Таңһылыу Кусимова исемдәр донъяһында в мире имен

ҠАРАНАЙ бор. баш. — ҡарағай (ҡарағай һымаҡ ныҡ булһын, тигән теләкте белдереп ҡушыл­ған; Ҡаранаев фамилияһы бар)

ҠАРАСАЙ бор. баш. — боронго башҡорт телендә иц ҡаты ҡыш­ҡы һыуыҡтың атамаһы булған. Боронғо иҫемдәрҙә һаҡланған

ҠАРАСУРА баш. — ҡара + сура (көслө, ҡеүәтле). Ҡарасурин фамилияһы бар

ҠАРАТАЙ баш., монг. — ҡара + тай; ҡара төҫтә; көслө, ҡеүәт­ле

ҠАРМЫШ баш.—халыҡ, төркөм, күпселек; был исем Юрматы шә­жәрәһендә XVI б. билдәле (БШ, 27—35 б.)

ҠАСИМ ғәр.—1) өләшеүсе; 2) ҡы­ҙыл төҫтә; матур, һылыу

ҠАСҠЫН баш. — ҡасыу һүҙе­нән (боронғо яуҙарға бәйле исем; Ҡасҡын тигән ауыл исе­мендә, Ҡасҡынов фамилияһын­да һаҡланған)

ҠАСҠЫНБАЙ баш. — ҡасҡын + бай; ҡасҡында тыуған

ҠАУИ ғәр. — көслө, ҡеүәтле

ҠАФИ ғәр. — булдыҡлы, һәләт­ле

ҠАҺАРМАН ғәр. — батыр, ир; көслө, ҡеүәтле

ҠАШҠАР бор. баш. — бүре (Ҡашҡар тигән ауыл исемдәре, Ҡашҡаров фамилияһы бар)

ҠИЯМ ғәр. —аяҡ өҫтө тороп хөр­мәтләү

ҠОБАҒОШ баш. — ҡош атамаһы­нан (ауыл исемендә, фамилияла һаҡланған)

ҠОҘАБАЙ баш. — ҡоҙа + бай

(туй йолаһына бәйләнешле, ҡо­ҙа килгәндә тыуған балаға ҡу­шылған исем)

КАРАМЫШ баш. — от глаголае «ҡарау» — смотреть; появитьск (распространена фамилия Ка­рамышев) КАРАНАЙ др. баш. — сосна (вы-ражает пожелание, чтобы ребе-нок был крепким, могучим; со-хранилось в фамилии Ҡарана­ев) КАРАСАЙ др. баш. — в древне-башкирском языке—название-самого холодного зимнего меся-ца КАРАСУРА баш.— кара черный,. сильный, могучий, грозный+су-ра друг, молодец, герой (обра-зована фамилия Карасурин) КАРАТАЙ баш., монг.—кара + тай (аффикс наличия); сильный,.. могучий, грозный КАРМЫШ баш. — смесь, толпа,. народ, множество; это имя за-фиксировано в шежере юрма-тинцев в XVI в. (БШ, стр. 27— 35) КАСИМ ар. — 1) раздающий;: 2) красный; красивый, мило-видный КАСКИН баш. — беглец (проис-хождение таких имен (Буску.%. Яугильде, Яубасар и пр.) свя-зано с набегами на башкирские-земли; сохранилось в названи-ях деревень Каскин, Каскинова-и пр. и в фамилии Каскинов) КАСКИНБАЙ баш. — каскин+ бай; родился во время набегов. КАВИ ар. — сильный, могучий КАФИ ар.—трудолюбивый, спо-

собный КАГАРМАН ар. — герой, мужест-

венный; богатырь КАШКАР др. баш. — волк (сохра­нилось в названиях деревень. Кашкарово и в фамилии Каш-каров) КИЯМ ар. — приветствовать стоя;.

почтение КУБАГУШ баш.—от названия птицы (сохранилось в названии? деревни Кубагушево и в фами­лии Кубагушев) КУДАБАЙ баш.—куда сват + бай; происхождение имен с компонентом «куда» (сват) свя-зано со свадебным обрядом

ҠОҘАШ—1) баш. «Ҡоҙа» һүҙе­нең иркәләү формаһынан яһал­ған; 2) боронғо төрки телендә: .а) ҡатынын кешегә биреп то­роусы; дәрүиш; б) «бер ата, күп әсә балаһы» (Саттаров, 108-се б.)

ҠОЛАНБАЙ баш. — ҡолан + бай; 1) ҡырағай ат (Пржевальский атының атамаһы); 2) ҡырағай лшәк (йорт хайуандары, ҡыра­ғай йәнлек, януар атамаларын балаға исем итеп ҡушыу баш­ҡорттарҙа һәм башҡа төрки ха­лыҡтарҙа борон-борондан кил­гән йола); Ҡоланбаев фами­лияһы бар

ҠОЛБАЙ баш. — ҡол + бай; Ҡол­баев һәм Кулибаев фамилияла­ры яһалған

ҠОЛБАРИС баш.—ҡол+барис; Ҡолбарисов (Кульбарисов) фа­милияһы яһалған

ҠОЛБӘК баш. — ҡол+бәк; көс­лө, ныҡ бала

ҠОЛГИЛДЕ баш.—ҡол + килде; Ҡолгилдин фамилияһы бар

'ҠОЛҒАНА баш.—ҡол + ғына (ир­кәләү ялғауы; был төр ялғау менән яһалған Биккенә, Ишке­нә һ. б. исемдәр бар)

ҠОЛҒАРА баш. — ҡара + ғол

(Ҡолғарин фамилияһы бар)

ҠОЛҒОНА мопг. — сысҡан (бо­ронғо 12 йылдан торған мөсәл хисабында 1-се йылдың атама­һы; бәлки, ошо сысҡан йылын­да тыуған балаға ҡушылған исемдер. Ҡолғона тигән ауыл исеме бар)

ҠОЛҒӘЛИ баш., ғәр.— ҡол + ғә­ли; бөйөк (XIII быуат ҡомарт­ҡыһы «Ҡиссаи йософ» поэмаһы авторының исеме. Тажетдин Ял­сығол шәжәрәһе буйынса, Ҡол­ғәли — әйле тигән башҡорт ырыуынан сыҡҡан шағир)

ҠОЛДӘҮЛӘТ баш., ғәр. — ҡол + дәүләт; дәүләтле, мул тормошло

КУДАКАЙ баш.—куда соат + кай (аффикс). Образована фа­милия Кудакаев

КУДАШ —1) баш. Образовано от ласкательной формы слова «ку­да» (сват); 2) в древнетюрк-ском языке: а) рогоносец, дер-виш, странник, скиталец; б) «рь-бенок, у которого один отеп, много матерей» (Саттаров, стр. 108)

КУЛАНБАЙ баш. —1) кулан кулан, онагр. (лошадь Прже-вальского)+ бай; 2) дикий осел (личные имена, связанные с на-званиями домашних и диких животных, явление традициоя-ное в башкирском и в други.х тюркских языках); образована фамилия Куланбаев

КУЛЬБАЙ баш. — кул раб+ бай; образованы фамилии Кульбаев, Кулибаев

КУЛЬБАРИС баш.— кул раб + барс; образована фамилия Куль­барисов

КУЛЬБЕК баш.— кул (компо­нент мужских имеп)+бек силь-ный, крепкий; образована фами­лия Кульбеков

КУЛЬГИЛЬДИ баш. — кул + гиль-ди пришел; образована фами­лия Кульгилдин

КУЛГАНА баш. — кул+гана

(уменын.-лаек. аффикс; данным аффиксом образованы имена: Биккина, Ишкина и пр.)

КУЛГАРА баш. — кул раб+гара черный (образована фамилия Кулгарин)

КУЛГУНА монг. — мышь (воз-можио, это имя дано ребенку, родившемуся в год мыши — з 1-м году в летосчислении по двенадцатилетнему жнвотиому циклу: сохранился антропотопс-ним Кулгунино)

КУЛГАЛИ баш., ар.—кул+гали; велйкий, величавый (имя авто-ра поэмы «Киссаи Юсуф», па-мятника XIII века. По шежере Тажетдина Ялсигула, Кулга­ли — выходец из башкирского рода Айли)

КУЛДАВЛЕТ баш., ар. — куль­давлет; богатый, состоятельный

ҠОЛМӨХӘМӘТ баш., ғәр.—ҡол+ мөхәмәт; данлы, маҡтаулы

ҠОЛОЙ баш. — ҡол+ой (өндә­шеү ялғауы)

ҠОЛОНБАЙ баш. — ҡолон + бай (борон баланы яратып, иркэ-ләп януар, төрлө хайуан, ҡош-ҡорт балаларының атамаһын исем итеп ҡушыу йолаһы бул­ған. Ҡолоҡай, Ҡолоҡас тигән ауыл исемдәре бар)

ҠОЛСОБАЙ баш. — 1) ҡол+су-бай (ырыу, ара атамаһы) 2) ҡолсы + бай; ҡолға, малайға бай

ҠОЛСУРА баш.—ҡол + сур а;

(Ҡолсура тигән ауыл исеме, Ҡолсурин фамилияһы бар)

ҠОЛШӘРИП баш., ғәр. — ҡол+ шәрип (дәрәжәле, данлы). Ҡол­шәрипов фамилияһы яһалған

ҠОНАНБАЙ баш. — ҡонан (әсен­се йәш менән барған тай)+бай (исем ялғауы)

ҠОНДОҘ баш. — «ҡондоҙ» һүҙе­нән; тиреһе ҡиммәтле һыу йән­леге

ҠОНДОҘБАЙ баш. — ҡондоҙ + бай; Ҡондоҙбаев фамилияһы бар

ҠОРБАН ғәр. — 1) үҙен-үҙе ая­маған, ҡорбан иткән; 2) һиж-рә — Ай календарының 12-се Зөлхизә айының 10-да башла­нып, 3 көн дауам итә торған ҡорбан байрамында тыуған. Төрки халыҡтарҙа күп таралған исем

ҠОРБАНГИЛДЕ ғәр., баш. — ҡорбан + килде; ҡорбан байра­мында тыуҙы

ҠОРБАНҒОЛ ғәр.— ҡорбан + ғол

ҠОРБАНҒӘЗИ ғәр. — ҡорбан+ ғәзи (көпәшсе, еңеүсе)

ҠОРБАНҒӘЛИ ғәр. — ҡорбанЧ-ғәли

ҠОРМАН баш. — уҡ һауыты (бо­ронғо башҡорт исемдәре соста­вында эш, һуғыш ҡорамалда­ры, һауыт-һаба атамаларынан

КУЛЬМУХАМЕТ баш., ар.—кул раб-г мухамет; прославдяемый

КУЛУЙ баш.— кул раб + уй (зва-тельный аффикс)

КУЛУНБАЙ баш. — кулун жере-бенок+бай (родители, лаская детей, обращались к ним «ку-луным», «кулунсагим», «кулу­касым» (жеребепочек мой»), что впоследствии превратилось в личное имя. Название дерев­ня Кулукасово восходит к лич-ному имени)

КУЛСУБАЙ баш. — 1) кул раб + субай (название родового деле-ния); 2) кулсу + бай; богат ра-бами, т. е. сыновьями

КУЛСУРА баш. — кул+сура

КУЛЬШАРИП баш., ар. — кул + шарип знаменитый, славный; образована фамилия Кульшари­пов

КУНАНБАЙ баш. — кунан жере-бенок по третьему году + бгп (компонент мужских имен)

КУНДУЗ баш. — бобер, бобр

КУНДУЗБАЙ баш. — кундуз бобр + бай; образована фамилия Кун­дузбаев КУРБАН ар. — 1) жертва, жерт-воприношение; 2) родился во время религиозного праздника курбан (праздник жертаопри-ношения, который начинается 10 числа Зульхизы — 12-го ме-сяца мусульмаиского лунного календаря). Это имя широко распространено у тюркских на-родов КУРБАНГИЛЬДИ ар., баш.—кур­бан жертва -Ьгильди пришел

КУРБАНГУЛ ар.—курбан+гул

КУРБАНГАЗИ ар. — курбан+гази победитель, борец

КУРБАНГАЛИ ар.— курбан же­ртва +гали великий

КУРМАН баш. — палучник (в со-ставе древнебашкирских извест-ны имена, образованные от наз­вании орудий труда и быта, как

53

яһалған исемдәр бар: Балта, Балға, Ҡылыс, Ҡаҙан һ. б.) ҠОРМАНАЙ баш. — «ҡорман» һү­ҙенән; Ҡорманаев фамилияһы бар

ҠОРМАНҒОЛ баш. — ҡорман + ғол

ҠОРМАНҒӘЛИ баш., ғәр.—ҡор­ман + ғәли

ҠОСҠОН бор. баш. — ҡош ата­маһынан. Борон төрки халыҡ­тарында ҡоҙғон аҡыллылыҡ һәм оҙон ғүмерлелек билдәһе булған. Бала аҡыллы, оҙон ғү­мерле булһын тип ҡоҙғон исе­мен ҡушҡандар

ҠОТДОС ғәр. — бик изге, бик ҡә­ҙерле

ҠОТЛОБАЙ баш. — ҡотло, бә­хетле бала

ҠОТЛОБИРҘЕ баш. — ҡотло+ бирҙе

ҠОТЛОГИЛДЕ баш. — ҡотло+ килде

ҠОТЛОҒУЖА баш., фарс.— ҡот­ло+ғужа

ҠОТЛОҒӘЛӘМ баш., ғәр. — ҡот­лоң-ғаләм, донъя

ҠОТЛОЗАМАН баш., ғәр. — ҡот­ло (бәхетле) + заман

ҠОТЛОСУРА баш. — ҡотло + су­ра (иптәш, батыр)

ҠОТЛОЯР баш., фарс. — ҡотло (бәхетле)+яр (дуҫ, иптәш)

ҠОТЛӘХМӘТ баш., ғәр.—ҡотло (бәхетле) + әхмәт (ин маҡтау­лы)

ҠОТОШ баш. — ҡотло иш, ип­тәш; Ҡотошов фамилияһы яһал­ған

ҠОШБИРҘЕ баш. — ҡош+ бирҙе; 1) был исем боронғо ҡошҡа та­быныу йолаһына бәйле барлыҡ­ҡа килгән булырға мөмкин; БШ, 161-се б.; 2) ҡуш бирҙе, игеҙ тыуҙы, тигән һүҙгә бәйле булыуы ла ихтимал

ҠОШДӘҮЛӘТ баш., ғәр.—ҡош + дәүләт (байлыҡ, муллыҡ); (ҡушдәүлат — күп дәүләт мәғә­нәһендә булыуы ла ихтимал)

54

котел, топор, молоток, сабля и ир.) КУРМАНАР1 баш. — курман+ай; (ласкательная форма имени Курман. Образована фамилия Курманаев). КУРМАНБАЙ баш. — курман на-

рогой КУТЛУБАЙ баш. — кутлу счаст-

КУШДАВЛЕТ баш., ар.— куш птица+давлет богатство, доста-ток (возможно, «куш» обозна-чает «парный», «много»)

ҠОЯШ баш. — ҡояш (күк есем­дәре, күк, йондоҙ атамалары менән исем ҡушыу—төрки ха­лыҡтарға хас күренеш)

ҠОЯШБАЙ баш.—ҡояш+бай (ҡо­яш һымаҡ бала)

ҠУДАШ баш. — ҡара: Ҡоҙаш ҠУЖА фарс.—хужа, эйә (ир-ат исемдәре компоненты булып йө­рөй) ҠУЖАБАЙ фарс, баш. — ҡужа (хужа) +бай

ҠУЖАҠ бор. төрк. — дегәнәк (был исем баланы һаҡлау әсән ҡушылыуы ихтимал; Ҡужаков фамилияһы бар)

ҠУЖӘХМӘТ фарс, ғәр. —ҡужа + әхмәт

ҠУЗЫБӘК баш. — ҡуҙы (һарыҡ бәрәсе) 4- бәк (ныҡ)

ҠУЗЫЙ баш.—һарыҡ бәрәсе, бә-рәс (борон баланы яратып яну­ар, ҡош-ҡорт балаларының ата­маһын исем итеп ҡушыу төрки халыҡтарында киң таралған булған. Ҡузыев фамилияһы яһалған)

ҠУНАҠБАЙ баш. — ҡунаҡ+бай (йола буйынса, ҡунаҡ килгәндә йәки ҡунаҡҡа барғанда тыуған балаға ҡушылған исем)

ҠУНАҠҠОЛ баш. — ҡунаҡ+ҡол; ҡунаҡта тыуған

ҠУНАҠҠУЖА баш., фарс. — ҡу-наҡ+ҡужа; ҡунаҡта тыуған

ҠУСҠАР баш. — ҡусҡар (мөгөҙ­лө тәкә); ғаиләлә малайҙар күп булһын тигән теләкте белдере­үе ихтимал.—Т. Жанузаков)

ҠУСТЫБАЙ баш. — ҡусты + бай (ҡустылары күп булһын тигән теләк менән ҡушылған. Ҡусты­баев фамилияһы бар)

ҠЫҘРАС баш. — ҡыҙыл йөҙлө, матур; күңел асыусы (Ҡыҙра­сов фамилияһы бар)

ҠЫЛСЫНБАЙ бор. баш. —ҡыл-сын (изге) + бай (исем компо­ненты); Ҡылсынбаев фамилия­һында һаҡланған

КУЯШ баш. — солнце (образова-ние имен с названиями небес-ных тел известно всем тюрк-ским народам)

КУЯШБАЙ баш. — куяш солн-це + бай; будь светочем, как солнце

КУДАШ баш. — см. Ҡоҙаш

КУЖА перс. — хозяин (компонент мужских имен)

КУЖАБАЙ перс, баш. — кужа хо-зяин+бан (компонент мужских имен)

КУЖАК др. тюрк. — репей (воз-можно, это имя дано как обе-рег; образована фамилия Ку-жаков)

КУЖАХ.М.ЕТ перс, ар. — кужа хо-зяин+ахмет прославленный

КУЗБЕК баш.—кузы ягненок + бек крепкий; образована фами­лия Кузбеков

КУЗЫЙ баш. — ягненок (личные имена, связанные с названиями

¹ животных и их детенышей, — распространенное явление у тюркских народов. Образована фамилия Кузыев)

КУНАКБАЙ баш.— кунак гость+ бай (по обычаю такие имена давали детям, родившимся в гостях)

КУНАККУЛ баш.— кунак гость + кул; родился в гостях

КУНАККУЖА баш., перс. — кунак гост&Ч-кужа (компонент муж­ских имен)

КУСКАР баш. — баран (возмож-но, появление таких имен свя-зано с пожеланием, чтобы в семье иметь много сыновей. — Т. Джанузаков)

КУСТЫБАЙ баш. ■— кусты млад-ший брат+ бай (имя давалось с пожеланием, чтобы у него бы-ло много братьев; образована фамилия Кустыбаев)

КЫДРАС баш. — красный, краси-вый, весельчак (образована фа­милия Кыдрасов)

КЫЛСЫНБАЙ др. баш. — кыл-сын святой+ бай (компонент мужских имен); сохранилась фамилия Кылсынбаев

55

ҠЫЛЫС баш. — ҡылыс һүҙе­нән; батыр

ҠЫРЫМҒУЖА баш., фарс. — ҡы­рым -гғужа (башҡорттарҙың бо­рон һуғыш, походтарҙа күп ҡатнашыуын иҫәпкә алып, Ҡы­рым һуғышына бәйле килеп сыҡҡан исем тип ҡарарға мөм­кин. Ҡырымғужин фамилияһы бөгөн дә ҡулланыла. Ҡырым һүҙенең боронғо төрки телдә: алыҫ ер, ил; уйпат, соҡор, уй; яҡшы, шәп; күп, иҫәпһеҙ тигән мәғәнәләре билдәле)

ҠЫУАНДЫҠ баш.—ҡыуанып, көтөп алған балаға ҡушылған исем

ҠЫУАТ ғәр. — ҡеүәтле, көслө; Ҡыуатов фамилияһы бар

ҠЫЯМ ғәр. — аяҡ өҫтө хөрмәт­ләү

ҠӘҘЕРБАЙ ғәр., баш. — ҡә­ҙер + бай; ҡәҙерле бала

ҠӘҘЕРҒОЛ ғәр., баш.—ҡәҙер+ ғол; ҡәҙерле бала

ҠӘҘЕРЙӘН ғәр., фарс.—ҡәҙер­ле йән

ҠӘҘЕРМӘТ ғәр.—ҡәҙерле

ҠӘҘИМ ғәр. — элекке, боронғо;

ҡәҙимге ҠӘҘИР бор. баш. — ҡөҙрәтле,

көслө; ҡаты, уҫал ҠӘЛӘМБАЙ ғәр. — ҡәләм + бай;

ғилемле, белемле

ҠӘМӘРЕТДИН ғәр. — ҡәмәр

(ай) +дин

ҠӘНЗӘФӘР ғәр.—арыҫлан; Ҡән­зәфәров фамилияһы бар

ҠӘЙЕПҠОЛ — мәғәнәһе билдә­һеҙ (Ҡәйепҡолов фамилияһы бар)

ҠӘРИП ғәр.—туған, яҡын кеше

ҠӘҮИ ғәр. — ҡеүәтле, көслө ҠӘЙҮМ ғәр. — мәңгелек; оҙон ғү­мерле

56

КЫЛЫС баш. — сабля; смелый (образованы фамилии Клысов, Кылысов)

КЫРЫМГУЖА баш., перс. — Кы-пым (крым)+гужа хозяин (можно допускать, что это имя произошло в связи с турецко-русскими войнами, где в Крым-ских походах участвовали и башкирские войска. Фамилия Крымгужин активно употреб-ляется и сегодня. В древнетюрк-ском языке слово ҡырым оз-начало: даль, дальняя страна; яма, ров; хорошо сделанный, отличиого качества; много, бес-численно). Образованы фами­лии Кырымгужин, Крымгужин

КУВАНДЫК баш. — обрадова-лись, радовались (подобные имена давались долгожданным детям)

КУВАТ ар. — сильный, могучий*, образована фамилия Куватов

КИЯМ ар. — приветствие стоя, почтение

КАДИРБАЙ ар., баш. — кадир уважение, почет+бай (компо­нент мужских имен)

КАДИРГУЛ ар., баш.—кадир + гул; дорогой, почтенный

КАДИРЬЯН ар., перс. — кадир дорогой, почтенный + яЕ душа

КАДИРМАТ ар.—дорогой, поч­тенный

КАДИМ ар. — древний, старин-ный; обычный

КАДИР др. баш. — могучий, силь­ный; суровый, жестокий

КАЛЯМБАЙ ар. — 1) калям тро-стниковое перо; 2) ученый, об-разованный

КАМАРЕТДИН ар.— камар лу-ка+дин религия, вера

КАНЗАФАР ар. — лев; образова­на фамилия Канзафаров

КАИПКУЛ—этимология неясна (употребляется фамилия Каип-кулов)

КАРИП ар.—родственник, близ-кий человек

КАВИ ар. — могучий, сильный

КАЮМ ар.—вечный; долгожи-тель

ЛАМИҠ ғәр. — нур сәсеүсе, саф, пак

ЛАТИП ғәр.—рәхимле, һөйкөм­лө, асыҡ йөҙлө, шәфҡәтле

ЛАТИФ ғәр. — рәхимле, һөйкөм­лө, асыҡ йөҙлө

ЛАТИФУЛЛА ғәр. — латиф + ул­ла

ЛОҠМАН ғәр. — боронғо аҡыл эйәһе Лоҡман Хаким исеменән (бала аҡыллы булһын, тип ҡу­шылған исем)

ЛОТФЕТДИН ғәр. — изгелекле ЛОТФРАХМАН ғәр. —лотфи (из­гелекле) + рахман (рәхимле)

ЛОТФУЛЛА ғәр. — изгелекле, ал­ланың, һөйөклөһө

ЛОТФЫЙ || ЛОТФИ ғәр. — изге­лекле (ҡыҫҡартылған исем)

ЛУТ ғәр. (йәһ.) — бик шәп

ЛӘБИБ ғәр. — аҡыллы, белемле, зирәк

ЛАМИК ар. — лучистый, чистый, непорочный

ЛАТИП ар. — милосердный, доб-рый, милый, приветливый, при-ятный

ЛАТИФ ар. — милосердный, ми­лый, приветливый

ЛАТИФУЛЛА ар.—латиф + улла

ЛУКМАН ар. — от имени древне-го мудреца и баснописца Лук-мана Хакима, который был оли-цетвореиием и символом мудро-сти

ЛУТФУТДИН ар. — добрый

ЛУТФРАХМАН ар.— лутфи доб-рьш+рахман милосердный, со-страдательный

ЛУТФУЛЛА ар. — добрый; люби-мец аллаха

ЛУТФИ ар.—добрый, милости-вый

ЛУТ ар. (евр.) — великолепный

ЛЯБИБ ар. — умный, смышле-ный, одаренный

МАҒАШ ғәр. — йәшәү әсән кәрәк нәмә (Мағашев фамилияһы, ер-һыу атамалары бар)

МАЗҺАР Ц МАЗҺАР ғәр. — матур,

күркәм МАЛБАЙ Ц МАЛЫБАЙ ғәр., баш,—

малы күп, бай (бай булһын,

тигән теләк менән ҡушылған

исем)

МАЛДЫБАЙ ғәр., баш.— маллы, бай, етеш тормошло

МАНАП ғәр. — урынбаҫар, ал­машсы (бала әсә-атаға ярҙам­сы булһын, тигән теләк менән ҡушылған исем)

МАНАТ ғәр. — табыныу нәмәһе (ғәрәптәрҙә)

МАГАЗ ар. — 1) дорогой, люби-мый; 2) местожительство (об-разована фамилия Магазов)

МАГАШ ар. — жизненно необхо-димый (сохранилось в топони-мических названиях и в фами-лии Магашев)

МАЗГАР ар.—красивый. изящ-ный

МАЛБАЙ||МАЛЫБАЙ ар., баш.— имеет много скота; богатый (выражает пожелание родителей, чтобы ребенок был богатым, со-стоятельным)

МАЛДЫБАЙ ар., баш. — состоя-тельный, имущий, богатый

МАЛИК ар. — обладатель. хозя-ин, правитель, царь, король

МАНАП ар. — заместитель, заме-на (выражает пожелание роди­телей, чтобы ребенок стал им помощником)

МАНАТ ар. — предмет поклоңе-ния (у арабов)

МАНСАП ғәр.—дәрәжә, урын

МАНСАФ ғәр.—дәрәжә, урын

МАНСУР ғәр. — еңеүсе

МАРАТ неол. — совет дәүерендә 1930 й. барлыҡҡа килгән исем (француз революционеры Жан-Поль Мараттың исеменән алын­ған.— Саттаров, 122-се б.)

МАХИЯН ғәр. — айға оҡшаған, матур; йән өрөүсе, терелтеүсе

МИҘХӘТ ғәр. —- маҡтау, дан

МИЗАН баш. — ай атамаһынан (боронғо Ҡояш йылы буйынса 7-се ай — 22 сентябрҙән 21 ок­тябргә ҡәҙәрге ваҡыт атамаһы. Шул ваҡытта тыуған балаға Ми­зан исемен ҡушҡандар. Баш­ҡорт шәжәрәләрендә һаҡлан­ған)

МИЛЛӘТ ғәр. — 1) милләт, ха­лыҡ; 2) тыуған көн; Ғайса пәй­ғәмбәр тыуған көн

МИНИСЛАМ баш., ғәр. — Миңле­ислам исеменән ҡыҫҡартылған

МИНҺАЖ ғәр. — киң юлдағы; бәхеттең оло юлы; тотҡан юл

МИНҺАЖЕТДИН ғәр. — мин-

һаж+дин

МИНЬЯР баш., фарс.—миңле+ яр

МИНЛЕБАИ баш. — миңле + бай (Урта Азия һ. б. күп халыҡ­тарҙа миң бәхет билдәһе тип ҡаралған)

МИНЛЕҒОЛ баш. — миңле + ҡол;

миңле бала МИНЛЕҒУЖА баш., фарс. — миң-

ле+ғужа

МИҢЛЕҒӘЛИ || МИНЛЕҒӘЛЕ баш., ғәр.—миңле+ғәли; бә­хетле, бөйөк кеше

МАННАН ар. — милосердный,

щедрый МАННУР ар. — лучезарный, лу-

чистый МАНСАП ар. — должность, место МАНСАФ ар. — должность, место МАНСУР ар. — победитель МАРАТ неол.—заимствовано из русского языка в 1930 г. (вос-ходит к имени французского ре-волюционера Жан-Поль Мара-та. — Саттаров, стр. 122) МАХИЯН ар. — луноподобный, красивый; оживляющий, цели-тель МИДХАТ ар. — слава, хвала МИЗАН баш. — от названия ме-сяца (по солнечному календарю название 7-го месяца—с 22 сентября по 21 октября. Это имя давалось детям, родившим-ся в месяце мизан. Сохрани-лось в башкирских шежере)

МИЛЛЯТ ар. — 1) нация, народ; 2) день рождения; рождество

МИНИСЛАМ баш., ар. — усечен-ная форма имени Минлислам

МИНГАЖ ар. — путь, широкая дорога, дорога счастья; избран-ный путь

МИНГАЖЕТДИН ар. — мингаж путь, дорога+дш религия, ве­ра

МИНЪЯР баш., перс. — усечен-ная форма имени Минлияр

МИНДИЯР баш., перс. — минда с родинкой+яр друг

МИНЛИБАЙ баш. — минли с ро-динкой+бай (у народов Сред-ней Азии и у многих других народов родинка, родимое пят-но считалось символом счастья, особой судьбы)

МИНЛИГУЛ баш. — минли с ро-динкой+тул раб

МИНЛИГУЖА баш., перс.— мин­ли с родинкой+тужа хозяин, сын

МИНЛИГАЛИ баш., ар.— минли с родинкой+тали величавый, великий

МИНЛЕГАЛИМ ар.—минли с родинкой+галнм знаменитый ученый

МИНЛЕИӘР баш., фарс. — мнң-ле + йәр (дуҫ, иптәш); бәхет­ле иптәш

МИНЛЕХАН баш. — миңле+хан; бәхетле, бик шәп башлыҡ

МИНЛЕЯР баш., фарс. — миң­ле-)-яр (дуҫ, иптәш)

МИНЛИСЛАМ баш., ғәр,—миң­ле + ислам

МИҢЛӘХМӘТ баш., ғәр. — миң­ле Ч-әхмәт (маҡтаулы)

МИРАС ғәр. — мираҫ, иҫтәлек (атанан йәки әсәнән мираҫ бу­лып ҡалған бала. Синонимдары: Бүләк, Ядкар, Варис, Наил; Ме-рәсов фамилияһы, Мерәҫ ауыл исеме бар)

МИРАСБАЙ ғәр., баш.—мираҫ + бай; мираҫ булып ҡалған ба­ла

МИРАТ — 1) ғәр. — көҙгө, ялты­рап торған; 2) фарс. — баш ке­ше

МИРВӘЛИ фарс, ғәр, —мир (баш)+вәли (хужа)

МИРҒӘЗЕ || МИРҒАЗИ фарс, ғәр.—мир (баш кеше, еңеү­се) + ғази (изге юлда көрәшеү­се)

МИРҒӘЗИМ фарс, ғәр. — бөйөк әмир

МИРҒӘЗӘМ фарс, ғәр.—ҡара: Мирғәзим

МИРҒӘЗӘН фарс, ғәр. — бөйөк әмир

МИРҒӘЛИ || МИРҒӘЛЕ фарс, ғәр. — бөйөк әмир

МИРҒӘЛИМ фарс, ғәр. — ғалим әмир

МИРЖАН фарс.—мир+ йән; баш кеше, башлыҡ (Миржанов фа­милияһы яһалған)

МИРЗА фарс.—түрә балаһы; рә­йес

МИРЗАБАЙ фарс, баш. — мир­за-!-бай

МИРЗАХАН фарс, баш. — баш­лыҡ, баш кеше

МИНЛИЯН баш., перс — минли с родинкой-*гяп душа; счастли-вый человек

МИНЛИЯР баш., перс.—минли с родинкой + яр друг, товарищ; счастливый друг

МИНЛИХАН баш. — минли с ро-динкой+хан глава

МИНЛИЯР баш., перс. — минли с родинкой+яр друг, товарищ

МИНЛИСЛАМ баш., ар. — минли с родинкой+ислам мусульманин

МИНЛАХМЕТ баш., ар."—минли с родинкой+ахмет прославлен-ный

МИРАС ар. — гюдарок, дар (та-ким именем нарекались дети, у которых к моменту рождения не было в живых отца или ма-тери. Ребенок оставался подар-ком отңа или матери. Синони­мы: Буляк, Ядкар, Варис, На­иль. Сохранилось в названиях деревень Мрясово и в фамили-ях Мрясов, Мирасов)

МИРАСБАЙ ар., баш. — мирас+ бай; дар, подарок; наследник

МИРАТ—1) ар.—зеркало; свер-кающий; 2) перс — глава, на­чальник, старший

МИРВАЛИ перс, ар. — мир гла­ва-)-вали хозяин

МИРГАЗИ перс, ар. — мир гла­ва, победитель + тазп борец за правду

МИРГАЗИМ перс, ар. — великий амир

МИРГАЗАМ перс, ар.— см. Мир­газим

МИРГАЗАН перс, ар.—великий амир

МИРГАЛИ перс, ар. — великий амир

МИРГАЛИМ перс, ар. — мир гла­ва + галим ученый

МИРЖАН перс. — мир + жан; гла­ва, начальник (образована фа­милия Миржанов)

МИРЗА перс — царевич; писарь

МИРЗАБАЙ |1 МУРЗАБАЙ . перс,

баш. — мирза + бай МИРЗАХАН || МУРЗАХАН перс,

баш. — руководитель, предводи-

тель, глава

59

МИРЗАҺИТ фарс, ғәр.— мир +

башлыҡ МИРҠАСИМ фарс, ғәр. — мир

(баш кеше) + ҡасим (өләшеүсе;

матур) МИРСАЛИХ фарс, ғәр.— мир +

салих, изгелекле, тоғро МИРСАЯП фарс, ғәр. — мир +

саяп, оҫта ҡылыссы; Мирсаяпов

фамилияһы бар

МИРСӘЙЕТ || МИРСӘИТ фарс,

ғәр. — мир + сәйет; баш кеше,

башлыҡ МИРСӘЛИМ фарс, ғәр. — мир +

сәлим; сәләмәт әмир, именлек

башлығы

МИРХАЙҘАР фарс, баш. — мир (башлыҡ, әмир)+хайҙар (арыҫ­лан) кеслө, ҡеүәтле, башлыҡ

МИРХӘЙҘӘР фарс, ғәр. — мир + хәйҙәр; көслө, ҡеүәтле башлыҡ

МИСБАХ ғәр. — яҡтыртҡыс, шәм­дәл

МИФТАХ ғәр. — асҡыс

МИФТАХЕТДИН ғәр. — мифтах + дин

МИҺРАН фарс.—шәфҡәтле, ми­һырбанлы, һөйкөмлө

МИӘСӘРЦМИӘССӘР ғәр.— бай, мөлкәтле

МИЯН фарс—урта, уртансы; ур­тансы бала (Миянов фамилия­һы бар)

МОЗАФАР ЦМОЗАФФАР ғәр.— еңеүсе, теләгенә ирешеүсе

МОНАСИП ғәр. — тура килгән, яраҡлы, тиң

МОРАҘЫМ ғәр. — моратына, те­ләгенә тура килгән

МОРАТ ғәр. — морат, теләк

МОРАТША ғәр., фарс. — морат-Һ шаһ; моратына тура килгән (Моратшин фамилияһы яһал­ған)

МОРТАЗА ғәр. — һайлап алынған, яҡщы (Мортазин фамилияһы бар)

МОРТАЙ —1) ғәр.—Мортаза исе-

МИРЗАГИТ перс, ар.— мир-(-за­гит скромный, святой

МИРЗАЯН перс. — глава, предзо-дитель

МИРКАСИМ перс, ар. — мир глава+каспм раздающий; кра-сивый

МИРСАЛИХ перс, ар. — мир + са-лих; добрый, верный

МИРСАЯП перс, ар. — мир гла~ еа + саяп сабля, мен; искуспо владеющий мечом (образована фамилия Мирсаяпов)

МИРСАИТ перс, ар. — мир + са-ит; глава, руководитель

МИРСАЛИМ перс, ар.— мир+ салим, здоровый; благополучный амир; предводитель безопасно-сти, мира; миролюбивый

МИРХАЖИ перс, ар. — мир + ха-жи

МИРХАЙДАР перс, ар. — мир глава+хайдар лев; сильный, мо-гучий; предводитель

МИРХАЙДАР перс, ар. — мир + хайдар; сильный, могучий пред­водитель

МИСБАХ ар. — подсвечник, све-тильник, светящий

МИФТАХ ар. — ключ

МИФТАХЕТДИН ар. — мифтах кл/оч+дин религия

МИГРАН перс.—добрый, мило-сердный, любезный

МИАСАР || МИАССАР ар. — бога-тый, состоятельный

МИЯН перс. — средний, середин-ный (образована фамилия Ми­янов)

МУЗАФАРЦМУЗАФФАР ар. — по-бедитель, достигающий цели

МУНАСИП ар. — подходящнй, приличный, соответствующий, равный

МУРАДЫМ ар. — цель, желание; предмет желания

МУРАТ ар. — желание, цель

МУРАТША ар., перс — мурат+ ша; предмет желания (образо­вана фамилия Муратшин)

МУРТАЗА ар. — избранный, хо-роший (образована фамилия Муртазин)

МУРТАЙ — 1) ар. — усеченная

МОСАДИҠ ғәр. — дөрөҫлөктө яҡ­лаусы

МОСАУИР ғәр.—художник, рәс­сам

МОСАФИР ғәр. — сәйәхәтсе, юл­сы; юлаусы, уҙғынсы, үткенсе

МОСТАФА ғәр."— һайлап алынған, башҡаларҙан өҫтөн

МОТАЛЛАП ғәр. — үтенеүсе, та­лап итеүсе

МОТАЛЛИП ғәр. — талап итеүсе, эҙләүсе

МОТАҺАР ғәр. — саф, изге

МОТИҒУЛЛА ғәр.— аллаға буй­һоноусан

МОТИҠ ғәр. — буйһоноусан, тың­лаусан

МОФАЗАЛ ЦМОФАЗЗАЛ ғәр.— һөйәкле, хөрмәтле

МӨБӘРӘК, ғәр. — бәхетле, ҡәҙер­ле, хөрмәтле, уңышлы; изге

МӨҒӘЛЛИМ ғәр. — өйрәтеүсе, уҡытыусы

МӨҒӘЛЛӘМ ғәр.— күп белеүсе, белемле

МӨҘӘРИСЦМӨДӘРИС ғәр.—дә­рес биреүсе, өлкән уҡытыусы

МӨЖДӘБӘ ғәр. —һөйөнөс, ҡыуа­ныс

МӨЖӘҮИР ЦМӨЖӘҮЕР ғәр.— күрше

МӨЖӘҺИТ ғәр. — тырыш; изге юл әсән көрәшеүсе

МӨКАРАМ ғәр. — изге, хөрмәтле

МӨҠИМ гәр.— йәшәүсе, ғүмер итеүсе; тырыш

МӨҠМИН ғәр. — дингә ышанған

МӨҠСИН ғәр. — изгелекле, яҡ­шылыҡ ҡылыусы (Мөҡсинов фамилияһы яһалған)

МӘЛӘК ғәр. — хакимлыҡ итеүсе, хаким; батша, солтан

МӨНИР ғәр. — яҡтылыҡ биреүсе, нур һибеүсе

МӨНӘҮИР ғәр.—яҡтылыҡ, нур һибеп тороусы

МӨРИТ ғәр. — эйәреүсе, шәкерт

МӨРСӘЛИМ ғәр. — именлек баш­лығы, именлек һөйәүсе

форма имени Муртаза;;

2) монг. — имеющий коня, всад-ник МУСАДИК ар. — справедливый

МУСАВИР ар. — художник

МУСАФИР ар. — путник, стран-

ник, путешественник; прохожий МУСТАФА ар. — избранныи, из-

бранник МУТАЛЛАП ар. — просящий, тре-

бующий МУТАЛЛИП ар. — требующий,.

ищущий МУТАГАР ар. — чистый, священ-

ный МОТИГУЛЛА ар. — почитающий

бога, божественный МУТИГ ар. — покорныи, послуш-

ный МУФАЗАЛ ЦМУФАЗЗАЛ ар.—лю-

бимый, почтенный МУБАРАК ар. — счастливый, ува-

жаемый, благословенный, благо-

получный; священный МУГАЛЛИМ ар. — обучающий,,

учитель МУГАЛЛЯМ ар. — многознающии,.

со знанием МУДАРИС ар. — учитель, стар-

ший преподаватель МУЖДАБА ар. —радость

МУЖАВИР ар.—живущиГг ря-

дом, сосед МУЖАГИТ ар. — старательный;

борец за правду МУКАРАМ ар. — священный, ува-

жаемый МУКИМ ар. — живучий, здравст-

вующий; старательный МУКМИН ар. — верующий МУКСИН || МУХСИН ар. — доб-

рый, доброжелательный (обра-

зована фамилия Муксинов) МУЛЮК ар.—владыка, облада-

тель; царь МУНИР ар, — сияющий, лучезар-

ный МУНАУИР ар. — сияющий, луче-

зарный МЮРИТ ар. — последующий, уче-

ннк МУРСАЛИМ ар. — предводитель

безопасности, мира, миролюби-

вын

.МӨСӘЛИМ ғәр. — килешеүсән, ке­ше күңелле; тыныс тәбиғәтле

МӨСӘЛЛӘМ ғәр.—һалдат МӨСӘЛЛӘХ ғәр. — ҡораллы МӨХИТДИН ғәр. — яҡлаусы МӨХЛИС ғәр. — саф күңелле,

тоғро МӨХСИН ғәр. — изгелекле, яҡ­шылыҡ ҡылыусы -МӨХТӘБӘР ғәр. ■— хөрмәтле, ҡә­ҙерле МӨХТӘР ғәр.—һайлап алынған

МӨХТӘРӘМ ғәр. — хөрмәтле, ҡә­ҙерле

.МӨХӘДДИС ғәр.— ғалим

МӨХӘМӘҘИ||МӨХӘМӘДИ ғәр.— мосолман кеше

МӨХӘМӘҘИӘ || МӨХӘМӘДИӘ ғәр. — ҡара: Мөхәмәҙи

МӨХӘМӘТЦМӨХӘММӘТ ғәр. — данлы, маҡтаулы (ислам дине­нә нигеҙ һалыусы Мөхәммәт­тең исеменән)

МӨХӘМӘТВӘЛИ ғәр,—мөхәмәтҢ-вәли

МӨХӘМӘТҒАТА ғәр.— мөхәмәт+ ғата

МӨХӘМӘТҒӘЛИ ғәр.—мөхәмәт + ғәли

МӨХӘМӘТДИН ғәр. — мөхәмәт дине

МӨХӘМӘТЙӘН ғәр., фарс. — мө­хәмәт + ЙӘН

МӨХӘМӘТЙӘР ғәр. — мөхәмәт + йәр: Мөхәмәттең дуҫы, иптәше

МӨХӘМӘТНУР ғәр. — мөхәмәт + нур: Мөхәмәт нуры

МӨХӘМӘТСАФА ғәр.—мөхәмәтң-сафа (саф, таҙа, пак)

МӨХӘМӘТСӘЛИМ ғәр. — мөхә­мәт +сәлим (сәләмәт, иҫән)

МӨХӘМӘТША ғәр., фарс. — мө-хәмәт + шаһ; Мөхәмәткә ҡара­ған, мосолман

МӨХӘМӘТШӘРИП ғәр. — мөхә­мәт-}-шәрип

МУРШИТ ар. — наставник, пропо-

ведник; проводник МУСЛИМ ар. — мусульманин МУСТАКИМ ар. — верный, пра-

вильный, правдивый, честный,

терпеливый МУСАЛИМ ар. — покладистый,

человеколюбивый, мирный, спо-

койный МУСАЛЛЯМ ар. — солдат МУСАЛЛЯХ ар. — вооруженный МУХУТДИН ар. — защитник МУХЛИС ар. — искренний, вер­ный МУХСИН ар. — добрый, доброже-

лательный МУХТАБАР ар. — почтенный, ува-

жаемый МУХТАР ар. — избранный, из-

бранник МУХТАРАМ ар. — уважаемый,

почтенный МУХАДДИС ар. — ученып МУХАМАДИ ар. — мусульманин

МУХАМАДИЯ ар. — см. Мухама­ди

МУХАМЕТЦМУХАММЕТ ар. — славный, прославленный (имя основоположника ислама Муха-мета)

МУХАМЕТВАЛИ ар. — мухамет славный+вали хозяин, родствен-ник, покровитель, святой

МУХАМЕТГАТА ар. — мухамет+ гата дар, подарок

МУХАМЕТГАЛИ ар. — мухамет + гали

МУХАМЕТДИН ар. — мухамет+ дин; мусульманская вера

МУХАМЕТЬЯН ар. — мухамет+ ян

МУХАМЕТЪЯР ар. — мухамет+ яр; друг Мухамета

МУХАМЕТНУР ар.— мухамет+ нур луч; свет Мухамета

МУХАМЕТСАФА ар. — мухамет+ сафа чистый, непорочный

МУХАМЕТСАЛИМ ар. — муха­мет-}-салим живой, здоровый, благополучный

МУХАМЕТША ар., перс. — муха-мет+ша; принадлежащий Му-хамету, мусульманин

МУХАМЕТШАРИП ар. — муха­мет-)-шарип

МӨХӘРЛӘМ ғәр.— ҡара: Мөхәр­рәм

МӨХӘРРӘМҢМӨХӘРӘМ ғәр. — һижрә — ай календарындағы 1-се айҙың исеме; шул айҙа тыу­ған балаға ҡушылған исем

МӨШӘРИП ғәр. — данлыҡлы,

шөһрәтле

МӨЪМИН ғәр. — ислам динендә-ге кеше, мосолман

МУЛЛАБАЙ ғәр., баш. — мулла (уҡымышлы кеше) + бай; (бала уҡымышлы, белемле булһын, тигән теләк менән ҡушылған исем)

МУЛЛАҒОЛ ғәр., баш.,— мулла-Ғ ғол (ҡол)

МУЛЛАҒӘЛИ || МУЛЛАҒӘЛЕ ғәр. — мулла + ғәли

МУЛЛАҒӘЛӘМ ғәр. — мулла + ғәләм

МУЛЛАҠАЙ ғәр.— мулла һү­ҙенең иркәләү формаһынан

МУЛЛАНУР ғәр. — муллаң-нур МУЛЛАЯН ғәр., фарс.—мулла+ йән (уҡымышлы булһын, тигән теләк менән ҡушылған исем)

МУЛЛАЯР ғәр., фарс.—мулла+ яр (Муллаяров фамилияһы бар)

МУЛЛӘХМӘТ ғәр. — мулла + әх­мәт

МУСА ғәр.—пәйғәмбәр исеменән (һыуҙан сығарып алынған; ба­ла)

МУСАБАЙ ғәр., баш.— ир бала; ул, улан

МЫРҘА фарс. — 1) ҡусты; түрә балаһы; 2) ир-ат исемдәре ком­поненты булып йөрөй. Мурзин фамилияһы яһалған

МЫРҘАБАЙ фарс, баш. — мыр­ҙа + бай; Мырҙабаев фамилия­һы яһалған

МЫРҘАБУЛАТ фарс, ғәр.— мыр­ҙа + булат; ҡорос һымаҡ ныҡ бала

МЫРҘАГИЛДЕ фарс, баш. — мырҙа + килде

МЫРҘАҒОЛ фарс, баш. — мыр­ҙа + ҡол

МУХАМЕТХАЖИ ар.— мухамет +-

хажи МУХАРЛЯМ ар.— см. Мухаррам-

МУХАРРАМЦМУХАРЯМ ар.—на-звание первого месяца Хидж-ри — Лунного календаря; родил-ся в месяце Мухаррам

МУШАРИП ар. — почтенный, ува-жаемый

МУЪМИН ар. — верующий, пра-воверный, мусульманип

МУЛЛАБАЙ ар., баш. — мулла* образованный человек, господин, хозяин+бан (выражает пожела-ние родителей, чтобы ребенок. был грамотным, образованным)

МУЛЛАГУЛ ар., баш. — мулла-Ғ гул

МУЛЛАГАЛИ ар.— мулла + гали:

МУЛЛАГАЛЯМ ар. — мулла + га-лям

МУЛЛАКАЙ ар. — мулла уче-мый+кай (уменьш.-ласк. аф­фикс)

МУЛЛАНУР ар. — мулла+нур

МУЛЛАЯН ар., перс. — мулла об-разованный+ян душа (выража­ет пожелание родителей, чтобы ребенок был образованным)

МУЛЛАЯР ар., перс.—мулла 4-яр (образована фамилия Мул-лаяров)

МУЛЛАХМЕТ ар. — мулла + ах­мет

МУСА ар. — от имени пророка Моисей; вытащенный из воды;. дитя

МУСАБАЙ а р., баш. — мальчик, сын

МУРЗА перс. — 1) младшин брат;. царевич; 2) компонент мужских имен. Образована фамилия Мурзин

МУРЗАБАЙ перс, баш.—мурза + бай (образована фамилия Мур­забаев)

МУРЗАБУЛАТ перс, ар. — мур­за + булат (выражает пожела­ние родителей, чтобы ребенок был крепким, как сталь)-

МУРЗАГИЛЬДИ перс. — баш. — мурза младший браг+гильди появился

МУРЗАГУЛ перс, баш. — мурза-Ғ гул

МЫРҘАҠАЙ фарс. — мырҙа һү­ҙенең иркәләү формаһынан яһалған

МЫРҘАХАН фарс, баш. — мыр­ҙа + хан

МӘҒДӘН ғәр. — металл, аҫыл таш

МӘҒДӘНУР ғәр. — мәғдән+нур

МӘҒЗҮМ ғәр.—гонаһһыҙ, саф МӘҒМҮР ғәр. — йәшәүсе, . төҙөк,

һәйбәт сәскә атыусы МӘҒРИФ ғәр. — аңлы, белемле

МӘҒРҮФ ғәр.—атаҡлы, данлыҡ­лы, танылған, билдәле МӘҒСҮМ ғәр. — гонаһһыҙ, саф МӘСҒҮТ ғәр.—ниәт итеп, теләп

алынған МӘҒӘРИФ ғәр. — аңлы, белемле

МӘҒӘСҮМ ғәр.—гонаһһыҙ, саф

МӘҒӘФҮР ғәр. — кисерелгән, ғә­фү ителгән МӘЖИТ ғәр.—данлы, маҡтаулы

МӘЗИТ ғәр. — артыу, . күбәйеү, ишләнеү

МӘҠСҮТ ғәр. — ниәт ителгән, те­ләп алынған

МӘЛИК ғәр. — батша, солтан, хаким

МӘЛИХ ғәр.—һөйкөмлө, яғым­лы, гүзәл

МӘМБӘТ ғәр. — маҡтауға лайыҡ (Мөхәмәт исеменән ҡыҫ­ҡартылған; Мәмбәтов фамилия­һы бар)

МӘМБӘТҠОЛ ғәр., баш. — мәм­бәт + ҡол

МӘРГӘН бор. төрки, монг.—оҫ­та, төҙ атыусы; мәргән (Баш­ҡорт исемләренең үҙенсәлеге ту­раһында А. Г. Бессонов та әй­теп киткән. — БНС. 21-се б.)

МӘРҒҮП ғәр. — теләп, көтөп ал­ған; һөйәкле

МӘРҘӘН || МӘРДӘН фарс —ир-егет, батыр

МӘРҮӘН фарс. — яҡшылыҡ бил­дәһе

МУРЗАГАЛИ перс, ар. — мур­за + гали

МУРЗАКАЙ перс. — ласкатель-ная форма имени Мурза

МУРЗАХАН перс, баш. — мурза +

хан МАГДАН ар. — металл, руда, дра-

гоценный камень МАГДАНУР ар. — магдан + нур

устроенный, расңветающий МАГРИФ ар. — просвещенный, об-

разованный МАГРУФ ар. — знаменитый, из-

вестный; славный МАГСУМ ар. — невинный, чистый МАГСУД ар. — желанный, ждан-

ный МАГАРИФ ар. — просвещенный,

образованный МАГАСУМ ар.—невинный, чис­тый МАГАФУР ар. — оправданный,

прощенный МАЖИТ ар. — прославленный,

славный МАЗИТ ар. — увеличеняе, прибав-

ление МАКСЮТ ар. — желанный, ждан-

ный МАЛИК ар.—царь, правитель

МАЛИХ ар.—прелестный, изящ-ный, миловидный, прекрасный

МАМБЕТ ар.—достойпып похва-лы (сокращеняая форма имени Мухамет. (Образована фа­милия Мамбетов)

МАМБЕТКУЛ ар., баш. — мам­бет 4- кул

МЭРГЭНЦ МЕРГЕН др. тюрк., монг.—снайпер, стрелок («В именах башкирских богатырей много характерного. Не случай-но прозвища их связаны с обоз-наченнем стрельбы. Мяргян зка-чит искусный охотник. меткнц стрелок». — БНС, стр. 21)

МАРГУП ар. — желанный. люби-мый

МАРДАН перс. — молодец, муж-чина

МАРВАН перс. — хорошин

МӘРҺӘМ ғәр. — бальзам; күцел 1

йыуатҡыс
МӘСҒҮТ ғәр. — бәхетле 1

МӘСӘҒҮТ ғәр. — бәхетле (Мәсә- 1

МӘҮЛИ ғәр. — теләп, һорап ал- 1 ған; әфәнде

МӘҮЛИТҢМӘҮЛЕТ ғәр.—1) тыу- 1 ған ер, тыуған ил; 2) тыуған көн; 3) байрам; Мөхәмәт пәй­ғәмбәр тыуған көн

МӘҮЛИТБАЙ |1 МӘҮЛЕТБАИ ғәр., ; баш. — мәүлет+бай

МӘҮЛИТИӘНҢМӘҮЛЕТИӘН ғәр., \ фарс. — мәүлит + нән

МӘҮЛИТДИН || МӘҮЛЕТДИН I ғәр. — мәүлит+дин

МӘҮЛИТҠОЛ || МӘҮЛЕТҠОЛ . ғәр., баш. — мәүлит+ҡол (Мәү­лит айында тыуған)

МӘҮЛИТХАН||МӘҮЛЕТХАН ғәр., . баш. — мәүлит + хан

МӘҮЛӘҮИ ғәр.— ғалим, уҡымыш- ; лы

МӘХИЙӘН || МӘХЙӘН ғәр., , фарс. — 1) айға оҡшаш, ма­тур; 2) йән биреүсе, терелтеу-се

МӘХМҮТ ғәр. — маҡтаулы, маҡ­талған

МӘХМҮТЙӘН ғәр. — мәхмүт+ йән

МӘХТҮМ ғәр. — 1) ҡэҙер-хермәт-кә лайыҡ; 2) дин әһелдәре ба­лаларының ҡушаматы

МӘҺӘҘИЦМӘҺӘДИ ғәр.—тура голда тороусы, өйрәтеүсе (Мә­һәдисе фамилияһы бар)

НУРЙӘН ғәр., фарс. — нурлы йән, нурлы бала

НУРИЛХАҠ ғәр.—.хаҡ тәғәлә, алла нуры

НУРИМАН — 1) ғәр.— иман ну­ры; 2) фарс. — ғәйрәтле

НУРИС ғәр. — «Нурислам»дан ҡыҫҡартылған

НУРИСЛАМ ғәр. — нур + ислам; ислам нуры

НУРИХАН ғәр., баш. — пурлы хан

НУРИӘХМӘТ ғәр. — нур + әхмәт; бөйөклөк нуры

НУРЛЫБАЙ ғәр., баш. — нурлы-Ғ бай; нурлы бала

НУРЛЫҒАЯН ғәр.—нурлы+ға­ян; күренекле, атаҡлы

НУРМӨХӘМӘТ ғәр. — нур + мөхә­мәт; мөхәмәт нуры

НУРСӘЛИМ ғәр. — нур + сәлим

НУРУЛЛА ғәр. — алла нуры, яҡ­тыһы

НУРФӘИЗ ғәр. — нур + фәиз (киң күңелле, йомарт)

НУРЫЙ ғәр. — нурлы НУРӘХМӘТ ғәр. — бөйөклөк яҡ­тыһы, нуры

НУХ ғәр. — йыуаныс, ял, тыныс­лыҡ (пәйғәмбәр исеменән). Ну­хов тигән фамилияла һаҡлан­ған

НӘБИ ғәр.—тәнре кешеһе; пәй­ғәмбәр; илсе НӘБИБ ғәр. — белемле, аҡыллы

НӘБИР фарс. — баланың бала­һы, ейән НӘБИУЛЛА ғәр. — алла кешеһе

НӘҒИМ ғәр.—муллыҡ, именлек;

бәхет НӘДИР ғәр. — бик һирәк осрай

торған НӘҘЕР ғәр. — вәғәҙә, нәҙер

НӘҘЕРША ғәр., фарс. — вәғәҙәле, нәҙер бирелгән

НУРЕТДИН ар. — свет, луч ве-

ры НУРЬЯН ар., перс.—нур свет,

блеск, сияние+ян душа: сияю-

щий, светящий НУРИЛХАҠ ар.— свет, луч бо-

га НУРИМАН — 1) ар. — нур свет,

лг/ч+иман вера; 2) перс. — мо-

гущественный НУРИС ар. — усеченная форма

имени Нурислам НУРИСЛАМ ар. — нур + ислам

НУРИХАН ар.— баш.— нур + хан

НУРИАХМЕТ ар. — нури + ахмет; свет величия

НУРЛИБАЙ ар., баш.—нурлы+ бай; сияющий, светящий

НУРЛИГАЯН ар. — нурлы сияю-щий + гаян знаменитый

НУРМУХАМЕТ ар. — нур + муха­мет; свет, луч Мухамета

НУРСАЛИМ ар. — нур-Ғ салим

НУРУЛЛА ар. — свет, луч бога

НУРФАИЗ ар. — нур свет, луч + фаиз щедрость, милость, благо-дать, польза

НУРИ ар. — сияющий, светящий

НУРАХМЕТ ар. — нур + ахмет;

луч, свет великого, светоч (со-кращенная форма имени Нури­ахмет)

НУХ ар. — отдых, покой (от име­

НАБИ ар. — пророк, посол

НАБИБ ар. — образованный, муд-

рый, умный НАБИР перс. — внук

НАБИУЛЛА ар. — пәби+улла;

пророк НАГИМ ар. — изобилне, доста-

ток, благополучие; счастье НАДИР ар. — редкостный, редкии

НАДИР ар. — торжественное обе-

щание, обет НАДИРША ар., перс. — обещан-

нып

НӘЖИП ғәр. — аҡ һөйәк, аҫыл зат; аҡыллы, һәләтле

НӘЖМЕТДИН ғәр. — нәжми + дин; дин йондоҙо

НӘЖМИ ғәр. — йондоҙ, йондоҙ кеүек

НӘЖӘР ғәр. — балта оҫтаһы, оҫ­та

НӘЗИР ғәр.—үрнәк, өлгө, бик матур; алдан күреүсе

НӘЗИФ ғәр. — саф, пак

НӘЗИХ ғәр. — дуҫ, кәңәшсе

НӘҠИ ғәр. — саф, таҙа, пак НӘҠИП ғәр. — һайланған, хөр­мәт ителгән; башлыҡ НӘСИМ ғәр. — йомшаҡ ел НӘСИХ ғәр. — кәңәшсе, дуҫ

НӘФИҒУЛЛА ғәр. — нәфиҡ+улла НӘФИҠ ғәр. — файҙа килтереүсе,

игелекле НӘФИС ғәр. — матур, гүзәл

НАЖИБЕК ар., баш. — нажиб

ного происхождения; умный,

способиый НАЖМЕТДИН || НАДЖМЕТДИН

ар.—нажми (наджми) звез-

да+дин религия; звезда веры,

религии НАЖМИЦНАДЖМИ ар.—звез­да; подобный звезде, сияющий НАЖАР || НАДЖАР ар. — столяр,

умелец НАЗИР ар. — образец, пример;

красивый; предвестник НАЗИФ ар. — чистый НАЗИХ ар.—друг, советчик, то-

варищ НАКИ ар. — чистый, без примеси НАКИП ар. — избранный, вы-

бранный; предводитель,