Сборник материалов международного научного форума «филологическая наука в ХХІ веке: проблемы и перспективы»


Қиямет сүресінде бұл күн туралы: «Адам баласы, біз сүйектерді жинай



Pdf көрінісі
бет30/95
Дата08.11.2022
өлшемі2.33 Mb.
#464265
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   95
abdezuly. sborgik filologicheskaya nauka v 21 veke.

Қиямет
сүресінде бұл күн туралы: «Адам баласы, біз сүйектерді жинай 
алмайды деп ойлай ма? (3). Әрине, оны саусақтарының ұшына дейін қайта жасай аламыз (4). 
Бірақ адам баласы күнәні жалғастыра бергісі келеді. (5) «Қиямет күні қашан болады?» – деп 
сұрайды (6). Қашан көз шағылысқан (7), Ай тұтылған (8), Күн мен Ай бір араға келтірілген кезде 
.(9). Адамдар сол күн : «Қашар жер қайда?»,- дейді.(10). Жоқ, әсте пана жоқ.(11). Ол күнгі тұрақ 
- Раббыңның алды. (12). деп баяндалған. Сол секілді Нәбә сүреснің 17-28 аяттарында да осы күні
адамзат баласының Жаратушының алдында өз істеріне есепке шақырылатыны жөнінде : «Расында 
билік күні , белгілі болған бір мерзім. Сүр үрілген күні, топ-топ келесіңдер. Көктер сетінеп 
есіктер пайда болады. Таулар жүргізіліп, сағым болады. Әлбетте тозақ күтіп тұрады. Олар онда 
салқындамайды да сусын татпайды. Азғындардың барар жері. Олар онда ғасырларша тұрады. 
Олар онда салқындамайды да сусын татпайды. Бірақ қайнап тұрған су және ірің ішеді. 
Қылмыстарына сай бір жаза. Өйткені олар, есепке тартылуды ойламаған еді. Аяттарымызды 
мүлде жасынға шығарған еді»
делінген болатын.  
Шортанбай Қанайұлы да қиямет күнін адамзат баласының Алла алдында жауапқа тартылар
уақыт ретінде: 
Дүние деген осы ғой, 
Жалғыз маған ерді ме 
Не деп жауап береміз 
Қияметтің күнінде? –
 
деп көкірегінде иман нұры бар барша жұртқа сауал қояды. Ақын: 
Сөзім қалсын артымда, 


60 
Бір күн болар қиямет. 
Дұға қылып, қол жайғай 
Мұны естіген әлеумет,-
деп ақырғы күннің Алла Тағаланың қалаған уақыты болатынын нақтылай түссе, енді бірде: 
Сауысқан, ала қарға-құстың құлы, 
Басталар ақырзаман жылқы жылы,-
деп қиямет күнінің болатын мезгіліне болжам жасайды. Әрине, ақынның ақырет күнінің уақытын 
болжауы діни тұрғыдан қайшы. Дін ғұламалары қиямет күнінің жақындауы мен өткен белгілерін 
Құран аяттарына немесе Мұхаммед (ғ.с) хадистеріне сүйене отырып баяндағанымен, оның нақты 
мерзімі Аллаға ғана аян. Дегенмен ақынның бұл тұжырымын қателік деп айту қисынсыз, себебі 
орыс отаршылдығы арқылы келген әлеуметтік қайшылықтарды, ұлттық құндылықтарды мансұқ
еткен озбыр саясатты ақырзаман белігісі ретінде бағамдау зар заман ақындарының шығармашы-
лығына тән. Бұл жөнінде ғалым Б.Омарұлы: «Зар заман поэзиясындағы ақырзамандық сарын екі 
түрлі ыңғайда байқалады. Соның бірі - «заманақыр таянды, қауіп қатер жақындады» деп топшылау, 
екіншісі – «зауал келді, нәубет басқа түсті, демек ақырзаман дегеніміз осы» деген түйін. Алғашқысы 
болжал өлеңдермен сабақтас, соңғысы - айналасындағы құбылыстардан жеріген ақындық көңіл 
күйдің көрінісі» деген пікір білдіреді. Біз де ғалым пікірін қуаттай отырып, ақын-жыраулардың
шариғаттың шырқы бұзылған уақыттағы ұрпақ болашағына деген алаңдаушылығының бекер 
болмағанын бағамдаймыз.
Қазақ әдебиетінің тарихында «кітаби ақындар» деген атпен танылған сөз зергерлерінің шығар-
маларында қиямет күніне қатысты тұжырымдар нақты Құран аяттары арқылы тәпсірленген. 
Олардың туындыларында эмоциялық көңіл күйден гөрі, қиямет күнінің қандай сипатта болатыны 
басымырақ сараланған. Құрандағы: «Қиямет уақиғасы болған кезде, (1). Оның болуын өтірік 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   95




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет