Құрылыстағы еңбек қауiпсiздiгi мен еңбек гигиенасы

• 
  A
  
• 
  A
  
• 
  A
  

       Қазақстан Республикасының

  ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЕҢБЕК ҰЙЫМЫ

      167 КОНВЕНЦИЯ

Құрылыстағы еңбек қауiпсiздiгi мен еңбек гигиенасы туралы
конвенция
(1988 жылғы маусым айының 20 күнi қабылданған)

167 КОНВЕНЦИЯ

Құрылыстағы еңбек қауiпсiздiгi мен еңбек гигиенасы туралы конвенция ¹

      Халықаралық Еңбек Бюросының Әкiмшiлiк Кеңесi Женевада шақырған және 1988 жылғы 1 маусымда өзiнiң жетпiс бесiншi сессиясына жиналған Халықаралық Еңбек Ұйымының Бас Конференциясы, тиiстi халықаралық конвенцияларды және еңбек жөнiндегi ұсынымдарды, және атап айтқанда, Құрылыстағы қауiпсiздiк техникасы жөнiндегi 1937 жылғы Конвенция мен Ұсынымды, Құрылыс өнеркәсiбiнде жазатайым оқиғалардың алдын алу iсiндегi ынтымақтастық туралы 1937 жылғы Ұсынымды, Радиациядан қорғау туралы 1960 жылғы Конвенция мен Ұсынымды, Машиналарды қорғаныс құралдарымен жабдықтау туралы 1963 жылғы Конвенция мен Ұсынымды, Ең ауыр жүк туралы 1967 жылғы Конвенция мен Ұсынымды, Кәсiптiк рак аурулары туралы 1974 жылғы Конвенция мен Ұсынымды, Өндiрiстiк орта туралы (ауаның ластануы, шу және дiрiл) 1977 жылғы Конвенция мен Ұсынымды, Еңбек қауiпсiздiгi және еңбек гигиенасы туралы 1981 жылғы  Конвенция  мен Ұсынымды, Еңбек гигиенасы қызметтерi туралы 1985 жылғы Конвенция мен Ұсынымды, Асбестi пайдалану кезiнде еңбектi қорғау туралы 1986 жылғы Конвенция мен Ұсынымды және Өндiрiстiк жарақаттану жағдайларындағы жәрдемақылар туралы 1964 жылғы Конвенцияға қосымшада келтiрiлген, 1980 жылы қайта қаралған кәсiптiк аурулар тiзбесiн назарға ала отырып, сессияның күн тәртiбiнiң төртiншi тармағы болып табылатын, құрылыстағы еңбек қауiпсiздiгi мен еңбек гигиенасы туралы бiрқатар ұсыныстар қабылдауға қаулы ете отырып, бұл ұсыныстарға халықаралық конвенция нысанын берудi шеше отырып, осы бiр мың тоғыз жүз сексен сегiзiншi жылғы маусым айының жиырмасы күнi, Құрылыстағы еңбек қауiпсiздiгi мен еңбек гигиенасы туралы 1988 жылғы Конвенция деп аталуы мүмкiн төмендегi Конвенцияны қабылдайды.

______________
¹
 _{Күшiне енгiзiлген уақыты: 1991 жылғы 11 қаңтар}

  I БӨЛIМ. ҚОЛДАНУ ЖӘНЕ АНЫҚТАМА АЯСЫ

  1-бап

      1. Осы Конвенция құрылыс қызметiнiң барлық түрлерiн, атап айтқанда, құрылысты, азаматтық құрылысты, кез келген процестердi, операцияларды немесе құрылыс алаңындағы тасымалдауды қоса, алаңды дайындаудан нысанды аяқтауға дейiнгi монтаждау және қайта монтаждау жұмыстарын қамтиды.

  2-бап

      Осы Конвенцияның мақсаттары үшiн:
      а) "құрылыс" терминi мыналарды қамтиды:
      i) жер жұмыстарын және салуды, конструктивтiк өзгерiстердi, қалпына келтiру жұмыстарын, күрделi және ағымдағы жөндеудi (тазалауды мен сырлауды қоса) және ғимараттар мен құрылымдардың барлық түрлерiн бұзуды қоса құрылыс жұмыстарын;
      ii) жер жұмыстарын және салуларды, конструктивтiк өзгерiстердi, күрделi және ағымдағы жөндеудi және мысалы, аэропорттарды, айлақтарды, гаваньдердi, iшкi су жолдарын, бөгеттердi, өзендер мен теңiздер жағалауы бойындағы және опырылып құлау аймақтары жанындағы қорғаныс құрылымдарын, автомобиль жолдары мен шосселердi, темiр жолдарды, көпiрлердi, тоннельдердi, виадуктер мен коммуникациялар, дренаж, канализация, сумен жабдықтау және энергиямен жабдықтау сияқты қызмет көрсетумен байланысты нысандарды бұзуды қоса азаматтық құрылысты;
      iii) зауыт өндiрiсi элементтерiнен ғимараттар мен құрылымдарды монтаждауды және қайта монтаждауды, сондай-ақ, құрылыс алаңында жинақтау элементтерiн өндiрудi қамтиды;
      b) "құрылыс алаңы" терминi а) тармағында көрсетiлген кез келген процестер немесе операциялар жүзеге асырылатын кез келген алаңды бiлдiредi;
      с) "жұмыс орны" терминi өз жұмысын орындау үшiн қызметкерлер болуға немесе баруға тиiс және е) тармағында белгiленгенiндей ол жұмыс берушiнiң бақылауында болуға тиiс кез келген орынды бiлдiредi;
      d) "қызметкер" терминi құрылыста жұмыс iстейтiн кез келген адамды бiлдiредi;
      е) "жұмыс берушi" терминi:
      i) құрылыс алаңында бiр немесе одан көп қызметкерлердiң еңбегiн пайдаланатын кез келген жеке немесе заңды тұлғаны; және
      ii) мән-жайларға қарай, бас мердiгердi, мердiгердi немесе қосалқы мердiгердi бiлдiредi;
      f) "құзыреттi тұлға" терминi белгiлi бiр жұмысты қауiпсiз орындау үшiн тиiстi бiлiктiлiгi, мысалы тиiстi даярлығы, жеткiлiктi бiлiмi, тәжiрибесi және машығы бар адамды бiлдiредi. Құзыреттi билiк органдары мұндай адамдарды тағайындау үшiн тиiстi критерийлердi және мұндай адамдар орындауға тиiс мiндеттердi айқындай алады;
      g) "мiнбелер" терминi кез келген уақытша, стационарлық, аспалы және жылжымалы құрылымды және оның, адамдар мен материалдарды орналастыру үшiн немесе кез келген осындай құрылымға қол жетудi қамтамасыз ету үшiн тiреу ретiнде пайдаланылатын және h) тармағында берiлген анықтамаға сәйкес "көтеру механизмi" болып табылмайтын тiреу компоненттерiн бiлдiредi;
      h) "көтермелi механизм" терминi адамдар мен жүктердi көтеру немесе түсiру үшiн пайдаланылатын кез келген стационарлық немесе жылжымалы механизмдi;
      i) "көтеру жабдығы" терминi жүк көтермелi механизмге сол арқылы бекiтiлуi мүмкiн, бiрақ көтеру механизмiнiң немесе жүктiң ажырамас бөлiгi болып табылмайтын кез келген жабдықты немесе такелажды белгiлейдi.

  II БӨЛIМ. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

  3-бап

      Мүдделi жұмыс берушiлердiң және қызметкерлердiң анағұрлым өкiлеттi ұйымдарымен осы Конвенцияның ережелерiн жүзеге асыру үшiн қабылдануға тиiс шараларға қатысты консультациялар өткiзiледi.

  4-бап

      Осы Конвенцияны ратификациялайтын Ұйымның Әрбiр Мүшесi, еңбек қауiпсiздiгi және еңбек гигиенасы үшiн мүмкiн қатерлердi бағалау негiзiнде Конвенция ережелерiнiң қолданылуын қамтамасыз ететiн заңнаманы немесе ережелердi қабылдауға және күшiнде сақтауға мiндеттенедi.

  5-бап

      1. Жоғарыда көрсетiлген 4-бапты орындау үшiн қабылданған заңнама мен ережелер, техникалық нормалар немесе құрылыс ережелерi, немесе ұлттық шарттар мен практикаға жауап беретiн өзге де тиiстi әдiстер арқылы олардың практикалық қолдануын көздей алады.

  6-бап

      Ұлттық заңнамада немесе ережелерде белгiленген процедураларға сәйкес құрылыс алаңдарындағы еңбек қауiпсiздiгi мен еңбек гигиенасына жәрдемдесу мақсатында жұмыс берушi мен қызметкердiң арасындағы ынтымақтастықты қамтамасыз ету шаралары қабылданады.

  7-бап

      Ұлттық заңнама немесе ережелер жұмыс берушiлер мен жалданбай жұмыс iстейтiн адамдардың жұмыс орнында белгiленген еңбек қауiпсiздiгi мен еңбек гигиенасы шараларын сақтауға мiндеттiлiгiн көздейдi.

  8-бап

      1. Екi немесе одан да көп жұмыс берушi бiр құрылыс алаңында бiр уақытта жұмыс жүргiзген кезде, әр жолы:
      а) құрылыс алаңындағы жалпы iс-әрекеттерге практикалық бақылауды жүзеге асыратын немесе негiзгi жауапты бас мердiгер немесе өзге адам немесе орган еңбек қауiпсiздiгi және еңбек гигиенасына қатысты белгiленген шараларды үйлестiруге және ұлттық заңнама мен ережелерге сәйкес осындай шаралардың сақталуын қамтамасыз етуге жауапты болады;
      b) егер құрылыс алаңындағы жалпы iс-әрекеттерге практикалық бақылауды жүзеге асыратын немесе негiзгi жауапты бас мердiгер немесе өзге адам немесе орган құрылыс алаңында болмаса, олар алаңда;
      а) тармақшасында көзделген шараларды үйлестiрудi және сақтауды олардың атынан қамтамасыз етуге қажеттi өкiлеттiгi мен қаражаты бар құзыреттi адамды немесе органды, ұлттық заңнамаға және ережелерге қаншалықты сәйкес келетiн шамада тағайындайды;
      с) әрбiр жұмыс берушi, өзiнiң қол астындағы қызметкерлерге қатысты белгiленген шаралардың сақталуына тұрақты түрде жауапты болады.
      2. Егер бiр құрылыс алаңында жұмыс берушiлер немесе жалданбай жұмыс iстейтiн адамдар бiр бiрiмен қызметтi бiр уақытта жүзеге асыратын болса, ұлттық заңнама ережелерiне немесе тәртiптерге сәйкес белгiленген еңбек қауiпсiздiгi мен еңбек гигиенасы шараларын қолдануда ынтымақтаса еңбек етуге мiндеттi.

  9-бап

      Құрылыс нысанын жобалауды және құрылыс жұмыстарын жоспарлауды жүргiзетiн адамдар ұлттық заңнамаға, ережелерге және практикаға сәйкес құрылысшы-жұмысшылардың еңбек қауiпсiздiгi мен еңбек гигиенасын ескередi.

  10-бап

      Ұлттық заңнама немесе ережелер еңбектiң қауiпсiз жағдайларын қамтамасыз етуге қызметкерлердiң кез келген жұмыс орнындағы жабдық пен еңбек әдiстерiн өзi бақылайтын шамада қатысуға және жүзеге асырылып жатқан жұмыс процедуралары еңбек қауiпсiздiгi мен еңбек гигиенасына әсер ете алатын болса, оларға қатысты өз пiкiрiн бiлдiруге құқылы және мiндеттi болуын көздейдi.

  11-бап

      Ұлттық заңнама немесе ережелер қызметкерлердiң:
      а) еңбек қауiпсiздiгi және еңбек гигиенасының ұйғарылған шараларын жүзеге асыруда жұмыс берушiмен мүмкiндiгiнше тығыз ынтымақтастықта болуға;
      b) өз қауiпсiздiгi мен денсаулығын және, iс-әрекеттерiне немесе жұмыстағы қателiктерiне байланысты зиян келтiрiлуi мүмкiн басқа адамдардың денсаулығын қамтамасыз ету үшiн саналы сақтық көрсетуге;
      с) өздерiне берiлген құралдарды пайдалануға және өздерiн қорғау немесе басқа адамдарды қорғауға арналған қандай да болса құралдарды тиiсiнше қолданбауға;
      d) белгiлi қауiп төндiретiн және олардың пiкiрiнше өздерi тиiсiнше орындай алмайтын кез келген жағдай туралы қауiпсiздiк техникасы мәселелерiмен айналысатын өзiнiң тiкелей басшысына немесе бар болса, жұмысшылар өкiлiне дереу хабарлауға;
      е) еңбек қауiпсiздiгi мен еңбек гигиенасының ұйғарылған шараларын орындауға мiндеттiлiгiн көздейдi.

  12-бап

      1. Ұлттық заңнама немесе ережелер, қызметкердiң қауiпсiздiгiне немесе оның денсаулығына сөзсiз және әжептәуiр қауiп туындайды деп пайымдауға дәлелдi негiздерi болса, оның қауiптi аймақтан кетуге құқылы болуы және ол туралы өзiнiң басшысын дереу хабардар етуге мiндеттiлiгiн көздейдi.
      2. Егер қызметкерлер қауiпсiздiгiне сөзсiз қауiп туындаған болса, жұмыс берушi жұмыстарды тоқтату және қажет болған жағдайда қызметкерлердi эвакуациялау үшiн шұғыл шаралар қабылдайды.

  III БӨЛIМ. АЛДЫН АЛУ ЖӘНЕ ҚОРҒАУ ШАРАЛАРЫ

  13-бап
Жұмыс орындарындағы қауiпсiздiк

      1. Жұмыс орындарының қауiпсiз болуы және қызметкерлердiң қауiпсiздiгi мен денсаулығына қауiп төндiрмеуiн қамтамасыз ету үшiн қажеттi барлық алдын алу шаралары қабылданады.

  14-бап

      1. Егер жұмысты жерде немесе жерден не құрылыстың немесе өзге стационарлық құрылымның кез келген бөлiгiнен орындау мүмкiн болмаса, қауiпсiз және нормаларға жауап беретiн мiнбелермен немесе қауiпсiз және нормаларға теңдей шамада жауап беретiн өзге құралдармен қамтамасыз етiледi және олар жақсы жағдайда ұсталады.

  15-бап

      1. Әрбiр көтеру-тасымалдау механизмi және көтеру жабдығының элементi, олардың компоненттерiн, бекiтпе құрылғыларын, анкерлер мен тiректерiн қоса:

  16-бап

      1. Барлық көлiк, жер қазу және тиеу-түсiру жабдығы:

  17-бап

      1. Қондырғылар, тетiктер және механикаландырылған, сондай-ақ механикаландырылмаған қол құрал-саймандарын қоса, жабдықтар:

  18-бап

      1. Қауiптен сақтау немесе егер ғимараттың биiктiгi немесе көлбеу бұрышы ұлттық заңнамада немесе ережелерде ұйғарылған шамадан артық болса, қажет болған жағдайда адамдар, құрал-саймандар немесе басқа заттардың немесе материалдардың құлауының алдын алу шаралары қабылданады.

  19-бап

      Әрбiр котлованның, құдықтың, жер немесе жерасты иммараты мен тоннельдiң iшiнде:

  20-бап

      1. Кез келген маңдайша мен кессон:

  21-бап

      1. Сығымдалған ауадағы жұмыс ұлттық заңнамада немесе ережелерде ұйғарылған шараларды сақтай отырып қана орындалады.

  22-бап

      1. Көтергiш рама конструкцияларын және олардың компоненттерiн, қорама қалыпты, тiреу конструкциялары мен қорама қалыпты ұстайтын ағаштарды құрастыру құзыреттi тұлғаның қадағалауымен ғана жүргiзiледi.

  23-бап

      Егер жұмыс судың үстiнде немесе суға жақын жерде жүргiзiлетiн болса:

  24-бап

      Егер кез келген ғимараттар мен ғимараттарды бұзу жұмыс iстеп жүрген адамдар үшiн немесе айналадағылар үшiн қауiп төндiретiн болса:

  25-бап

      Қажет болған жағдайда, тиiсiнше және жеткiлiктi, тасымалды жарық берудi қоса, әр жұмыс орнында және жұмыс iстейтiн адам өтетiн құрылыс алаңының кез келген жерiнде жарық беру қамтамасыз етiледi.

  26-бап
Электр

      1. Барлық электр жабдықтары мен қондырғыларын құзыреттi тұлға әзiрлейдi, орнатады және тиiстi жағдайда ұстайды әрi қауiп тудырмастай пайдаланады.

  27-бап

      Жарылғыш заттар:

  28-бап

      1. Егер жұмыс iстейтiн адамға химиялық, физикалық немесе биологиялық сипаттағы кез келген зиянды фактор, оның денсаулығына зиян келтiретiн көлемде әсер ететiн болса, мұндай әсердi болдырмау үшiн тиiстi шаралар қабылданады.

  29-бап

      1. Жұмыс берушi:

  30-бап

      1. Егер жазатайым оқиғаның ықтимал болуынан немесе қолайсыз жағдайларды қоса, денсаулыққа келтiрiлетiн зияннан тиiстi қорғау өзге құралдармен қамтамасыз етiлмесе, жұмыс берушi қызметкерлер үшiн, жұмыстың сипаты мен қатерiн ескере отырып, ұлттық заңнамадағы  және ережелердегi ұйғарымдарға сәйкес тиiстi жеке қорғану құралдарын  және қорғану киiмiн тегiн бередi және оларды тиiстi жағдайда тегiн ұстайды.

  31-бап

      Жұмыс берушi кез келген уақытта алғашқы көмектi оқытылған қызметшiлер жасауына жауапты болады. Жарақат алған немесе кенеттен ауырып қалған қызметкерлердi, оларға медициналық көмек көрсету мақсатында эвакуациялауды қамтамасыз ететiн шаралар қабылданады.

  32-бап
Санитарлық-тұрмыстық жағдайлар

      1. Әрбiр құрылыс алаңы немесе одан қолайлы қашықтықта қажеттi сапалы ауызсу қорымен қамтамасыз етiледi.

  33-бап

      Қызметкерлер тиiстi және лайықты түрде

  34-бап

      Ұлттық заңнамада немесе ережелерде өндiрiстегi жазатайым оқиғалар және кәсiптiк аурулар туралы құзыреттi билiк органына белгiленген мерзiмде хабарлау көзделедi.

  IV БӨЛIМ. ҚОЛДАНУ

  35-бап

      Ұйымның әрбiр Мүшесi:
      а) осы Конвенция ережелерiнiң тиiмдi сақталуын қамтамасыз ету мақсатында тиiстi санкцияларды және түзету шараларын енгiзудi қоса алғанда, қажеттi барлық шаралар қабылдайды;
      b) осы Конвенцияға сәйкес қабылдануға тиiс шаралардың қолдануын бақылау үшiн тиiстi инспекция қызметтерiмен қамтамасыз етедi және өздерiнiң мiндеттерiн орындау үшiн бұл қызметтердi қажеттi ресурстармен қамтамасыз етедi немесе тиiстi инспекция жүргiзiлетiнiн тексередi.

  V БӨЛIМ. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

  36-бап

      Осы Конвенция Құрылыстағы қауiпсiздiк техникасы туралы 1937 жылғы Конвенцияны қайта қарайды.

  37-бап

      Осы Конвенцияны ратификациялау туралы ресми құжаттар тiркеу үшiн Халықаралық Еңбек Бюросының Бас Директорына жiберiледi.

  38-бап

      1. Осы Конвенция бекiту туралы құжаттарын Бас Директор тiркеген Халықаралық Еңбек Ұйымының Мүшелерiн ғана өзара байланыстырады.

  39-бап

      1. Ұйымның осы Конвенцияны бекiткен әрбiр Мүшесi ол алғаш күшiне енгiзiлген кезден бастап он жыл мерзiм өткен соң Халықаралық Еңбек Бюросының Бас Директорына тiркеу үшiн жiберiлген және онда тiркелген күшiн жою туралы актi арқылы оның күшiн жоя алады. Күшiн жою туралы актi тiркелгеннен кейiн бiр жылдан соң күшiне енедi.
      2. Ұйымның осы Конвенцияны ратификациялаған әрбiр Мүшесi алдыңғы тармақта айтылған он жыл кезең өткеннен кейiнгi бiр жыл мерзiм iшiнде күшiн жою туралы осы бапта көзделген өз құқығын пайдаланбаса, Конвенция келесi он жыл мерзiмде күшiнде қалады және кейiннен әрбiр он жылдық кезең өткен соң бұл Конвенцияның күшiн осы бапта белгiленген тәртiппен жоя алады.

  40-бап

      1. Халықаралық Еңбек Бюросының Бас Директоры Ұйым Мүшелерi өзiне жiберген барлық ратификациялау туралы құжаттар мен күшiн жою туралы актiлердiң тiркелгенi туралы Халықаралық Еңбек Ұйымының барлық Мүшелерiне хабарлайды.
      2. Бекiту туралы өзi алған екiншi құжаттың тiркелгенi туралы Ұйым мүшелерiне хабарлай отырып, Бас Директор олардың назарын осы Конвенцияның күшiне енген күнiне аударады.

  41-бап

      Халықаралық Еңбек Бюросының Бас Директоры алдыңғы баптардың ережелерiне сәйкес өзi тiркеген барлық бекiту туралы құжаттар, күшiн жою туралы актiлер жөнiндегi толық мәлiметтердi Бiрiккен Ұлттар Ұйымы Жарғысының 102-бабына сәйкес тiркеу үшiн Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Бас Хатшысына жiбередi.

  42-бап

      Халықаралық Еңбек Бюросының Әкiмшiлiк Кеңесi қажет деп тапқан жағдайларда, ол Бас Конференцияға осы Конвенцияны қолдану туралы баяндаманы ұсынады және Конференцияның оны толық немесе iшiнара қайта қарау туралы мәселенi күн тәртiбiне енгiзудiң тиiмдiлiгiн қарайды.

  43-бап

      1. Егер Конференция осы Конвенцияны толық немесе iшiнара қайта қарайтын жаңа конвенцияны қабылдаса және жаңа конвенцияда өзгеше көзделмеген болса, онда:
      а) Ұйымның қайсыбiр Мүшесiнiң қайта қаралған жаңа конвенцияны бекiтуi, қайта қарайтын жаңа конвенция күшiне енгiзiлген жағдайда, 39-баптың ережелерiне қарамастан, осы Конвенция күшiнiң бiрден автоматты түрде кешiктiрмей жойылуына әкеп соқтырады;
      b) қайта қаралған жаңа конвенция күшiне енгiзiлген күннен бастап осы Конвенция оны Ұйым Мүшелерiнiң ратификациялауы үшiн жабық болады.
      2. Осы Конвенция оны ратификациялаған, бiрақ қайта қарайтын жаңа конвенцияны ратификацияламаған Ұйымның Мүшелерi үшiн нысаны мен мазмұны жағынан кез келген жағдайда өз күшiнде қалады.

  44-бап

      Осы Конвенцияның ағылшынша және французша мәтiндерiнiң күшi бiрдей.

      Осымен 1988 жылғы 22 маусымда жасалған "Құрылыстағы еңбек қауiпсiздiгi мен еңбек гигиенасы туралы" Халықаралық еңбек ұйымының 167 Конвенциясының бұл көшiрмесiнiң дәлдiгiн куәландырамын.