Сабақ мақсаты: а ет кабинетіндегі жұмыс кезіндегі техникалық қауіпсіздік ережесімен таныстыру

А КилоБут

*В Байт

С Километр

*B Power

C Reset

D Turbo

A Обьектіде маустың оң жағын бір рет шерт

B Обьектіде маустың оң жағын екі рет шерту

C Обьектіде маустың сол жағын екі рет шерту

*D Обьектіде маустың сол жағын бір рет шерту

4) Маустың оң жақ батырмасы не атқарады:

A Программаны іске қосады.

*B Контекстік менюді ашады

C Менюдің пунктін таңдайды

D Enter пернесі қызметін атқарады

5) Компьютерді сөндіру алдында:

A Розеткадан шнурды айыру керек

B Sleep пернесін басу керек

C Қажет емес файлдарды жою керек

*D Барлық программаларды жабу керек

6) Компьютерді ток көзінен қай уақытта айыру керек:

A Экранға заставка шыққан кезде

B Экран түсі қара болған кезде

C Экранда маус курсоры көрінбеген кезде

*D Экранда «Теперь питание компьютера можно отключить» жазуы пайда болғанда

7) Компьютердің жұмысын басқаратын негізгі құрылғысы:

A Маус

*C Жүйелік блок

D Пернетақта

8) Компьютер нені өңдеуге арналған:

A Абстракцияны

*B Ақпаратты

C Мотивацияны

D Цифрларды, белгілерді, иероглифтерді

9) Компьютерге ақпарат енгізу құрылғыларын ата:

*A Сканер және маус

B Принтер және трекбол

C Маус, пернетақта және кілемше

D Шина және пернетақта

10) 1 байт көмегімен қандай ақпарат өрнектеледі:

A 1 немесе 0-ден тұратын

*B 1 символдан тұратын

C 1 сөзден тұратын

D 255 символдан тұратын

11) Пернетақтаның атқаратын қызметі:

*A Ақпаратты символдық түрде компьютерге енгізу

B Кез келген ақпаратты компьютерге тез енгізу

C Тек қана командалар енгізу

D Дискіден оқу

12) Ақпаратты ұзақ уақыт сақтау үшін не қолданылады:

A Жедел есте сақтау құрылғысы

B Тұрақты есте сақтау құрылғысы

*C Сыртқы есте сақтау құрылғысы (дискета, қатқыл диск т.б.)

D Аталғандардың бәрі

13) Қатқыл диск қандай көлемде бола алады:

A 1,44 Мб

B 700 Мб

*C 40 Гб

D 128 Мб

14) Диск қандай болады:

*A Магнитті

B Қатты

C Жұмсақ

D Сұйық

15) Пернетақтада қандай пернелер тобы бар:

A Әріптік-цифрлық

B Түзету пернелері

*C Курсорды басқару пернелері

D Қосымша әріптік пернетақта 16) Пернетақта регистрін ауыстыратын перне:

A Shift

*C Alt+Shift немесе Ctrl+Shift

D Caps Lock

17) Enter пернесі:

A Болдырмау пернесі

*B Енгізу пернесі

C Курсорды келесі абзацқа көшіру пернесі

D Курсорды келесі жолға көшіру пернесі

18) Қате символды өшіру пернесі:

A Enter

*C Delete

D Пробел

19) Caps Lock индикаторы жанып тұрған кезде:

A Тек орыс әріптері енгізіледі

B Арнайы символдар енгізіледі

*C Бас әріптер енгізіледі

D Shift пернесін басқан кезде бас әріптер енгізіледі

20) Функционалдық пернелер қандай қызмет атқарады:

A Функцияның мәнін есептейді

*B Әр перне әртүрлі программада әртүрлі қызмет атқарады

C Мәтінді форматтайды

D Терезелермен жұмыс атқарады
Үйге тапсырма гиперсілтемелер.

Практикалық жұмыстарын пароль қойып сақтау керек. Келесі екі сабақта жалғастырады. Төртінші сабақта тексеріледі. Жұмыстары сол кезде бағаланады. Жұмыстың гиперсілтемелерінің жасауы, безендірілуі қаралады.

Сабақ аяқталды

Сау болыңыздар

Сабақ мақсаты: а) Деректер базасы ұғымымен таныстыру. Негізгі ұғымдар мен қолданылу мақсатын түсіндіру.

Сабақ түрі: Лекция

Сабақ әдісі: Лекция оқу, түсіндірмелі баяндау

Сабақ типі: Жаңа білімді меңгерту сабағы

Сабақ барысы: Ұйымдастыру кезеңі

Үй тапсырмасын тексеру

Жаңа сабақ түсіндіру

Жаңа сабақты бекітуге сұрақтар беру

Үйге тапсырма

Сабақты қорытындылау

Сәләматсыңдар мА?

Бүгін жаңа сабақ бастаймыз. Мәліметтер қоры: қолданылуы, негізгі ұғымдар. Microsoft Access.

Сендер деректер базасы ұғымымен 8-кластан таныссыңдар.

Деректер базасы – обьектілер мен адамдар туралы ақпараттар жиинағы.

ДБ құрылымы өрістерден құралады. Әрбір өрісте әртүрлі ақпараттар сақталады. Телефон анықтамасы мысалы деректер базасы болып табылады. Мұнда мынадай өрістер болады. Фпмилиясы, аты, әкесінің аты, адресі және телефон номері. Бір адам туралы ақпарат мұндай деректер базасында жазба деп аталады.

Microsoft Access сияқты ДБ басқаратын күрделі программалар бірнеше таблицаларды біріктіріп және байланыстырып реляциялық деп аталатын деректер базасын құруға мүмкіндік береді.

ДБ-да әрбір дерек көздерінің мәліметтері жекелеген таблицаларда сақталады. Әртүрлі таблицалармен жұмыс кезінде таблицалар арасында байланыс орнатылады.

Белгілі бір шартты қанағаттандыратын деректерді іздеу және іріктеу үшін запрос құрылады. Зарпостар сонымен бірге бір уақытта бірнеше жазбаларды жаңартуға және жоюға мүмкіндік береді.

Таблицада деректерді көру, енгізу және өзгерту үшін формалар қолданылады. Форма таблицада деректерді стандартты және қолданушы құрған макет арқылы экранға шығарады.

Деректерді талдау үшін немесе белгілі бір түрде басып шығару үшін отчет қолданылады. Мысалы, деректерді біріктіретін және олрадың итогын есептеп баспаға шығаруды отчет жүзеге асырады.

Кейбір операцияларды автоматты түрде орындау үшін макростар қолданылады. Макростар форма ашу, отчетты басу сияқты жиі орындалатын әрекеттерді автоматты түрде орындау үшін қолданылады.

ДБ терезесінде оның барлық обьектілерімен жұмыс жасауға болады. Бір типті обьектілерді көру үшін сәйкес қосымшаны таңдау керек. Оң жақтағы батырмалар арқылы бар обьектілерді өзгертуге немесе жаңадан құруға болады.

Таблица, форма жалпы кез келген обьектілерді құру үшін ДБ-ның құрылымын жасау керек. ДБ-ның дұрыстығы оның құрылымына тікелей тәуелді.

1. 
   ДБ-ның арналу мақсатын анықтап алу керек. ДБ-сы оны қолданатын барлық қолданушының талаптарын орындай алуы керек. Ол үшін ДБ-ң тақырыптарын, отчетын, формаларын дұрыс анықтай алуы керек.
   
2. 
   ДБ-да болу керек таблицалардың құрылымын құрып алу керек. Таблицаны жобалаған кезде мынадай принциптерді ескеру керек:
   
   • 
     Таблицадағы ақпараттар қайталанбауы керек. Таблицалар арасында да қайталану болмауы керек. Бір ақпарат тек бір таблицада сақталса, оны тек бір жерде ғана өзгерту керек болады. Бұл жұмыстың тиімділігін арттырады.
     
   • 
     Әрбір таблицада тек бір тақырыптағы ақпарат сақталуы керек. Әр түрлі мәліметер бір біріне тәуелсіз әртүрлі таблицаларда жазылса, өңдеу жеңіл болады.
     
3. 
   Таблицадағы қажетті өрістерді анықтап алу керек. Әрбір таблица жеке тақырыптарға арналады. Ал таблицадағы жеке өрсітер таблицаның тақырыбы бойынша жекелеген мәліметтерді қамтиды. Өрістерді құрған кезде мыналарды есте сақтау керек.
   
   • 
     Әрбір өріс таблица тақырыбымен байланысты болуы керек.
     
   • 
     Таблицаға өрнектің нәтижесі болып табылатын деректержі қосуға болмайды.
     
   • 
     Таблицада барлық қажетті ақпарат болуы керек.
     
   • 
     Бір өрісте тек бір мәнді ақпараттар жазылуы керек. (мысалы, аты жөнді бір өріске жазғаннан көрі аты және фамилиясы деген екі өріске бөліп жазған дұрыс болады)
     
4. 
   Түйінді өрістерді беріңіз. Реляциялық ДБ-да таблицалар бір бірімен байланыстырылады. Бұл байланыс түйінді өріс арқылы қойылады. Түйінді өріс – мәндері қайталанбайтын өрістер.
   
5. 
   Таблицалар арасындағы байланысты анықтау керек. Деректерді таблицаға бөлгеннен соң және түйінді өрісті анықтаған соң әртүрлі таблицалардағы деректердің байланысу схемасын таңдап алу керек. Бұл үшін таблицалар арасында байланыс орнату керек.
   
6. 
   ДБ құрылымын тағы бір тексеріп, кемшіліктерін қарап шығу керек. Мұны таблицаға деректерді енгізбестен бұрын қарап шығу керек.
   
7. 
   Деректерді қосып және ДБ-ның басқа обьектілерін құрыңыз. Егер таблица құрылымы барлық қойылған талап тарын қанағаттандырса, деректерді енгізуге болады. Содан соң кез келген запрос, форма, отчет сияқты обьектілерді құруға болады.
   

Үйге тапсырма лекцияны оқып келу.

Сабақ аяқталды

Сау болыңыздар.

Сабақ мақсаты: а) Деректер базасы ұғымымен таныстыру. Негізгі ұғымдар мен қолданылу мақсатын түсіндіру.

Сабақ түрі: Лекция

Сабақ әдісі: Лекция оқу, түсіндірмелі баяндау

Сабақ типі: Жаңа білімді меңгерту сабағы

Сабақ барысы: Ұйымдастыру кезеңі

Үй тапсырмасын тексеру

Жаңа сабақ түсіндіру

Жаңа сабақты бекітуге сұрақтар беру

Үйге тапсырма

Сабақты қорытындылау

Сәләматсыңдар мА?

Үй тапсырмасы бойынша сұрақтар:

1. 
   Деректер базасы дегеніміз не?
   
2. 
   Деректер базасының негізгі обьектілері нелер?
   
3. 
   Запрос деген не, не үшін қолданылады?
   
4. 
   Отчет деген не, не үшін қолданылады?
   
5. 
   Форма деген не, не үшін қолданылады?
   
6. 
   Макрос деген не, не үшін қолданылады?
   
7. 
   Деректер базасын құру үшін алдымен не істеу керек?
   
8. 
   ДБ жобалау қандай кезеңдерден тұрады?
   

Microsoft Access-те ДБ-сын құрудың екі тәсілі бар.

Бос ДБ-сын құрып алып, оған таблцалар , формалар немесе т.б. обьектілерді қосуға болады.

Екінші тәсілі мастер көмегімен барлық обьектілері бар типі анықталған ДБ-сын құрып алуға болады.

Екі тәсілді қолданғанда да кез келген уақытта ДБ-сын өзгерту мүмкіндігі болады.

ДБ-сын жаңадан құрған кезде Файл новой базы данных терезесі пайда болады. Мұнда ДБ-ның аты мен құрылатын ДБ-ның файлы орналасатын жерін көрсету керек. Microsoft Access-тің ДБ-ның файлы .mdb кеңейтілуімен сақталады. ДБ-ның көшірмесін алу үшін оны басқа жерге түгелдей көшіріп алу керек. Себебі Файл-Сохранить как командасы ДБ-ның жекелеген обьектілерін ғана сақтайды.

Microsoft Access-тен шығу кезінде деректердің өзгерісі автоматты түрде сақталады. Тек кез келген обьектінің құрылымы өзгергенде ғана өзгерісті сақтау туралы диалог терезесі пайда болады.
Таблицамен жұмыс.

Таблица нақты сұрақтарға сәйкес мәліметтерді сақтайды. Мысалы, Товары таблицасында тек товар туралы мәліметтер сақталуы керек. Ал Поставщики таблицасы товар жеткізуші компаниялар туралы деректерді қамтиды. Деректер қайталанбас үшін әртүрлі деректерді әртүрлі таблицаларда орналасуы керек. Таблицада деректер бағандарда (өріс) және жолдарға (жазба) орналастырылады.

Таблицамен жұмыстың екі режимі бар. Конструктор және таблица режимін құралдар тақтасындағы батырманы шерту арқылы таңдауға болады.

Таблица конструкторы режимінде жұмыс жасағанда таблицалар құруға, оған жаңа өрістер қосуға, жоюға және таблица өрістерін баптауға болады.

Өріс қосу үшін таблицалар терезесінің жоғары бөлігінде өріс атын енгізіп, оның типін көрсетеді. Өріс атын өзгерту үшін Имя поля бағанында оның атын өзгерту керек.

Дерек типі өріске қандай деректер өріске қандай деректер енгізуге болатынын анықтайды. Мысалы, ақша типті өріске мәтіндік деректерді енгізуге болмайды.

Деректер типін қою қою үшін немесе өзгерту үшін Тип данных бағанын таңдап, ашылған тізімнен қажетті дерек типін таңдайды.

Түйінді өріс таблицада таблицалар арасындағы байланысты қою үшін қолданылады. Кілтті (түйінді өрісті) анықтау үшін қажет өріс жазылған жолды белгілеп, құралдар тақтасындағы Ключ батырмасын шертеді.

Таблица режимінде таблицаға деректерді қосуға, өңдеуге және қарауға болады. Сонымен бірге емлесін тексеріп, таблицадағы деректерді басып, жазбаларды іріктеп, сұрыптап, таблицаның құрылымын өзгертіп, бағандарды қосып, жоюға болады.

Таблицаға жазба қосу үшін Новая запись батырмасы қолданылады. Бұл батырма баыслған кезде таблица соңында бос қатар пайда болады.

Жазбаны жою үшін жазба өрісін таңдап құралдар тақтасындағы Удалить запись батырмасын шертеді.

Таблицадағы қатарларын бір немесе бірнеше бағандардың мазмұны бойынша сұрыптауға болады. Бұл үшін сұрыптау жүретін өрісті белгілеп, өсуі немесе кемуі бойынша сұрыптау тәсілін таңдауға болады.

Фильтрлеу (іріктеу) формада тек кейбір жазбаларды көруге мүмкіндік береді. Іріктеу қажет деректерді белгілеп Фильтр по выделенному батырмасын шертеді. Фильтрді түзету үшін Изменить фильтр батырмасын шертеді. Фильтрлеудің толық шартын қою үшін Запись-Фильтр-Расширенный фильтр командасын орындайды. Ал қарапайым немесе кеңейтілген фильтрді қолдану үшін құралдар тақтасындағы Применить фильтр командасын орындайды.

Деректер типтері.

Деректер типтері өріске қандай дерек енгізілетінін анықтайды. Microsoft Access төмендегідей деректер типтерімен жұмыс жасайды.

Сабақ аяқталды