СоөЖ №9 Базарбай Е

  
  
  
  
  
  
  
  
СОӨЖ №9 
Тақырыбы: 
 Əйелдердің жыныстық жүйесі. 
Жасаған: Базарбай Ерасыл 
Тобы: 204 Б 
Мамандығы: жалпы 
медицина 
Қабылдаған: Султанбекова Г 
Алматы, 2021 
I

1. Аналық без: эмбриональды жəне постэмбриональды даму, құрылымы, 
қызметі. Овогенез. Эндокриндік функциясы зерттейтін ультрадыбыс. 
Жас өзгеруін зерттейтін ультрадыбыс. 
Аналық жыныс безі (яичник); (
лат.
ovarium - жүмыртқалық) — 
аналық 
жыныс
жасушасы
( 
овоцит
) пісіп жетілетін жəне 
аналық 
жыныс
гормондары түзілетін 
ұрғашы
жануарлардың 
негізгі 
жыныс
безі. Аналық 
жыныс
безі (жұмыртқалық) 
— 
жануарлар
организмінде құрсақ қуысында орналасады. Ол пішіні сопақ не 
дөңгелекше келген паренхималы мүше. Жүмыртқалық сыртынан 
сірлі 
қабық
тың жалғасы — бастама эпителиймен (бір қабатты текше тəрізді 
эпителий) қапталған. Бастама эпителийдің астында тығыз 
дəнекер 
ұлпасынан
құралған
ақшыл 
қабық
болады. Аналық 
жыныс
безінің 
кесіндісінде 
құрылысы
бір-бірінен ерекше ажыратылатын екі аймақ көрінеді. 
Олар: сыртқы — фолликулалы аймақ жəне ішкі — тамырлы аймақ (бие 
жүмыртқалығында аталған аймақтар керісінше орналасады). Фолликулалы 
аймақ паренхимасын əртүрлі даму сатасындағы алғашқы (примордиальды) 
фолликулдар, өсуші фолликулдар, көпіршікті фолликулдар, жетілген 
фолликулдар, сары дене, ақ дене, ыңырама (атреттік) дене жəне олардың 
аралығындағы дəнекер 
ұлпасында
орналасқан интерстициоциттер 
(паренхимааралық жасушалар) 
құрайды
. Тамырлы аймақта аналық 
жыныс
безін қоректендіретін ірі 
қан
жəне 
лимфа
тамырлары
мен бездің қызметін 
реттейтін жүйкелер орналасады. Аналық 
жыныс
безінің стромасы 
фибробласттарға бай борпылдақ дəнекер 
ұлпасынан
тұрады
. Фолликулалы 
аймақта аналық 
жыныс
жасушаларының даму 
процесі
— "овогенез" жүреді. 
Аталған аймақтың шеткі жағында бөлініп көбею сатысындағы 
жас 
жыныс
жасушалары — майда біріншілік (примордиальды) фолликулдар 
түрлі жануарларда түрліше топтасып жатады. Олардан сəл төменірек, 
біріншілік фолликулдарға қарағанда ірірек келген өсу сатысындағы 
жыныс
жасушалары — өсуші фолликулдар орналасады. Жыныс жасушалары пісіп 
жетілуге жақындағанда, фолликулдардың мөлшері тым үлкейіп, көпіршікті 
фолликуддарға айналады. Олар жарылғаннан соң, ішіндегі 
жетілген 
жұмыртқа жасушасы
көпіршіктегі фолликул сүйығымен бірге 
жүмыртқалықтан бөлініп, жатыр түтігі қүйғышына өтеді. Фолликулдардың 
жарылу 
процесі
н овуляция деп атайды. Жарылған көпіршікті фолликул 
орнында сары дене түзіледі. Жетілген фолликул (Грааф көпіршігі) 
қабырғасындағы фолликул жасушалары мен интерстициоциттер 
аналық 
жыныс
гормондары — эстрогеңцерді, ал сары дене жасушалары 
(лютеоциггер) — прогестерон гормонын бөледі. Аналык 
жыныс
безі — 
құрсақ қуысы бел аумағының жамбас қуысына 
кіреберісінде 
жұмыртқалық
шажырқайға ілініп 
тұрады
. Шыжырқай арқылы 
жүмыртқалыққа қоректендіретін 
қан
жəне 
лимфа
тамырлары
мен жүйкелер 
енеді. 
Жұмыртқалықтың
түтіктік жəне жатырлық ұштары, шажырқайлық 
жəне бос жиектері, латеральды жəне медиальды беттері 
II

болады. 
Жұмыртқалықтың
түтіктік 
ұшына
жатыр түтігінің қүйғышы 
(воронка), ал жатырлық 
ұшына
— өзіндік 
жұмыртқалық
байлам арқылы 
жатыр байланады. Тамырлы аймақ арқылы 
жұмыртқалықты
қоректендіретін 
қан, 
лимфа
тамырлары
мен жүйкелер өтеді.
Multifollikulyarnoe Аналық без құрылымы сау құрылымы дерлік 
айырмашылығы болып табылады, тек айырмашылық сол уақытта Аналық 
безде, сегіз жəне одан да көп фолликулдарын бар болып табылады. Норма - 4-
тен 7, тек бір ғана жетіп, олардың толық пісіп жетілуі, сирек екі. 
Multifollikulyarnost УДЗ (АҚШ) арқылы анықтауға болады, төмендегілер 
сурет: аналық пісетін жеті кезеңнен астам фолликулдарын болып табылады. 
Ол multifollikulyarnost тығыз поликистозы ауру еске алады, өйткені 
Ультрадыбыс көмегімен дəл диагноз анықтау қиын екендігін атап өту 
маңызды. қауіп гормондық деңгейлерін анықтау үшін гинеколог жəне талдау 
белгіленген кеңес көрген болса. 
2. Əйел ұрпақты болу жүйесінің Морфо - функционалдық сипаттамасы. 
Жұмыртқа (жатыр түтіктері), жатыр: даму көздері, құрылымы мен 
қызметі. 
Репродуктивтік жүйе жаңа тірі ағзаларды өндіру үшін қажет. Көбейту 
қабілеті 
өмірдің
негізгі 
сипаттамасы
 болып табылады. 
Жыныстық 
көбеюде
 екі адамның екеуі де генетикалық сипаттамалары бар ұрпақтарды 
шығарады. Репродуктивтік жүйенің негізгі функциясы ерлер мен 
əйелдердің 
жыныстық клеткаларын
өндіру жəне ұрпақтың өсуін жəне 
дамуын қамтамасыз ету болып табылады. Репродуктивтік жүйе ерлер мен 
əйелдердің ұрпақты болу органдары мен құрылымдарынан тұрады. Бұл 
органдар мен құрылымдардың өсуі мен белсенділігі 
гормондармен
реттеледі. 
Репродуктивтік жүйе басқа 
орган жүйелерімен
, əсіресе 
эндокриндік 
жүйемен
 жəне зəр шығару жүйесімен тығыз байланысты. 
Ерлер мен əйелдердің ұрпақты болу органдары 
Ерлер мен əйелдердің ұрпақты болу органдарының ішкі жəне сыртқы 
құрылымдары бар. Репродуктивті органдар бастапқы немесе қайталама 
органдар болып саналады. Негізгі репродуктивті органдар - 
гаметаға
(ұрық 
жəне жұмыртқаның жасушасы) жəне гормондарды өндіруге 
жауапты 
гонаддар
 (аналық без жəне сынақ). Басқа репродуктивтік 
құрылымдар мен органдар екінші репродуктивті құрылымдар болып 
саналады. Орта ағзалар гаметалардың өсуі мен жетілуіне жəне ұрпақты 
дамытуға көмектеседі. 
Əйелдердің ұрпақты болу жүйесінің құрылымы: 
▪