Сабақтың тақырыбы: Химиялық зақым ошағы менкүшті әсер ететін улы заттар ошағы Сабақтың мақсаты

_____________

Мектеп директоры

1. 
   Сабақтың тақырыбы: Химиялық зақым ошағы менкүшті әсер ететін улы заттар ошағы
   
2. 
   Сабақтың мақсаты:
   
3. 
   Уақыты: 45 минут.
   
4. 
   Өткізілетін орны: 10 сынып
   
5. 
   Көрнекілік құралдар: АӘД оқулығы.
   
6. 
   Сабақтың барысы:
   

Взвод командирі оқушыларды сапқа тұрғызады, оқытушыға рапорт береді, амандасу, түгендеу, оқушылардың сырт көрінісін тексеру.

1. 
   Санитарлық постылар оқу орындарында қандай мақсатпен уйымдастырылады?
   
2. 
   Санитарлық дружиналар мен санитарлық постылар бейбіт уақытта қандай міндеттер атқарады?
   
3. 
   Бастауыш ұйымдардағы санитарлық-қорғаныс жумыстары туралы айтыңдар.
   

Химияльщ қару — ұрыстық колданылуы кұралдарымен бірліктегі улағыш заттар (УЗ). УЗ — өздерінің физика-химиялық қасиеттері мен жоғары биологиялық белсенділігі аркасында қару ретінде, адамдарды, өсімдіктер мен жануарлар өлемін қырып-жоюға қолданылуы мүмкін уға арналған химиялық құрамалардың арнайы тобы.

Оларды жеткізу құралдары — снарядтар, бомбалар, ракеталар.

1954 жылы химияльщ қаруды қолдануға тьійым салын-ды. Бірақ АҚШ оны Вьетнамда қолдануды жалғастыра берді. Мысалы, қызғылт-сары газ құрамындд диокаин бар, бүл — газ өсімдіктерді жою үшін, яғни дефолиант түрінде ойлап шығарылады. Бірақ кейін оньщ адам ағзасында үлкен езгерістер туғызатыны анықталды. Мысалы, Вьетнамдағы соғысқа қатысқан АҚШ-тың 200 мың солдатының 14%-ның балалары неше түрлі кемтарлыкпен дүниеге келсе, ал Вьетнамның жергілікті халкында шаш, тырнак, тістің тым ерте түсуі, қартаю байқалды.

Қатерлі ісік, психоз, кан ауыруымен ауыратын адамдар саны едөуір көбейді. Бүрын АҚНІ химиялык каруға тактикалық қару ретінде қараса, ал қазір стратегиялық кару ретінде карайды. Химиялык қару барлык тіршілік иелеріне өсер етеді, ал материалдык қүндылыктар сау калады, оның көмегімен адамдарды кырьш-жоюға немесе уакытша катардан шыгаруга болады.

Қарудың бұл түрі баскаларға қарағанда арзан дайын-далады. Мысалы, улағыш заттар тактикалык колданылуы-на байланысты өлім-катерін туғызатындар: зарин, заман, В-газдар, иприт; катардан уакытша шығаратын: ипка-постанттар (дене жағдайына өсер етеді), кереңдік, сокырлык, анафилактикальщшок; тітіркендіргіштік өрекеттік: аданет, хлориникрит болып бөлінеді.

1. 
   уакытша катардан шығару;
   
2. 
   жою;
   
3. 
   адамдарды тірі роботка айналдыру;
   
4. 
   өндірістік процестерді тоқтату үшін пайдалану.
   

2. Тері-іріңдік немесе ре-зорбтивтік өрекетті;

3. 
   Түншықтырғыш өрекетті;
   
4. 
   Жалпы улағыш өрекетті;
   
5. 
   Уакытша катардан шығару: психологиялык жөне инкапостанттар (кереңдік, сокырлык, шок);
   
6. 
   ТітіркендіргшІ өрекетті.
   

Химиялық ошақ: 1) тұрғындардың бір мезгілде жөне жаппай закымдануымен; 2) жоғары уыттылығымен;

3) химиялык ошактьщ тұрақтылығымен; 4) жедел көмек көрсету жөне ошактан жедел орын ауыстыру кажеттілігімен; 5) корғаныш құралдарымен, жұмыс істеу қажеттілігімен сипатталады.

БДҮ (ВОЗ) мөліметтері бойынша, химиялық ошақтағы шығын бірнеше пайыздан 90%-ға дейін болады. Бұл УЗ қолдану төсілі мен түріне, халыктың орналасу тығыздығы, химиялық ок-дөрі тығыздығы, ауа райы, географиялык, жағдайлар, халықтьщ қорғаныш кұралдарымен камтамасыз етілуіне жөне оны колдану бішгі, шабуыдцың кенеттен басталу факторына байланысты. Химиялык зақым ошағы үлкен, кіші жөне т. б. болуы мүмкін.

1. 
   Тамшы-сүйық фаза аймағы.
   
2. 
   Бу түріндегі фаза аймағы.
   

Екінші аймак ауада УЗ буынның жылжуы нөтижесінде түзіледі, бүл жерде олардың концентрациясы бірінші зонаға қарағанда 3,5 есе жөне одан да аз.

УЗ таза түрде, бейтарап заттармен қосылып жөне радиоактивті қалдық заттарымен бірге колданылуы мүмкін. УЗ-дың агрегаттың күйі — сұйық, аэрозольді, бу түрінде, газ түрінде, сондай-ак, күрғак калдык түрінде болуы мүмкін.

УЗ адам ағзасына: 1) тыныс алу органдары аркылы аэрозоль, бу, газ түрінде (енудің ингаляциялык түрі); 2) тері мен шырышты қабык арқылы — тамшылы-сұйык күйде, бу, газ (тері — аппликациялык форма); 3) көздің шырышты қабығы арқылы — тамшылы-сүйық күйде (көз формасы);

4) асқазан-ішек жоддары арқылы — тамшылы-сүйык күйде
(переоральды форма); 5) жара беті арқылы — аэрозоль,
тамшылы - сүйык күйде (жара формасы).
в) Қорытынды бөлім – 10 минут.

Сұрақтар мен тапсырмалар:

1. Химиялық қару дегеніміз не?

2.Оларды жеткізу құралдарын ата?

3.Қолдану мақсаттарын ата?