Сабақ Сабақтың тақырыбы: Тіл дамыту. «Балалық шағымның аспаны»

Тіл үйренушінің қазақ тілінде сөйлей білу дағдысын тілдің грамматикалық құрлымымен бірлікте қалыптастыру. Тіл үйренуші сөйлемнің әртүрлі бөліктерін пайдалана отырып, грамматикалық жағынан дұрыс, мағынасы бар, өз алдына қолдануға болатын сөйлеу мәтінін құра білуге дағдыландыру. Тіл үйренуші тыңдаған мәтін мазмұнын толық түсіну, мәтіннен ақпарат ала білу, тыңдалым кезіңде жаңа ақпаратты ажырата білу ептілігін қалыптастыру. Тіл үйренушінің тілдік қарым-қатынасқа түсу мақсатында тілдік қабілетін, дағды мен біліктілігін дамыту.

Қолданылатын көрнекі құралдар: үлестірме карточкалар, аудио материал

Амандасу

Тыңдаушылардың сабаққа қатысуын тексеру.

Тыңдаушылардың назарын сабаққа аудару.

ІІ. Үй тапсырмасы:

Үй тапсырмасын тексеру.

Бұлар кімдер?

Олардың Сұлтанға қандай қатысы бар?

Балалық шақ

Қазақстан Республикасының Президенті кім? Сіз ол адам туралы не білесіз?

Оның балалық шағы қай жерде өтті?

ІІ. Көрініс кезеңі. Белгілеңіз (v)

1.ҚР Президенті қай жерде дүниеге келді?

Алатаудың бауырында

Көкшетауда

Қаратау бауырында

Алматы қаласында

Үшқоңыр жайлауында

2.Нұрсұлтан Әбішұлы өзі туралы күнделігін қай жерде жазып отырды?

үйде

ұшақта

кеңседе

пойызда

III. Көріністен кейінгі кезең

Нұрсұлтан Әбішұлының монологін оқыңыз және төмендегі сұраққа жауап беріңіз

Дәл қазір менің өмрімнің көп сәті республика аймағына, әлемнің әртүрлі мемлекеттеріне таусылмайтын арнаулы сапарлармен ұшақ үстінде өтіп жатса да, ұшар биіктен төменге қараудың нағыз әсерлі жүрегімді баурап алар шынайы сезімді бірінші рет ұшаққа отырғанда да емес, ең алғаш рет өзім өрмелеп шығып, биік шыңның, басында кіп-кішкентай болып тұрғанымда көкке самғағандай болдым.

Ой бөлісіңіздер.

Сіз ырымдарға сенесіз бе?

Өз халқыңыздың қандай наным-сенімдерін білесіз?

Мазар қаланың ортасында орналасқан.

Мазар таудың етегіне орналасқан.

Мазар кең далада орналасқан.

машинаньң дауысы

баланың жылағаны

аттың жүрісі

қасқырдың ұлығаны

домбыраның дауысы

ер адам (бала Нұрсұлтанның әкесі)

машинада келе жатқан қарт адам кейуана (бала Нұрсұлтанның әжесі)

жас келіншек (бала Нұрсұлтанның шешесі).

күнәсін кешіруді сұрау

әжесіне ұзақ өмір тілеу

ер адам мен әйел адамның бала-

лы болуын сұрау

оларды табиғат апаттарынан сақтауды сұрау

• 
  Мазарды қанша рет айналып өту керек?
  
• 
  Бала Сұлтанның, шешесі түсінде нені көрді?
  
• 
  Түс жорушы адам қандай болжам айтты?
  
• 
  Жаңа туған сәбидің болашағы қандай болуы мүмкін?
  
• 
  Сіз түсіңізге сенесіз бе?
  
• 
  Бала Сұлтан дүниеге келген күні ауа райында қандай өзгерістер болды?
  

Баланың дүниеге келуімен байланысты қазақ халқының қандай әдет-ғұрыптары бар?

Жаңа туған баланы атасы мен әжесінің тәрбиесіне беру салты сіздің мәдениетіңізде бар ма?

ІІ. Көрініс кезеңі

Қазанда ... қайнап жатыр. Белгілеңіз (V).

cу

cүт

құрт

әкесі

әжесі

айналайын

ботақаным

құлыным

қарағым

ауылдасы

ІІІ.Көріністен кейінгі кезең

1. Сұрақтарға жауап беріңіздер.

Әжесі немересін баласына көруге неге рұқсат бермеді?

Алшысынан түскен асыққа қарап, әжесі жас нәрестенің болашағы туралы қандай болжам айтты?

Сіздің мәдениетіңізде бала дүниеге келгеннен бастап қырқынан шыққанға дейін жасалатын қандай тыйымдар бар?

Егер сіз әже немесе ата болсаңыз, немереңізді тәрбиелеуді өз қолыңызға алар ма едіңіз?

Кестеде тұрған сөздерді пайдаланып, әжесінің қандай киім кигенін суреттеңіз.

кимешек, мәсі, көйлек, сұр, ақ, қара, қамзол

Тұсау кесу

І.Көріністі көргенге дейінгі кезең

Сіздің мәдениетіңізде баланың алғашқы қадам басуына қатысты әдет- ғұрып бар ма?

Сіз бұл әдет-ғұрыптың қалай аталатынын білесіз бе?

Тұсау кесу тойына неге ерекше мән беріледі деп ойлайсыз?

1.Іс-әрекет болып жатыр. Белгілеңіз (V)

көктемде

күзде

қыста

үйде

далада

3. Сіз тұсау кесу рәсімі орындалып жатқан,

кезде нені көрдіңіз? Белгілеңіз (^V).

машинаны

тауды

өзенді

киіз үйді

бірнеше адамдарды

4. Батаны кім берді?

бала Сұлтанның әжесі

бейтаныс ер адам ақсақал

бала Сұлтанның әкесі

жас келін

Бір үйдің ….. болма, анасы/баласы

Көп үйдің ….. бол. санасы/саласы

Бір….атасы болма, жұрттың/елдің

Бар елдің...... бол. әкесі/атасы

Өзіңе …….. бол, кәміл/әділ

Еліңе .... бол, күн/құл

…….. таңы бол, еліңнің/халқыңның

Маңдайдағы……бол! Әумин! бағы/шырағы

2.Жоғарыда берілген сөздерді ілік септігінде жазыңыз.

Үлгі: баласы - баланың

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Сіз атқа мініп көрдіңіз бе?

Көшпенділер мәдениетіндегі аттың рөлі қандай?

ІІ.Көрініс кезеңі

1.Бала Сұлтан қандай атқа мінуді үйренді? Белгілеңіз (V).

тарғыл

қара

қоңыр

шүу-шүу құрау-құрау

шөк-шөк мияу-мияу

4.Салт атқа мінуді кім үйреткен? Белгілеңіз (V)

әйел адам

әкесі

ауыл адамдары

Оған атқа мінген кезде берілген кеңесті тыңдаңыз және жазып алыңыз.

Сіз аң аулауға шығып көрдіңіз бе?

Егер шыққан болсаңыз, кіммен және қай кезде шыктыңыз?

Қандай аң-құсты атып алдыңыз?

Сізд1ің еліңізде аң аулауға рұқсат берілген бе?

Қандай аң-құсты атып алуға болмайды?

әкесімен

құрдастарымен

екі ер адаммен

қарт адаммен

қасқырды

арқарды

қоянды

бұғыны

Алғашқы жауған қар неге қансонар деп аталады?

Қар үстінде қандай аңдардың іздерін көруге болады?

2. Бұл сөйлемдерді кімдер айтты?

А) ақсақал Ә) әке С) Сұлтан

- Алғашқы жауған қарды «қансонар» дейді. _________

- .... Сонда бәрінің іздері қала ма?_________

- Әне, анау қоянның ізі.___________

- Қыран құс қаншалықты қияға самғаса да, көлеңкесі тек қана жер бетіне түседі, ал айналасына шапағатын тигізген адамның да артында аты қалады. Ол да ізі болар._________

- Шүу, шүу...

- Ата, қараңызшы түлкі кетті, түлкі...

- Аға, қарашы, қарашы, қандай түлкі ұстап алдық.__________

- А-а... Түлкі дейді...

- Қалай, қансонарда қанжығаңыз майланды ма, ақсақал?___________

- Ал, Әбіш, мынау балаңның алғашқы олжасы.

- Ұяда не көрсе, ұшқанда соны іледі. _______

- Ал енді аман болыңдар.