Сабақтың тақырыбы: Сарматтар қоғамы Сабақтың мақсаты: сарматтар тайпасының тарихы, мәдениеті, қоғамы жайлы мағлұмат

№18 Әбдібай Құрмантаев атындағы жалпы орта мектебінің тарих пәні мұғалімі

ОҚО, Сайрам ауданы

Сабақтың тақырыбы: Сарматтар қоғамы

Сабақтың мақсаты:

• 
  сарматтар тайпасының тарихы, мәдениеті, қоғамы жайлы мағлұмат
  

• 
  оқушылардың шығамаршылықпен айналасуына жағдай туындата
  

• 
  тарихи санасы қалыптасқан, отан сүйгіш азаматтар тәрбиелеу.
  

(Ғұндар)

1. 
   Археологиялық зерттеу жұмысының барысында жинастырылған деректер ғұндардың ......барлық түрін өсіргенін көрсетті
   
2. 
   Қолға түскен темір орақтар мен ........ қол диірмендері ғұндарда ....... дамығандығының айқын дәлелі болып табылады.
   
3. 
   Ғұндардың бір бөлігі. .......өмір кешіп, егіншілікпен айналысқан.
   
4. 
   Ғұндар .......тұрған
   
5. 
   Еңбек құралдары, қару – жарақтар, ыдыстар ғұндарда .......кәсібінің ..... деңгейде дамығандығын дәлелдейді.
   

Сызбаны аяқта

Ғұндар туралы айтылған мына жолдарды қай тарихшы жазып қалдырған?

«Барлық үйлер түгелдей бөренелерден қиып салынған.... » (_________)

Олар таулар мен ормандарды, далада көшіп жүреді, жас кезінен суыққа үйренеді (_________)

«Биік мұнаралар мен шатырлар патша сарайының сәнін келтіріп тұр» (_________)

А.Марцеллинің пікіріне қарап, ғұндардың негізгі кәсіби туралы тұжырым жаса:

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

Берілген сөздерден сөйлем құра:

Жорығы себеп ғұндардың

Халықтардың ұлы қоныс

Батысқа болды аударуына

Сөз жұмбақты шеш 1) Ғұндардың Батысқа жорығын бастаған ұлы қолбасшы

2) «Ақ ғұн» тайпасы басқаша қалай аталады?

3) Рим империясы құлағаннан кейін оның шығыс бөлігінің аты.

4) аттила заманында 451 жылы қантөгіс шайқас өткен жердің аты.

5) германия Скандинавия елдерінің тарихында Аттила қандай есіммен белгілі?

6) Угор тайпасының тағы бір аты қандай?

7) 376 жылы ғұндар Боспор .......талқандады.

8) Жорықтарының басқыншылық сипатына қарамастан, Аттила қалалар мен .... сақтап қалуға тырысты.

Өзінді тексер

1. 
   Б.з.б. І мыңжылдықта ғұндар немен айналысады?
   

2. Ғұндар қандай мәдениеттің жалғастырушысы болып табылады?

Андрон мәдениеті сақ мәдениетінің үйсін мәдениетінің

3. Ғұн тайпалары б.з.б. І ғасыр ортасында екіге бөлінді?

Оңтүстік және солтүстік солтүстік және шығыс оңтүстік және батыс

4. Солтүстік ғұндар кімнің басшылығымен тәуелсіздігін сақтап қалды ?

Меде Аттила Чжи - Чжи

5. Мөде ғұндар басын қашан біріктірді?

Б.з.б. I ғасырда Б.з.б. II ғасырда Б.з.б. III ғасырда

Сөздерді тап

Жаңа сабақ

Жоспары:

1. Сарматтардың орналасқан жері

2. Арал – Каспий теңіздері аралығын мекендеген тайпалар

3. Шаруашылығы, мәдениеті, қоғамдық құрылысы

Сармат көсемі

Сармат қызының бас киімі (тәті)

Кесте

Тайпа	Тарихи шеңбер	Мекендеген жері	Этнонимі (елдің аты)	Шаруашылығы	Археологиялық ескерткіштері	Соғыс жүргізген	Қарым қатынас жасаған мемлекеттер	Мәлімет берген деректер
Сармататр	Б.з.б. VII ғ. Б.з.IV ғ.	Батыс Қазақстан	Б.з.б. III ғ. Көне деректер	Көшпелі мал шаруашылығы егіншілік аңшылық	Целинный І,Сынтас қорымы, Бесоба қорымы,№4 Володарка, Лебедевка, Аралтөбе	Алдыңғы, Азия, Солт.Кавказға Парфияға жорықтар жасады.	Босфор мемлекеттерімен	Грек, Рим тарихшылары

Бекіту тапсырмалар

Сәйкестендіру тесті

1. 
   Сарматтар қай тілге жақын Адайлар тілде сөйлеген?
   

2. 
   Сарматтар кімдермен туыстас келеді?
   

3. 
   Сарматтар жаулаушылық жорықтарын қай елдерге жасады?
   

4. 
   Маңғыстау түбегін мекендеген дайлар қазіргі қай румен байланыстырылады?
   

Кроссвордты дұрыс шешсең, тігінен берілген торкөздерден сармат тайпасының екінші атауын оқисың

1. 
   Тілдерді жағынан сарматтарға өте жақын тайпа
   
2. 
   Арал – Каспий аралығыны мекендеген сарматтар туыстас тайпа.
   
3. 
   Тарихи, көркем т.б. шығармалар мен естеліктер, туындылар жазатын адам.
   
4. 
   Үстірттен табылған сарматтардың археологиялық ескерткіштерінің бірінің атауы
   
5. 
   Сарматтар жөнінде жазып қалдырған грек тарихшы
   
6. 
   Ерте темір дәуірінде дайлар мекендеген түбек
   
7. 
   Гиркан теңізінің қазіргі атауы
   
8. 
   Сармат – савромат ескерткіштерінің бірі.
   

Тест сұрақтары

1.Сармат ескерткіштерінің арасындағы жақсы зерттелген қорым

Сынтас Аралтөбе Шілікті

2. Абыз – әйелдер дерленген қорым

Берел Бесоба Аралтөбе

3. Ауыр жүк тарту күні және мініс көлігі ретінде пайдаланылатын жануарлар

ешкілер қойлар түйелер мен өгіздер

4. Сарматтар ыдысты неден жасады?

Саз балшықтан теріден күмістен

Қорытынды

Бағалау