Сабақ түрлері бойынша байланыс сағаттарының саны

Электрлік станциялардағы басқару және реттеу автоматикасы пәнінен

050718 – Электрэнергетика (мамандырылуы Электрлік станциялар) мамандығының студенттеріне арналған

ОҚУ ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР

Павлодар

1 ЖАЛПЫ МӘЛІМДЕМЕЛЕР

Электр станциялардағы басқару және реттеу автоматикасы пәні

студенттерге электр станцияларда қолданылатын негізгі басқару және реттеу автоматикасы туралы мәлімдемелер және практикалық дағдыларын береді.

Мамандықтың жұмыс оқу жоспарынан көшірме

Нысан ПМУ ҰС 7.18.3/32

050718 – Электрэнергетика, Электрлік станциялар мамандырылуы

Электрлік станциялардағы басқару және реттеу автоматикасы пәнін оқу кезінде ұсынылатын әдебиет:

1) Автоматика электроэнергетических систем. Учебное пособие. О.П. Алексеев, В.Е. Казанский, В.Г. Козис и др. Под ред. В.Л. Козиса и Н.И. Овчаренко -М.:Энергоиздат, 1981 – 480 с.

2) Овчаренко Н.И. Автоматика электрических станций и электроэнергетических систем.- М.: Изд-во НЦ ЭНАС, 2000. – 504 с.

3) Автоматизация энергетических систем. Под ред. А.Д. Дроздова. – М.: Энергия, 1977 – 483 с.

4) Леньков Ю.А. Автоматические регуляторы возбуждения синхронных генераторов с электромашинными возбудителями постоянного тока.– Павлодар, Изд-во ПГУ, 2007.– 63 с.
Қосымша

5) Соловьев И.И. Автоматические регуляторы синхронных генераторов. – М.: Энергоатомиздат, 1981 – 248с.

6) Барзам А.Б. Системная автоматика. – М.: Энергоиздат, 1989 – 446 с.

7) Беркович М.А., Гладышев В.А., Семенов В.А. Автоматика энергосистем. – М.: Энергоиздат, 1991 – 240 с.

8) Электротехнический справочник. Т3.Кн.1. –М.: Энергоатомиздат, 1988 – 880 с.

9) Байтер И.И., Богданова Н.А. Релейная защита и автоматика питающих элементов собственных нужд тепловых электростанций. – М.: Энергоатомиздат, 1989 – 112 с.

10) Собственные нужды тепловых электростанций/Э.М. Аббасова, Ю.М. Голоднов, В.А. Зильберман, А.Г. Мурзаков; Под ред. Ю.М. Голоднова. – М.: Энергоатомиздат, 1991 – 272 с.
2 Пәнді оқу бойынша оқу әдістемелік нұсқаулар
2.1 Автоматтық қайта қосылу

Осы тақырыпты оқу кезінде АҚҚ құрылғысына көрсететін және АҚҚ құрылғыларының орындалу принципінің негізгі талаптарына назар аудару қажет. Осы тақырыпты оқу кезінде АҚҚ болғанда релелік қорғану үдету әрекетінің тағайындалуын анықтау керек.

Майлық және ауалық ажыратқыштармен біржақты қоректену жолы және біржақты АҚҚ сұлбаларының уставкаларын таңдау үшін бір ретті АҚҚ әрекет ету принципін оқу.

Осы тақырыпты оқу кезінде студент білу қажет:

• 
  АҚҚ құрылғыларына қойылатын негізгі талаптар және оларды жүзеге асыру.
  
• 
  біржақты қоректену жолындағы АҚҚ құрылғыларының әрекет ету принципі.
  
• 
  АҚҚ-дан және АҚҚ-ға дейін релелік қорғану үдету әрекетінің жүзеге асыру принципі.
  
• 
  бір жақты коректену жолындағы АҚҚ уставкаларын таңдауын жүргізу.
  

Осы тақырыпты оқуды ең алдымен АРҚ құрылғыларына талап етілетін тағайындалуынан және негізгі талаптардан бастау қажет. Оқу нәтижесінде АРҚ құрылғыларының негізгі орындалу принциптерін анықтау қажет. АРҚ органдарын іске қосуын әр түрлі жүзеге асыруы нұсқаларына назар аудару. Жылулық электр станцияларда өзіндік мұқтаждығы үшін АРҚ трансформаторлар (реакторлар) сұлбаларының жүзеге асуына назар аудару. АРҚ құрылғысының уставкаларын есептеу сұрақтарын оқу.

Осы тақырыпты оқу нәтижесінде студенттер білуі қажет:

• 
  АРҚ құрылғыларына қойылатын негізгі талаптар және оларды жүзеге асыру.
  

– АРҚ құрылғылар трансформаторының әрекет ету приципі

– АРҚ уставкаларын таңдауын жүргізу.

Осы Осы тақырыпқа байланысты сұрақтар, осы әдебиеттерде баяндалған ([1] тарау 3; [2] §9.5, 9.6; [3] тарау 6; [6] §11.1, 11.2; [7] §3.1 – 3.5, 3.7; [8] §42.6).

АЖТ құрылғыларына қойылатын негізгі талаптарын, тағайындалуын зерттеу және АЖТ құрылығының негізгі орындалу принципі. Жартылай өткізгіштік релелік төмендету жиілігі РЧ-1 құрылымына назар аудару және оны зерттеу. Энергосетьпроект институтының АЖТ және ЖАҚҚ сұлбаларының типтік әрекет ету принципін білу. Қосымша түсіргіш сұлбасын жүзеге асыру тәсілдері мен тағайындалуын білу. АЖТ құрылғыларының уставкаларын есептеу сұрақтарын білу.

Осы тақырыпты оқу нәтижесінде студенттер білуі қажет.

• 
  АЖТ құрылғыларына қойылатын негізгі талаптар және оларды жүзеге асыру.
  
• 
  АЖТ құрылғыларын негізгі орындау принциптері.
  
• 
  АЖТ және ЖАҚҚ құрылғарының әрекет ету приципі.
  

Осы тақырыпқа байланысты сұрақтар, осы әдебиеттерде баяндалған ([1] тарау 5; [2] §12.2 - 12.4; [3] тарау 7; [6] тарау 5; [7] §9.1 – 9.5; [8] §42.5; [Рабинович Р.С. Автоматическая частотная разгрузка энергосистем.- М.: Энергоатомиздат, 1989] §6.4.)

Осы тақырыпты оқу кезінде синхронизаторлардың автоматты жүзеге асыру әр түрлі нұсқаларына назар аудару. Синхронизатор арқылы тұрақты озу бұрышымен және тұрақты озу уақытымен параллель жұмысқа жартылай автоматтық синхронизациясы және генератордың автоматты қосылуы құрылғыларын зерттеу. Автоматты микропроцессорлық «СПРИНТ» және А-СМ2 синхронизаторының әрекет ету принципін зерттеу.

Осы тақырыпты оқу нәтижесінде студенттер білуі қажет:

– Автоматты синхронизаторын әр түрлі жүзеге асыру нұсқалары

– Жартылай автоматты және автоматты синхронизаторларының әрекет ету принципі.

– автоматты синхронизаторлардың уставкаларын таңдауын жасау.

Осы тақырыпқа байланысты сұрақтар, осы әдебиеттерде баяндалған

([1]§2.1 – 2.4; [2] тарау 2; [3] §4.1 – 4.3; [6] §7.1 – 7.4; [7] тарау 6; [8] §42.1).

Осы тақырыпты оқу кезінде Электрэнергетикалық жүйеде кернеуді және реактивті қуатты әр түрлі реттеу тәсілдеріне назар аудару қажет. Синхрондық генераторлардың (АРҚ) қозуын автоматты реттеу түрлері мен тағайындалуы.

АРҚ генераторлардың электромагниттік тұрақты ток қозушылары. Қозуды жеделдетуде тез әсер еткіш құрылғылары. Синхрондық генераторларының қозу компаундирленуі.

Кернеудің электромагниттік корректорлары (КЭК). Басқару компаундирленуінің фазалық құрылғысы. ЭПА-305 және РВА-62 типті электромагниттік жүйелер қозуы АРҚ генераторларының құрылғысы. АРҚ генераторлардың электромагниттік айнымалы ток қозушылары. АРҚ турбогенераторлардың жоғары жиіліктік қозу жүйесі. ЭПА-325 типті АРҚ турбогенераторлардың жоғары жиіліктік қозу жүйесі. АРҚ генераторлардың щеткалы емес қозу жүйесі. Күшті әрекетті АРҚ. Қатты әрекетті АРҚ ерекшеліктері мен алгоритмдері, тағайындалуы. Күшті әрекетті АРҚ түрлері. Аналогтік, цифрлық, микропроцессорлық күшті әрекетті реттеуіштер.

АРҚ құрылғылар электростанцияның шинасында реактивті қуатты және кернеуді реттеу. Параллель жұмыс істейтін генераторларының арасында реактивті қуаттың автоматты таратылуы. Генератор қозуын топтық басқару. Электр желілерде кернеудің автоматты реттеуіші.

АРТ-1Н типті трансформатор жартылай өткізгіш кернеудің автоматты реттеуіші. SPAU 341C микропроцессорлық автоматты реттеуіші.

Осы тақырыпты оқу нәтижесінде студенттер білуі қажет:

• 
  Электрэнергетикалық жүйеде реактивті қуатты және кернеуді реттеу тәсілдері
  
• 
  жылулық электр станцияларда қолданылатын автоматты қозушы реттеуіштің әрекет ету принципі.
  
• 
  электростанция шиналарында кернеуді реттеу тәсілдері.
  
• 
  компаундирлеу құрылғыларының икемдеу параметрлерін, электромагниттік корректордың кернеуінің және тез әсер еткіш қозу жеделдеткішінің есептеу жұмыстарын жасау
  

Жиілікті және активті қуатты реттеу тәсілдері. Реттеу сипаттамасы. Статистикалық тәсілдің сипаттамасы. Жетекші генератор және жетекші электростанцияның тәсілдері. Жиіліктің интегралдық ауытқу тәсілі.

Айналу жиілігінің центрге тартқыш реттеуіші. Айналу жиілігінің электрогидравликалық реттеуіші.

ОРГРЭС тәсілі бойынша жиілікті және активті қуатты реттеу құрылғысы.

Жиілік және ВНИИЭ қуаты бойынша режиммен автоматты басқару жүйесі.

Осы тақырыпты оқу нәтижесінде студенттер білуі қажет:

• 
  жылулық электр станцияларда қолданылатын генератордың синхрондық айналу жиілігін автоматты реттеуішінің біріншілік әрекет ету принципі.
  
• 
  Электрэнергетикалық жүйелерде қолданатын синхронды генератордың айналу жиілігін автоматты реттеу жүйесі.