Саяси сана жане саяси идеология
жүктеу/скачать 118.66 Kb.
|
1 2
Саяси сана жане саяси идеология- Бұл бет үшін навигация:
- Саяси идеология қызметі
- Консерватизм
- Саяси сана
|
Саяси сана жане саяси идеология Салыстырмалы турде караганда саяси идеология – саяси сананын курамдас болыгы жане озегы болып табылады. Ерекшелыктеры саяси сана – омырдегы саяси катынастарды бейнелейтын болса, саяси идеалогия – саяси жуйены, омырды суреттеп тусындыреды. Саяси идеология қызметі - қоғам, әлеуметтік прогресс, тұлға және билік және т.с.с негізгі түсініктер туралы мағлұматтар беріп, адамның іс- әрекетіне бағыт-бағдар көрсетеді жұмылдыру, іске тарту. Қоғамның жоғары, құнды идеяларын алға тартып, мақсат-мүдделерді айқындап, саяси идеология саяси іс-әрекетке тікелей түрткі болып, қоғамды, әлеуметтік топтарды оларды іске асыруға жұмылдырады, рухтандырады, шабыттандырады жане саяси іс-әрекетті түсіндіру тәсілі болып, идеология әлеуметтік шиеленістерді бәсеңдетеді. "Идеология" деген ұғым гректің идея - бейне және логос - білім деген сөздерінен шыққан. Ғылыми айналымға француз ғалымы А.Дестют де Траси (1754-1836) енгізген. Ол идеологияны идеялар, олардың қалай пайда болатындығы және әрекет ететіндігі жөнінде ғылым деп түсіндірді. Қазір идеология деп адамдардың үлкен әлеуметтік топтарының іс-әрекетіне бағдар беріп, олардың мақсат-мүдделерін білдіретін және қорғайтын идеялар мен көзқарастар жүйесін айтады (Кейбір идеологиялардың жалаулары) Саяси идеология турлеры – Либералды, Консерватизм болып болынеды. Либералдынын озы екыге болынеды ары булар бызге таныс Коммунистык, Социялдык демократия ал Консервативтык ышынде Фашизм болып болынеды. Либерализм (лат. liberalis - «еркін») — ең жоғарғы құндылық әрі басымдық ретінде жеке еркіндікті ұстанатын идеология. Либерализмнің әлеуметтік-саяси теориясы қоғамдық және мемлекеттік құрылымның демократиялық принциптеріне негізделеді, әлеуметтік, саяси, экономикалық қатынастардың зорлық-зомбылықсыз түрлерін ұстанады, тұлғаның еркін дамуын шектемейтін және әрбіріне мемлекеттік-құқықтық қорғау, адам құқы мен азамат бостандығын сақтау кепілдігін беретін қоғам құруды көздейді. Либералды құндылықты ұстанушы адамды либерал деп атайды. Консерватизм (фр. соnservatisme, лат. conservo - сақтаймын, қорғаймын) - саяси және әлеуметтік философиялық ұстаным ретінде дәстүрлі әлеуметтік институттардың сақталуын қолдайды. Бағдарлардың, ұстанымдардың, қоғамның мемлекеттік-саяси жүйелерінің өміріне қатысты, ондағы адамның орнын анықтауға байланысты құндылықтардың әлеуметтік-философиялық және идеологиялық тұжырымдар жиынтығы. Консерватизм ұғымын алғаш рет саяси мағынада Франсуа Рене де Шатобриан пайдаланған. Консерватизм жақтастарының қоғамда орнығып қалған дәстүрлер мен құндылықтарды сақтап, түбегейлі өзгерістерден бас тартатындығымен ерекшеленеді. Доктрина және идеология ретінде консерватизм өздерін консервативті деп атайтын партиялардың іс-әрекеттерінің бағыттарымен сәйкес келе бермейді. Термин әдетте оңщыл топтарды сипаттауда пайдаланылады. Консервативті саясатты анықтауда универсалды қағидалары жоқ. Себебі консервативтіліктің негізі болатын дәстүрлер жергілікті жағдай мен уақытқа тәуелді болады. Соған байланысты әлемнің әртүрлі түкпірінен шыққан консерваторлар бір мәселе бойынша ортақ пікірде болмауы мүмкін. 18 ғасырда өмір сүрген Эдмунд Берк Ұлыбритания консерватизмінің негізгі ойшылдарының бірі болған. Коммунизм - ортақ меншік идеясы негізінде дамыған идеология. Қимылдар сәйкесінше жасалады деп айтуға болады. Бұл мақалада біз коммунизм деген не, коммунист деп аталатын, оның негізін қалаушы туралы ақпарат беруге тырысамыз. Латын сөзінен шыққан сөз жалпыға ортақ және жалпыға ортақ дегенді білдіреді. Мұны тапсыз, ақшасыз және мемлекетсіз әлеуметтік тәртіптің идеологиясы деп атауға болады. Ол жазған Коммунистік партияның манифестімен байланысты коммунизмде Карл Маркс пен Энгельс капитализмді түп-тамырымен жою керек деген идеяны жақтайды. Социализмді қарастыру кезіндегі ең маңызды айырмашылық жеке меншік идеясы қандай-да бір жолға салынбауы керек. Өндіріс құралдарының мемлекет қолында екендігі және социализм коммунизмнің қосалқы сатысы екендігі туралы айтуға болады. 20. ХІХ ғасырда өз ізін қалдырған коммунизм идеологиясына қарамастан, ол толықтай әлеуметтік серіктестікке негізделген өндіріс құралдарын жүзеге асыруды және жеке меншік концепциясын жоюды көздейді Социализм (латын. socialis - қоғамдық) - әлеуметтік әділеттілік пен теңдікке негізделген, мақсаттары мен мұраттары социалистік қоғам орнатумен байланысты ілім. Коммунистік құрылыстың бірінші сатысы. Фашизм (лат. fascismo, fascio – диктаторлық шыбық будасы, билік белгісі) — 1919 жылы Италияда пайда болған саяси ағым, I дүниежүзілік соғыстан кейін социалистік қозғалыстың тармақталып, басқа елдерге, оның ішінде Германияға лезде таралып, национал-социализм аталуы. Саяси сана - Саяси сананың өз ерекшеліктері бар, олар қоғамдағы адамдардың әртүрлі топтарында әртүрлі болуы мүмкін. Бұл сипаттамаларға саяси сананың деңгейін, белгілі бір саяси идеяларға немесе партияларға басымдық беруді, саяси қатысу деңгейін және саяси көзқарастардың қалыптасуына әсер ететін мәдени және әлеуметтік контекстті қамтуы мүмкін. жүктеу/скачать 118.66 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2