Семинар Орындаушы: 25. 03. 2009 Шегибаев Т. Ы. 9 -шы сыныптарда түрлі тестік бақылау жүргізу арқылы оқушылардың білім деңгейін арттыру

25.03.2009 Шегибаев Т.Ы.

2006 -2007 оқу жылында Қазақстан Республикасында бірінші рет МАБ жүргізілді. Осыған байланысты мектеп мұғалімдерінің алдында көптеген түсініксіз сұрақтар, зерттелмеген мәселелер туындады. Мектеп ұстаздары өз беттерінше тестік сұрақтар құрып, бағалау жүйесін ойластырып, түрлі дайындық жұмыстарын жүргізіп жүр. Бізде осы мәселені өзіміздің мектепте 9- шы сынып окушыларының білім сапасын арттыру жолдарын изденудеміз . Бүгін сіздермен біраз жасаған жұмыстармыз туралы ой бөліскім келеді.

Жалпы педагогикада тестік бақылау бір-бірімен тығыз байланысты 3 функцияны орындайды:

• 
  Диагностикалық
  
• 
  Оқыту
  
• 
  Тәрбиелеу
  

Білімді бағалаудың басқа түрлеріндей тестік бақылаудың ерекшелігі де, кемшілігі де болады.

Ерекшелігі:

1. 
   Сапалы, объективті, өткізілуі стандартты түрде, жалпы білім тексеріледі.
   
2. 
   Әділетті, оқушылар бірдей жағдайға қойылады, тікелей сабақ беретін мұғалім қатыспайды, оқушының мектебі, тұратын орыны ешқандай ерекшелік белгісін алмайды.
   
3. 
   Тестік бақылау кең көлемді оқу материалын қамтиды. Мысалы, ауызша емтихан 2-4 тақырып, жозбаша емтихан 3-5 тақырып қамтылады.
   
4. 
   Бағалауы нақты.
   
5. 
   Экономикалық жағынан тиімді (тексеретін адамдар саны, уақыты)
   

1. 
   Тестік сұрақтарды құрастыру, топтастыру ұзақ үрдіс. Барлық пәндер бойынша стандартты тестер жоқ, бар болған да сапасы нашарлау .
   
2. 
   Тест қорытындысында кемшіліктер анықталады, бірақ оның негізгі себебін біле алмаймыз.
   
3. 
   Тестік бақылауда оқушылардың шығармашылық қабілетін бағалай алмаймыз.
   
4. 
   Тесте көп сұрақтардың қамтылуы уақыттың жетпеуіне, асығуына байланысты кемшілік болады.
   
5. 
   Тесте кездей соқтық болуы әбден мүмкін. Жауап беру кезінде.
   
6. 
   Орыс мектептеріндегі қазақ тіліндегі кемшіліктің болуы оқушының тілдік бірлік аудармасын дұрыс білмеуінен болады.
   
7. 
   Сұрақты аяғына дейін оқымау т.б.
   

Оқыту тестінің мақсаты белгілі бір модульды, тақырыпты меңгертуге арналады, оқытушы негізгі рольді атқарады (Сұрақ қой, жауап беру, есте сақтаймыз, жазып аламыз, үйден ауызша қайталаймыз, қайтадан жалпы сұрақ-жауап тұрінде тексереміз).

Барлық мұғалімдер өз жұмыстарында

1. 
   жабық тест түрін жиі қолданады;
   
2. 
   балама тест ;
   

3. 
   анықтау тест.
   

4. 
   тіке жауап тест. Мұғалім – оқушы. Көп жағдайда жазушылардың өмір -баяны мен шығармашылығың өтнкенде қолданамын. Мысалы, Абай шығармашылығы бойынша;
   
5. 
   ашық тест. Білім деңгейі жоғары, шығармашылық қабілетін толықтыруға талпынатын оқушыларға арнаймын;
   

6. 
   сәйкестік тест. Бағанаға қарап дұрыс жауабын тап. Модуль бойынша сөздік жұмысын тексеруге өте тиімді. Ерекше бастауыш сыныпта. Жақсы есте сақтаған сөзіңді басқа (жасыл) бояумен көрсет;
   
7. 
   толықтыру тест. Сөздерді жақсы есте сақтау үшін бастауыш сыныпта, ережені есте сақтау үшін 9 сыныптарда жүргізу тиімді.
   

1. 
   Салалас құрмалас сөйлемнің ережесі.
   

2. 
   Сөз тіркесінің ережесі.
   

Әр тестен кейін түзету жұмысын жүргізу міндетті түрде қажет. Арнайы дәптерге оқушы қате сұрақты белгілейді, сұраймыз неге ол жауапты алды, оқушы түсіндіреді, келесі оқушы дұрыс жауабын айтады, мұгалім толықтырады. Осындай түзету жұмыстарын жүргізу нәтижесінде оқушылардың пәнге байланысты терминдердің нақты баламасын білмейтіңдерін анықтадым және жою мақсатында жүзден арттық сөз бен сөз тіркесін жазып, жаттап, тексердік.

Тест орындау кезінде оқушылар бір тапсырманы әртүрлі сөзбен берген жағдайда шатасады (Синоним: жуық мәндес, мағынасы жақын, мағыналас, мағыналары бірдей. Қосымша: жұрнақ, жалғау).

Алдын ала тестілеу өткізгенде оқушылар ең көп қате тілдік материалдардан жібереді (лексика, грамматика, синтаксис, т.б.) күрделі тақырыптар бойынша. Сондықтан, тілді басқа ұлтқа оқытуда тілдік материалдардың байланасын есепке алудың маңызы зор.