Сагымбекова м м. Кау бастауыш Білім беру Кешені Алматы қаласы
жүктеу/скачать 56.13 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Кешені Алматы қаласы
- 11. Мақсат- ы
- Орнына қой "ойыны.
- Морфология тарауы бонынша. Сөз қүрамын откенде жүргізілетін грамматикалық ойындар. 1.
- -лер, - ші, ымыз, - шы, - лар, лар, -шы, - т, - у
- 5."Кім көп
- Зат есімді оқытумен
| ҚАЗАҚ ТІЛІ САБАҒЫНДАҒЫ ГРАММАТИК АЛЫҚ ОЙЫНДАР
С   агымбекова М М.
КАУ Бастауыш Білім беру Кешені Алматы қаласы  1 іл аламнын оір- оірімен п і к ір -.; пісып.к а р ы м - кат ы н ас жас а йт ы н күралы. тілдің коғамдағы тәрбиелік кызметі ерекше. Баланы тілдік мэдениетке тәрбиелеу отбасының, мектептің қажырлы еңбегінің арқасында жүзеге асады.
Баланың тілін дамытуға мынандай міндеттер қойылады: • тілдің дыбысталу мәдениетіне
® сөздің грамматикалық пішінін анықтау; • байланыстырып сөйлеуді дамыту; Сөздің грамматикалық пішінін анықтауда қазақ тілі сабағында ойын элементтерін кеңінен қолданудыңбілімдік маңызы зор екені тәжірибеде байқалып . көрініп те жүр.Қазақ тілі сабағында. оқушылардың ойлау қабілетін дамытып тапкырлыққа баулитын , сабакка кызыктырып көп білуте ұмтылдыратын кызыкты грамматика. грамматикалык ойьіндарды пайдаланудың улесі зор. Грамматикалык ойындар окушыны тілдік материалдарды дү_рыс меңгеруге, сауатты, эрі байланыстыра жазуға үйретуге, тілге деген қызығушылығын арттыру мақсатында беріледі.Сабакты қызықты етіп, түрлендіріп өткізуде септігі гиер деген ниетпен өзімиің қолданып жүрген ойындарды үсынып отырмын. Сабақ материалдарына байланысты сабақта өткізілетін ойындар. Фонетиканы өткенде. 1. Бір дыбыстан ғана құрапған қандай сөзді білесіңдер? Кім айта алады?
5. Дыбыс емес таңба Окылмайды, жазылады, Біраз сөзден табылады. Ол қай эріпеді, Ойлап керші, есіңде бар ма? 6. Мына сөздерде неше дауысты,
7. ЫД әріптері келген 10 сөз ойлап, екі қатар етіп жазыңдар. Кім тез ойлап жаза алады. 8. ¥,Ү әріптері бар 10 сөз ойлап жазыңдаршы? Мақсат- сол эріптердің жазылуын бекіте түсу. 9. Мына сөздерді тасымалдауға бола
ІО.Үй қүстарының бірінің атын білдіретін сөздің соңғы буынын алып тастаса, адам түратын баспананы білдіреді. Омы кім таба алады? 11. Мақсат- ы мен й-дің жазылуын еске сақтату.- Ы мен Й қандай сөздерде жазылушы еді?- деп сұрады Жаксылық жолдасы Садырдан. Садыр оған былай дептүсіндірді: Қосар әріп ы мен й - ый, Жазылатын сөздер тый мен сый, Оған мысал: Сыйға - еый, Көзің ауырса, колыңды тый. Бұлардан туған туынды сөздерде де Жазылады қосар әріп ый. Басқа сөздерде бұлардың Жазылмайтынын, әрқашан көңіліңе түй. Екеуі қосылып: Егін, шөпті уақытында жи, Қағазды қайшымен қи Деген сияқты барлық сөздерде Жазылады бір ғана и. Садыр дүрыс түсіндірді ме, балалар? Мұндай тақпақтап айту оқушыларға қызықты көрінеді де, естеріне берік сақтап калады. 12." Орнына қой "ойыны. а) и, ы эріптерініңтиістісін жазып, сөйлем ішінде келтіріп айтыңдар: с-я , с-яды, ж-ю , т-ю, м-я . г ш
ә) ше — ара , ба— шы к с сал- сәл тыс- тіс 13. Мына жұп создердің айырмашылығы неде? торт - төрт тұр - түр 14. Құрамында мынадай екі дауыссыз дыбыс қатар келген сөздерді кім көп және тез тауып жаза алады?
кк кқ сш зш сж 15.Дәптерлеріңнің бетін екіге бөл іп. оір жағына жіңішкелік белгісі (ь), екінш: жағына айыру белгісі (ъ) бар бірнеше со ойлап жазыңдар. Кім қанша сөз ойлаг дұрыс жаза алады? Морфология тарауы бонынша. Сөз қүрамын откенде жүргізілетін грамматикалық ойындар. 1. Екі сөзден біріккен құс атынын бірінші сыңары -сан есім, екінші сыңары - ыдыс атын білдіретін зат есім. Ол не деген құс? 2. Мына берілген сөздерге лайықты жүрнақтарын жалғап кім туынды түбір жасай алады? Түбір Жүрнақ аға - шы
комбайн - шілік 3. Мына косымшаларды түсындағы сөздерге қалай жалғауға болады? Берілген сөздерге қосымшаларды тиісті ретімен жалғап, сөйлем қүрып айтындар. Берілген сөздер еңбек
мал оқы
Қосымшалар -лер, - ші,
4.Қалайжазылады, бөлек пе, бірге ме? ор Бір кісі еш кім қашан
оқушы бір бір аз талай бала Кім дұрыс мысал тауып жазса, сол жеңген болады.  5."Кім көп еөз тауьш жаза алады?" ойыны
1 - катардағыларға эр түрлі қос сөздер , 2- қатардағыларға әр түрлі қысқарған сөздер, 3- қатардагыларға әр түрлі қысқарған сөздер жазу тапсырылады. Кім көп сөз тауып, дұрыс жазса. оған жақсы баға қойылады. Зат есімді оқытумен байланысты жүргізілетін ойын түрлері. І.Кім тез тауып айта алады? Берілген зат есімнін сонғы дьхысынан оасталатын жаңа зат есім та\ып айт\ тапсырылады. 1-оала: кітап десе. 2-бала: парта, 3-бала: ат, 4-бала: такта тт.деп тез-тез айтулары керек.Бөгеліп қалған бала жеңілген болады да, кол көтерген басқа балалар жалғастырып экетеді. 2.Мал деген сөздің бірінші әрпін өзгертіп жаза отырып , қанша зат есім жасауға болады? З.Берілген сөздіңэріптерін пайдаланып жаңа зат есім жасап жазыңдар. Мысалы: екпінділер сөзінен мынандай сөздер жасауға болады: ер, елік, ел, піл, пікір т.т. 4. Ақын, алмас, сым, сүт сездеріыін әрқайсысынан (баска дыбыс коспай. алмай) қандай жаңа зат есімдер жа:а\г;: болады? ( акын- кынаі 5.Карамен жазылган сездердін к а й сысы з а т е с і м е к е н і н а й т ы п .дәлелдендер. Жаркырап жаз шықты. Жазуды таза жаз. Жоңқабай айтады ақыл Сайлаубекке: - Ор баула, айда, тасы, талда, епте (I. Жансүгіров) Біреуге ор қазба ( Мақал) Қазактілі үйірмелерінде, сұрақ-жауап кештерінде грамматикалық ойынмен келетін сұрақ, жұмбақ, есептер пайдаланып отыруга болады. Бұл да окмііыларға кызықты жұмыстың бірі. Олардың үмытқандарын естеріне түсіріп ойландыр} ға. класта оқығандарын баянды ет\те баулиды. 1-жумшк. Үксас екі сөздіңбіріншісі катаң дыбыстан басталады да, жыл мезгілін білдіреді: екіншісі үнді дыбыстан басталып металл атын білдіреді.Ол кандай сөздер? 2-жумоак. Г еометриялық бір терминде үш л әрпі жазылады. Оның екеуі каттар келед: іе. үшіншісі сөздің соңына таман ^үр^лы. Ол кандай сөз? Кім жаза аладь:.' Мына сөздерде неше оріп бар: қоян, лагерь, съезд.. ж; -- ■■- ; \:'\ік. Респ\бликамыздағы :<е\::г лл гіг: ^арынын атын білдіретін 'іг.ккеч со:дін бірінші сыңары-санесім . ек:н^іс: -адамнын негізгі мүшесініңаты, •. '.і:::ншісі- тағам аты. Ол кай өндірістің атьі? Жазып көрсет. 5-жі'мбац. Түйе малыныңбіртөлінің аты баска екі малдың төлінің атынан күралған.Ол қандай төлдер? жүктеу/скачать 56.13 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|