Қабылдаған: Киябаева А
жүктеу/скачать 0.97 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Кіріспе
- 1. Тамақ өндірісі және биотехнология кафедрасының тарихы
|
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ «М.Х. ДУЛАТИ АТЫНДАҒЫ ТАРАЗ ӨҢІРЛІК УНИВЕРСИТЕТ» КОММЕРЦИЯЛЫҚ ЕМЕС АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫ _________________________________________________________________________________________________________________________________________________факультеті ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________кафедрасы Тақырыбы: Тұздалған көкөністерді алу технологиясы Факультет: Технологиялық Кафедра: Тамақ өндірісі және биотехнология Мамандығы: 6В07215- Азық- түлік өнімдерінің технологиясы Курс: 1 Дайындаған: Әшірбекова А ,Қ Қабылдаған: Киябаева А. А
Кіріспе Көкөністер — бағалы тағам. Олардың тағамдық мәнібойындағы тез сіңгіш заттардың, ішінара көмірсутектердің болуына байланысты көкөністерде ас қорытуға пайдалы әсерін тигізетін, адам организміне қажетті дәрумендер мен минералды тұздар, сондай-ақ ақуыздар, әр түрлі органикалық қышқылдар, эфир майы мол. Мысалы, картоп — крахмалға, ал асханалық қызылша — қантқа бай; қырыққабатта С дәрумені , ал сәбізде — организмде Д дәрумені құрылатын — каротин (А дәрумені) көп; рауғашта органикалық қышқылдар басым; көк бұршақ ақуызға; аскөк — хош иісті заттарға бай. Сондықтан да тамақ құрамына көкөністерді неғұрлым көп енгізіп, оларды пісірмей де, сондай-ақ әр түрлі тағамдарды дайындаған кезде де пайдалану керек. Еттен, балықтан және басқа азықтардан дайындаған тағамдарға көкөністі қосу тағамды жақсы қорытып, жаксы сіңіруге жәрдемдеседі. Көкөністердің тамақтанудағы рөлізор (емдік тағамдар). Көкөністердің жұғымдылығын сақтап қалу үшін оларды дұрыс өӊдеп, содан кейін барыпәзірлеу керек. Көкөністердің сырты микробтармен, оның ішінде ішектің жұқпалы ауруын қоздырушы микробтармен, гельминттердің жұмыртқаларымен ластануы мүмкін, сондықтан пайдаланбастан бұрын суық сумен мұқият жуу қажет. Тамыр жемістері мен картопты бетіндегі топырағы кеткенше жуады. Содан кейін қабықтарын жұқалап аршып, шіріген, бүлінген жерлерін алып тастайды. Көкөністерде дәрумендер мен минералды тұздартікелей қабықтың астында болады, сондықтан олардың қабығын жұқалап аршу керек. Таза аршылған көкөністерді қайтадан жуып, тек содан кейін барыптурау қажет. Оларды неғұрлым ірілеу кессе, дәрумендері солғұрлым азырақ жоғалтады; картоптыӊ кішігірім түйнектерін бөлмей тұтас пісірген жөн. Көкөністерді пайдаланаралдында тазалап, ұсақтапкескен жөн; ондай мүмкіншілік болмаса, таза, дымқылорамалмен бетін жауып қояды, сонда олар ластанбайды және құрғап кетпейді. Тазартылған көкөністерді су ішінде қалдыруға болмайды, өйткені олардың бойындағын әрлі заттары жойылып, дәмі бұзылады. Тазартылған көкөністерді 3 сағаттанартық (12°С аспайтын температурада) сақтауға болмайды. Жас қиярды, тұрыпты, сәбізді қабығын аршымай пайдаланған жөн. Жаңа жиналған көкөністі дайын тағамға салған жөн, оларды 10 минуттан артық қайнатпау керек. Оны дайын болысымен пайдалану керек, ұзақ сақталып, қайтадан жылытса, жұғымды заттары жойылады.Көкөністер тез семіп, тез бұзылады. Бірақ көкөністі, төмен температурада (0°С төмен) ауа ылғалдығы 90—95% және көлеңкеде жаңа жиналған күйінде ұзақ сақтауға болады. Картоп, тамыр жемістер, пияздыӊ сақталғыштығы жоғары, жемісті көкөністер нашар сақталады, жапырақты көкөністерді сақтау мүмкін емес. Консерві өнеркәсібі әр түрлі көкөніс консервілерін шығарады. Консервілеудің қазіргі қолданып жүрген тәсілдері көкөністердегі пайдалы заттар мен дәрумендерді сақтауға мүмкіндік туғызады. Көкөністер (мен жемістер) астық, бұршақ және басқа да өсімдік өнімдері қарағанда және түрлі «бай дақылдың» тобы болып табылады, бұл шын мәнінде бастайық. (80-90% немесе одан да көп дейін), олардың қанығу ылғал қарамастан, көкөністер бағалы қоректік заттардың бай. элементтердің үлкен алуан (т.б. көміртек, азот, минералды тұздар және.) Ал адам ағзасында бұл өнімдер сіңірілетін жасауға сұйылту. ол ұтымды және жақсы тамақтану келгенде Бұл өте маңызды болып табылады. 1. Тамақ өндірісі және биотехнология кафедрасының тарихы Кафедра 1963 жылы, Қазақ химия-технологиялық институтындағы, 1958 жылдан бері өз қызметін атқарып келген «Астықты сақтау және қайта өңдеу технологиясы» кафедрасының негізінде құрылған. Бұл институт кейіннен Жамбыл жеңіл және тамақ өнеркәсібі технологиясы институты болып қайта құрылды. «Астықты сақтау және қайта өңдеу технологиясы» және «Нан және макарон өнімдері технологиясы» кафедрасында қайта өңдеу және тағам өндірістеріне (нан зауыты, кондитер фабрикалары) қажетті мамандар дайындалынды. Сол замандарда бұл мамандықтар өте беделді деп саналатын, өйткені Қазақстан астық өндіру және оны өңдеу салаларында мемлекетімізде басты орын алатын, сондықтан сапалы дайындалған білікті мамандар аса қажет еді. Сол себепті, Постников Александр Пантелейманович басқаратын «Астықты сақтау және қайта өңдеу технологиясы» кафедрасына жұмыс істеуге, оқу үдерістерін ұйымдастыру және оқытушылардың біліктілігін арттыру мақсаттарында Мәскеуден (профессор Воронцов Олег Самойлович), Куйбышевтан (т.ғ.к. Толкачева Екатерина Васильевна) және Барнаул (т.ғ.к. Мельников Вадим Константинович) қалаларынан және т.ғ.к. Сулимцева Евгения Петровналар шақырылған болатын. 1967-1971 жж аралығында кафедраны профессор О.С. Воронцов басқарды. Осы уақыт аралығында кафедраның ісін ары қарай жалғастыратын білікті мамандар дайындау мақсатында, ғылыми-педагогикалық кадрлар дайындайтын аспирантура ашылды, материалдық-техникалық қор жинақталды, «Астық өңдеу өндірісі» атты ғылыми еңбектер жинағы шығарылды, Қазақстанның астық өңдеу өндірісіне қажетті жас мамандар дайындалды. Кафедраның дамуына үлкен үлес қосқан, мамандар дайындауда өздерінің біліктіліктерімен көзге түскендіктен, түлектері әлі күнге дейін еске алатын оқытушылар қатарына: Воронцов О.С., Постников А.П., Бекирова С.А., Беркутова Н.С., Кешаниди Х.Л., Журавлева М.С., Сулимцева Е.П., Толкачева Е.В., Марценюк В.В., Мельников В.К., Мельникова Э.П., Лавринович Ю.И., Юрченко Н.П., Горбатовская Н.А., Саржанова Г.Ш., Умирзакова С.Х аттары аталады. Мәскеу тамақ өндірісі институтында кандидаттық диссертациясын қарғап, доцент дәрежесін алғаннан кейін 1971-1982 жылдар аралығында кафедраны Толкачева Е.В., Мельников В.К, 1982-1984 жж аралығында Марценюк В.В, 1984-1994 жж Горбатовская Н.А, 1995-2003 жж профессор Спанидияров Ерман Спандиярович басқарса, ал 2003 ж бастап қазіргі күнге дейін т.ғ.к., доцент М.Д. Кенжеходжаев жетекшілік етіп келеді. Кафедраның оқытушылар құрамы мен студенттері оқу-тәрбие істерінің барлығына белсене қатыса отырып, мамандардың ғылыми және педагогикалық біліктіліктерінің артуына тікелей жағдай тудырады және сол арқылы Қазақстанның астық және тағам өндірістері салаларына қажетті жас мамандар дайындалады. Өткен 50 жыл мерзімінде кафедраны 5000 артық түлек бітірсе, олардың көпшілігі акционерлік қоғамдарда жетекшілік етеді, кәсіпорындар директорлары, цех басшылары қызметтерін атқарады. Кейбір түлектеріміз министр, Министрліктердегі арнай бөлім басшылары, қайсібіреулері мәжіліс депутаттары, облыс және аудан әкімдіктерінің бөлім басшылары қызметтеріне тағайындалды. Жүздеген түлектер ғылыми жұмыстарын ары қарай жалғастыра келе, кандидаттық және докторлық диссертацияларын қорғаған соң М.Х. Дулати атындағы ТарМУ (Жалкенова С.Т., Саржанова Г.Ш., Кенжеходжаев М.Д., Мынбаева А.Б.), Астана қаласындағы астық және оны өңдеу өнімдері ҒЗИ (Муслимов Н., Шаймерденова Д. және т.б.) және АТУ (Джанкуразов Б., Кизатова М.Ж, Онгарбаева Н., және т.б.) өз қызметтерін атқаруда. «Тағам өнімдері технологиясы» мамандығы бойынша мамандар дайындауда кафедра оқытушылар сапалы білім беру үшін қажетті барлық жағдайларды қолданады: бітіруші түлек дипломының халықаралық деңгейге сәйкес келуін қамтамасыз ету мақсатында, жаңа кредиттік жүйе технологиясы бойынша оқытуда пәндерді 4 жылдық оқу жоспарына толықтай ендірілген; университтеттегі НИТПП оқу-өндірістік телімдерінде жүргізілетін ғылыми жұмыстарға қатыстыру арқылы «Студент- зерттеуші» біліктілігін беруден бастап, жаңа техникалар мен технологиялар жасаудағы инновациялық жобаларға қатысу мүмкіндіктеріне қол жеткіздіру. Кафедра жұмыстары тек қана жас түлектер дайындау және ғылыми-педагогикалық мамандар дайындаумен шектелмейді. Кафедра ғалымдары ТМД мемлекеттері, оның ішінде Қазақстанның астық өңдеу мен тағам өнімдері саласы ғылымының дамуына зор үлес қосты. Ғылыми жұмыстардың басты бағыты, астық тұқымдастары дәндерінен ұн, жарма және құрамажемдер шығаруға дайындау мен өңдеуге қажетті техника мен технологияларды жетілдіру болып қала бермек. Шағын және орта бизнестің дамуына тиімді келетін, және агроөндірістік кешеннің азық-түлік мәселесін шешудегі, астық өңдеу өндірісіндегі ресурс үнемдейтін техника және технологиялар жасақтау әрдайым үлкен маңызға ие. Кафедра ғалымдарының ғылыми жаңалықтары, «Ауыл» бағдарламасы дамуының басым бағыттарына қызмет етеді. Қазіргі кездері кафедра 5В072700 – Тамақ өнімдері технологиясы, 5В072800 – Қайта өңдеу өндірістерінің технологиясы және 5В070100 – Биотехнология мамандықтары бойынша бакалавриат, ал, 6М072700 – Тамақ өнімдері технологиясы, 6М072800 – Қайта өңдеу өндірістерінің технологиясы мамандықтары бойынша магистрантар дайындайды. Тағам және қайта өңдеу өндірістерінің дамуында, тағам және қайта өңдеу өндірістері инженерлері мен технологтары үлкен рөлге ие. Қазіргі кездері тамақ және қайта өңдеу өндірісі кешендері көптеп салына бастағандықтан, осындай мамандық иелеріне сұраныс артуда. 5В072700 – Тамақ өнімдері технологиясы, 5В072800 – Қайта өңдеу өндірістерінің технологиясы және 5В070100 – Биотехнология мамандықтарын таңдап алу арқылы, ЖОО бітіргеннен кейін жұмысқа араласуға кең мүмкіншілік туылады. Өйткені, аталған мамандықтарға ие болған технологтар келесі кәсіорындарда жұмысқа орналасуына болады: нан зауыттары; макарон фабрикасы; кондитер фабрикасы; диірмендер, элеваторлар; жарма зауыты; май зауыттары; сыра зауыты; спирт зауытттары және т.б., тамақ өнімдері өндірісі ғылыми-зерттеу институттары және жобалау мекемелерінде. жүктеу/скачать 0.97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|