Стоматология факультеті
Гипофиз, гипаталамус гормондары, биологиялық ролі
жүктеу/скачать 266.17 Kb.
|
| 36.Гипофиз, гипаталамус гормондары, биологиялық ролі.
Гипофиз, гипаталамус гормондары, биологиялық ролі. гипоталамус гормондары Орталық жүйке жүйесінің бөлімдерімен эндо- кринді бездерді біріктіре отырып, гипоталамус, реттеудің иерархиялык жүйесінде маңызды орын алады. Гипоталамустың нейронды жасушала- рында 2 типті пептидті гормондар синтезделеді. Олардын бірі гипоталамо-гипофизарлық жүйелер арқылы гипофиздің алдыңғы бөліміне түсіп, тропты гормондардың синтезин тежейді немесе үдетеді, кейбіреулері, окситоцин және вазопрессин сияқты, аксондар арқылы гипофиздің сырткы бөліміне 11.5-кесте. Гипотамус гормондарының қызметі және құрылысы түседі, ондағы көпіршіктерде сақталып, сәйкес сигналдарға жауап ретінде қанға бөлінеді. Қазіргі кезде гипофизгормондары синтезін және секрециясын реттеуші гипоталамусгормондарының бірнешеуі белгілі (11.5-кесте). Гипоталамидтік гормондары Тиреотропин-рилизинг-гормоны (тиреолиберин, ТРФ) Кортикотропин-рилизинг-гормоны (кортиколиберин, КРФ) Гонадотропин-рилизинг-гормоны (гонадолиберин, ГРФ) Соматотропин-рилизинг-гормоны (соматолиберин, СРФ) Соматостатин (соматотропин-тежеуші гормон) Пролактолиберин" Пролактостатин (дофамин)" а.к. - амин кышкылныы Тиреолиберин Кұрылымы Пептид, За.к. Полипептид, 41 а.к. Полипептид, 10 а.к. Полипептил, 40 немесе 44 а.к. Полипептид, 14 немесе 28 а. к. Полипептил, 56 а.к. Қызметі Секрециясың белсендіреді тиреотропин және пролактин Кортикотропиннің секрециясын белсендіреді ЛГ және ФСГ секрециясын белсендіреді Соматотропиннің секрециясын белсендіреді Соматотропиннің секрециясын тежейді Пролактиннің секрециясын белсендіреді Пролактиннің секрециясын тежейді пептид (аП, GAP). ділігінің және артериялық қысымды арттыратын Тиреолиберин - пироглутамин кышкылы, гис- нейромедиатор рөлін атқаратын ОЖЖ басқа тидин және пролинамидтен тұратын - трипептид бөлімдерінде синтезделеді. Тиреолибериннің (11.9-сурет). бастапкы заты, адам пропротирсолиберины Тирсолиберин синтезі гипоталамустың әр 242 пмин қышқылдары қалдықтарынан тұрады. бөлімінде жүреді, бірак көбінесе паравентрику- Белсенді түрінің түзілуі шектелген протеолиз ме- лярлы ядрода, сонымен қатар, ол қозғалу белсен- ханизмі бойынша жүреді. Гипофиздің алдыңғы бөлімінде тиреолиберин тиреотропиннің синтезін және бөлінуін күшейтеді, сонымен қатар, басқа көптеген гормондардың син- тезіне әсер стеді. Тиреолибериннің гипофиз жасушаларының цитоплазмалық мембраналарының рецепторлары- менәрекеттесуі нәтижесінде жасуша ішілік п-АМФ пен Са2* иондарының концентрациясы артады. Сигнал трансдукциясы аденилатциклазалық және инозитол фосфатты жүйелер арқылы жүреді. Тиреолиберин нысана-жасушаларда және канда талғамды протсазаларәсерінен ыдырайды. Кандағы жартылай өмір сүрууақыты Т 3 4 мин. Соматолиберин Соматолиберин - 44 амин қышқылы қалдығы- нан тұратын - полипептид. Гипофиздің алдыңғы бөлімінде соматотропиннің синтезін жәнебөлінуін күшейтеді. Сигналдың трансдукциясыцАМФ-тың, Санондарының концентрациясынарттыруарқылы жүреді. Соматолибериннің қандағы Тил 7 мин. Клиникалық практикада соматолиберинді гипофиз қызметінің бұзылуынадиагнозқою үшін қолданады. Гонадолиберин Кортиколиберии Гонадолиберин - декапептид. Адам гонадолибе- ринінің бастапқы түрі 92 амин қышқылы қалдығы- нантұрады және молекулалық массасы 10 кД жуық. Гонадолиберин гипофиздің екі гормоны - ЛГ және ФЖГ гормондардың синтезін және бөлінуін күшейтеді. Гипоталамустан басқа, құрамында гонадолиберин бар нейрондар, эмоциялық және жыныстық әрекеттерді бақылайтын, ОЖЖ басқа бөлімдерінде де кездеседі. Гонадолибериннің рецеп- торы цитоплазмалык мембранада инозитолфосфат- ты комплекстің құрамына кіреді, олардың белсен- дірілуі ақуыздардың фосфорлануын күшейтеді және Са'" жұмылдырады, нәтижесінде гормондар босап шығады. Гонадолибериннің Т кан плазмасында 5-7 мин. Гонадолибериннің белсенділігі талғамды протеазалардың әсерінен тоқтатылады. Кортиколиберин - кұрамында 41 амин қышқылы калдығы бар, полипептид. Басқа пептидтікгормон- дар сиякты, кортиколиберин де прогормон түрінде синтезделеді. Кан плазмасында кортиколибериннің Тул 60 мин. Кортиколибериннің негізгі мөлшері гипоталамуста түзіледі, дегенмен, ол әр түрлі стресс жағдайларына жауап беруші медиатор рөлін атқаратын болғандықтан ОЖЖ басқа бөлімдерінде де синтезделеді. Гипофиздің алдыңғы бөлімінде, кортиколиберин кортикотропиннің түзілуін және проопиомеланокортиннің синтезін және бөлінуін күшейтеді. Кортиколибериннің рецеп- торлары жасушаның плазмалық мембранасында аденилатциклазалык комплекстің құрамында орналасқан. АКТГ бөлінуін күшейту үшін Са?+ кажет. Жасуша ішілік кальций денгейінің артуын, кальций каналдарының фосфорлануы нәтижесі деп қарастыруға балады. жүктеу/скачать 266.17 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|