Физиканы оқытудағы жаңа ақпараттық технологиялардың ерекшеліктері

Тәуелсіз еліміздің болашағы бүгінгі ұрпақ тәрбиесіне, ғылымымыз бен біліміміздің өркендеуіне тікелей байланысты. Жаңа ақпаратты технологияның жылдан – жылға кең құлаш жайып, оның адам қызметінің барлық салаларына енуіне орай оқушылардың сыныптағы және сыныптан тыс оқу жұмыстарын компьютер арқылы ұйымдастыру – «Қазақстан – 2030» бағдарламасында көрсетілгендей бұл маңызды мәселелердің бірі.

Бүгінгі күні оқытуды ақпараттандыру үрдісіне ерекше көңіл бөлуде. Оқыту үрдісін ақпараттандыру – қазіргі қоғамды ақпараттандыру үрдісінің бағыты болып табылады. Ал барлық арнайы ақпараттың – техникалық құралдарды (компьютер, интерактивті тақта, аудио, бейнефильм, кино) қолданатын технологияларды тәжірибеде ақпараттық технологиялар деп атаймыз.
Ақпараттық қоғамның негізгі талабы – оқушыларға ақпараттық білім негіздерін беру, логикалық – құрылымдық ойлау қабілеттерін дамыту, ақпараттық технологияны өзіндік даму мен оны іске асыру құралы ретінде пайдалану дағдыларын қалыптастырып, ақпараттық қоғамға бейімдеу. Олай болса, ақпараттық бірліктердің білімге айналуы әлемнің жүйелік – ақпараттық бейнесін оқушылардың шығармашылық қабілеттері мен құндылық бағдарларын дамыту арқылы қалыптастыруды көздейтін, адамның дүниетанымының құрамдас бөлігі болып табылатын интеллектуалды дамуды қалыптастырудың бір жолы.

Ақпараттық бірлікті қалыптастыру: мектептің материалдық -техникалық базасына; ақпараттық қоғам саясатының мақсаты мен міндеттеріне; оқушылардың ақпараттық мәдениетін қалыптастыру жүйесіне;

оқушылардың жас ерекшеліктері мен меңгеру қабілеттеріне, педагог мамандардың информатикадан білім деңгейлерінің сапасы мен шеберліктеріне, оқу – тәрбие бағытының ақпараттық қоғам бағытымен өзара байланысына тәуелді.

Компьютерлер білім беруде кеңінен қолданыла бастағанда «оқытудың жаңа ақпараттық технологиялары» термині пайда болды. Бұл технологиялар бағдарламалап оқыту идеясын дамыта отырып, қазіргі компьютерлер мен телекоммуникацияның дамуымен байланысты оқытудың жаңа ақпараттық технологиялары – ақпаратты оқушыға компьютер арқылы әзірлеу мен тарату үрдісі болып саналады.

Оқытудағы жаңа ақпаратты технология аса қажетті педагогикалық мәселелердің шешімін табуға, ой еңбегін арттыруға, оқу үрдісін тиімді басқаруға негізделген. Жаңа ақпараттық технологияның білім саласына енуі педагогтерге оқытудың мазмұны, әдістері мен ұйымдастыру түрлерін сапалы түрде өзгертуге мүмкіндік береді.

Жаңа ақпараттық технология мүмкіндіктерін пайдаланудың педагогикалық  сәйкестігін ескеріп оқыту үрдісіне енгізу, сабақты ұйымдастырудың және оқыту әдістерінің өзгеруіне әкеледі. Сондықтан жаңа ақпараттық технологиялар келесі үш нұсқа түрінде жүзеге асырылуы мүмкін:

• 
  «тереңдетілген» технология ретінде (компьютерлік оқытуды жекелеген тақырып немесе тарау бойынша қолдану);
  
• 
  негізгі технология ретінде (белгілі бір бөлімді оқытқанда қолданатын технологиялардың ең маңыздысы ретінде қолдану);
  
• 
  монотехнология ретінде (барлық оқыту, оқытуды басқару үрдісі, яғни, диагностика, мониторинг компьютерді қолдануға негізделсе).
  

• 
  ақпаратпен жұмыс жасау іскерлігін қалыптастыру;
  
• 
  коммуникативтік қабілетін дамыту;
  

- берілетін оқу материалының көлемін оқушы меңгере алатын деңгейге дейін өсіру;

- зерттеу іскерлігін, тиімді шешім қабылдай білу іскерлігін қалыптастыру;

Оқушыға жаңа білімді  тиімді іс – әрекет, жаңа технологиялар, ақпараттық дүниемен қарым – қатынас  жасау арқылы оңай меңгеру әдістерін  дамытуға болады. Мұның бәрі  ақпаратпен жұмыс жасау және оны байыпты  ұғыну жолдарын іздеу, оған сыни тұрғысынан қарау, өз пікірін дәлелдей алу қабілетімен қатар шығармашылығын дамытуға бағыт береді.

Физика сабақтарында ақпараттық  - коммуникациялық техноло-гияларды пайдаланудың тиімділігі:

- оқушының өз бетімен жұмысы;

- аз уақытта көп білім алып, уақытты үнемдеу;

- білім-білік дағдыларын тест тапсырмалары арқылы тексеру;

-шығармашылық есептер шығару кезінде физикалық  құбылыстарды  түсіндіру арқылы жүзеге асыру;

- қашықтықтан білім алу мүмкіндігінің туындауы;

- Ф-ОБ-001/035

- қажетті ақпаратты жедел түрде алу мүмкіндігі;

- экономикалық тиімділігі;

- іс-әрекет, қимылды қажет ететін пәндер мен тапсырмаларды оқып үйрену;

- қарапайым көзбен көріп, қолмен ұстап сезіну немесе құлақ пен есту мүмкіндіктері болмайтын табиғаттың таңғажайып процестерімен әр түрлі тәжірибе нәтижелерін көріп, сезіну мүмкіндігі;

- оқушының ой-өрісін дүниетанымын кеңейтуге де ықпалы зор.

Компьютерге қажетті бағдарламалық жасақтамалар мен қосымша құралдарды орнатып, сіз одан өзіңізге жұмыста таптырмайтын көмекші жасап ала аласыз. Компьютердің қолданылу аясы шектелмеген десе де болады. Түрлі мамандық иелері қазіргі таңда компьютерді жұмыс істеу үшін аса қажет аспап ретінде қарастырып отыр. Компьютерлердің көмегімен күрделі әрі зиянды өндіріс үрдісін автоматты түрде басқару жүзеге асырылады, түрлі агрегаттардың үздіксіз жұмыс істеуі қамтамасыз етіледі, көп рет қайталанатын амалдар орындалады, компьютерлік жаттықтырушылар көмегімен кадрларды кәсіби қайта даярлау жүргізіледі және басқа да көптеген жұмыстар атқарылады. Компьютерді медицинада қолдану науқастарды тіркеуге, сырқат барысын бақылауға мүмкіндік беріп, алдын ала қарауды жүзеге асырып, нақты диагноз қоюға көмектеседі. Intenet желілері дәрігерлерді соңғы ғылыми және тәжірибелік жетістіктерден хабардар етіп, науқастарға қажетті донорлық мүшелер жөнінде хабарламалар алмасу үшін қолданылады. Ғалымдар компьютерді күрделі және қымбатқа түсетін тәжірибелердің үлгісін жасау үшін қолданады. Бұндай жобаға кез келген өзгерістерді енгізіп, нәтижесін монитор бейне бетінен бақылауға мүмкіндік бар. Бұндай техника виртуалды тәжірибелер жүргізіп, зерттеу нәтижелерін математикалық өңдеуге мүмкіндік береді, осының арқасында уақыт та, қаражат та үнемделеді.

Физиканы оқыту, оның пән ретінде ерекшеліктеріне сай, қазіргі заманғы ақпараттық технологияны қолдануы жайлы сала болып келеді. Физика сабақтарында ақпараттық –технологияны жаңа тақырыпты өткенде, қорытынды – қайталау сабақтарында және т.б сабақ түрлерінде қолдану өте тиімді. Сабақ барысында слайд-фильмдерді пайдалану, дәстүрлі әдістермен салыстырғанда, сабақтың динамикасын, көрнекілігін, ақпараттың өте жоғары деңгейін және көлемін қамтамасыз етеді, сонымен қатар, тақырыпқа және жалпы физика пәніне қызығушылықты арттырады. Сабаққа дайындық барысында электрондық оқулықтар, Интернет желісінің ақпараттары қолданылады және оқытушы мен студенттерге арналған дидактикалық материалдар, оқу-әдістемелік құралдар жасалады. Физикалық процестер мен құбылыстарды модельдеу оқу процесін дамыту мен жетілдірудің болашағы болып табылады, әсіресе студенттердің шығармашылық белсенділігін арттыруда, зерттеу жұмыстарын дамытудағы ролі ерекше. Физикалық эксперименттерді модельдеу – оқытушыға сабақта физикалық ұғымдардың мағынасын тереңірек ашуға, студенттерді физиканың қазіргі эксперименттік базасымен таныстыруға, физикалық құбылыстармен зерттеу әдістерін толық түсіндіруге мүмкіндік береді.

АКТ қолдану оқушыға зерттеу жүргізуге, алған білімдерін бекітуге, тапсырмаларды шешуге және тапсырмаларды орындауға, құбылыстар мен процестерді түсіну үшін дәлірек түсінік алуға, жеке қарқынмен жұмыс істеуге, өзін-өзі бақылау дағдыларын қалыптастыруға, мультимедиялық рефераттар, эсселер, жобалар жазу кезінде тәуелсіз зерттеу жұмыстарын жүргізуге мүмкіндік береді.

Білімге компьютерлік технологияларды енгізу оқу процесінің жалпы деңгейін арттырады, оқушылардың оқу мотивациясы мен танымдық белсенділігін күшейтеді, дидактикалық жаңалықтарды шығармашылық тұрғыдан іздеу жағдайында мұғалімдерді, соның ішінде мені де үнемі қолдайды.

Ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану білім беруде кеңінен танылған және қарқынды дамып келе жатқан бағыт болып табылады.

Шеберлікті қолдану сабақтарды өткізуге мүмкіндік береді: жоғары эстетикалық және эмоционалды деңгейде, өрескелдікті қамтамасыз етеді, дидактикалық материалдардың көп мөлшерін тартады, орындалған жұмыс көлемін 1,5-2 есе арттырады, оқуды саралаудың жоғары дәрежесін қамтамасыз етеді.

Осылайша, Заманауи педагогикалық технологиялар заманауи ақпараттық технологиялармен бірге білім беру процесінің тиімділігін едәуір арттыра алады, білім беру мекемесінің алдында тұрған әрдайым дамып келе жатқан, шығармашылық еркін тұлғаны тәрбиелеу міндеттерін шеше алады.

Компьютерлік технологиялардың даму дәуірінде қазіргі сабақты оқу процесін дараландыруға ғана емес, сонымен қатар оқушылардың өзін-өзі танытуына, өзін-өзі ашуына, шығармашылық қабілеттерін қалыптастыруға, сондай-ақ оқушылардың оқу жетістіктерінің деңгейін бақылауға мүмкіндік беретін ақпараттық-коммуникациялық технологияларды (АКТ) қолданбай елестету мүмкін емес. Бұл әсіресе жаратылыстану-ғылыми цикл пәндеріне қатысты, өйткені олар әлемнің біртұтас бейнесін және оқушылардың тұтас табиғи-ғылыми дүниетанымын қалыптастырады.

Білім беру процесіне АКТ-ны енгізу оқу материалын ұсынудың нысандары мен әдістеріне, оқушы мен педагог арасындағы өзара іс-қимыл сипатына және жалпы сабақтарды өткізу әдістемесіне айтарлықтай әсер етеді. Сонымен қатар, АКТ қолдану оқытудағы дәстүрлі тәсілдерді алмастырмайды, бірақ олардың тиімділігін айтарлықтай арттырады.

Физика сабақтарында ақпараттық технологияларды қолдану виртуалды кескіндерді қолдану арқылы демонстрациялық эксперименттің мүмкіндіктерін кеңейтеді, бірыңғай ақпараттық кеңістік құруға, қашықтықтан білім беру жүйесі арқылы үздіксіз оқытуды жүзеге асыруға, жеке-жеке оқытуды жүзеге асыруға, қажетті ақпаратты өз бетінше іздеу және оны сыни таңдау дағдыларын дамытуға мүмкіндік береді.физика ғылымында компьютерлік технологиялардың іс жүзінде қалай қолданылатынын көрсету.

Сабақты ақпараттық технологияларды қолдана отырып ұйымдастырған кезде оқытудың әдістерін, тәсілдерін, құралдарын, олардың оқу материалының мазмұнына, сабақтың қойылған мақсаттарына, сыныптың оқу мүмкіндіктеріне сәйкестігін, сабақтың әдістемелік аппаратының оның әр кезеңіне және оқушылардың белсенділігін арттыру міндеттеріне сәйкестігін анықтау қажет.

Оқушылардың сабақта жұмыс істеуі АКТ-ны қолдана отырып, сабақты кешенді өткізудің маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. Компьютерлік техниканы қолдану оқушылардың белсенділігіне, сабақтың әртүрлі кезеңдеріндегі олардың жұмысына қалай әсер ететінін, жеке тұлғаға бағытталған әдіс қалай жүзеге асырылатындығын анықтау қажет

АКТ-ны сабақтың әртүрлі кезеңдерінде қолдануға болады:

- егер бұл ұйымдастырушылық сәт болса, онда тақырыпты және оқуға арналған сұрақтар тізімін көрсететін слайдты көрсеткен жөн. Бұл ақпаратты экранда көрсету студенттердің зерттелетін материалды конспектілеуін тездетеді;

- егер оқушылардың білімін тексеру болса, онда оны тесттік бақылау көмегімен жүзеге асыруға болады, соның нәтижесінде материалды игеру дәрежесі белгіленеді;

- егер жаңа материалды зерттеу болса, онда акт оқушылардың көрнекі қабылдауына сүйене отырып, олар оқыған материалды толық меңгеруге мүмкіндік береді;

- егер материалды жүйелеу және бекіту болса, онда қайталау слайдтардағы ең маңызды көрнекі құралдарды көрсетумен бірге жүруі мүмкін, бұл жақсы есте сақтау және нақты құрылымдау үшін қажет.

АКТ-ны қолдана отырып, сабақтың тиімділігінің көрсеткіштері ретінде оқушылардың оқу мотивациясын, оқу тапсырмаларын орындауға және сабаққа дайындалуға кететін уақытты, сыныптағы оқу сапасын қарастыруға болады.

Сабақта компьютерді және мультимедиялық оқыту ресурстарын пайдалану тәжірибесі физика сабақтарына компьютерлік қолдаудың келесі принциптерін ұсынуға мүмкіндік береді:

1. Компьютерді қолдана отырып физика сабағын өткізу әдістемесі мұғалімнің дайындығына және компьютерлік қолдауды қамтамасыз ететін бағдарламаларға байланысты.

2. Компьютер мұғалімді толығымен алмастыра алмайды. Тек мұғалімнің оқушыларды қызықтыруға, олардың қызығушылығын оятуға мүмкіндігі бар.

3. Нақты эксперимент әрдайым мүмкін болған кезде жүргізілуі керек, ал егер бұл құбылысты көрсету мүмкін болмаса, компьютерлік модельді қолдану керек.

4. Әр сабақта компьютерді пайдалану мүмкін емес, өйткені бұл санитарлық нормалардың бұзылуына әкеліп соғады және оқушылардың денсаулығының нашарлауына әкеледі.

Осылайша, оқытуда ақпараттық технологияларды қолдану студентті оқу процесінің субъектісі ретінде қарастыруға мүмкіндік береді және оның субъектілері арасындағы қарым-қатынас стилінің өзгеруіне әкеледі. Сонымен қатар, мұғалім ақпараттың негізгі көзі болуды тоқтатады және студенттердің тәуелсіз қызметін ұйымдастыратын және оны басқаратын адамның позициясын алады. Оның негізгі рөлі қазір оқу мақсаттарын қою, білім беру міндеттерін сәтті шешу үшін қажетті жағдайларды ұйымдастыру болып табылады. АКТ негізінде оқытуды ұйымдастыру әр оқушының жеке қабілеттеріне сәйкес білім беру қажеттіліктерін қанағаттандыруға ғана емес, сонымен қатар оқушылардың өзін-өзі тануына, өзін-өзі дамытуына жағдай жасауға мүмкіндік береді.

Физика мұғалімінің АКТ құзыреттілігі қазіргі заманғы ақпараттық жүйелер туралы білімге, АКТ құралдарын құрудың физикалық негіздеріне, АКТ құралдары негізінде ақпараттық қызмет пен ақпараттық өзара іс-қимыл дағдылары мен дағдыларына; процестерді компьютерлік модельдеу тәжірибесінің болуына негізделген.

Физика сабақтарындағы Компьютер, ең алдымен, оқушылардың эксперименттік, зерттеу жұмыстарын жүргізуге мүмкіндік береді. Мұндай қызметті ұйымдастырудың керемет құралы-компьютерлік модельдер.

Компьютерлік модельдеу компьютер экранында физикалық тәжірибелер мен құбылыстардың жанды, есте қаларлық динамикалық бейнесін жасауға мүмкіндік береді және мұғалімге сабақтарды жетілдіруге кең мүмкіндіктер ашады.

Компьютерлік модельдер-физикалық есептерде кездесетін физикалық тәжірибелерді, құбылыстарды немесе идеализацияланған модельдік жағдайларды еліктейтін компьютерлік бағдарламалар.

Студенттер үшін компьютерлік модельдер үлкен қызығушылық тудырады, оның аясында сіз тиісті математикалық модельдің негізіне салынған сандық параметрлердің шамаларын өзгерте отырып, компьютер экранындағы объектілердің әрекетін басқара аласыз. Кейбір модельдер эксперимент барысымен бір уақытта динамикалық режимде экспериментті сипаттайтын бірқатар физикалық шамалардың уақытқа графикалық тәуелділіктерінің құрылысын байқауға мүмкіндік береді. Мұндай модельдер ерекше мәнге ие, өйткені студенттер графиктерді құруда және оқуда айтарлықтай қиындықтарға тап болады.

Оқытуда компьютерлік технологияларды қолдануда болашақ физика мұғалімдерінің ӘКК-ні қалыптастыру проблемасының мазмұнында зерттеудің жекелеген желілерінің айқын жеткіліксіз саралануын атап өту маңызды. Зерттеушілердің назары негізінен студенттерде пәнді оқытуда АКТ құралдарын пайдалану мәселелері бойынша жалпы түсініктерді дамытуға бағытталған, ал физика мұғалімдерін пәндік даярлау практикасында нақты тақырыптық Модульдер бұрыннан сұранысқа ие болды, мысалы: "физикалық мәселелерді шешуде АКТ құралдарын пайдалану", "оқушылардың білімі мен дағдыларын бақылау мен есепке алудағы акт", "физика бойынша қашықтықтан элективті курстар" және т. б.

Зерттеушілердің маңызды және қызығушылығы-бұл физикалық экспериментте АКТ-ны қолдану мәселесі. Орыс білімін ақпараттандыру оқу экспериментінің теориясы мен практикасының дамуына қуатты серпін берді. Диссертациялық жұмыстар мен мерзімді баспасөзде демонстрациялық физикалық экспериментті қоюдың әдістері мен әдістері, сондай-ақ құралдарды қолдана отырып, орта мектепте зертханалық жұмыстарды жүргізу әдістері туралы кең ауқымды мәселелер талқыланады

Сабақтың талдауы жүйесін ақпараттандырудың жалпы білім беру, жұмыс тәжірибесін зерделеу мұғалімдер ақпараттандыру жағдайында орта мектеп, талдау және қорыту нәтижелерін әдіснамалық, педагогикалық және әдістемелік зерттеу проблемасы бойынша оқыту пайдалану үшін компьютерлік технологияларды анықтауға мүмкіндік берді келесі қарама-қайшылықтар теориясы мен практикасында оқыту: 1) жеткілікті дамыған әлеуеті АКТ-инфрақұрылымын мектеп оқу ортасы, жоғары деңгейдегі дайындығын, оқушылардың орта мектеп пайдалануға жаңа ақпараттық технологияларды оқу қызметінде және жеткіліксіз деңгейімен дайындық физика пәні мұғалімдерінің оқыту құралдарын пайдалана отырып АКТ; 2) қажеттігі арасындағы жүйелі және кешенді пайдалану физиканы оқытуда элементтерін АКТ-инфрақұрылымын оқу ортасы және эпизодическим қолдану арқылы бұқаралық тәжірибеде тек оның жекелеген құрамдас; 3) арасындағы қажеттілікке саралау және мазмұнды тереңдету тақырыптық желілерін мектеп құралдарын қолдануға оқытуда АКТ-ны және қалыптасқан педагогикалық жоғары оқу орындарында практикаға зерттеу көбінесе ортақ тәсілдерін оқу үрдісін ақпараттандыру пәні бойынша; 4) арасындағы жоғары деңгейдегі пысықтауды түрлі аспектілерін оқытуды ақпараттандыру физика жалпы орта білім беретін мектебінде және жеткіліксіз зерттеу сұрақтарын дайындау мұғалімнің физика тиімді пайдалану АКТ құралдарын оқытуда атап айтқанда, зертханалық сабақтар пән бойынша; 5) арасындағы жоғары білім беру әлеуеті құзыреттілік және модульдік тәсілдерді дайындау болашақ мұғалімдердің ИКТ в преподавании физики болмауына байланысты ғылыми-әдістемелік қамтамасыз ету, олардың іске асыру жоғары педагогикалық мектепте.

Студент өзіне қойылған сұраққа қаншалықты дұрыс жауап бергеніне байланысты, мұндай бағдарлама оның білімін автоматты түрде бағалады және қажет болған жағдайда игерілмеген материалмен танысуға мүмкіндік берді немесе жаңа тапсырма ұсынды. Физика-ғылыми-техникалық прогрестің қозғаушы күші болып табылатын ғылымдардың бірі. Қатты шарлар моделінің виртуалды молекулалық жүйелерін зерттеу. Отанымыздың қорғаныс қабілетін қамтамасыз ету үшін спутниктік байланыс жүйелері құрылды, әртүрлі бағыттау жүйелері мен автопилоттар жасалды, олардың жұмысы лазерлерді қолдануға негізделген. Мультимедиялық презентацияларды сабақтың кез-келген кезеңінде қолданған жөн, бұл сізге зерттелетін материалды тереңірек және саналы түрде игеруге, сабақта уақытты үнемдеуге және оны ақпаратпен қанықтыруға мүмкіндік беретін әртүрлі оқу құралдарын тез біріктіруге мүмкіндік береді. Бүгінгі таңда менің шығармашылық компьютерлік технологиялар зертханам бар.

Курстың мақсаттары мен міндеттері физикалық зерттеулердегі компьютерлік техниканы қолдану дағдыларын қалыптастыру физикаға деген қызығушылықты арттыру физика мен информатиканың негізгі курстарында алынған білім мен дағдыларды жетілдіру қоршаған шындықты білудің эксперименттік әдісі, Физикалық зерттеулердегі компьютерлік эксперименттің рөлі мен орны туралы түсініктерді кеңейту компьютерлік эксперимент жүргізу және физикалық мазмұндағы мәселелерді шешу үшін компьютерлік техниканы қолдану дағдыларын дамыту.мектептің физикалық мәселелерін шешудің тұжырымдары, жіктелуі, әдістері мен әдістері туралы идеяларды шоғырландыру. Ойын-сауық пен оқытудың тиімділігі арасындағы таңдау соңғысының пайдасына сөзсіз жасалды.

Интерактивті ойындар бар, мысалы: "ескі оқулықтың беттеріндегі" Квест ойынын "заттың құрылымы туралы алғашқы ақпарат"тақырыбын қайталау және жалпылау үшін пайдалануға болады. Ойынның 7 деңгейі бар. Әр деңгейде бір тапсырманы орындау керек. Әрбір келесі деңгей ағымдағы деңгейден өткен кезде ғана ашылады.

Компьютерлік модельдер дәстүрлі сабаққа оңай сәйкес келеді, бұл мұғалімге көптеген физикалық әсерлерді тірі көрсетуге мүмкіндік береді, олар әдетте ауыр және ұзақ уақыт саусақтарда түсіндіріледі. Сонымен қатар, компьютерлік модельдер мұғалімге оқу іс-әрекетінің жаңа, дәстүрлі емес түрлерін ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Модельдер негізінде Сіз материалды ұсына аласыз, ұғымдар мен физикалық заңдарды меңгеру бойынша тренингке тапсырмалар жасай аласыз.

Алайда, компьютерді қолдана отырып жүргізілген әр сабақтың алдында мұғалім компьютер экранында байқалатын физикалық құбылыстардың қандай модельдері негізгі мақсатқа жетуге болатындығын ойлауы керек: негізгі физикалық заңдарды түсіну және оларды физикалық жағдайларды талдау үшін қолдану мүмкіндігі.

Виртуалды физика (немесе онлайн физика) - бұл білім беру жүйесіндегі жаңа ерекше бағыт. Жасыратыны жоқ, 90% ақпарат біздің миымызға оптикалық нерв арқылы келеді. Және бұл таң қаларлық емес, әзірге адам өзі емес, көре алады, ол анық сақталмайтын табиғатын, сол немесе өзге де физикалық құбылыстар. Сондықтан оқу процесін көрнекі материалдармен қолдау керек. Және жай ғана тамаша болады ғана емес, көруге статичную суретті, изображающую қандай да бір физикалық құбылыс емес, көруге, бұл құбылыс қозғалысы. Бұл ресурс мұғалімдерге физиканың негізгі заңдарының әрекеттерін көрнекі түрде көрсетуге мүмкіндік береді, сонымен қатар жалпы білім беру бағдарламасының көптеген бөлімдерінде физика бойынша онлайн зертханалық жұмыстарды жүргізуге көмектеседі. Сонымен қатар, көрнекі құралдар физиканың барлық бөлімдерін қамтиды. Мәселен, мысалы, механиканы түсіндіргіңіз келе ме? Мұнда сізге Ньютонның екінші заңын, денелердің соғылуы кезінде Импульстің сақталу заңын, ауырлық пен серпімділік әсерінен денелердің шеңбер бойымен қозғалысын және т. б. көрсететін анимациялар бар. Дифракциялық торды қолдана отырып, жарық толқынының ұзындығын өлшеу бойынша тәжірибелер, үздіксіз және сызықты эмиссиялық спектрлерді бақылау, жарықтың кедергісі мен дифракциясын бақылау және басқа да көптеген тәжірибелер нақты көрсетілген. Ал электр қалай? Бұл бөлімде көптеген көрнекі құралдар бар. Мысалы, толық тізбек үшін Ом заңын зерттеу, өткізгіштердің аралас байланысын зерттеу және т. б.

Осылайша, біз үйреніп қалған "міндеттіліктен" үйрену процесі ойынға айналады. Студент физикалық құбылыстардың анимацияларын қарауға қызықты және көңілді болады, бұл оқу процесін жеңілдетіп қана қоймай, тездетеді. Сонымен қатар, ол оқушыға әдеттегі оқу түрінде қабылдағаннан гөрі көбірек ақпарат бере алады. Сонымен қатар, көптеген анимациялар белгілі бір Зертханалық құрылғыларды толығымен алмастыра алады, сондықтан бұл тек ауыл мектептері үшін ғана емес, өкінішке орай, әрдайым заманауи жабдықтар бола бермейді, сонымен қатар шағын қалалардың қарапайым мектептері үшін де өте қолайлы. Физика онлайн бұл қызықты, танымдық, көрнекі және оңай, қол жетімді. Физикалық құбылыстарды мектептегі сабақтарда ғана емес, бос уақытында үйде де зерттеуге болады және бұл сайт оларға осындай мүмкіндік береді.

Қазіргі қоғамда ақпараттық технологияларды қолдану адам қызметінің кез-келген саласында қажет болады. Бұл технологиялардың дағдыларын мектеп үстелінде игеру қазіргі студенттердің болашақ кәсіби дайындығының сәттілігін анықтайды. Бұл дағдыларды игеру әлдеқайда тиімді болатыны сөзсіз, егер ол тек информатика сабақтарында ғана емес, сонымен қатар пән мұғалімдерінің сабақтарында да жалғасын табады. Бұл тәсіл пән мұғалімін даярлауға жаңа талаптар қояды, оған жаңа проблемалар туғызады, жаңа техниканы игеруге және оқытудың заманауи ақпараттық ортасын қолдануға негізделген оқытудың жаңа әдістерін жасауға мәжбүр етеді. Физиканы оқыту, пәннің ерекшеліктеріне байланысты, қазіргі заманғы ақпараттық технологияларды қолдану үшін ең қолайлы сала болып табылады. Физиканы оқыту процесінде ақпараттық технологияларды әртүрлі нысандарда қолдануға болады. Бұл жұмыста мен физика сабақтарында қолданатын жұмыс формаларының бір бөлігін көрсетуге тырыстым.

Физика сабақтары үнемі уақыт тапшылығымен және жабдықтың күрделілігімен ерекшеленеді. Қарапайым жағдайда пайдалану компьютерлік техника астам ақталған – модельдеу құбылыстар микромира, процестерді, бар орасан ауқымы немесе болып жатқан уақытта, несоизмеримое с отпущенным оларды зерделеу немесе жасырын жасырынуда. Мысал ретінде жартылай өткізгіштердегі құбылыстар, жарылыс, молекулалық өзара әрекеттесу, диффузия, катодтық сәулелік түтіктегі суреттер жатады. Түсіндіру барысында мұғалімнің қанша уақытын тақтаны сызу және сүрту процесі алады?

Бірқатар тақырыптарды зерттеу графикалық материалдардың едәуір көлемін қолдануды талап етеді. Тақтаның шектеулі кеңістігі бұрын жасалған құрылыстардың бір бөлігін сүрту қажеттілігіне әкелуі мүмкін, бұл зерттелгенді бекіту кезінде оларға оралу қажет болған жағдайда қиындықтар туғызады. Дәстүрлі әдістемесі бұрыннан тауып, тығырықтан пайдалану арқылы оқыту плакаттар, слайд. Бұл жағдайда Компьютер балама емес, бірақ жоғарыда аталған құралдарды органикалық түрде толықтырады. Оқу кестесін жаңғыртуға қатысты компьютерлердің жеке артықшылығы-қажетті элементтерді түстердің бөлінуінің қарапайымдылығы және мұғалімнің қолының қозғалысына ұқсас құрылыс динамикасын көбейту мүмкіндігі

Физика сабақтарында компьютерлерді пайдалану мүмкіндігі пайда болды-бұл демонстрациялық сабақтар, мектеп жағдайында мүмкін емес әртүрлі виртуалды эксперименттер. Түсті, графиканы, дыбысты, заманауи бейне жабдықтарды қолдану әртүрлі жағдайлар мен ортаны модельдеуге мүмкіндік береді. Бұл оқушылардың оқуға деген ынтасын арттыруға мүмкіндік береді. Физика сабақтарында компьютерлік технологиялардың көмегімен: оқу материалын оқу кезінде мультимедиа-технологияларды пайдалану; оқушылар мен педагогтердің күнделікті оқу жұмысының құралы ретінде компьютерлерді қарқынды пайдалану; физиканы оқыту мазмұнын өзгерту; физиканың басқа оқу пәндерімен пәнаралық байланыстарын іске асыру; оқу телекоммуникациялық жобаларын орындау барысында оқушылардың дербес іздестіру және зерттеу жұмысының әдістерін әзірлеу; оқушыларды проблемаларды ұжымдық шешу әдісімен оқыту; интернетті пайдалана отырып, зерделенетін материал шеңберінде ақпаратты іздеу және өңдеу; есептерді шешу үшін электрондық кестелерді пайдалану; виртуалды практикумдар мен зертханалық жұмыстарды

физикалық әлем, компьютерлік эксперименттер жүргізу, зерттелетін заңдылықтардың динамикасын сипаттайтын Графиктер мен диаграммаларды құру және т. б.

Осылайша, физика сабақтарында АКТ-ны қолдану оқу процесіне көзқарасты сауатты ұйымдастыруға мүмкіндік береді, сонымен бірге оқу процесіне қатысушылардың барлығының ақпараттық сауаттылығын арттырады.

"Үшінші мыңжылдыққа көшу кезінде уақыт жүгірісі аса жылдам болды. Бұл әсіресе аға буын адамдарына қатты әсер етеді: олар бүгінгі өзгерістердің ғарыштық жылдамдығын өткен күндердегі оқиғалардың жайбарақат дамуымен салыстыруға мүмкіндік алады. ХХ ғасырдың ортасында алыс пойыздың терезелерінен жол бойында жүгіретін балалардың жолдарын көруге болады, олар үшін жұмбақ көлікті қарсы алды. Бірақ 50-жылдардың соңында ұлдар да, ересектер де түнгі аспанда алғашқы кеңестік спутникті іздеді. Біздің уақытымыз үшін микроэлектроника өмірдің жаңа және жаңа салаларына тереңірек еніп, осындай "спутникке" айналғаны анық: ол ғарыш кемесінің бағдарламасын мінсіз ұстануды қамтамасыз етеді, мыңдаған механизмдерді "жандандырады", адамсыз технологиялар жасауға мүмкіндік береді, ол мыңдаған адамдар үшін еңбек мазмұнын түбегейлі өзгертті, ол бізге күнделікті өмірде, көлікте, дүкенде, емханада, сөйлесу пунктінде және поштада, ойын-сауықта, ойындарда, спортта көмек қолын созады.

Қазіргі қоғам өзінің білімімен, шеберлігімен, тапқырлығымен, ақылымен бізден, ата-аналарынан, мұғалімдерінен, шеберлерінен, профессорларынан едәуір асып түсетін жастарға, қорқыныш пен сенімсіздіксіз жаңа техникамен байланысқа шығатын және оның алдына өмір қоятын барлық сұрақтарды қоя алатын жастарға өте мұқтаж. Қоғамға пернелерді уақытында басуға қабілетті жаңа техниканың білікті серіктестері ғана емес, сонымен қатар оның талантты жасаушылары да қажет. Ол үшін мектепте жаңа техникалық ойлау мен инновацияны, әлеуметтік маңызды мәселелерді шешуге және шешуге деген көзқарасты қалыптастыру қажет. Бірақ информатика сабақтарында аптасына бір-екі сағат бұл мәселені шеше алмайды. Бұл, менің ойымша, тәжірибенің жетекші педагогикалық идеясы, физика сабақтарында жеке компьютерлерді тікелей сабақ процесінде қолдану мүмкіндігі туралы идея.

Пайдалану компьютерлік технологияларды болады двояковыгодным, мұғалімге және оқушыларға. Өз сабақтарында ақпараттық технологияларды қолдану арқасында мұғалім оқу ортасын жобалауға мүмкіндік алады; оқытудың түбегейлі жаңа формалары мен әдістерін жүзеге асыру мүмкіндігі; оқушының жеке басының дамуын қолдау және бағыттау үшін қосымша мүмкіндіктер; оқушылар мен мұғалімдердің шығармашылық ізденісі және бірлескен іс-әрекетін ұйымдастыру; оқу бағдарламаларының ең жақсы нұсқаларын әзірлеу және таңдау; зияткерлік еңбек формаларын қолдану.

Оқушы өз кезегінде дәстүрлі емес ақпарат көздеріне қол жеткізеді; өзіндік жұмыстың тиімділігін арттыру. Оның алдында шығармашылыққа, әртүрлі кәсіби дағдыларды игеруге және шоғырландыруға мүлдем жаңа мүмкіндіктер пайда болады. IT-ді оқу процесіне енгізу, айқын себептерге байланысты, бүгінде жеткілікті ұзақ кезең болып көрінеді, ол әр мұғалімнің өз пәні аясында осы технологияның әдістемелік материалын құру жолымен жүруі мүмкін.

Ақпараттық технологияларды пайдалана отырып, оқу сабақтарын ұйымдастыру нысандары.

Ақпараттық технологияларды қолдана отырып, оқу сабақтарын ұйымдастырудың негізгі формаларын тізіп көрейік. Ұйымдастырудың әр түрлі формаларының ішінен негізгілерін бөліп көрсетуге болады: сабақ-жаңа материалды түсіндіру, зертханалық жұмыстарды жүргізу, білімді бекіту сабағы, білімді жалпылау және жүйелеу сабағы, білім беру сайттарын пайдалану. Оқу іс-әрекетін ұйымдастырудың кейбір формаларын егжей-тегжейлі қарастырайық.

Сабақ-жаңа материалды түсіндіру. Сабақта ақпараттық технологияларды қолдану-жаңа материалды түсіндіру арқылы бейнефильмдердің үзінділерін, сирек кездесетін фотосуреттерді, графиктерді, формулаларды, зерттелетін процестер мен құбылыстардың анимациясын, техникалық құрылғылар мен эксперименттік қондырғылардың жұмысын көрсетуге, музыка мен сөз тыңдауға, интерактивті дәрістерге жүгінуге болады. Нақты физикалық құралдарды қолданудың бірнеше жағдайлары бар

Физикалық білім беруде ақпараттық технологияларды қолданудың ең перспективалы бағыттарының бірі-физикалық құбылыстар мен процестерді компьютерлік модельдеу. Компьютерлік оқу модельдерін қолдана отырып, мұғалім зерттелетін материалды неғұрлым нақты көрсете алады, оның жаңа және күтпеген жақтарын бұрын белгісіз түрде көрсете алады, бұл өз кезегінде оқушылардың зерттелетін пәнге деген қызығушылығын арттырады және оқу материалын түсінуді тереңдетуге көмектеседі.

"Мектеп физикасының барлық курсын қамтитын компьютерлік модельдердің едәуір бөлігі әйгілі "физика суреттерде"лазерлік дискісінде кездеседі. Бұл дискіні физика сабақтарында қолдану тәжірибесі көрсеткендей, егер студенттер өздігінен оқуға модельдер ұсынса, онда оқу әсері өте төмен болады. Студенттер модельді 3-5 минут бойы ынтамен зерттейді, ал олар негізінен модельденген процестің немесе құбылыстың мәнін түсінбестен оны реттеумен танысады, содан кейін осы модельге деген қызығушылығын жоғалтады және не істеу керектігін білмейді. Модельмен осындай "танысудан" кейін студенттерге қойылатын бақылау сұрақтары, әдетте, процестің немесе құбылыстың физикасы туралы ешқандай түсінік пен түсінік болмайтынын көрсетеді. Практикалық тәжірибе көрсеткендей, студенттерді компьютерлік модельдерді қолдана отырып, оқу іс-әрекетіне тиімді тарту үшін әр түрлі деңгейдегі тапсырмалар мен сұрақтармен жеке үлестірме материалдар қажет.»

Компьютерлік модельдермен жұмыс жасау кезінде қолданылатын тапсырмалардың негізгі түрлеріне мысал келтірейін:

1. Таныстыру тапсырмасы. Бұл тапсырма оқушыға модельдің мақсатын түсінуге және оны реттеуді игеруге көмектесуге арналған. Тапсырмада модельді басқару бойынша нұсқаулықтар мен бақылау сұрақтары бар.

2. Компьютерлік эксперименттер. Осы тапсырма аясында оқушыға осы модельді қолдана отырып, бірнеше қарапайым эксперименттер жүргізуге және берілген басқару элементтеріне жауап беруге шақырылады

Физиканы оқытуда ақпараттық технологияларды қолдану келесі мәселелерді сәтті шешуге мүмкіндік береді:

көрнекі ақпаратты ұсынудың кең мүмкіндіктерін пайдалану арқылы оқушылардың бейнелі ойлауын дамыту;

ақпаратты өңдеудің және ұсынудың динамикалық әдістерін қолдану арқылы шығармашылық ойлауды дамыту;

бірлескен бейне жобаларды талқылау немесе құру кезінде студенттер арасында мәліметтер алмасу процесінде ұжымдастыру мен коммуникативтілікке тәрбиелеу;

оқушылардың компьютерлік техникаға деген табиғи құмарлығына сүйене отырып, танымдық қызығушылықты тәрбиелеу;

жеке тұлғаның танымдық қажеттіліктеріне бағытталған оқытудың жаңа әдістерін жасау.

Бұл мәселелерді шешу компьютерлік компьютерлік құралдармен бірге модельдеу, компьютерлік графика, мультимедиа, видео проекция, зертханалық эксперименттердің нәтижелерін компьютерлік өңдеу сияқты ақпаратты өңдеудің әдістерін қолдану нәтижесінде мүмкін болады. Қазіргі сабақ ақпараттық және телекоммуникациялық технологияларды пайдаланбай мүмкін емес. Бұл әсіресе табиғи-ғылыми цикл объектілеріне қатысты, өйткені олар әлемнің біртұтас бейнесін қалыптастырады. Дегенмен, компьютерлердің мүмкіндігін көтермеу керек. Ақпаратты беру білімді, мәдениетті, ақпараттық технологияларды толық көлемде беруді қамтамасыз етудің кепілі емес, бұл тек келесі педагогикалық мақсаттарды шешуге көмектесетін тиімді көмекші құралдар:

Білім алушының тұлғасын дамыту, оны қазіргі заманғы ақпараттық қоғам жағдайында дербес өнімді қызметке дайындау: ойлауды дамыту, эстетикалық тәрбие, қиын жағдайда дұрыс шешім қабылдау немесе нұсқалар ұсыну білігін қалыптастыру, эксперименттік-зерттеу қызметін жүзеге асыру білігін дамыту.

Сабақ-жаңа материалды түсіндіру. Сабақта ақпараттық технологияларды қолдану-жаңа материалды түсіндіру арқылы бейнефильмдердің үзінділерін, сирек кездесетін фотосуреттерді, графиктерді, формулаларды, зерттелетін процестер мен құбылыстардың анимациясын, техникалық құрылғылар мен эксперименттік қондырғылардың жұмысын көрсетуге, музыка мен сөз тыңдауға, интерактивті дәрістерге жүгінуге болады. Нақты физикалық эксперименттерді қолданудың және компьютерлік эксперименттерді, интерактивті модельдер мен бейнеклиптерді көрсетудің бірнеше нұсқалары бар. Бейнефильмдер, интерактивті модельдер, қадамдық анимациялар нысандарды қозғалыста, өзгерісте, дамуда көрсетуге мүмкіндік береді, сондықтан мұғалімнің түсіндірмесінің маңызды құралы болып табылады. Олардың көмегімен тікелей байқауға болмайтын құбылыстар мен эксперименттерді көрсетуге болады, мысалы, жұлдыздардың эволюциясы, ядролық түрлендірулер, электронды орбиталардың квантталуы және т.б. виртуалды зертхананың модельдерін қолдана отырып, циклотрондағы, масс-спектрометрдегі процестерді модельдеуге, магнит өрісіндегі электрондардың қозғалысын көрсетуге болады. Мектепте жасалмайтын тәжірибелерді, микропроцестерді көрсету нақты эксперименттерді көрсетусіз мүмкін болады.

Компьютерлік модельдермен жұмыс жасау кезінде қолданылатын тапсырмалардың негізгі түрлеріне мысал келтірейін:

1. Таныстыру тапсырмасы. Бұл тапсырма оқушыға модельдің мақсатын түсінуге және оны реттеуді игеруге көмектесуге арналған. Тапсырмада модельді басқару бойынша нұсқаулықтар мен бақылау сұрақтары бар.

2. Компьютерлік эксперименттер. Осы тапсырма аясында оқушыға осы модельді қолдана отырып, бірнеше қарапайым эксперименттер жүргізуге және берілген бақылау сұрақтарына жауап беруге шақырылады.

3. Эксперименттік тапсырмалар. Оқушыға компьютерді пайдаланбай 1-3 мәселені шешуге, содан кейін компьютерлік модельді қолдана отырып, модель мысалында шешімнің дұрыстығын тексеруге шақырылады.

4. Зерттеу тапсырмасы. Оқушыға белгілі бір үлгіні растайтын немесе жоққа шығаратын бірқатар компьютерлік эксперименттерді жоспарлау және жүргізу ұсынылады. Ең қабілетті студенттерге бірқатар заңдылықтарды өз бетінше тұжырымдап, оларды эксперимент арқылы растау ұсынылады.

5. Шығармашылық тапсырма. Осы тапсырма аясында оқушылар өздері тапсырмаларды ойлап табады, оларды тұжырымдайды, шешеді және нәтижелерді тексеру үшін компьютерлік эксперименттер жасайды.

Ұсынылған тапсырмалар студенттерге компьютерлік модельді басқаруды тез меңгеруге, оқу материалын саналы түрде игеруге және шығармашылық қиялды оятуға көмектеседі. Оқушылардың өз бетінше жұмыс жасау процесінде білім алуы өте маңызды, өйткені бұл білім компьютер экранында белгілі бір нәтиже алу үшін қажет. Мұндай сабақта мұғалім тек көмекші және кеңесші рөлін атқарады.

Мысал ретінде мен жеке тапсырманың үзіндісін беремін. Сабақ компьютерлік сыныпта "суреттердегі Физика" лазерлік дискісінде ұсынылған "біркелкі жеделдетілген қозғалыс"моделін қолдана отырып өткізілді. Бұл модель компьютердің экранында координаталық сызық бойымен адамның қозғалысын көрсетеді және оның жылдамдығы мен үдеуін өзгертуге, сонымен қатар графиктер жасауға мүмкіндік береді.

Қазіргі уақытта техникалық мамандарды даярлаудың жоғары деңгейі талап етіледі. Техникалық мамандықтарды игеру кезінде туындайтын проблемалардың бірі-салыстырмалы түрде қысқа мерзімде терең және жан-жақты білім алу қажеттілігі. Осыған байланысты білім беруді қарқындату, оқу материалын қол жетімді түрде ұсыну, негізгі заңдарға назар аудару, нақты міндеттермен байланысты көрсету қажеттілігі туындайды.Білім беруді дамытудағы қазіргі тенденциялар оқытудың тиімділігі мен сапасын арттыруға бағытталған компьютерлік технологияларды қарқынды қолдануға негізделген. Айта кету керек, білім берудің мақсаты тек пәнді ғана емес, сонымен қатар ақпараттық технологияларды да оқыту болып табылады. Білім беруде компьютерлік технологияларды қолдану жұмыс берушілер үшін тартымды дағдыларды дамытады және кәсіби өсу үшін жағдай жасайды. Компьютерлік модельдеу тез оқытудың тиімді құралына айналады. Ол визуализацияны, интерактивтілікті қамтиды, білім алушыларға модельдерді құру және ғылыми тұжырымдамаларды түсіну қабілеттерін дамытуға көмектеседі.

Болашақ физика мұғалімдерін мектеп басшылығына даярлау процесінде

радиоклуб әртүрлі ақпараттық-коммуникациялық

радиотехникамен байланысты технологиялар. Мысалы, зертханалық семинарда

трансиверлердің әртүрлі түрлерін зерттеу, оларды жобалау ұсынылады;

кв-УҚТ радиостанцияларында бақылаушы және оператормен жұмыс;

КВ және УКВ-байланыс бойынша жарыстарға радиоаппаратуралар; спорттық

радиоориентирование.

Студенттердің төрешілік практикасы әр түрлі күндізгі және сырттай оқу

радиоспорт бойынша жарыстар, оның барысында кеңінен қолданылады

компьютерлік технологиялар. Күндізгі жарыстарға "түлкілерге" төрешілік жатады»,

жылына 2 рет өткізіледі. Судьялар 4 және 5 курс студенттері, ал

спортшылар-оқушылар (Волгоград ерлер педагогикалық

лицей, Волгоград технологиялық колледжі, ВГПУ 1-3 курс студенттері, А

басқа радио клубтарының мүшелері). Спортшылар көмегімен "түлкілерді" іздейді

радиоқабылдағыш аппаратура. Жарыстан кейін бас төреші есеп жасайды,

компьютерлік технологияны қолдану.

Компьютердің көмегімен тікелей байқауға болмайтын құбылыстар мен эксперименттерді көрсетуге болады, мысалы, жұлдыздардың эволюциясы, ядролық түрлендірулер, электронды орбиталардың квантталуы және т.б. "тірі физика" жобалық ортасында құрылған виртуалды зертхананың модельдерін қолдана отырып, циклотронда, масс-спектрометрде болып жатқан процестерді модельдеуге, магнит өрісіндегі электрондардың қозғалысын көрсетуге болады. Мектепте жасалмайтын тәжірибелерді, микропроцестерді көрсету нақты эксперименттерді көрсетусіз мүмкін болады.

Материалды ұсынудың ең тиімді және инновациялық формаларына Мультимедиялық презентациялар кіруі керек. Мультимедиялық презентацияларды сабақтың кез-келген кезеңінде қолданған жөн. Компьютерлік технологиялар көмегімен балаларды оқыту мен дамытудың тағы бір маңызды пункті-Жобалық жұмыс.

Жобалық іс-әрекет студенттерді тәуелсіз, сыни тұрғыдан ойлауға үйрету, білімге, фактілерге сүйене отырып ойлау, негізделген тұжырымдар жасау және негізделген шешімдер қабылдау, командада жұмыс істеуге үйрету үшін қолданылады.