Шындықты ұғымдық бейнелеу деңгейіндегі дүниетаным a дүниені қабылдау

D) интуиция

E) еске түсіру

Таным теориясы нені зерттейді:

A) адамның қабылдау қабілетінің тізбегін

B) материалдық әлем құбылыстарын

C) таным әрекетінің заңы мен заңдылықтарын

D) адам миындағы процестерді

E) Адам мен табиғат туралы ғылымдардың тарихын

Адамның таным әрекетінің заңдылықтарын зертейтін философияның саласы:

A) логика

B) антология

C) психология

D) антропология

E) гносеология

Гносеологиялық оптимизм (гностицизм) дегеніміз:

A) дүниені танып білу міндеттілігін мойындау

B) нақтылықты дәлелді таным мүмкіншілігіне күмәндану

C) объективті нақтылықты жоққа шығару

D) адамның танып білу қабілетін шектеу

E) объектілер мәнін танып білуді жоққа шығару

«Дүниені тану мүмкін бе» деген сұраққа скептицизмнің жауабы:

A) негізінде, танып білуге болмайды

B) күмәнді, яғни түпкілікті тану күмән туғызады

C) тануға болады, бірақ таным өте күрделі, қайшылықты процесс

D) әлемді тануға болады

E) жартылай танымды

Агностицизмнің анықтамасы:

A) әлемді тануға болады

B) әлемді тану күмәнді

C) әлемді тануға болмайды

D) адамның танымы салыстармалы

E) білімнің ақиқаттығының критерийі, практикалық пайдалылығы туралы ілім

Таным дегеніміз...

A) практикалық мәні жоқ интеллектуалдық әрекет

B) бірнәрсенің мәнділігін анықтау әдісі

C) жаңаны жасау процесі

D) нақтылыктың адам санасында белсенді бейнелену процесі

E) адамның сезімдік-эмпирикалық әрекетінің бірлігі

Сезімдік таным формалары:

A) сезіну, қабылдау, еске түсіру

B) темперамент, мінез-құлық, қабілет

C) эмоциялар, сезімдер, ерік

D) ұғым, талдау, қорытындылау

E) проблема, гипотеза, теория

Сезімдік танымның өзіндік тән белгілері:

A) абстрактілік

B) жалпыламалық

C) еріксіздік

D) байланыстылық

E) теориялық

Сенсуализм бойынша таным процессіндегі шешуші рольді атқаратын не:

A) логикалық ойлау

B) сезімдік таным

C) интуиция

D) сенім

Сенсуализм танымның қайнар көзі неде деп түсіндіреді:

A) ес, түйсік, рух

B) ұғым, талдау, қорытындылау

C) интуиция, ес, болжау

D) сезіну, қабылдау, еске түсіру

E) гипотеза, идея, теория

Эмпиризмнің негізгі ұстанымы:

A) түйсік-әлемді танудын басты көзі

B) әлемді танып білуге болмайды

C) танымның жоғарғы түрі - интуиция

D) танымның көзі – құдай жаңалығы

E) адамның білімі тәжірибеге негізделген

Танымның негізі зерде деп санайтын гносеологиялық концепция қалай аталады?

A) сенсуализм;

B) рационализм;

C) эмпиризм;

D) скептицизм;

E) агностицизм.

Рационализмнің негізгі ұйғарымы:

A) әлемді тану күмәнді

B) танымда басты рөльді тәжірибе алады

C) әлемді жалпы тануға болады

D) адамның танымдық әрекетінде басты рөльді түйсік атқарады

E) танымның көзі – бейсаналылық

Логикалық танымның (ойлау) формалары:

A) елестету, фантазия, интуиция

B) ұғым, талдау, ой қорытыныдылау

C) салыстыру, анализ, синтез, абстаркциялау

D) сезіну, қабылдау, еске алу

E) проблема, гипотеза, теория

Бейрационалдық (иррационалдық) таным формаларына жататындар:

A) ой қорытындылау

B) қасиетті мәтіндерді талқылау

C) қабылдау

D) ойлау

Таным субъектінің белсенділігі идеясы бастау алатын философиялық дәстүр:

A) XVIII ғ. француз материализмі

B) XIX ғ. соңы – XX ғ. басындағы орыстың діни философиясы

C) неміс классикалық философиясы

D) марксизм философиясы

E) позитивизм

Жаңалықты жасауға бағытталған адамның іс-әрекет процессі қалай аталады:

A) таным

B) ойлау

D) тәжірибе

E) шығармашылық

Ақиқат дегеніміз:

A) заттар мен құбылыстардың объективтік түрі

B) пайдалы, үнемді білім

C) білімнің нақтылықтың өзімен сай келуі

D) ғалымдардың шатты келісімінің нәтижесі

E) беделді пікір

«Ақиқат» қай саланың негізгі категориясы:

A) онтология

B) этика

D) гносеология

E) әлеуметтану

Нақтылықты бұрмалап бейнелейтін білімнің белгісі:

A) қателесу

B) жалғандық

C) жалған ақпарат

D) қате

Ақиқаттың прагматикалық концепциясын білдіретін жағдайды атаңыз:

A) ақиқат – объективті әлемді дәл бейнелетін білім

B) ақиқат – логикалық қайшылықсыз білім

C) ақиқат – ғылым қауымдастығындағы әйгілі ғұламалардың келісім нәтижесі

D) ақиқат – табысқа апаратын білім жиынтығы

E) ақиқат – тәжірибе деректері жинақталған логикалық схема

Табиғатпен әлеуметтік ортаны өзгертуге бағытталған адамның арнаулы іс-әрекеті:

A) бейнелеу

B) практика

C) таным

D) коммуникация

E) рефлексия

Ақиқаттың басты критерийі:

A) пайдалылық

B) танымалдылық

C) сұлулық

D) практика

E) анықтылық, дәйектілік

Диалектика туралы философиялық ілім:

A) күн жүйесінің пайда болуы

B) ғарыштың мәнгі өзгермеуі

C) дамудың жалпылама заңдылытары

D) болмыстың танымдылығы туралы

E) кеңістіктік пен уақыттың салыстырмалылығы

Даму туралы философиялық ілім қалай аталады:

A) метафизика;

B) релятивизм;

C) догматизм;

D) эклектика;

E) диалектика.

Дамудың негізгі түрлеріне не жатпайды?

A) сандық

B) прогрестік

C) бір жазықтық

D) циклдік

E) регресстік

Нақтылықты даму, біртұтастылық, объективтілік, байланыстар принципіне сай танитын философиялық әдіс:

A) анализ

B) дедукция

C) диалектика

D) моделдеу

E) синтез

Диалектикаға қарама-қарсы әдіс:

A) индукция

B) анализ

C) метафизика

D) дедукция

E) синтез

Әлемде бәрі қатынастылы және тек қатынастылы дейтін ұйғарым:

A) субъективизм

B) релятивизм

C) ангостицизм

D) скептицизм

E) редукционизм

Диалектиканың негізгі тарихи формалары:

A) стихиялық, идеалистік, материалистік

B) объективтік, субъективтік

C) сезімдік, логикалық, интуитивтік

D) ежелгіқытайлық, ежелгіүнділік, ежелгігректік

E) ғылымға дейін, ғылыми, ғылымнан кейінгі

Идеалистік диалектиканың негізін қалаушылар:

A) Бэкон, Гоббс, Локк;

B) Дидро, Гольбах, Гельвеций;

C) Кант, Гегель, Фейербах;

D) Кант, Фихте, Шеллинг, Гегель;

E) Беркли, Юм, Фихте.

Материалистік диалектиканың негізін салғандар:

A) К. Маркс, Ф. Энгельс;

B) И. Кант, И. Фихте, Ф. Шеллинг, Г.В.Ф. Гегель;

C) Ф. Бэкон, Р. Декарт, Т. Гоббс;

D) А. Шопенгауэр, С. Кьеркегор, Ф. Ницше;

E) Ж. Делез, Ж. Деррида, Ж. Бодрийяр.

Таным мен объективті нақтылықтың ең жалпы және маңызды қасиеттерін, байланыстарын, қатынастарын бейнелетін ойлау формасы:

A) ғылыми терминдер

B) ғылыми таным принциптері

C) ақиқаттың субъективті критерийі

D) формалды логика заңдары

E) диалектика категориялары

Құбылыстардың өзара себепті байланысуынының жалпылама заңдылықтары туралы ілім:

A) индетерминизм;

B) фатализм;

C) детерминизм;

D) конвенционализм;

E) кондиционализм.

Қарама-қарсылықтардың бірлігі мен күресі заңының мәні:

A) даму механизмі

B) әлемді танудың көзі

C) тарихи процестердің бағыты

D) дамудың қайнар көзі

E) адамның өмір сүру мақсаты

Қарама-қарсылыктардың бірлігі мен күресі заңын айқындаушы категориялар:

A) субстанция, себептілік, өзара әрекет

B) айырмашылық, қарама-қарсылық, қайшылық

C) терістеу, терістеуді терістеу, түсіру

D) сапа, сан, өлшем

E) мүмкіншілік, шындық, ықтималдық

Дамудың жалпылама механизмі қандай философиялық категориялардың өзара байланысымен айқындалады:

A) тепе-тенділік, айырмашылық, қарама-қарсылық, қайшылық

B) терістеу, терістеуді терістеу

C) болмыс пен бейболмыс

D) сапалық, сандық, өлшем, секіріс

E) материя және форма

Сапалық, сандық, өлшем, секіріс категориялары нені анықтайды:

A) қарама-қайшылықтың бірлігі мен күресі заңы

B) дәйекті негіздеу заңы

C) сапалық және сандық өзгерістердің өзара алмасу заңы

D) терістеуді терістеу

E) тепе-теңдік заңы

Сандық пен сапалықтың диалектикалық өзара байланысын айқындайтын категория:

A) мән

B) форма

D) құбылыс

E) өлшем

Дамудағы бағытталғандық, сабақтастық мына заңмен ашылады:

A) қарама-қарсылықтардың бірлігі мен күресі заңы;

B) сапалық және сандық өзгерістердің өзара өтпелілігі заңы;

C) өмір сүру үшін күрес заңы;

D) терістеуді терістеу заңы;

E) үшіншінің аластатылуы заңы;

Философияның адам мәселесін, оның болмысының іргелі негіздерін зерделейтін бөлімі:

A) гносеология;

B) эстетика;

C) философиялық антропология;

D) логика;

E) өнер философиясы.

Антикалық философиядағы адам бейнесі:

A) тағдырға бағынған микрокосм;

B) Өлмейтін жаны бар жаран;

C) иррационалдық жаран;

D) ойлайтын жаран;

E) «аралықты болмыс»

Адамды зерделі қоғами жануар дейтін көзқарасты ұйғарған кім?

A) Платон;

B) Ницше;

C) Аристотель;

D) Декарт;

E) Спиноза.

Христиандық антропологияға сай адам дегеніміз:

A) «ойлайтын тростник»;

B) саяси жандар;

C) Құдайға ұқсатылып жасалған әрі бейне іспеттес;

D) ойыншыл жаран;

E) мәңгілік абсолютті рух.

«Адам - бұл жандандырылған машина», - деген кім?

A) Ф. Вольтер

B) Аврелий Августин

C) Әл-Фараби

D) Ж. Ламетри

E) К. Маркс

Адам екі дүниеге - табиғи қажеттілік дүниесі мен адамгершіліктік еркіндік дүниесіне - тиесілі деп санаған неміс классикалық философиясының өкілі:

A) Г.В.Ф.Гегель

B) Л.Фейербах

C) Ф.Фихте

D) И.Кант

E) Ф.Шеллинг

Адам - рәміздеуші жаран, - мұндай анықтаманы берген:

A) И.Кант

B) К.Маркс

C) Аристотель

D) З.Фрейд

E) Э.Кассирер

Антропогенез идеясын ұсынған ғалым:

A) М.Шелер

B) К.Маркс

C) Ч.Дарвин

D) И.Кеплер

E) Г.Галилей

Адам мен қоғамның шығутегі үдерісін белгілейтін термин:

A) антропосоциогенез.

B) антропоцентризм.

C) евгеника.

D) генетика.

E) антропоморфизм.

Ф. Энгельстің пікірінше, антропосоциогенезде шешуші рөл атқарған әлеуметтік фактор:

A) отты пайдалану

B) еңбектік іс-әрекет

C) жер бетіндегі климаттық жағдайлар

D) космикалық әсерлер

E) құдайлардың жасампаздығы

Адам мәнінің марксистік түсінігі:

A) биологиялық

B) теологиялық

C) космостық-планетарлық

D) әлеуметтік-еңбектік

E) идеалдық-рухани

Адамның пайда болуының ойындық тұғырнамасының авторы?

A) Аристотель.

B) Ф. Ницше.

C) З. Фрейд.

D) Ф. Энгельс.

E) Й. Хейзинга.

Индивид - бұл:

A) жеке адам, «көптің бірі»

B) адамдағы әлеуметтік бастама

C) адамдағы биологиялық бастама

D) адамдағы шығармашылық бастама

E) бірегей жаран есебіндегі адам

Адамның әлеуметтік қасиеттерінің тұтастығы (қоғам өкілі ретіндегі адам):

A) даралық

B) индивидуум

C) кісілік

D) тұлға

Тұлға ұғымы нені білдіреді?

A) адамның биологиялық ерекшеліктерін

B) адам индивидінің әлеуметтік сапасын, оның тұтастығының, дербестігінің өлшемін

C) адамның өзіндік санасын

D) адамның психикалық көңіл-күйін

E) адамның сыртқы көрінісін

Өмірдің мағынасы, адам өмір сүруінің құндылығы туралы сұрақтар:

A) экзистенциалдық сұрақтар

B) әлеуметтік сұрақтар

C) теологиялық сұрақтар

D) этологиялық сұрақтар

E) психологиялық сұрақтар

Өмірлік мағынасы бар (экзистенциалды) мәселе:

A) мидың құрылымы мәселесі

B) бейсаналық мәселесі

C) өмір мен өлім мәселесі

D) экологиялық мәселесі

E) адамның космосқа ұшуы мәселесі

ХХ ғ. философиясының ерекше бағыты ретіндегі философиялық антропологияның негізін қалаушылар:

A) М.Шелер, Г.Плесснер

B) С.Кьеркегор, А.Шопенгауэр

C) М.Хайдеггер, К.Ясперс

D) Т.Кун, И.Лакатос

E) Л.Н.Толстой, Ф.М.Достоевский

«Адам - ғылымының объектісі емес, ал өзіндік сананың субъектісі» дейтін қағида қай филосоиялық ілімнің сипаттамасына жатады?

A) ағартушылық философиясына

B) марксизм философиясына

C) неміс классикалық философиясына

D) Жаңа уақыттың ағылшын эмпиризміне

E) ХХ ғ. философиялық антропологиясына

Болашақты болжаудың заңдылықтарын зерделейтін ғылым;

A) астрология.

B) евгеника.

C) космонавтика.

D) футурология.

E) магия.

Нәтижесі эксперимент жүзінде тексерілген шындық туралы теориялық жүйелер болып табылатын іс-әрекет саласы қалай аталады?

A) өнер

B) адамгершілік

D) ғылым

Ғылым әлеуметтік институт ретінде қалыптасты:

A) антика заманында

B) жаңа уақытта

C) орта ғасырларда

D) Қайта Өрлеу заманында

E) ол әрқашанда осындай болған

Ғылымның тұтас феномен, шындықты жүйелі зерттеу ретінде пайда болуы:

A) б.д.д. VI ғ.

B) XIII ғ.

C) XV ғ.

D) XVII ғ.

E) XX ғ.

Парапсихология, астрология, эзотерика - бұл:

A) танымның ғылымнан тыс формалары

B) жаратылыстану ғылымдары

C) техникалық ғылымдар

D) әлеуметтік ғылымдар

E) математикалық ғылымдар

Ғылыми таным ұйымдасуының жоғары формасы:

A) мәселе

B) ғылыми факт

C) гипотеза

D) әдіс

Ғылыми білімнің ақиқаттығы мен жалғандығы әлі айқындалмаған формасы:

A) теория

B) конструкт

C) гипотеза

D) мәселе

E) ғылыми факт

Ғылыми танымның негізгі деңгейлері:

A) нақты-ғылыми және философиялық

B) эмпириялық және теориялық

C) жаратылыстанулық және әлеуметтік-гуманитарлық

D) тарихи және логикалық

E) парағылыми және квазиғылыми

Ғылыми танымның деңгейлері:

A) абстрактылық және нақтылық

B) сезімдік және рационалдық

C) іргелі және қолданбалы

D) жаратылыстанулық және әлеуметтік

E) эмпириялық және теориялық

Рационалдық танымның формалары:

A) «Мен», «Ол», «Жоғарғы-Мен»

B) ұғым, пікір, ой-тұжырым

C) түйсік, қабылдау, түсінік

D) елес, фантазия, қиял

E) эмоциялар, ерік, жады

Эмпириялық зерттеу әдістері:

A) бақылау, өлшеу, эксперимент

B) анализ және синтез.

C) индукция және дедукция.

D) аксиоматикалық және гипотетикалық-дедуктивтік.

E) абстрактылықтан нақтылыққа өрлеу.

Теориялық танымның әдістері:

A) формалдылау, аксиомалылау, эксперимент

B) анализ және синтез, бақылау, салыстыру

C) бақылау, өлшеу, эксперимент

D) модельдеу, жалпылау, тәжірибе

E) аксиоматикалық, гипотетикалық-дедуктивтік, абстрактылықтан нақтылыққа өрлеу.

Жалпығылыми әдіс:

A) құрылымдық-функционалдық талдау

B) физикалық эксперимент

C) химиялық талдау

D) абстрактылықтан нақтылыққа өрлеу әдісі

E) кванттылау әдісі

Дүние туралы ғылыми ұғымдар мен заңдарға сүйенетін тұтас жүйе:

A) ғылыми рационалдылық

B) ғылыми революция

C) дүниенің ғылыми суреттемесі

D) ғылыми методология

E) ғылыми теория

Т. Кунның ғылыми дамуы жөніндегі тұғырнамасының (концепциясының) басты ұғымы:

A) ғылымның аксиологиялануы

B) верификация

C) эйдос

D) парадигма

E) фальсификация

Постпозитивизмнің ғылым дамуының басты көзі ғылыми-зерттеу бағдарламаларының бәсекелесуі болып табылады деп есептейтін өкілі:

A) П.Фейерабенд

B) И.Лакатос

C) А.Камю

D) З.Фрейд

E) Н.Кузанский

Т.Кун бойынша, ғылыми революция:

A) диалектикалық терістеу

B) гносеологиялық оптимизм

C) эмпириялық заң

D) қоғамдық-экономикалық формациялардың алмасуы

E) ғылыми парадигмалардың алмасуы

Сциентизм - бұл:

A) қоғамның әлеуметтік және рухани өміріндегі ғылымның рөлін абсолюттендіретін философиялық тұғырнамасы

B) индивидтің ғылыми білімдерді игеруге ұмтылысы

C) ғылым тарихын зерделеумен айналысудың пайдасы туралы ұйғарымдардың жиынтығы

D) математиканың басқа ғылымдар алдындағы басымдылығы туралы ұйғарым

E) ғылым мен техника мүмкіндіктеріне деген скептикалық қатынас.

Антисциентизм – бұл:

A) ырымшылдыққа қарсы күрес

B) ғылыми-техникалық прогрестің болашағына сенім

C) ғылыми-техникалық прогрестің алдыңғы шеті ретінде космонавтиканы дамытудың басымдылығын ұйғару

D) адам денсаулығы үшін басы артық білімдердің зияндылығы туралы ұйғарым

E) ғылым мен техниканың антигуманистік мәні туралы философиялық тұғырнама

«Ғылым қоғамның тікелей өндіргіш күшіне айналады» деген қағиданың авторы:

A) Фрейд.

B) Кьеркегор.

C) Маркс.

D) Рассел.

E) Витгенштейн.

Технологиялық детерминизмнің дұрыс тұжырымдамасы:

A) Қоғам дамуындағы техника мен технлогияның анықтаушы рөлін мойындау;

B) Қоғам өміріндегі теника мен технология рөлін төмендету;

C) Ғылым мен техниканың қазіргі дәрежедегі рөлін жоққа шығаруға ұрандау;

D) Ғылымның рөлін абсолюттендіру, оны қоғамдық прогресстің адам мен қоғамның жетілуінің бірден-бір негізі деп мойындау;

E) Космосты игеру облысындағы техника мен техноглогияны жетілдірудің қажеттілігі туралы ұйғарым;

Техника философиясының пәні:

A) Техника адамның табиғатты бағындырудың тәсілі ретінде;

B) Болмыстың ілкі қасиеттерін табыстаудың тәсілі ретіндегі өзінің мәнді сипаттамаларындағы техника финомені;

C) Технологиялық процестер мен өзара байланысындағы техника;

D) Адам ойлап тапқан техникалық құралдардың көптүрлілігі ретіндегі техника;

E) Олардың пайда болуы мен дамуының тарихы мағынасындағы техника мен технология;

Технацизм неге негізделген?

A) Космосты игерудің бірден-бір құралы ретіндегі техникаға деген сенімге;

B) Адам әуестігін қандыру туралы ретіндегі техниканың дамуына деген сенімге;

C) Адамзат үшін шартты ізгілік ретіндегі техниканың дамуына деген сенімге;

D) Ғылым мен техниканың үдере дамуының салдарынан сескенгендік пен қорқынышқа;

E) Ғылыми-техникалық дамудың жетістіктерін бейтарап қабылдауға;

Мәдениет философиясы философияның бір бөлігі ретінде мынаны зерттейді:

A) Шығыс пен Батыс өркениеттерінің ерекшеліктерін;

B) Құдай мен адамның қарым-қатынасы мәселесін;

C) Мәдениеттің мәні мен маңызын;

D) Адамгершіліктік мәдениетті;

E) Әр түрлі халықтар мәдениеттерінің ерекшеліктерін;

Мәдениет философиясының пәні:

A) Мәдени этностардың көптүрлілігі;

B) Әмбебап феномен ретіндегі мәдениеттің мәні мен маңызы;

C) Шығыс пен Батыс мәдениеттерінің сұхбаты;

D) Мәдениеттердің қақтығысын, олардың бір-біріне қарсы тұруы;

E) Әлемдік мәдениет тарихы;

Мәдениеттің негізгі қызметтері:

A) Регулятивтік, коммуникативтік, әлеуметтендіру;

B) Танымдық, түсіндірмелік, миф туғызарлық;

C) Ойындық, көңіл көтерерлік, шоу-бизнес индустриясының;

D) Экономикалық, экологиялық, энергетикалық;