СабақҚа арналған нұСҚаулық Тақырыбы: «Windows операциондық жүйесі. Дискімен, файлмен, папкамен жұмыс. Стандарттық программалармен жұмыс.»

Сабаққа арналған ақпараттық-дидактикалық материал

Windows операциондық жүйесі компьютерді қосқан соң жүктеледі. Windows жүктелген соң экранда «Жұмыс столы» пайда болады

Windows ортасында жұмыс столының ролін экран дисплейі орындайды. Онда Windows нысандары мен басқару элементтері көрсетіледі (белгілер, батырмалар, ярлыктар және басқалары). Есептер панелі де жұмыс столының бөлігі болып табылады.

Жұмыс столында кездесетін негізгі белгілер:

• 
  Мой компьютер – жүйелік папка, компьютердің барлық құрылғыларына сәйкес келетін визуалды объектілері бар;
  
• 
  Сетевое окружение – жүйелік папка, компьютер желіге қосылған жағдайда желілік ресурстарға тез қатынауды қамтамасыз етеді. Бұл желілік ресурстарға желінің барлық комьютерлеріне ортақ дискілер мен принтерлер жатады;
  
• 
  Корзина – жойылған оюъектілерді уақытша сақтайтын жүйелік папка, оларды қажет болған жағдайда қайта қалпына келтіруге немесе мүлдем жойып тастауға болады.
  

Екі бөлімнен тұрады: міндетті және еркін. Міндетті бөлім пайдаланушымен құрастырылады және бөлгіш сызықтан жоғары орналасды. Төмендегі тізімде міндетті бөлімнің пункттері:

• 
  Программы. Бұл пункт компьютерде орнатылған қосымшаларды жүктейтін ярлыктар бар иерархиялық құрылымға қатынауға мүмкіндік береді.
  
• 
  Документы. Бұл менюде сіз ақырғы рет жұмыс істеген 15 құжат пен папкалар бар.
  
• 
  Настройка. Бұл меню Windows-ты күйлеудің негізгі құрылғыларына қатынауға мүмкіндік береді (әсіресе, Басқару панелі мен Принтерлер папкаларына).
  
• 
  Поиск (Найти). Бұл меню компьютердегі не желідегі файл немесе папканы, сонымен қатар желідегі нақты компьютерді табуға мүмкіндік береді.
  
• 
  Справка. Менюдің бұл пункті Windows-тың анықтама жүйесін ашады.
  
• 
  Выполнить. Бұл команда программаның тез жүктелуін қамтамасыз етеді. Сіз команданы тікелей жазып енгізесіз немесе қажетті программаны табу үшін каталогтарды қарап шыға аласыз.
  
• 
  Завершение работы. Бұл пункт операциондық жүйе жұмысын дұрыс аяқтауға мүмкіндік береді. Бұл жағдайда келесі варианттар болады: «күту режиміне» өту, компьютерді өшіру, компьютерді өшіріп қайта қосу.
  
• 
  Пуск менюінен басқа есептер панелінде қазіргі кезде ашық тұрған барлық папкалар мен программалардың батырмалары орналасады. Нысанды таңдау үшін есептер панеліндегі сәйкес батырманы шертіп қалу керек. Сонда нысан алдыңғы қатарға шығады да, сіз онымен жұмыс істей аласыз.
  

Терезенің келесі элементтері бар:

1. 
   Тақырып жолы, бұл жерде осы терезенің аты көрсетіледі. Осы жол арқылы тышқанның көмегімен терезені Жұмыс тсолының бойымен жылжытуға болады. Тақырыптың сол жағында Жүйелік меню батырмасы, оң жағында терезе көрінісін өзгертуге арналған батырмалар болады. ( - орау, - жазу, - жабу).
   
2. 
   Меню жолы тақырып жолының астында орналасқан. Менюдің әр жолына шерту төмен ашылатын менюді ашады, оның пункттері осы терезеде орындауға болатын кез келген операция орындауға мүмкіндік береді.
   
3. 
   Саймандар панелі меню жолының астында орналасқан және ең жиі кездесетін операцияларды орындайтын командалық батырмалары бар.
   
4. 
   Терезенің жұмыс облысында кез келген ақпарат орналаса алады: орындалатын программа, өңделетін мәліметтер, басқа терезелер.
   
5. 
   Айналдыру жолдары. Кез келген терезенің өлшемі шектеулі, сондықтан да ақпарат тым көп болса, ол толығымен терезеде көрсетіле алмайды. Бұл жағдайда терезенің оң (төменгі) жағында "айналу сызығы" деп аталатын элемент пайда болады.
   
6. 
   Қалып жолы қосымша ақпарат шығаруға арналған.
   

- толық экранды - терезе барлық экранды алады;

- қалыпты - терезе экранның бір бөлігін алады;

- белгі - терезе "оралған".

Папкалар компьютердің жүйелік ресурстарын (каталогтар, файлдар, программалар және т.б.) ұйымдастыру және көрсету құралы болып табылады. Папкада басқа папкалар (ішкі папкалар), программалар, сонымен қатар принтерлер мен дискілер сияқты нысандар орналаса алады. Нысандар папкадар белгілермен көрсетіледі, әрбір белгінің аты болады, ол белгінің төменгі жағында орналасады.

Мой компьютер және Сетевое окружение папкаларынан басқа Жұмыс столында басқа да папкалар орналаса алады. Сіз ең жиі қолданатын нысандарды (программалар мен құжаттар) сақтайтын папкаларды Жұмыс столында құра аласыз. Стандартты папка - бұл каталогтың графикалық көрінісі ғана екенін түсінген жөн.

Windows жүйесінің жұмысының аяқталуы.

Windows жүйесінен шығу үшін келесі әрекеттер орындау керек: курсорды Пуск батырмасын апарып, оған шертіп, менюден "Завершение работы" командасын таңдау керек. Осыдан соң "Завершение работы с Windows" диалогтық терезесі ашылады. "Завершение работы с Windows" диалогтық терезесін басқа да жолмен шақыртуға болады. Ол үшін Alt+F4 пернелер комбинациясын басқан жеткілікті. Alt+F4 пернелер комбинациясы Windows-тағы кез келген терезенің, программаның жабылуына әкеледі.
Қосымша 2

ТАРАТЫЛАТЫН МАТЕРИАЛ

Калькулятор













1 сурет. Қарапайым калькулятордың суреті

Калькулятор – бұл есептеулерге арналған стандартты программа.

Калькулятордың екі түрі бар: қарапайым (1-сурет) және инженерлік (2-сурет). Қарапайым - ол жеңіл есептеулерге арналған, ал инженерлік ол көптеген математикалық сонымен қатар статистикалық функцияларға қатынауға мүмкіндік береді.

Калькуляторды жүктеу үшін Пуск батырмасын басып, Программы және Стандартные командаларын басып, Калькулятор командасын таңдау.

Калькулятордың екі түрі бар: қарапайым (7-сурет) және инженерлік (8-сурет). Қарапайым - ол жеңіл есептеулерге арналған, ал инженерлік ол көптеген математикалық сонымен қатар статистикалық функцияларға қатынауға мүмкіндік береді.

Калькуляторды жүктеу үшін Пуск батырмасын басып, Программы және Стандартные командаларын басып, Калькулятор командасын таңдау.

Калькулятордың бір түрінен екінші түріне ауысу Вид менюінен оның сәйкес типін (түрін) таңдау арқылы орындалады.

2-сурет. Инженерлік калькулятордың суреті.

Блокнот форматтауды қажет етпейтін және өлшемі 64 Кбайттан аспайтын мәтіндік файлдарды құру және редактрлеуге арналған. Блокнот мәтінді тек қана ASCII (қарапайым мәтін) форматында ашуға мүмкіндік береді. Егер файл форматтауды қажет етсе немесе өлшемі 64 Кбайттан асса, WordPad мәтіндік редакторын қолдану керек.

Блокнотты жүктеу үшін Пуск батырмасын басып, Программы және Стандартные командасын, одан кейін Блокнот командасын таңдау керек (3-сурет).

3-сурет. Блокнот бағдарламасының терезесі

4-сурет. WordPad мәтіндік редакторының терезесі

1. Жаңа құжат құру

1. 
   Файл менюінен Создать командасын таңдаңыз.
   
2. 
   Құруға қажетті файлдың типін таңдап, OK басу керек, одан кейін мәтінді енгізуді бастаңыз.
   
3. 
   Жаңа файлды сақтау үшін Файл менюінен Сохранить командасын таңдап, Имя файла өрісіне файл атын енгізіңіз.
   

2. Құжаттағы өзгерістерді сақтау

1. 
   Файл менюінен Сохранить командасын таңдаңыз.
   

3. Құжатты ашу

1. 
   Файл менюінен Открыть командасын таңдаңыз.
   
2. 
   Папка тізімі бар өрістен ашуға қажетті құжаты бар дискіні таңдаңыз.
   
3. 
   Қажетті құжаты бар папканы екі рет шертіңіз.
   
4. 
   Құжат белгісін екі рет шертіңіз.
   

Жақында ашылған құжаттардың бірін ашу үшін Файл менюінен оның атына шертуге болады.

4. Мәтінді форматтау

4.1 Мәтінді тасымалдау режимін өзгерту

1. 
   Вид менюінен Параметры командасын таңдаңыз.
   
2. 
   Перенос по словам тобынан қажетті параметрді таңдаңыз.
   

3. 
   Диалогтық терезеде әрбір мәтіндік формат үшін бүркемелер бар, оларда құжаттарды сақтауға болады, бұл түрлі форматтар үшін мәтінді тасымалдаудың түрлі режимдерін беруге мүмкіндік береді.
   

1. 
   Маркирленген тізімді құруды бастауға қажет бос жолды шертіңіз.
   
2. 
   Формат менюінен Маркер командасын таңдаңыз, сосын мәтін енгізіңіз. ENTER пернесін басқан сайын келесі жолда жаңа маркер пайда болады.
   
3. 
   Маркирленген тізімді аяқтау үшін, ақырғы жолды енгізген соң ENTER пернесін басып, одан кейін қайтадан Формат менюінен Маркер командасын таңдаңыз.
   

4.3.Символдардың шрифтін, жазылуын және өлшемдерін өзгерту

1. 
   Форматты өзгертуді қажет ететін мәтінді белгілеңіз.
   
2. 
   Формат менюінен Шрифт командасын таңдаңыз.
   
3. 
   Қажетті параметрлерді таңдаңыз.
   

4.4. Абзацты форматтау

1. 
   Форматтауды қажет ететін абзацтың кез келген жеріне шертіңіз.
   
2. 
   Формат менюіненАбзац командасын таңдаңыз
   
3. 
   Жолдан ауытқу және тегістелу параметрлерін орнатыңыз.
   

Салған суреттерді, графиктерді кейін қажет кезінде пайдалану үшін, дискідегі файлда сақтаған жөн.Файлды дискіде сақтағанда ат беру керек, ал кеңейтілуді файлға Paintтың.bmp бағдарламасы автоматты түрде меншіктейді.

Paint бағдарламасының құжатты бірінші рет сақтап қою үшін Файл  Сохранить как командасын орындаңдар. Сонда экранда Сохранить как диалог терезесі пайда болады, имя файла өрісінде файлға ат беріп, Сохранить батырмасын шертіңдер.

Қайталап сақтағанда Файл  Сохранить командасын орындаңдар. Сурет алғашқы атымен сол файл да сақталады. Дискіде сақтаулы суретті ашу үшін, Файл  Открыть командасын орындаңдар. Экранда диалог терезесі ашылды, онда меңзерді қажетті файлдың атына орналастырып, екі рет шертіңдер.

ТАҚЫРЫП БОЙЫНША ТАПСЫРМАЛАР:

№1 тапсырмасы. Жұмыс столын реттеу.

Жұмыс столының кез келген бос жерін тышқанның оң жақ батырмасымен шертіп, менюдің Упорядочить значки пунктін таңдау қажет:

• 
  аты бойынша
  
• 
  типі бойынша
  
• 
  өлшемі бойынша
  
• 
  күні бойынша
  
• 
  автоматты түрде
  

№ тапсырмасы. Терезелердің орналасуы.

Бірнеше терезе ашыңыз: Мой компьютер, Корзина, Сетевое окружение.

Есептер панелінің бос жерінде динамикалық меню шақыртыңыз (тышқанның оң жақ батырмасын басу арқылы) .

Командалардың біреуін таңдаңыз: каскадты, жоғарыдан төмен, солдан оңға.

№3 тапсырмасы. Нысандарды құру және өңдеу

Жұмыс столының бос жерінде тышқанның оң жақ батырмасын шертіп, Создать – Папку командасын таңдаңыз.

Құрылатын папканың атын енгізіңіз (Оқулық), папканы ашыңыз.

Оқулық папкасының ішінен тағы бір папка құрыңыз (жоғарыдан қара), оны өз атыңызбен атаңыз.

№4 тапсырмасы. Ярлыктар құру.

1. 
   Ярлыкты тасу арқылы құру. Оқулық папкасында орналасқан сіздің атыңызбен аталған папка үшін ярлык құрыңыз. Ол үшін:
   

• 
  тышқанның оң жақ батырмасымен нысанды жұмыс столына апарыңыз.
  
• 
  пайда болған контекстті менюден Создать ярлык командасын таңдаңыз.
  

2. 
   Екінші тәсіл. Нысанды оң жақ батырмамен шерту:
   

• 
  Белгіні тышқанның оң жақ батырмасымен шертіңіз.
  
• 
  Пайда болған менюден Создать ярлык командасын таңдаңыз. Ярлык нысан орналасқан папкада құрылады.
  

№5 тапсырмасы. Объектілерді жою.

• 
  Оқулық папкасын ашыңыз. Ярлыкты белгілеп, Del батырмасын басыңыз. Папка терезесін жабыңыз.
  
• 
  Жоюдың басқа тәсілі. Оқулық папкасын Корзинаға апарыңыз..
  
• 
  Корзинаны ашып, ондағы жойылған файлдарды тексеріңіз.
  
• 
  Жойылған Оқулық папкасын қайта қалпына келтіріңіз. Ол үшін ярлыкты белгілеп, Восстановить командасын таңдаңыз.
  
• 
  Папканың Жұмыс столында болуын тексеріңіз.
  

№6 тапсырмасы. Жұмыс столының фоны мен заставкасын өзгерту.

• 
  Жұмыс столының бос жеріне тышқанның оң жақ батырмасын шертіп, менюдің Свойства пунктін таңдаңыз (Фон, Заставка, Оформление, Параметры).
  
• 
  Жаңадан Фон және Заставканы таңдаңыз.
  

№6 тапсырмасы. «Менің SoftWare».

Сіздің компьютеріңізге қандай программаларды орнату керек. Тапсырманы жазба түрінде орындаңыз.
1 бақылау тапсырмасы

WordPad қолданбасын іске қос. Пішімдеу тақтасын қолдана отырып, қысқаша өз тобыңа мінездеме жаз.

2 бақылау тапсырмасы

Paint графикалық редакторында сурет салып оны, оны WordPad –та терілген мәтінге кірістіріп сақтап қойыңыз.

3 бақылау тапсырмасы

Сынып бөлмесін жөндеуге қаржы шығынының ведомосін есептеу керек. Жөндеуге жұмсалған барлық қаржы 10550 тенге.

бояу 4987 тенге,

1. 
   известь 653 тенге,
   
2. 
   құрал-жабдық 489 тенге,
   
3. 
   жұмыс ақысы ?
   

Калькулятор көмегімен есепті шығарып, шығындасын Блокнотқа кірістіру керек.

1 бақылау тапсырмасы

WordPad қолданбасын іске қос. Пішімдеу тақтасын қолдана отырып, қысқаша өз тобыңа мінездеме жаз.

2 бақылау тапсырмасы

Paint графикалық редакторында сурет салып оны, оны WordPad –та терілген мәтінге кірістіріп сақтап қойыңыз.

3 бақылау тапсырмасы

Сынып бөлмесін жөндеуге қаржы шығынының ведомосін есептеу керек. Жөндеуге жұмсалған барлық қаржы 10550 тенге.

бояу 4987 тенге,

4. 
   известь 653 тенге,
   
5. 
   құрал-жабдық 489 тенге,
   
6. 
   жұмыс ақысы ?
   

Калькулятор көмегімен есепті шығарып, шығындасын Блокнотқа кірістіру керек.

жүктеу/скачать 161 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: