Реферат факультет: мейіргер ісі Курс : 1 Группа: 107
жүктеу/скачать 99.52 Kb.
|
1 2
Айару реферат 2023- Бұл бет үшін навигация:
- Тақырыбы: Адам гемоглобині және миоглобиннінің құрылысы және қызметі Орындаған: Жамбул А.Т Тексерген: Ержанова Ұ Жоспары
- IV. Пайдаланылған әдебиеттер Кіріспе Гемоглобин
|
«МЕББМ Қазақстан Ресей жоғары медициналық коледжі» РЕФЕРАТ Факультет: мейіргер ісі Курс: 1 Группа: 107 Тақырыбы: Адам гемоглобині және миоглобиннінің құрылысы және қызметі Орындаған: Жамбул А.Т Тексерген: Ержанова Ұ Жоспары: І. Кіріспе ІІ. Негізгі бөлім 1) Гемоглобин . 2) Миоглобин . 3) Гемоглобин мен миоглобиннің айырмашылығы ІІІ. Қорытынды IV. Пайдаланылған әдебиеттер Кіріспе Гемоглобин (грекше – һаіма, һаіматос – қан және латынша глобус -шар) – адамның, омыртқалы және кейбір омыртқасыз жануарлырдың қанының қызыл пигменті. Тыныс мүшелерінен оттекті ұлпаларға, ал көмірқышқыл газын ұлпадан тыныс мүшелеріне тасымалдайды. Гемоглобин жетіспесе анемия ауруы пайда болады. Гемоглобиннің қалыпты жағдайдағы нормасы әйелдерде 120-150г/л, ер адамдарда 130-160 г/л. Егер гемоглобин мөлшері шектен тыс көп болса, қан қоюланып жүрек қан тамыр ауруына шалдығады. Құрамында гемоглобин бар азық-түліктер: бауыр, ет т.б. Гемоглобин қанның қызыл жасушалары эритроциттердің құрамында болады. Эритроцит оттегіні өкпеден бұлшықет тарамдарынан көмірқышқыл газын алып, өкпеге апарады. Бұл "гем" деп аталатын ерекше ақуыз көмегімен жүзеге асырылады. Гемоглобинге оттегі молекуласы қосылады,ол -гемоглобин бөлігі. Жалпы гемоглобин 96%-ы нәруыз -глобиннен, 4%-ы темір атомы бар гемнен тұрады. Тыныс мүшелерінен оттекті ұлпаларға, ал көмірқышқыл газын ұлпадан тыныс мүшелеріне тасымалдайды. Гемоглобин-бұл гемопротеин класының күрделі ақуызы, яғни құрамында темір бар гем — порфирин ядросы простетикалық топ ретінде әрекет етеді. Адамның гемоглобині тетрамер, яғни 4 протомерден тұрады. Ересек адамда олар α1, α2, β1 және β2 полипептидтік тізбектермен ұсынылған. Бөлімшелер изологиялық тетраэдр принципі бойынша бір-бірімен байланысқан. Суббірліктердің өзара әрекеттесуіне гидрофобты өзара әрекеттесулер негізгі үлес қосады. Α-және β-тізбектердің екеуі де α-спиральды құрылымдық класқа жатады, өйткені оларда тек α-спиральдар болады. Әр тізбекте А-дан Н-ге дейінгі әріптермен белгіленген сегіз спиральды бөлім бар (Н-ұшынан Ц-ұшына дейін). Гем-темір(ЫЫ) атомы бар порфирин қосылыстары класына жататын ЫХ прото-порфирин кешені. Бұл кофактор гемоглобин мен миоглобин молекулаларының гидрофобты қуысымен ковалентті түрде байланысты емес. Темір (ЫЫ) октаэдрлік үйлестірумен сипатталады, яғни алты лигандпен байланысады. Олардың төртеуі бір жазықтықта орналасқан порфирин сақинасының азот атомдарымен ұсынылған. Қалған екі үйлестіру позициясы порфирин жазықтығына перпендикуляр осьте орналасқан. Олардың бірі полипептидтік тізбектің 93-ші позициясында гистидин қалдығын азотпен алады (Ф бөлімі). Гемоглобинмен байланысқан оттегі молекуласы артқы жағындағы безге үйлестіріліп, темір атомы мен тізбектің 64-ші позициясында орналасқан тағы бір гистидин қалдықтарының азотының арасында орналасады (е бөлімі). Адамның гемоглобинінде оттегінің төрт байланысы бар (әр суббірлікке бір гем), яғни төрт молекула бір уақытта байланыса алады. Өкпедегі Гемоглобин оттегінің жоғары парциалды қысымымен оған қосылып, оксигемоглобин түзеді. Бұл жағдайда оттегі гем безіне қосылып, 6 үйлестіру байланысына гем безіне қосылады. Көміртегі тотығы гемоглобинмен байланыс үшін оттегімен "бәсекелестікке" еніп, карбоксигемоглобин түзеді. Гемоглобиннің көміртегі тотығымен байланысы оттегіге қарағанда берік. Сондықтан гемоглобиннің көміртегі тотығы бар кешенді құрайтын бөлігі оттегінің тасымалдануына қатыспайды. Әдетте адамда 1,2% карбоксигемоглобин пайда болады. Оның деңгейінің жоғарылауы гемолитикалық процестерге тән, осыған байланысты карбоксигемоглобин деңгейі гемолиздің көрсеткіші болып табылады. Гемоглобин – адамның және омыртқалы, омыртқасыз жануарлардың тыныс алу мүшелерінен организмнің ұлпаларына оттек тасымалдайтын, құрамында темір болатын пигмент. Эритроциттердің ішінде еріген күйде болады. Гемоглобин молекуласы глобин және құрамында темір болатын гем тобынан құралған нәруыздан тұрады. Гем құрамына төрт метил, екі винил радикалы және екі пропион қышқылының қалдығы кіреді. Гем құрамындағы темір тотықсызданған күйде болады және пиррол сақиналарының азот атомдарымен екі ковалентті, екі координациялық байланыстар арқылы байланысады. Осылайша гем құрамына әрқайсысында екі валентті темір атомы бар төрт протопорфиринді сақина кіреді. Гем молекуласының оттек молекуласын қосып алу және беріп жіберу мүмкіндігі бар. Мұнда оттек қосылатын темірдің валенттілігі өзгермейді. Гем – гемоглобиннің белсенді немесе простетикалық деп аталатын тобы, ал глобин гемнің нәруыз тасымалдаушысы болып табылады. Гемоглобин оттекті қосып алып, оксигемоглобинге айналады. Оттекті беріп жіберген оксигемоглобин тотықсызданған немесе редукцияланған гем деп аталады. Оксигемоглобин гемоглобиннен түсі бойынша ерекшеленеді. Ересек адамның 100мл қанында 13-16г гемоглобин болады. Мұны қалай түсіну керек? Көбінесе қан құрамындағы гемоглобин 65-80процентті құрайды деп айтады, медициналық тәжірибеде 100см куб қандағы гемоглобиннің мөлшері 16,7г болса, 100 процент деп қабылдайды. Миоглобин (мио және глобин – гемоглобиннің ақуызды бөлігі) – күрделі ақуыз; омыртқалы жануарлар мен адамның бұлшық еттерінде оттекті тасымалдайтын глобулярлы ақуыз. Ет тінінде молекулалық оттекті жасушалардың тотықтыру жүйесіне тасымалдайды. Миоглобинның молекуласы бір полипептидтік тізбектен (153 амин қышқылдары қалдықтары бар) және гемнен (2 валентті темірі бар порфириннің кешенді қосылысы) тұрады. Оның молекулалық массасы 17000. Ет тіні жиырылғанда капилляр қан тамырларының жиырылуы нәтижесінде оттектің парциалды қысымы кенет төмендеген кезде Миоглобиннен жұмыс істеп тұрған бұлшық етке қажетті оттек бөлініп шығады. Миоглобин, әсіресе, теңіз сүтқоректілерінің (әсіресе, су астында ұзақ уақыт тіршілік ететін) – дельфиндер (3,5%) мен итбалықтардың (7,7%) бұлшық еттері Миоглобинге бай болады. Миоглобиннің үш өлшемді құрылымы рентгендік құрылымдық талдау әдісімен анықталған бірінші ақуыз (1957 – 60 жылдары) Миоглобин – қаңқалық бұлшық ет пен жүрек бұлшықетін оттекпен байланыстыратын нәруыз. Оның атқаратын қызметі – бұлшықетте уақытша оттек жетіспеушілігінің орнын толтыруға жұмсалатын оттек қорын жинақтау. Миоглобин – құрылымдық жинақтың үшінші деңгейінің глобулалы нәруызы. Оның простетикалық тобы – гем гемоглобин молекуласының осы тобына ұқсас, ал нәруыз бөлігі – глобиннің молекулалық массасы гемоглобин нәруызына қарағанда кіші және 153 аминқышқылының қалдығынан тұратын бір полипептидтік тізбек болып табылады. Миоглобиннің нәруызды бөлігі апомиоглобин деп аталады. Адам миоглобині организмдегі оттектің 14 процентін байланыстыруға қабілетті. Оның осы қасиеті жұмыс істеп тұрған бұлшықетті оттекпен қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарады. Миоглобин қан плазмасында бос күйінде болса, оның уыттылығы гемоглобин тәрізді жоғары болады. Оның ірі молекулалары бүйрек түтіктерін бітеп тастауы және олардың өлі еттенуіне әкелуі мүмкін жүктеу/скачать 99.52 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2