Күні: 25-26 сабақ
Сабақтың тақырыбы? Телефонмен сөйлесу мәдениеті. Сан есім
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Тақырып бойынша әңгіме, диалог құрастыруға үйрету. Іс жүзінде меңгерген жаңа сөздерді қолдана отырып, сөз тіркестерін, сөйлем құрастыру дағдысын қалыптастыру.
Дамытушылық: Тақырып бойынша лексикалық минимумдар арқылы сөздік қорларын молайту.
Тәрбиелік: Кішіпейілдікке, сый-құрметке тәрбиелеу.
Көрнекілік: флепчарт,кесте, элект.оқу құралдар, үлестірме карточкалар.
Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру кезеңі:
І. Сәлемдесу.
-
Сәлеметсіздер ме, құрметті тіл үйренуші тыңдаушылар!
-
Бүгін нешесі?
-
Бүгін аптаның қай күні?
-
Жылдың қай мезгілі?
-
Ауа райы қандай?
-
Сіздің туған жылыңыз қашан?
-
Сіздің туған күніңіз қашан?
-
Сіз неше жастасыз?
-
Сіздің ұялы телефоныңыз бар ма?
-
Телефон нөміріңізді айтыңызшы?
1. Сөздерді қайталау
2.«Табиғат тамашасы» атты суреттерге сәйкес сөйлемдер жазыңыздар.
3. Граматикалық анықтағыш-89 бет.
Сан есім- заттың мөлшерін, ретін, шамасын білдіретін сөз табы.
Имя числительное – часть речи, которая обозначает количество предметов и отвечает на вопросы:
Сұрақтары: Қанша? Неше? Нешеу?(сколько?) Нешінші?(который? какой?)Қаншада? Қаншадан? Нешеден? (почем?по сколько?)
Сан есімнің 6 мағыналық түрі бар.
Түрлері
|
Есептік
(Количествен-
ные)
|
Реттік (порядковые)
|
Жинақтық (собиратель-
ные)
|
Топтық (разделитель-
ные)
|
Болжалдық (преположитель -ные)
|
Бөлшектік (дробные)
|
Жасалу жолы
|
|
Образуются с прибавлением суффиксов –ншы, -нші после гласного, -ыншы, -інші после согласного
|
Жинақтық сан есім употребляется в сочетании со словом в Ілік септік (родит.подеж) и могут иметь все виды окончаний, кроме множественного числа. Вопросы: Нешеу?
ау, -еу;
1-ден 7 ге дейін
|
Образуются путем повторения числительных с окончаниями Шығыс септік (Исходный падеж) в конце. Вопросы: нешеден? Қаншадан?
- нан;-нен;
-тан; -тен;
-дан; - ден:
|
Существует несколько способов образования: а) с помощью суффиксов – дай, -дей, - тай, - тей; Мыс: қырықтай(около сорока)
Ә) с послелогами:шамалы, шақты, шамамен,
жуық, таман
тарта
таяу
|
Образуются путем сочетания двух количественных числительных:
А)3/1үштен бір (одна третья), төрттен бір(одна четвертая)
ә) со словом жарым, бүтін: екі жарым (два с половиной), 1,5 – бір бүтін оннан бес(одна целая пять десятых)
|
|
он
нөл
қырық екі
алпыс мың миллион
|
екі+нші (второй)
алты+ншы сегіз+інші он+ыншы
|
бір+еу
ек+еу
үш+еу
төрт+еу
бес+еу
алт+ау
жет+еу
қонжықтың бесеуі (пятеро медвежат), біз алтаумыз(нас шестеро)
|
бес- бестен (по пять)
он- оннан (по десять)
жиырмадан елуден
|
он шақты (около десяти)
жүз шамалы (около ста)
сағат алтыға таман
|
2,10 – екі бүтін жүзден он
|
4.Сан есімдердің астын сызыңыз.
1. Бір айда төрт апта бар.
2. Бір аптада жеті күн бар.
3. Бір жыл мезгілінде үш ай бар.
4. Бір сағатта алпыс минут бар.
5. Бір тәулікте жиырма төрт сағат бар.
6. Бір жылда он екі ай, төрт жыл мезгілі бар.
5. ОҚЫЛЫМ.
Мәтіннен есептік сан есімдерді табыңыз.
Анықтама бюросында
- Сәлеметсіз бе! Бір жүз он сегіз қызметі тыңдап тұр.
- Алло, сәлеметсіз бе! Маған әуежай анықтама бюросының телефон нөмірі керек еді.
- Қазір күте тұрыңыз. Әуежай анықтама бюросының телефон нөмірі отыз төрт, қырық бес, алпыс бір.
- Бұл нөмірге хабарластым. Тағы да басқа нөмірлері бар ма?
- Отыз төрт, жиырма төрт, алпыс бір немесе бір жүз алпыс тоғыз ақылы қызметіне хабарласыңыз.
- Рақмет, сау болыңыз.
- Сау болыңыз.
***
- Алло! Бұл анықтама бюросы ма?
- Иә, анықтама бюросы тыңдап тұр.
- Айтыңызшы, Алматы қаласына жақын арада ұшатын рейс бар ма?
- Сағат он бірде ұшақ бар.
- Рақмет.
6. Диалогтен сан есімдерді табыңыз.
7. ЖАЗЫЛЫМ. Есептік сан есімдерді реттік сан есімдерге айналдырыңыз.
1. Он- .........................................................................
2. Екі- .........................................................................
3. Жүз- .......................................................................
4. Елу үш- .................................................................
5. Он жеті- .................................................................
6. Қырық- ..................................................................
7. Алпыс екі- .............................................................
8. Отыз алты- ............................................................
9. Жиырма үш- .........................................................
10. Сексен сегіз- .........................................................
11. Бір жүз он алты- .................................................
8. Сөйлемнен реттік, жинақтық сан есімдерді тауып, астын сызыңыздар.
1. Екеуін де шақырып келші.
2. Сенбі- аптаның алтыншы күні.
3. Бесінші вагонда бос орын жоқ екен.
4. Вокзалға жиырма бесінші автобус барады.
5. Мыналардың біреуі- Асқар, екіншісі- Асхат.
9. Жақша ішіндегі сөздерді жинақтық сан есімге айналдырып, сөйлемді толықтырыңыз.
1. Қазақстандық спортшылардың жетеуі алтын медаль иеленді. (жеті)
2. тіл үйренушілердің ................................ дарын жарысының екінші кезеңіне өтті. (екі)
3. Депутаттардың ............................ тілге жанашырлық білдірді. (бес)
4. Кептелістегі машиналардың .................... жолдың келесі жолағына ауысты. (төрт)
5. Балалардың .................. де бойлары бірдей. (екі)
10. Грамматикалық анықтағышпен жұмыс.92-бет
Мәтіннен сан есімдерді табыңыз, түрін анықтаңыз.
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
СӨЙЛЕСІМ
1. Рөлге бөліп оқыңыздар.
1-Алло! Сәлеметсіз бе, апай!
2- Сәлеметсіз бе! Бұл кім?
1- Апай, мен Санжармын ғой. Жанатты телефонға шақырып жібересіз бе?
2- Өкінішке орай, Жанат үйде жоқ.
****
1-Алло! Сәлем, Ксюша!
2-Алло! Сәлем, Айдана!
1- Әпкеңді шақырып жіберші.
2- Қазір шақырамын.
Әпке, сізді Ксюша телефонға шақырып жатыр.
3- Жақсы қазір сөйлесемін.
11. Үйге тапсырма: Ереже Сан есім.
Достарыңызбен бөлісу: |