-тақырып. Баға белгілеудің теориялық негіздері

1-тақырып. Баға белгілеудің теориялық негіздері

2. Бағаның функциялары.

3. Баға белгілеудің мақсаттары.

4. Баға белгілеу принциптері.

5. Бос, монополисттік бәсекелестіктегі, олигополия мен монополия нарығындағы баға белгілеу ерекшеліктері.

6. Баға белгілеу үрдісі: әдістемесі, маңызы.

7. Нарықтық баға белгілеу шарттарындағы кәсіпорын: баға белгілеу бойынша жұмысты ұйымдастыру мен реттеу.

8. Баға жүйесінің түсінігі. Баға жүйесінің құрылымы.

9. Бағаның классификациясы, олардың критерилері және қасиеттері.

10. Бағаның құрылымдық элементтері. Тауар қозғалысы кезеңдеріне қатысты баға құрылымы.

11. Есептік, басылым бағалары. Трансферттік баға.

12. Сату-сатып алу (фактурлық баға) бағалары, катты және жылжымалы баға.

13. Бағаға әсер ететін сыртқы және ішкі факторларды талдау.

14. Бағаны негіздеу кезінде шығындардың ролі.

15. Өнімнің өздік құны – бағаның алғашқы негізі.

16. Баға мен тұтынушының сатып алынған заттарының арасындағы байланыс.

17. Баға туралы шешім қабылдау кезінде икемділіктің ролі.

18. Бағалық және бағалық емес бәсекелестік.

19. Бағаларды мемлекеттік реттеу.

20. Тауарға алғашқы баға белгілеудің есептеу әдісі.

21. Толық және тура шығындар негізінде баға белгілеу.

22. Мақсаттық пайданы қамтамасыз ету әдістері.

23. Параметрлік әдістер.

24. Бәсекелестікке бағытталған әдістер

25. Фирманың мақсаттары және олардың баға белгілеу саясатындағы көрінісі.

26. Баға саясаты және фирманың бағалық стратегиясы.

27. Баға белгілеудің жасалған стратегиясына қатысты бағалық саясатты әзірлеу.

28. Бағалық стратегияны әзірлеу кезеңдері.

29. Қазіргі заманғы бағалық стратегиялардың түрлері және оларды жүзеге асырудың нәтижелері.
6.2 Экономикалық мамандықтардың студенттері үшін «Баға белгілеу» пәні бойынша екінші межелік бақылауға арналған сұрақтар
1. Бағалардың ынтамен өзгеруі.

2. Жеңілдіктер жүйесін қолдану. Жеңілдіктер түрлері.

3. Сатып алудың үлкен көлеміне жеңілдіктер: некумулятивтік және кумулятивтік жеңілдктер.

4. Баға белгілеудегі тәуекел.

5. Инфляция шарттарында баға белгілеу. Баға стратегиясының негізденген кезіндегі инфляциялық тосуды бағалаудың ролі.

6. Инфляцияны сипаттайтын көрсеткіштер.

7. Баға жағдайы туралы сыртқы мәлімет. Бағаны келісіп дайындау.

8. Өндірістік- техникалық бағыттағы өнімнің нарығының ерекшеліктері.

9. Өндірістік-техникалық бағыттағы өнімге баға белгілеудің негізгі мәселелері.

10. Өндірістік-техникалық бағыттағы өнімге бағаны құру.

11. Жанармай-энергетикалық, металлургиялық, машинажасау, көлік кешенінде баға белгілеу.

12. Құрылыс өніміне баға белгілеудің ерекшеліктері.

13. Сметалық нормативтер жүйесі. Сметалық құжаттардың құрылымы.

14. Бағаны құрылыс-монтаждық жұмыстарға белгілеу.

15. Агроөнеркәсіптік кешен жүйесінде баға белгілеуа: баға жүйесі, бос сатып алу бағалары.

16. Тауарлар мен қызметтерге бөлшектік бағалар.

17. Баға белгілеу позициясымен тұтынушы тауарларының құрылымы.

18. Тұтыну тауары мен қызметіне баға белгілеудің спецификалық тәсілдері.

19. Тұтыну тауары мен қызметіне баға белгілеу.

20. Дүниежүзілік бағалардың негізгі түрлері. Дүниежүзілік бағалар туралы ақпарат көздері және оларды қолдану ережелері.

21. Дүниежүзілік бағаларды құрудың негіз құрушы факторлары.

22. Дүниежүзілік бағалардың құрылуына және қозғалысына әсер ететін басқа факторлар: инфляция, саяси өзгерістер, спекуляция, валюталық курс.

23. Халықаралық келісім-шарттардың бағалары.

24. Ұлттық нарықтардың ішкі бағаларының дүниежүзілік бағалармен арақатынасы.

25. Дүниежүзілік және ұлттық бағалардың деңгейлерінің сәйкес келмеуі.

26. Сыртқы сауда бағаларын құрудың негізгі принциптері.

27. Экспорттық және импорттық тауарларға ұлттық және сыртқы сауда бағаларының жүйесі.

28. Экспорттаушы және импорттаушы тауарларға бағаларды құру ережелері.

29. Сыртқы сауда бағалары және олардың бағаға көліктік және жеткізу бойынша басқа да шығындарға қатысты классификациялау.

30. Экспорттық және импорттық тауарларға ішкі бағалар, оларды құрудың принциптері мен әдістері.

31. Баға белгілеудің және өнеркәсібі дамыған елдерде бағаны реттеудің тәжірибесі.
6.3 Экономикалық мамандықтардың студенттері үшін «Баға белгілеу» пәні бойынша қорытынды бақылауға арналған сұрақтар
1. Баға нарық категориясы ретінде.

2. Бағаның функциялары.

3. Баға белгілеудің мақсаттары.

4. Баға белгілеу принциптері.

5. Бос, монополисттік бәсекелестіктегі, олигополия мен монополия нарығындағы баға белгілеу ерекшеліктері.

6. Баға белгілеу үрдісі: әдістемесі, маңызы.

7. Нарықтық баға белгілеу шарттарындағы кәсіпорын: баға белгілеу бойынша жұмысты ұйымдастыру мен реттеу.

8. Баға жүйесінің түсінігі. Баға жүйесінің құрылымы.

9. Бағаның классификациясы, олардың критерилері және қасиеттері.

10. Бағаның құрылымдық элементтері. Тауар қозғалысы кезеңдеріне қатысты баға құрылымы.

11. Есептік, басылым бағалары. Трансферттік баға.

12. Сату-сатып алу (фактурлық баға) бағалары, катты және жылжымалы баға.

13. Бағаға әсер ететін сыртқы және ішкі факторларды талдау.

14. Бағаны негіздеу кезінде шығындардың ролі.

15. Өнімнің өздік құны – бағаның алғашқы негізі.

16. Баға мен тұтынушының сатып алынған заттарының арасындағы байланыс.

17. Баға туралы шешім қабылдау кезінде икемділіктің ролі.

18. Бағалық және бағалық емес бәсекелестік.

19. Бағаларды мемлекеттік реттеу.

20. Тауарға алғашқы баға белгілеудің есептеу әдісі.

21. Толық және тура шығындар негізінде баға белгілеу.

22. Мақсаттық пайданы қамтамасыз ету әдістері.

23. Параметрлік әдістер.

24. Бәсекелестікке бағытталған әдістер

25. Фирманың мақсаттары және олардың баға белгілеу саясатындағы көрінісі.

26. Баға саясаты және фирманың бағалық стратегиясы.

27. Баға белгілеудің жасалған стратегиясына қатысты бағалық саясатты әзірлеу.

28. Бағалық стратегияны әзірлеу кезеңдері.

29. Қазіргі заманғы бағалық стратегиялардың түрлері және оларды жүзеге асырудың нәтижелері.

30. Бағалардың ынтамен өзгеруі.

31. Жеңілдіктер жүйесін қолдану. Жеңілдіктер түрлері.

32. Сатып алудың үлкен көлеміне жеңілдіктер: некумулятивтік және кумулятивтік жеңілдктер.

33. Баға белгілеудегі тәуекел.

34. Инфляция шарттарында баға белгілеу. Баға стратегиясының негізденген кезіндегі инфляциялық тосуды бағалаудың ролі.

35. Инфляцияны сипаттайтын көрсеткіштер.

36. Баға жағдайы туралы сыртқы мәлімет. Бағаны келісіп дайындау.

37. Өндірістік- техникалық бағыттағы өнімнің нарығының ерекшеліктері.

38. Өндірістік-техникалық бағыттағы өнімге баға белгілеудің негізгі мәселелері.

39. Өндірістік-техникалық бағыттағы өнімге бағаны құру.

40. Жанармай-энергетикалық, металлургиялық, машинажасау, көлік кешенінде баға белгілеу.

41. Құрылыс өніміне баға белгілеудің ерекшеліктері.

42. Сметалық нормативтер жүйесі. Сметалық құжаттардың құрылымы.

43. Бағаны құрылыс-монтаждық жұмыстарға белгілеу.

44. Агроөнеркәсіптік кешен жүйесінде баға белгілеуа: баға жүйесі, бос сатып алу бағалары.

45. Тауарлар мен қызметтерге бөлшектік бағалар.

46. Баға белгілеу позициясымен тұтынушы тауарларының құрылымы.

47. Тұтыну тауары мен қызметіне баға белгілеудің спецификалық тәсілдері.

48. Тұтыну тауары мен қызметіне баға белгілеу.

49. Дүниежүзілік бағалардың негізгі түрлері. Дүниежүзілік бағалар туралы ақпарат көздері және оларды қолдану ережелері.

50. Дүниежүзілік бағаларды құрудың негіз құрушы факторлары.

51. Дүниежүзілік бағалардың құрылуына және қозғалысына әсер ететін басқа факторлар: инфляция, саяси өзгерістер, спекуляция, валюталық курс.

52. Халықаралық келісім-шарттардың бағалары.

53. Ұлттық нарықтардың ішкі бағаларының дүниежүзілік бағалармен арақатынасы.

54. Дүниежүзілік және ұлттық бағалардың деңгейлерінің сәйкес келмеуі.

55. Сыртқы сауда бағаларын құрудың негізгі принциптері.

56. Экспорттық және импорттық тауарларға ұлттық және сыртқы сауда бағаларының жүйесі.

57. Экспорттаушы және импорттаушы тауарларға бағаларды құру ережелері.

58. Сыртқы сауда бағалары және олардың бағаға көліктік және жеткізу бойынша басқа да шығындарға қатысты классификациялау.

59. Экспорттық және импорттық тауарларға ішкі бағалар, оларды құрудың принциптері мен әдістері.

60. Баға белгілеудің және өнеркәсібі дамыған елдерде бағаны реттеудің тәжірибесі.

1 Мұстафина Ә. Қ. Баға белгілеу : 050506 «Экономика», 050507 «Менеджмент», 050508 «Есеп және аудит», 050509 «Қаржы», 050511 «Маркетинг» мамандықтарының студ. арналған тәжірибелік сабақтарды орындау бойынша әдістемелік нұсқау / Ә. Қ. Мұстафина.– Павлодар : С.Торайғыров атындағы ПМУ, 2008. – 29 б.

2 Сагинова Б. К. Баға және баға белгілеу : оқулық / Б. К. Сагинова. – Алматы : Дәуір, 2011. – 280 б. – (АВ. ҚР Жоғары оқу орындарының қауымдастығы)

Қосымша

3 Сарбасова А. Қ. Экономика және өндірісті ұйымдастыру : оқу құралы / А. Қ. Сарбасова, Ж. Т. Бейсенбаев. – Алматы : Қазақ ун-ті, 2010. – 185 б.

4 Сатыбалдыұлы С. Маркетинг және менеджмент негіздері : оқулық [кәсіптік бастауыш және орта білім беру ұйымдарына ұсынылған] / С. Сатыбалдыұлы, Б. Байтанаева. – Астана : Фолиант, 2007. – 319 б.

5 Стасевич Т. Калькуляция және есеп бойынша практикум : оқу құралы [кәсіптік бастауыш және орта білім беру ұйымдарына ұсынылған] / Т. Стасевич, Қ. Байманова. – Астана : Фолиант, 2008. – 67 б. – (Кәсіптік білім).

С. Н. Саденова

А. Ж. Мукантаева


БАҒА БЕЛГІЛЕУ
Экономика мамандықтарының студенттеріне

арналған оқу-әдістемелік кешеннің жинағы