері бойынша келесі категорияларға бөлінеді: А, Б, В1-В4, Г1, Г2, Д.

Өндірісте және өмірде өрттің пайда болуына себеп болғандар:

• 
  ашық отпен жұмыс істегенде өрт сөндіру қауіпсіздік ережелерінің бұзылуы (электргаздық жұмыстар, жылуға арналған лампалар мен факелдердің қолданылуы);
  
• 
  тыйым салынатын жерлерде шылым шегу (цехтар жанғыш заттар сақталынатын жерлерде,т.б.);
  
• 
  электрапараттардың, электржүйелердің және электржабдықтардың бұзылуы;
  
• 
  технологиялық процестер мен жабдықтардың эксплуатация ережелерінің бұзылуы;
  
• 
  жанғыш заттар мен өздік жанғыш материалдардың сақталу ережелерінің бұзылуы;
  
• 
  статикалық электрінде кернеудің пайда болуы;
  
• 
  найзағайдан қорғағыш қондырғылардың болмауы;
  
• 
  апаттар;
  
• 
  табиғат күштерінің әсері.
  

Өрт сөндіру қауіпсіздігін қамтамассыз ету РБ «Өрт сөндіру қауіпсіздігі туралы» заңымен орындалады.

Өрт сөндіру қауіпсіздік жүйесіне экономикалық, әлеуметтік, ұйымдастырушылық, ғылыми-техникалық және құқықтық шаралар комплексі кіреді. Олардың өрттің алдын алуға және жоюға бағытталған.

Кәсіпорындардағы өрт сөндіру қауіпсіздігіне кәсіпорын жетекшісі жауапты. Әрбір обьектіде бұйрықпен өрт сөндіру қауіпсіздігіне жауапты адамдар тағайындалады. Олардың аты-жөндері ілініп тұруы керек.

Кәсіпорындардың жетекшілері мен басқа лауазымды адамдар:

• 
  кәсіпорындарда өрт сөндіру қауіпсіздігін және өртке қарсы тәртіпті қамтамассыз етеді;
  
• 
  өртке қарсы шаралардың уақытша орындалуын қамтамассыз етеді;
  
• 
  обьектілердің өртке қарсы қорғауға ғылыми-техникалық жетістіктерін енгізеді;
  
• 
  жобалауда, құрылыста, реконструкцияларда өртке қарсы нормалар мен стандартизация жүйелерінің нормативтік-құқықтық ережелерінің орындалуын қамтамассыз етеді;
  
• 
  штаттан тыс өрт сөндіру қауіпсіздігін қалыптастырады және олардың жұмысын ұйымджастырады;
  
• 
  өрттік инвентарлардың мен құрал жабдықтардың және технологиялық жұмысқа жарамды қалыпын сақтайды;
  
• 
  өртке қарсы ережелерін жұмысшыларға үйретеді және орындалуын бақылайды;
  
• 
  өртке қарсы ережелерді бұзушыларға қажетті шараларды қабылдайды.
  

Өрттік-техникалық комиссиялар кәсіпорын жетекшінің бұйрығымен қалыптасады. Өрттік-теъхникалық комиссия басшысы обьект жетекшінің орынбасары немесе басты инженер бола алады. Комиссия мүшесіне өрт сөндіру қызметінің бастығы, инженерлік-техникалық жұмысшылар (энергетик, технолог, механик, техника қауіпсіздік инженері, құрылыс, өндірістік және өрттік автоматика мамандары) кіреді.

Комиссия міндеттері:

• 
  обьектілерді өртке қарсы қорғауға арналған шығындарды оңтайландыру;
  
• 
  өрт сөндіру қауіпсіздік ережелерін, нормалардың, стандарттардың бұзушылығын уақытында жою;
  
• 
  өндірістік техникалық процестердің өрт сөндіру қауіпсіздігін жоғарлату;
  
• 
  өрт сөндіру қызметінің кәсіпорындардың инженер-техникалық қызметтер құрамымен байланысын қамтамассыз ету;
  
• 
  қызметшілер мен жұмысшылардың өрт сөндіру қауіпсіздігі туралы білімдерін жоғарлату.
  

Өрт туралы хабарландыру қалалық және аудандық телефон желілерімен, арнайы өрт сөндіру теленфондық желілерімен (маңызды обьектілер үшін) және электрлік сигнализациясыымен жүзеге асырылады.

Өрт хабарлағыштар қолды және автоматты болады.

Автоматты хабарлағыштар жылулық, түтіндік, жарықтық және біріккен болады.

Қолды өрт хабарлағыштар батырмалы және кодты болады.

Өрт сөндіру сигнализацияясының қабылдау станциялары сигналдарды қолды және автоматты хабарлағыштардан алады.

Кәсіпорынның өртке қарсы тәртібі.

Кәсіпорынның өртке қарсы тәртіп бұйрық нұқаумен ГШБРБ 1.01.94 бойынша орнатылады. Бұл бойынша ғимараттағы шикізат, жартылай дайындалған немесе дайын өнімдер мөлшері және сақталу орындары анықталады. Жанғыш қалдықтар мен шаңнан тазарту тәртібі майлы арнайы киімдердің сақталу орындры орнатылады.

Кәсіпорын қызметкерлерінің міндетті:

• 
  өрт сөндіру қауіпсіздігін білу және оны орындау;
  
• 
  өртке қарсы тәртіпті ұстану;
  
• 
  жанғын және тез жанғыш заттрмен жұмыс кезінде қауіпсіздік ережелерін орындау;
  
• 
  өндірістегі өндірілетін және қолданылатын заттар мен материалдардың өрт сөндіру қауіпсіздікміндеттерін білу;
  
• 
  өрт туған жағдайда өрт сөндіру қызметіне хабарлау және адамдар мен мүдделерді құтқару шараларын қолдану;
  
• 
  өртті жою.
  

1. 
   Жұмыс мақсаты
   

2. 
   Жұмыстың орындалу тәртібі
   

• 
  көз жұмыстарын жеңілдетеді, сонымен қатар шаршау дәрежесі төмендетеді және өндірістің өнім сапасын мен өндірістік жұмысты жоғарлатады;
  
• 
  қызметкерлерге жақсы психофизиологиялық әсер ететін өндірістік орта туғызады;
  
• 
  өндірістегі еңбек қауіпсіздік дәрежесін көтереді және травмотизмді төмендетеді.
  

Аккомадация – көздің әртүрлі қашықтықта орналасқан заттарды анық ажырата алмау қабілеті.

Өндірістік жарықтандыру табиғи, жасанды және біріккен болады.

Табиғи жарықтандыру күннің жіне диффузиондық жарықпен ғимараттар ішінде қалыптпасады.табиғи жарықтандыру жобаланған кезінде күннің жарығы есептелінбейді, себебі ол тұрақты емес.

Жасанды жарықтандыру жасанды электрлік жарық көздерінен қалыптасады.

Егер табиғи жарықтандыру жеткіліксіз болса, біріккен жарықтандыру қолданылады. Бұл жарықтандыру күндіз табиғи мен жасанды жарықтандырудың бірігуімен жасалынады.

Жарық орындарының конструтивтік орналасуына байланысты табиғи жарықтандыру бүйір жақты, үстінгі жақты және біріктірілген болады.

Ғимараттың бүйір жарықтандырылуы жарық түсімі сыртқа қабырғадағы ойықтар көмегімен асырылады, үстінгі - әртүрлі типті жарық фонарлары көмегімен асырылады.біріккен жарықтандыру бүйір және үстінгі жақтардың бірігуімен жүзеге асырылады. Ол рационалды деп саналады. Себебі ғимаратта біркелкі жарықтандыруды қамтамассыз етеді.

Өндірістік жарықтандырудың кемелденуінің сандық бағалауда оның негізгі жарық-техникалық менездемесі – жұмыс бетінің жарықтандырылуы болып табылады.

Е=dF/dS (1.2.1)

Мұндағы, Е – жарық ағымының беттік тығыздығы;

dF – жарықтық қатынастың беттік элементке - dS түсетін нүтені білдіреді.

Жарықтандырудың өлшем бірлігі – люкс (лк); 1м/с=1лм/м .

Жарық ағымы F деп сәулелік энергия қуатын айтады. Ол адам көзіне түсетін жарықтың сезіммен бағаланады. Өлшем бірлігі – люмен (лм).

Е = Е(в) I Е(н) 100%

Е(в) – бөлменің ішіндегі жарықтық; Е(н) \ сыртқы жарықтық; Табиғи және қосарланған жарықтық снип ІІ \ 4 \ 79, бойынша есептеледі, оның ішіне тұрақтандырылған ТЖК көзге көрінерлік жұмысын суреттейді; жарықтың түрлері (табиғи және қосарланған); табиғи жарықтық жүйелері, белгіленген ғимараттардың орнындағы қарлы қабаттың тұрақтылығы.

** жарық климаты жергілікті табиғи жарық ресурстарының қуатын көп жылғы сырттай бақылаумен зерттелген мәліметтерге байланысты, осыған қарай отырып ТМД елдері 5 жарықтық белдікке бөлінеді.

Көзге көрінерлік снип ІІ-4-79 мінездемесі бойынша,8 санатқа бөлініп, ең жоғарғы дәлдікпен (бірінші санат) өндірістік барыстың жатқаннан байқайтынға дейін (сегізінші санат). Жұмыс барысында ТЖК таңдау үшін алғашқы жеті санаттаға нысанының қандай да бір ақауын немесе заттың ақауын (нүкте, сызықша, жарық, дақ т.б.) байқау қажет.

1,2,4,5 жарықтық белдік климатында орналасқан ғимараттар, е(норм.) анықтауы:

Е(норм.) = тс.

Е(норм.) \ТЖК белгілеуі үш жарықтық белдік климатында, анықталатын үлгісі, снип ІІ – 4-79 келтірілген (см).

М - табиғи жарықтандырылған коэффицентті климаты, жарық климаттың ерекшеліктерін суреттейтін климат, ғимараттар орналасқан жерде болуы тиіс.

С - күннің коэффицентті климаты, қосымша жарықтық легі жарықтық ойнау арқылы бөлмеге тікелей және шағылған, күннің сәулелі сырты арқылы жыл бойында, және сәулелік легінің түріне және азимут жағына тәуелді. Азимут – батыс пен солтүстікке бағытталған бұрыш. Бөлменің бөлінуі – көлденеңен бөлінген бөлменің ортасы, оның жазығы сәулелі лекке перпендикуляр орналасқан. Ең көп жұмыс орндарды алып жатқанучаскелерінің бөлігі, сонымен қатар жұмыс өңірі күннің легінен алшақтаған бөлік.

Белгіленген жұмыс орны – белгіленген жұмыс горизонталь бөлік, е

Еденнен 0,8 м биіктікте орналасқан.

Жоғарғы және қиыстырылған табиғи жарықтың ТЖК белгілеуі, қистырылған тік жазықтықтың бөлуі жұмыс орнында орналасқан. Қабырға немесе қалқа бірінші және соңғы нүктелері арасындағы арақашықтық 1метр болуы тиіс.

Қосарланған жарық үшін бөлмедегі нормаланған ТЖК түсіру болатын жағдайлар; солтүстік құрылыс-климатында орналасқан ғимараттар болса; 1 және 2 санаттағы жұмыстар істелетін бөлмелерде. Алайда, жасанды жарық беру жүйесін снип ІІ-4-79 көрсеткіштерімен сәйкес болуы тиіс. ТЖК табиғи жарықтықтың жалпылама көрсеткіштері, жоғарғы және құрамдастырылған жарықтық нормаланып, оның сапалы табиғи тұрақсыз жарықтығының орташа ТЖК белгісі бөлменің бөлігінен аспауы тиіс. (3:1)

1.3. Эксперементтік бөлшек.

1.3.1. жұмыс барысын қолданатын құралдар мен қолдану нұсқалары.

Жұмыс барысында жарықты өлшеу үшін люксметр Ю-116 қолданылады.

Люксметрдің атқаратын қызметі ішкі фотоэлектрлік әсерінің – жарықтағы электроөткізгіштігінің ұлғаюы.

Люксметр өлшеуіш құрал мен селеннің фотоэлементті бөлшектерінен құралған. Жарықтықтан селеннің жарық сезгіш қабаты фотоэлемент тізбегі гальванометрмен қосылғанда фототоқ пайдаболады, ол фотоэлементке түсетін жарыққа пропорционал болады. Пайда болған фототоқ гальванометрдің нұсқарын ауыттырады.

Өлшеуіш құралдың алдыңғы панелінде тетікшелер мен кесте бар, ол қолданылытын саптамалар мен тетікшелердің жарық, өлшеуішінің диапазонын байланыстырады. Құралда екі шәкіл бар (0-100 және 0-30) олардың үстінде нүктелермен өлшеуіш диапазонының бастамасы белгіленген. Құралда орнатқыш корректор бар. Нұсқарлары нөлдік белгіде. Тұрқының қабырғасында фотоэлементті іске қосатын тетікше бар.

Пластмассадан жасалған тұрқыда селенді фотоэлементтерорналасқан, ол өлшеуіш құралға жандыру сымымен қосылады.

Фотоэлементтің жарық көзінің көлемін өлшеу үшін жұмыс орындарында фотоэлемент көлденнен орналастырылады, ал өлшеуіш құрал да көлденнен орналасады, бірақ фотоэлементтен біраз алшақтак орналасқаны абзал.

Назар аударыңыз! Люксметрмен өте абай болған жөн, сілкіністерден сақтау керек, және механикалық әсерлер мен қоқыстанып, шаң басудан сақтау қажет, сонымен қатар, күннің тік сәулелерінен сақтаған абзал.

1.3.2Нормаланған көрсеткіштердің анықтамасы табиғины (бірлескенд) жарықтандырудың

Көрермен жұмыс шарттары сипаттау, табиғи жарықтандыру жүйесін орналастыруда қабылданған көрсетіп және көрермен жұмыс дәрежесі анықтап, лайықты орындалатынның лабомен тап осыларды ­ раторных жұмыстарда. Көрермен жұмыс дәрежесі наимен анықталады ­ айыру объектілерінің аз мөлшеріне, разли қажетті ­ чить жұмыс барысында.

КЕО нормалау (3) норм мағынасы формуламен есептеу, тисты коэффициенттердің мағыналары алдын ала анықтап, есептей, не ғимарат Павлодар қ. . орналасқан.

Мәлімдеудің 1 есептеу нәтиже пунктілермен кестеде әкеліп бере кету (5). есептеу нәтижесі түрі қосымшада келтірілген

1.3.3 Табиғи жарықталғандық коэффициент тәжірибелік анықтамасы

Нүктелерде лаборатория орналастыруында жарықталғандық өлшеу, орналасқандардың (сәйкестікте таңбалармен еденде) өңір). Бірдей сыртқы жарықталғандық өлшеу. Өлшеулер екімен өткізіледі - (екімен студенттердің топтарымен) командамен немесе сағаттарға.

Ескерту. Дәл осылай сыртқы жарықталғандық сияқты горизонтальдық жазықтықтарға анықталады, сәле түсірілетіннің барлық аспан жарты сферамен, онда өлшеу тиісті жүзеге асу ашықта барлық жақтардан алаңға, қайда аспан аясы көлеңкеленген таяу тұратындармен емес ғимараттармен немесе ағаштармен.

Оқиғада - немесе - дәл анықтау ­ ружную жарықталғандық орналастыру сыртында келесі бейнемен түсуге болады. Фотоэлемент терезе алдында горизонтальдық жайда орналасады. Көк күмбез жартысымен тек қана сондықтан фотоэлемент жарықтандырылады (екінші жарты ғимаратпен жабық), көрсетулер - қажетті екі еселеу.

Формуламен есептеу үшін әрбірдің бес нүктеден.

Өлшеулердің нәтижелері және 2 есептеу нәтиже есептеулерді кестеде әкеліп бере кету.

Лабораторияда КЕО өзгертулері қисық салу алынған ­ тап осы ныммен.

1.3.4 Қауіпсіздік өлшемі лабораториялық ра орындалуы жанында ­ боттар

Қауіпсіздік арнайы өлшемдері тап осы рабо орындалуы жанында ­ сен ескермейді.

1. 
   Қандай негізгі мақсаттар өндіріс жарықтандыруды шешеді ме?
   
2. 
   Қалай қайнардың тәуелділігінде Света подразделяется произ ­ водственное жарықтандыру ма?
   
3. 
   Табиғи жарықтандыру қандай артықшылықтары ма?
   
4. 
   Табиғи жарықтандыру қандай жүйелері ме?
   
5. 
   Жарықталғандық анықтамасын беріңіз.
   
6. 
   Қандай құралмен измеряется жарықталғандық, қандай принцип оның әрекеттің бе?
   
7. 
   Қалай табиғи нормаланады (бірлескен) жарықтандыру ма?
   
8. 
   Немен дәлдік дәреже және көрермен рабо дәрежесі анықталадысен ?
   
9. 
   Қалай ғимарат орналастырулары орында қарлы жамылғыдан жарық климат белдік және тұрақтылық анықталады ?
   
10. 
    Ненің коэффициентті - климат мөлшері тәуелді болады ?
    
11. 
    КЕО қандай мағыналары нормаланады жақта (бір өңді және екі жақтықта), жоғарғы және қиыстырылған табиғи жарықтандыруда ма?
    
12. 
    Қалай табиғи жарықтандыру біркелкіліксізі нормаланады
    

Әдебиет

1. 
   Охрана труда в машиностроении / Под ред. ЕЯ. Юдина Белова, - М: Машиностроение, 1983 - 432 с.
   
2. 
   Снип П -4-79. Естественное и искусственное освещение Стройиздат, 1980-48с.