Станция аралық сорт сынаудагы жаздық жұмсақ бидаймен арнаның салыстырмалы өнімділігі (Шортанды п., Қазақ АШҒЗИ)
Сорт
|
6 жылдың орташасы
|
Саратовская 29 аутқу, ц/га
|
сүрі жермен
|
бидаймен
|
бидай сүрі жерден кейін
|
Саратовская 29 Ең жақсы сортгар
|
22,4
25,5
|
бақылау +5,1
|
+2,0 +5Д
|
бидай бидайдан кейін
|
Саратовская 29 Ең жақсы сорттар
|
20,4 23,2
|
-2,0 +0,8
|
бақылау +2,8
|
арна бидайдан кейін
|
Целинный 5 Омский 13709 Европеум 353/133
|
21,5 21,6 22,8
|
-0,9 -0,8 +0,4
|
+ 1Д
+ 1,2 +2,4
|
Зерттеу жүргізген жылдардың мәліметтеріне қарасақ, Саратовская 29 сортының өсу мерзімінің ұзақтығы, орта есеппен 79 күн, ал арпа сорттарының көрсеткіштері 72-74 күн,яғни 7-5 күнге қысқа /11-кесте/.
Өнім құрылымдарының элементтерін талдай отырып, біздің байқағанымыз, бұл аймақтағы арпа сорттарының жоғары өнімділігіне себепкер болған, өнім беретін сабақтардың көп болуы, масақтың жоғары дәнділігі және 1000 дәннің массасының жоғарылығы.Осындай үйлесушіліктің арқасында, Солтүстік Қазақстан аймағының жағдайында арпаның сорттары, әсіресе дымқылдығы жайлы жылдары, жаздық жұмсақ бидайдың аудандырылған орташа және орташа кеш пісетін сорттарын өнімділігімен басым түседі. Жаздық бидайдың тез пісетін сорттары өнім беретін сабақтардың санымен арпаның да, жаздық жұмсақ бидайдың орташа және кеш пісетін сорттарына да жете алмайды.
11-кесте
Арпаның әр түрлі сорттарының және жұмсақ бидайдың Саратовская 29 сортының өсіп-өну мерзімінің ұзақтығы
/Шортанды п. Қазақ АШҒЗИ/
Сорт
|
6 жылдық орташасы
|
Целинный 5
|
72
|
Омский 13709
|
72
|
Европиум 353/133
|
74
|
Саратовская 29
|
79
|
Сонымен жаздық бидайдың тез пісетін сорттарын жоғарыда айтылған қасиеттермен, селекциялық жолмен күшейтсек, мүмкін жаздық бидайдың сорттарында, Солтүстік Қазақстанның аймағындағы арпа сорттарының өнімділігі пайда болар.
Бірақ, Қазақстанның солтүстігінде коллекциялық материалды зерттегенде өнім беретін сабақтары көп масақтың дәнділігі жоғары және 1000 дәннің массасы зор тез пісетін бидай сорттарының үлгілерін бөле алмадық, өйткені жүргізген зерттеулердің көлемінде жергілікті жағдайда тез пісетін сорттарды табу қиын болды. Сонда да табиғатта бұл жерде арпаның ішінде болса, олар Н.И.Вавиловтың гомологиялық қатарлары заңы бойынша жаздық бидайдың тез пісетін сорттарының ішінде де болуға тиіс. /Н.И.Вавилов, 1967/
Жаздық жұмсақ бидайдың, Қазақстанның солтүстігінде, тез пісетін сорттарының күрделі өнімділігін көтеру күрделі мәселелерімен қатар оның тиімді егу уақытын табу керек.
В.П.Кузьминнің /1965/ мәліметтері бойынша, ерте және тез пісетін бидайдың сорттарын бұл аймақта кеш ексек, өнімі көбейеді, бірақ кеш пісетін сорттардың деңгейіне жетпейді.
Солтүстік Қазақстанның аймағының жағдайында жаздық бидайдың орташа кеш пісетін сорттары себу мерзіміне, орта және кеш пісетін сорттармен салыстырғанда, басқаша сезінеді. Олар ерте сепкенде өнімді көп төмендетпейді. /А.И.Бараев, 1975/
Бұрынырақ айтқан ғалымдардың ойларын тексеру үшін біз бірнеше мерзімде сеуіп бақыладық, олардың айтқандары дәлелденді. Қазақстанның солтүстігінде жаздық бидайдың тез пісетін сорттарына ең тиімді себу мерзімі-кешірек себу. Бұл мерзімде себу, біріншіден, осы аймақта тез пісетін сорттарды көктемгі суықтардан сақтайды, екіншіден, тез пісетін сорттардың өсімдіктері ылғалды көп пайдаланатын уақытын ауаның жаңбыры көп болатын уақытына келтіреді, үшіншіден, ерте пісетін сорттарды себетін уақыты мен топырақтың физикалық уақыты қашық болғандықтан, бұл мерзімде арам шөптермен күресуге болады.
Сонымен, айтылғандардан өте қажетті қорытынды жасауға болады, жаздық жұмсақ бидайдың тез пісетін түрлерін іздегенде, жергілікті климаттың жағдайында өнімді болатын, зерттелетін материалды бұл аймақта мамырдың аяғында және маусымның басында себу керек /12-кесте/.
12 кесте
Жаздық жүмақ бидайдың сорттарының егу мерзіміне байланысты өнімділігі (ц/га)
Піскіштік түрі
|
Сорттар-дың саны
|
Егу мерзімі
|
10 мамыр
|
20 мамыр
|
30 мамыр
|
Тез пісетін
|
3
|
8,6
|
13,7
|
18,4
|
Орташа пісетін
|
4
|
23,6
|
25,3
|
30,7
|
Орташа кеш пісетін
|
5
|
32,3
|
34,7
|
35,8
|
НСР 0,95
|
|
4,0
|
3,8
|
4,7
|
Жаздық бидайдың сұрыпталатын түрлері едәуір тез пісетін болу керек, өйткені олар орташа пісетін Саратовская 29 сортынан 5-7 күн ерте пісу керек, оны себетін мерзім - 15-25 мамыр. Бұл аймақта жаздық жұмсақ бидайдың сорттарының түптену мерзімінде құрғақшылыққа төзімділігін күшейту керек.
Жаздық бидайдың сорттарында потенциалдық өнімділік болу керек, ал ол ең бірінші күшті дамыған тамыр жүйесімен байланысты. Жаздық жұмсақ
бидайдың әр түрлі пісетін сорттарының тамыр жүйесін зерттегенде, Қазақстанның солтүстігінде кеш пісетін сорттар күшті және топыраққа терең кететін тамыр жүйесін құрады, ондай көрсеткіштерде тез пісетін сорттар байқалмайды. Көптеген зерттеушілердің пікірінше, кейбір бидай сорттарының күшті дамыған тамыр жүйесі-тұқым қуалаушылық құбылысы, өйткені өсімдіктердің дамуының бірінші күнінен байқалады. Жаздық жұмсақ бидайдың тез пісетін сорттарын құрастырғанда, селекциялық жұмыста, бұл белгілерге ерекше көңіл бөліну керек.
СЕЛЕКЦИЯ ӘДІСТЕРІ
Жаздық бидайдың сорттарын құрастыру селекциясында қолданылатын селекционерлердің қолдарында көптеген әдістер мен тәсілдер бар. Негізгілері мыналар - сұрыптау, будандастыру, қолдан жасалатын мутагенез, гетерозис, полиплоидия, ауыл шаруашылық биотехнологиясының әдістері - жасушалық және гендік инженерия. Әдістердің әрқайсысы араласа отырып жаңа сорттарды құрастыруды жылдамдатуға әсерін тигізеді. Солтүстік-Қазақстандық селекция орталығының материалдық-техникалық негізі және мамандарды дайындау деңгейі сорттардың селекциясында жоғарыда айтылған әдістерді кеңінен қолдануға мүмкіндігі бар. Бірақ аймақта сорттардың селекциясында қолданылып келген және қолданылатын негізгі әдіс - будандастыру. Жаздық жұмсақ бидайдың сорттарының ең көбі осы әдістің негізінде құрастырылған.
ӘДЕБИЕТТЕР
1.Ацци Д. Сельскохозяйственная экология. М. Издательство иностранной литературы, 1959. — 480с.
2.БайтулинИ.О. Корневая система сельско-хозяйственных культур. — Алматы. Наука, 1967.— 244с.
З.Бакаев Н.М., Ревенская П.К. Северный Казахстан, релъеф, климат, почвы /Яровая пщеница в Северном Казахстане.-Алматы. Кайнар, 1976. — С.21-29.
4.Бараев А.И. Яровая пщеница в Северном Казахстане.-Алматы. Кайнар, 1976. — 115с.
5.Бекмаханов Е.Б. Очерки истории Казахстана 19 в. —Алматы. Мектеп, 1966. — 115с.
6.Бекмаханов Е.Б. История Казахской ССР. — Алматы. Мектеп, 1968. — 80 с.
7.Болашов А.Н. Влияние периодической засухи и пониженнной влажности на урожай пщеницы и на развитие ее зародышевой и узловой корневой системы // Записки станции физиологии растений Ленинградского СХИ, 1930. -Стр. 14-15.
8.Бурдун А.М., Гуйда А.Н. Основные параметры идеального сорта яровой пщеницы на Кубани // Селекция яровой пщеницы, М.,1977. — С. 126-130.
9.Вавилов Н.И. Научные основы селекции. — М. 1935, Сельхозгиз. — 244с.
10.Вавилов Н.И. Селекция как наука // Избр.труды.-М. -Л. 1960. -Т.2 -С. 9-70.
11.Вавилов Н.И, Закон гомологических рядов в наследственной изменчивости. — Л. Наука, 1967. — 92с.
12.Вальтер О.А. Физиологические исследования двух сортов яровой пщеницы в условиях почвенной засухи и последующего полива // Тр. Лаборатории физиологии и биохимии растений. М., 1934, т.1. — 40с.
13.Ведров Н.Г. Оценка исходного материала в селекции пщеницы по степени развития зародышевых корней // Труды Краснодарского СХИ. — 1968. — С. 234-278.
14.Внучкова В.А., Чеботарева Т.М., Аветисова
Л.В. Индукция іп._УІІГО каллуса и растений
пщеницы из незрелых зародышей // сельскохозяйственная биологая. —1987. ™1. — С, 34 -38.
15.Гапоненко А.К., Маликова Н.И., Охрименко Г.Н., Созинов А.А. Получение самоклоналъных линий у злаков /Тгііісит аезііуит Ь. Нопіеит уиідаге Ь./ Докл. АН СССР. -1985. -т. 283. -С. 1471-1475.
16.Гензель Г. Физиология накопления урожая и селекция зерновых культур на урожайность // Сельское хозяйство за рубежом. 1966. -™7. — С. 19-25.
17.Грамматикати О.Г. Роль корней, проникающих в глубокие слои почвы, в водном питании растений / / Водный режим растений в засушливых районах СССР. М., 1961. -С.46-247 /Изд-во АН СССР/.
18.Григорьев А.А. Природные условия Казахстана. -М. -Л. Изд-во АН СССР, 1944. - 126с.
19. Жуковский П.Н. Пщеница в СССР. -М.Л, 1960.-Т.2.-С. 9-70.
20.Дубицкий А.Ф. Где течет Ишим.-Алматы. Казахстан, 1965. — 307с.
21.3ыкин В.А., Савицкая В.А. Селекция мягкой и твердой яровой пщеницы в Западной Сибири // Селекция яровой пщеницы. М., 1977. — С. 20-23/ Научные труды ВАСХНИЛ/.
22.Иванов П.К. Яровая пщеница. — М., Колос, 1971. -328с.
23.Ильина Л.Г. Селекция яровой пщеницы в НИИСХ Юго-Востока. -Саратов, 1970. -вып.27. -С. 5-126.
24.Кандауров В.И. Виды и сорта яровых пщеницы, возделываемых в Северном Казахстане. Алматы, Кайнар. — 1976.
25.Кандауров В.И., Мовчан В.К. Засухоустойчивость, биологические и морфологические признаки яровой шценицы // Повышение засухоустойчивости зерновых культур. М., 1970. 70 с.
26,Кандауров В.И., Мовчан В.К. Некоторые вопросы селекции яровой пщеницы на продуктивность и иммунитет на севере Казахстана / / Научно-технический бюллетень "Селекция и растениеводство" , ВНИИЗХ, Шортанды. — 1974. — С. 15-23.
27.Корнилов А.А. Биологические основы высоких урожаев зерновых кулътур. М., 1968. — 241с.
28.Красовская И.В. Корневая система растений и рост ее в зависимости от внешних факторов // Труды по прикладной ботанике, генетике и селекции. - 1926. -т 15. - вып . 5. -С. 57-114.
29.Красовская И.В. Пределъная влажность почвы для развития узловых корней хлебных злаков // Труды по прикладной ботанике, генетике и селекции. Л. — М., 1935.- т 3. - вып. 8. - С. 5-30.
30.Красовская И.В. Корневая система яровой пшеницы и рост ее в зависимости от внешних условий // Научный отчет института зернового хозяйства Юго-Востока СССР за 1943-45 гг., Саратов, 1947. - С.
31.Кружилин А.С. Корневая система полевых культур Юго-Востока в сухом земледелии и при орошении // Труды конференции по почвоведению и физиологии культурных растений. Саратов. — т. 2, - 1938. -С. 274-283.
32.Кузьмин В.П. Селекция и семеноводство зерновых культур в Целинном крае Казахстана. — М. -Ц. Колос, 1965. 197с.
33.Кузьмин В.П. Итоги и перспективы селекции и семеноводства зерновых культур в северных районах Казахстана // Сельскохозяйственная биология. Отдельный оттиск, 1966. Т 1 — вып. 1. — Ис.
34.Кузьмин В.П. Особенности селекции яровой пшеницы на засухоустойчивость на севере Казахстана // Известия АН КазССР. Серия биологическая. — 1968. Март-апрель. ™ 2.
35.Кузьмин В.П. Селекция яровой пшеницы на засухоустойчивость в Северном Казахстане // В кн. Повышение засухоустойчивости зерновых культур. М., 1970. - С. 6-17.
36.Кузьмин В.П. Вопросы селекции сельскохозяйственных культур. — Алматы. Кайнар, 1978. - 432с.
37.Кузнецова Е.С. Географическая изменчивость вегетационного периода культурных растений / по данным географических посевов 1923-27 гг./ //Труды по прикладной ботанике, генетике и селекции, Л., 1929. Тю21. Вып. 1. С.321-446.
38.Кумаков Б.А. Модель сорта мягкой яровой пшеницы для степного Поволжья // Селекция яровой пшеницы. М., 1977. — С. 70-75. / Научные труды
ВАСХНИЛ/.
39.Куперман Ф.М. Физиология развития роста и органогенеза пшеницы // Физиология сельскохозяйственных растений. М., МГУ. — 1969. — С. 7-204.
40.Лукьяненко П.П. Основные итоги работ по селекции озимой пшеницы и ячменя / с 1920 по 1931 гг./ , Краснодар, 1932. - Зіс.
41.Лукьяненко П.П. Озимая пшеница Безостая 1 // Селекция и семеноводство. — 1961. -™ 23. —50-54.
42.Лукьяненко П.П. Селекция продуктивных и устойчивых к полеганию сортов озимой пшеницы // Генетика сельскому хозяйству. М. Колос, 1963. С. 214-229.
43.Лукьяненко П.П. Селекция и семеноводство озимой пшеницы. — М. Колос, 1973. — 448с.
44.Мамонова В.Н. Мощный резерв повышения урожайности и качества зерна пшеницы // Селекция и семеноводство. -1966. ™ 1. С. 20-22.
45.Мовчан В.К. Морфо-биологические особенности и продуктивность яровой пшеницы в зоне Северного Казахстана // В кн. Селекция и семеноводство полевых культур. М., С. 121-184. / Научные труды ВАСХНИЛ/.
46.Неттевич Э.Д. Яровая пшеница в Нечерноземной зоне., М. Россельхозиздат, 1976. С. 195-219.
47.Неттевич Э.Д., Щеглова Н.С., Пташенчук Н.В. Повышение биологического потенциала продуктивности яровой пшеницы в процессе селекции // Сельскохозяйственная биология. Т. 12. ™ 4. 1979. - С. 391-396.
48.Носатовский А.И. Пшеница /Биология/. — М. Сельхозгиз, 1950. - 408с.
49.Носатовский А.И, Пшеница /Биология/. — М. Колос, 1965. -568с.
50.Нефедов А.В. Использование признаков корневой системы в селекции яровой твердой пшеницы // В кн. Вопросы земледелия в Северном Казахстане, 1967. Т 1. С. 66-68.
51,Орлов А.А. Ботанико-географический очерк пшениц Казахстана // Сельскохозяйственная наука Казахстана. Орган Комитета науки ЦИК КазССР. ™ 1. Казкрайгиз. 1934. 66с.
52.Орлов А.А. Пшеницы Казахстана. Алматы. Казкрайгиз, 1935. — 66с.
53.Пальмова Е.Ф. Введение в экологию пшениц.
— М. — Л. Сельхозгиз, 1935. — 76с.
54.Петелина А.М., Федорин Ю.В. Почвенный покров Северного Казахстана // Природное районирование Северного Казахстана. М.-Л., 1960. С. 82-96.
55.Пельцих И.И. Изучение корневой системы пшеницы различного географического происхождения // Сборник трудов аспирантов и молодых научных сотрудников /ВИР/, 1963. ™ 3 С. 41-47.
56.Писарев В.Е. Селекция зерновых культур. М. Колос, 1964. -318с.
57.Писарев В.Е. Пшеницы в Иркутской губернии.
— Иркутск. 1922. — 71с, /Труды Восточно-Сибирской
сельскохозяйственной опытной станции/.
58.Разумов В.И. Среда и особенности развития растений. М. —Л. Сельхозгиз, 1954. — 144с.
59.Редков В.В. Почвы Целиноградской области.
Алматы. Наука, 1964. —вып. 5. — 314с.
60.Ротмистов В.А. Корневая система сельскохозяйственных растений и урожай // Советская агрономия. - 1939. ™ 8. С. 61-74.
61.Савицкая В.А. Разработка идеала интенсивного сорта твердой пшеницы для восточных районов страны // Селекция и семеноводство, 1977.™ 4. С. 8-12.
62.Сказкин Ф.Д. Критический период у растений по отношению к недостатку воды в почве. — Л. Наука, 1971. 120с.
63.Сдобников С.С. Особенности климатических условий Целинного края и агротехника зерновых культур // Труды НИИЗХ, Колос, 1964. -т. 2.- С. 3-16.
64.Сулейменов И.С. Культура пшеницы в Казахстане. — М. ОГИЗ-сельхозгиз, 1948. — 261с.
65.Сулейменов И.С. Культура ІІшеницы в Казахстане. Алматы. Казгосиздателъство, 1957. ~-294с.
66.Сулейменов И.С, Развитие культуры пшеницы в Казахстане. Алматы. Кайнар, 1971. — 115с.
67.Тарчевский И.А. Основные методы и некоторые результаты комплексного изучения продуктивных процессов у пшеницы // В кн. Физиолого-генетические основы повышения продуктивности зерновых культур. М., 1975. С. 282-291. '
68.Терновский М.Ф. Яровая пшеница в Западно-Сибирской области. Ботанико-географический очерк, частъ 1. Изд-во Западно-Сибирской областной опытной станции. Омск, 1927. — 168с.
69.Тетеряченко К.Г. Анатомо-биологический метод в селекции п.ри создании моделей сортов мягкой озимой пшеницы высокоинтенсивного типа // В кн. физиолого-генетические основы повышения продуктивности зерновых культур. М., 1975. — 267с.
70.Удачин Р.А. Влияние условий выращивания на длину вегетационного периода мягких пшениц // Сб.трудов аспирантов и молодых сотрудников /ВИР/ , 1961. С. 66-76.
71.Утешев А.С. Климат Казахстана. Л. Гидрометеоиздат, 1959, — 360с.
72.Утешев А.С. Засуха и урожай хлебов. Алматы. Кайнар, 1965. — 15с.
73.Федоров Н.И. Продуктивность пшеницы. Саратов. Саратовское книжное издательство, 1980. -176с.
74.Федорович Б.А. Природное районирование Северного Казахстана. М. — Л. Академия наук СССР, 1960. -457с.
75.Фокеев П.М. Яровая пшеница на Юго-Востоке //Научные труды НИИСХ Юго-Востока, 1961. — вып. 20. - 188с.
76.Хориков О.С., Ермилов А.О., Каратаева Л.П., Швидченко В.К. Межстанционное и экологическое испытание сортов ярового ячменя и озимой пшеницы в сухой степи севера Казахстана. Новое в селекции зерновых культур и трав на севере Казахстана. Целиноград. 1979. С.58-77. /Сб.работ ВНИИЗХ/.
77.Хориков О.С., Куличенко Н.А., Моисеева Н.Е. Итоги и перспективы работы в Северо-Казахстанском селекцентре // Научно-техническйй бюллетень ™ 8. Целиноград, 1977.
78.Хориков О.С., Швидченко В.К. Изучение мировой коллекции яровой мягкой пшеницы в условиях Северного Казахстана, Комплексные меры
повышения урожаиности сельскохозяиственных культур в зерновой зоне Казахстана. Целиноград. 1982. С. 24-30. /Сб. Работ ВНИИЗХ/.
79.Хориков О.С., Ермилов А.С., Швидченко В.К. Результаты экологического изучения сортов озимой пшеницы в Северном Казахстане. Селекция зерновых культур в Северном Казахстане. Целиноград. 1983. С. 41-50 /Сб.научных трудов ВНИИЗХ/.
80.Хориков О.С., швидченко В.К. Короткостебельные пшеницы на севере Казахстана и их значение для селекции. Сорта сельскохозяйственных культур Северо-Казахстанского селекцентра и их особенности агротехники. Целиноград. 1984. С. 39-43. /Сб. Научных трудов ВНИИЗХ/.
81.Хориков О.С., Ермилов А.С., Швидченко В.К. Создание скороспелых интенсивных сортов яровой пшеиицы, их исходный материал для селекции. Результаты селекции в Северном Казахстане. Целиноград, 1985. —19-25 /Сб. Научных трудов ВНИИЗХ/.
82.Хориков О.С., Швидченко В.К. Вегетационный период и урожайность пшеницы на севере Казахстана. Результаты селекции в Северном Казахстане. Целиноград. 1985. С. 43-47. /Сб. научных трудов ВНИИЗХ/.
83.Хориков О.С., Ермилов А.С.,Зинченко В.И., Швидченко В.К. Озимая пшеница в Северном Казахстане и перспективы ее использования в селекции сортов яровой мягкой пшеницы интенсивного типа. Результаты изучения сортов пшеницы в титикале в различных географических зонах СССР, Л., 1985. Т. 96. С.50-53 / Сб. научных трудов по прикладной ботанике, генетике и селекции ВИР/.
84.Хориков О.С., Швидченко В.К. Получение дружных всходов озимой пшеницы в условиях сухостепной зоны севера Казахстана. Итоги и перспективы селекционной работы в Северо-Казахстанском селекцентре. Целиноград, 1977. — вып.8. — С. 3-4 /научно-технический бюллетень/
85.Цыганков И.Г. Развитие корневой системы яровой пшеницы в Актюбинской области // Труды Актюбинской областной с.-х. Опытной станции, 1970. -т 1. С. 32-43.
86.Чупахин В.М. Страна природных контрастов. Алматы. Казахстан, 1973. — 133с.
87.Шевелюха В.С. Закономерности ростовых процессов и продуктивность сельскохозяйственных растений // В кн. Физиолого-генетические основы повышения продуктивности зерновых культур. М., 1975. -С. 23-34.
88-Шехурдин А.П. Яровая пшеница. Избранные сочинения. М„ 1961. -С. 124-133.
89.Шехурдин А.П. Пути и методы селекции яровой пшеницы на Юго-Востоке СССР. Избранные сочинения. М., 1961. -С. 260-270.
90.Яхтенфельд П.А. Культура яровой пшеницы в Сибири. М. Издательство сельскохозяйственной литературы, журналов и плакатов, 1961. —359с,
91.Веvегsdоrf W.D. Аррlісаtіоn оf рlаnt tіssuе аnd сеll сultuге tо field сгорs іmргоvеmеnt the uр- аnd down-sіdе // Рlаnt tissuе and сеll сultuге. N.Ү. 1987. Р. 359-365.
92.Вогlaug N.Е. Мехісаn Wһеаt ргоduсtіоn аnd іt thе еріdеmіоgу о£ stеm rust іn north Аmегіса //Рһуіораtһоlоgу. -1954. Үо1.44. -Р. 398-404.
93.Соорег D.В. Sеагs R.V. Lооkһаrt Ү.L. Jоues В.J. Негіtаblе sоmасlоnаl vагіаtіоn іn glіаdіn ргоtеіns о£ wһеаt рlаnts dегіvеd from іmmаtuге еmbгуосаllus сultuге // Теог. Аррl. Gеnеt. - 1986. V. 71. -Р. 784-790.
94.Соmbell L. Lafewer Н. Сultivate environment interactions in soft red winter wheat tests // Сгор. Sоі. 1977. Vol.17. -Р. 605-608.
95. Chaleff R.S. Genetics of Higher Plants Applications of Cell Culture // Cambridge Univ. Press. 1981. — Р. 41-96.
96. Donald C. M. The breeding of crop indectypes //Euphytica. 1968. -Р. 385-403.
97.Evans D.A. Somaclonal variation // Plant Biology. 1987. -Р.59-69.
98. Lorz H. Gobel E. Brown P. Advances in tissue culture and progress towards genetic transformation of cereals //Plant breeding. 1988. Р. 1-25.
99. Nass N.G. Determination of character for yield selection in spring wheat // Canadian Jounal of Plant Sci. 1973.-vol.53. Р.755-762.
100. Novak F.I. Kudalakova M.Cytogenetic stydies tissue of ( Triticum aestivum) // J.Exp. Bot. 1978. — vol.34. - Р.915-926.
101. Ruscha. U. Morphogenese bei kalluskulturen des weizes // Tagungsber. Akad. Landwirtschaft. Wiss. 1982, -Bd. 207. -S.15-21.
102. Sallans B.J. Inherent Differences in depth of crown in wheat ant barley // Canadion Journal of Plant Science. 1961. –vol. 41. -Р.-493-498.
103. Sears R.G. Descart E.L. Tissue culture variability in wheat callus induction and plant regeneration // Crop. Sci 1982. - vol.22. - Р. 546-550.
МАЗМҰНЫ
Алғы сөз
Бидай дақылы Солтүстік Қазақстанда
Бидайды егіп өсірудің қысқаша тарихы
Солтүстік Қазақстандағы бидайлардың тегі, түрлері және түршелері
Солтүстік Қазақстандағы селекциялық жұмыстың тарихы____
Солтүстік Қазақстандағы бидай селекциясының негізгі шешетін мәселелері
Аймақта өсірілетін жаздық жұмсақ бидай сорттарының сипаттамасы
Солтүстік Қазақстанның климаты
Солтүстік Қазақстандағы жаздық бидайдың өнімділігі және морфологиялық-биологиялық ерекшеліктері
Өсу мерзімі
Агрометеорологиялық факторлар және жаздық бидай сорттарының Қазақстанның солтүстігіндегі өнімділігі
Жаздық жұмсақ бидайдың әртүрлі пісетін сорттарының тамыр жүйесінің даму ерекшеліктері
Солтүстік Қазақстан аймағының жағдайларына жаздық жұмсақ бидайдың тез пісетін сортының болжамдалған үлгісі
Селекция әдістері
Әдебиеттер
Мазмұны
Достарыңызбен бөлісу: |