С. А. Козлова, Т. А. Куликова
Мектеп жасына дейінгі балаларды еңбекке тәрбиелеу құралдары
жүктеу/скачать 1.29 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Балалардың жеке еңбек қызметі
- Ересектер еңбегімен таныстыру.
| Мектеп жасына дейінгі балаларды еңбекке тәрбиелеу құралдары
Мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеу көптеген құралдардың көмегімен жүзеге асырылады: балалардың жеке еңбек қызметі, ересектердің еңбегімен танысу, көркемдік құралдар. Балалардың жеке еңбек қызметі еңбек тәрбиесінің қажетті құралы болып табылады. Бұл, әрине, дұрыс. Ештеңе істемей, бірдене үйрену мүмкін емес. Баланың жұмыс істеу қабілетін еңбек қызметінен қалай қалыптастыруға болады? Дегенмен,тәрбиеші еңбек тәрбиесінің міндеттерін еңбекте емес, ойында шешкен фактілермен іс жүзінде кездесуге болады.Мысалы, шаштараз салонында ойын жоспарлағанда, тәрбиеші былай деп жазады: «Баланың тарақты қолдану, шашты ұқыпты тарау қабілетін қалыптастыру». Бұл жазбада екі педагогикалық қателік бар. Біріншіден, тәрбиеші балалар ойынының табиғаты мен ерекшеліктерін білмейді: ойында бала «сияқты» әрекет етеді – олшашты тараған сияқты, әдемі шаш үлгісін жасаған сияқты. Ойын бастапқыда балаға нақты өмірде 223 қолжетімсіз ересектердің еңбек әрекеттерін оның орындау қажеттілігінен пайда болды. Егер ол бәрін шынымен жасай бастаса - ойын жоғалады. Екіншіден, кез-келген «қабілетті қалыптастыру» әрдайым көрсетуді, түсіндіруді, жаттығуды, қайталауды қажет етеді. Ойын барысында мұны істеу мүмкін бе? Әрине, жоқ. Еңбек қызметі еңбек тәрбиесінің басты құралы болып табылады. Балалар онда нақты еңбек дағдылары мен қабілетіне үйренеді, нәтижелерге қол жеткізеді, өз қажеттіліктерін ересектер әлеміне шынайы араласу арқылы қанағаттандырады. Бұл құралдың көмегімен еңбек тәрбиесінің қолданылатын, тәжірибелік міндеттері шешіледі. Ересектер еңбегімен таныстыру.Бұл құрал адам қызметінің мазмұны, еңбектің қоғамдық маңыздылығы, жұмысқа қатынасы туралы баланың көзқарасын кеңейтуге мүмкіндік береді. Осылайша, ересектердің жұмысымен танысу еңбек тәрбиесінің зияткерлік және адамгершілік міндеттерін шешуге бағытталған. Мектепке дейінгі педагогикада балаларды ересектердің еңбекпен таныстыру проблемасына бірнеше түрлі тәсілдер бар. Кейбір авторлар (В. И. Логинова, М.В.Крулехт) баланы ересектердің жұмысымен таныстыру, түрлі еңбек өнімділігін құру туралы айту керек деп есептейді. Нәтижесінде балаларда ересектердің еңбек қызметінің маңызды бөлігі туралы түсінік қалыптастасатын болады, еңбекке деген құрмет тәрбиеленетін болады. Басқа авторлар (С.А.Козлова, А.Ш.Шахманова) мектеп жасына дейінгі балаларды еңбекке қабілетті адаммен, оның жұмысқа деген көзқарасымен таныстыру, мамандық адамдардың оған деген қажеттілігіне жауап ретінде пайда болатыны туралы түсінік қалыптастыру қажет - дәрігер адамдарды емдеу үшін керек, мұғалім - балаларды оқыту үшін керек. Еңбек үдерісімен таныстыру адамның қызметін анықтауға болатын орталық, мазмұн ретінде қызмет етуі керек деп ұйғарады. Ересектердің жұмысымен танысу мектеп жасына дейінгі балаларды еңбекке үйретудің құралы ретінде,мүмкін бірінші және екінші тәсілі ретінде қарастырылады. Белгілі бір еңбек дағдыларын үйретумен байланысты міндеттер тобы шешілген кезде, бірінші тәсілге сүйенуге болады. Еңбекке деген көзқарас пен адамның адамгершілік қасиеттерін қалыптастыруға байланысты еңбек тәрбиесі міндеттерінің екінші тобы шешілетін 224 кезде, екінші тәсіл барынша лайықты. Тәрбиеші қаралып отырған құралдарды баланы бағдарлайтын, еліктеуге тұрарлық үлгі ретінде пайдалана алады. Дегенмен, ересектердің жұмысымен танысып, бала тек оң ғана емес, сондай-ақ жұмысқа деген жағымсыз қатынаспен, алаяқтықпен және оның салдарларымен кездесуі мүмкін. Педагог мұндай жағдайларды еңбекке жауапты қарау қажеттілігі тұжырымдамасын қалыптастыру үшін пайдалана алады. Балалардың назарын ересектердің өз еңбегіне шығармашылықпен қарауға аударуы маңызды (осы бөлімдегі тәрбиелеу «Әлеуметтік шындықпен балаларды таныстыру әдістемесі» курсының шеңберінде толығырақ қарастырылған). жүктеу/скачать 1.29 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|