Әдәби уку (24 сәг.)
Г.М. Сафиуллина, М.Я Гарифуллина, Ф.Ф.Хәсәнова
Төп бурыч - укучыларны укырга һәм әдәби сөйләмгә өйрәтү.
№
|
Тема
|
сан
|
Дәрес
тибы
|
Укыту эшчәнлегенең төрләре
|
Белем күнекмә
ләрне тикшерү төрләре
|
Материал үзләштерүдә
планлаштырылган нәтиҗәләр
|
Үткәрү вакыты
|
1
|
1 бүлек
Әкиятләр, санамышлар, табышмаклар иленә сәяхәткә чыгу.
|
1
|
Белем
ныгы
ту
|
3-15 бит
Халык авыз иҗаты төрләре – санамышлар, табышмаклар
Үртәвечләр, эндәшләр тизәйткечләр белән таныштыру.
Табышмакларны дөрес итеп, аңлап укырга өйрәнү өстендәэшләү күнегүләре.
16-20 бит
|
Мөстәкыль уку
Табышмакларга җаваплар табу.
|
Белергә тиеш: халык авыз иҗаты һәм аның жанрлары турында .
Башкара алырга тиеш: әкиятне хикәядән аера белергә, сәнгатьле укый белергә, сорауларга җавап бирергә, әсәрнең төзелешен билгеләргә, иллюстрациялар белән эшли белергә, иҗекләп укый белергә.
|
|
|
2
|
Үртәвечләр, эндәшләр, тизәйткечләр илендә.
|
1
|
Тизәйткечләрне хәтердән сөйләү
|
|
|
3
|
2 бүлек
Кайтаваз мәгарәсе.
М.Галиев” Кайтаваз”
|
1
|
Яңа тема
ны өйрәнү.
|
21-23 бит
Сүзлек өстендә эш
Төркемнәрдә эш
Хрестоматия белән эш
Сорауларга җавап эзләү
|
Сүзнең мәгънәсен аңлату
|
Белергә тиеш: укылган әсәрнең исемен, эчтәлеген, авторларын.
Башкара алырга тиеш: укылган әсәр турында үзенең тәэсирләрен әйтә белергә, әдәби әсәр белән эшләргә, рәсемгә таянып текстның эчтәлеген сөйләргә.
Рифма, ритм төшенчәсен белергә тиеш.
|
|
|
4
|
Ш.Галиев
Рифма.
|
1
|
Яңа тема
ны өйрә
нү.
|
24 бит- 25 бит
Рифма төшенчәсен аңлату.
Охшаш яңгырашлы сүзләр табу.
Төркемнәрдә эш.
|
Яңа сүз табу
Таяк-аяк, чагу-агу
Кара- бара, тала-кала
тарак-карак
|
|
|
5
|
Рафис Корбан шигырьләре
|
1
|
Яңа тема
ны өйрә
нү.
|
26-27 бит
Уйлау сәләтләрен үстерү
Парларда эш
|
“Баю” сүзенә рифма табу
|
Белергә тиеш:үтелгән язучыларның әсәрләрен белергә.
Башкара алырга тиеш: әдәби шигырьләр белән эшли белергә, иҗекләп уку элементы белән тулы сүзләр уку, шигырь һәм хикәянең аермасын аңларга.
|
|
|
6
|
Ләбиб Лерон шигырьләрен уку.
|
1
|
Яңа тема
ны өйрә
нү.
|
27-29 бит
Парлашып эшләү.
Рольләргә бүленеп уку.
Чылбыр тәртибендә уку
Төркемнәрдә эш.( Дөрес түгел дип санаган урыннарын төзәтеп сөйләү.)
Хрестоматия белән эш.
|
Хрестоматиядән
Ләбиб Лерон шигырен табып уку.
|
|
|
|
7
|
3 бүлек. Аю өне янында.
Х.Халиков
“ Бии белмәгән аю”
|
1
|
Яңа тема
ны өйрә
нү.
|
30-31 бит
Кайтаваздан сүз табу “ баю”- аю
Аю турында белешмә алу.
Хикәяне аңлап, сәнгатьле, дөрес уку өстендә эшләү.
Сорауларга җавап бирү.
|
Вакытка укытып карау
|
Белергә тиеш:укылган әсәрнең исемен, эчтәлеген, авторларын.
Башкара алырга тиеш: укылган әсәр турында үзенең тәэсирләрен әйтә белергә, әдәби әсәр белән эшләргә, рәсемгә таянып текстның эчтәлеген сөйләргә.
|
|
| |
8
|
Татар халык әкияте
“ Аю белән өч кыз”
|
1
|
Белемныгы
ту
|
31-35 бит Чылбыр тәртибендә уку.
Сорауларга җавап бирү.
Рәсем буенча парларда эш
|
Уйлап сорауларга төгәл җавап табу. Әкият геройларын табу.
|
Татар халык әкиятләрен атый белергә
Рәсемгә карап эчтәлеген сөйләргә тиеш
|
|
|
9
|
4 бүлек. Чәчәкле аланда.
Рәшит Бәшәр.
”Авылга кайту”.
|
1
|
Яңа тема
ны өйрә
нү.
|
Сүзлек өстендә эш.
Төркемнәрдә эш.
Хрестоматия белән эш
|
Сорауларга җавап табу
Шигырьләрнең охшаш якларын табу.
|
Башкара алырга тиеш: сәнгатьле укый белергә, сорауларга җавап бирергә, әсәрнең төзелешен билгеләргә, иллюстрациялар белән эшли белергә., әсәрнең авторын атарга, тулы сүзләр белән укырга.
|
|
|
10
|
Фәнис Яруллин
“ Черкиләр җыры”
Р.Бәшәр “Авазлар” шигыре
|
1
|
Яңа тема
ны өйрә
нү
|
Хрестоматия белән эш.
Сорауларга җавап табу.
Ф.Яруллин шигырьләрен сәнгатле уку күнекмәсе булдыру.
|
Табышмакларга җавап табу.
Хрестоматия белән эш.
|
|
|
11
|
Эльмира Шәрифуллина әкиятен уку
“Бәйрәм ашы- кара –каршы “
1 бүлек
|
1
|
Яңа тема
ны өйрә
нү
|
Әкиятне аңлап уку күнекмәсе үстерү
Сорауларга тулы җавап бирү
Парларда эш.
Төркемнәрдә эш.
|
Сүзләрнең мәгънәсен аңлата белү, эчтәлекне сөйләү
|
Белергә тиеш: укылган әсәрнең исемен, эчтәлеген, авторларын, язучыларның әсәрләрен.
Башкара алырга тиеш: текстның исемен табарга, әсәрнең авторын атарга, текстны кисәкләргә бүлергә, телдән план төзергә.
|
|
|
12
|
Эльмира Шәрифуллина
“Бәйрәм ашы- кара –каршы”
2 бүлек
|
1
|
Яңа тема
ны өйрә
нү
|
|
|
13
|
5 бүлек. Урман мәктәбендә
Х.Халиков “Әллә ул да белә микән?”
|
1
|
Ныгы
ту
|
43-44 бит
Парларда эш.
Сорауларга җавап табу.
|
Әсәрнең төрен билгеләү.
|
Дөрес, йөгерек укый белергә тиеш.
Сәнгатьле уку күнекмәсен булдыру.
|
|
|
14
|
Дару үләннәре.
Х.Халиков
|
1
|
Яңа тема
ны өйрә
нү
|
Парларда эш
Ярдәм кулы сузу сүзенең мәгънәсен аңлату.
|
Дару үләннәрен тану.
|
|
|
15
|
Р.Миңнуллин, Ш.Галиев шигырьләрен уку
|
1
|
Яңа тема
Өйрә
нү
|
46-50 бит
Сүзлек өстендә эш.
Парларда эш.
Чылбыр тәртибендә уку.
Уйлап сорауга җавап табу.
|
Чылбыр тәртибендә уку
Сорауга җавап табу.
|
Дөрес, йөгерек укый белергә тиеш.
Сәнгатьле уку күнекмәсен булдыру.
|
|
|
16
|
Өтер, нокта, сорау.
“Өтерне кая куярга?” шигырен уку
|
1
|
Ныгы
ту
|
50-51 бит
Дәреслек белән эшләү күнекмәсе булдыру.
Парларда эш.
|
Шигырьдән дөрес урнашканын өтер урынын табу.
|
Дәреслек белән эшли , төп сорауларга җавап таба белергә тиеш
|
|
|
17
|
6бүлек. Шүрәледә кунакта
Р.Кутуй. “ Төнге әкият”
|
1
|
Яңа тема
|
52- 54 бит
Әкиятне аңлап уку күнекмәсе булдыру.
Әкиятттәге серләрне табу.
Парларда эш.
|
Шүрәле әкиятен искә төшерү, эчтәлеген сөйләтү
|
Әсәрнең исемнәрен, төп эчтәлеген, аларның авторларын.
Башкара алырга тиеш: йөгерек укый белергә, сорауларга җавап бирергә, әсәрнең төзелешен билгеләргә, әсәрнең авторын атарга, тулы сүзләр белән укырга.
|
|
| |
18
|
Р.Миңнуллин “ Шүрәлесез урман” Р.Хисмәтуллин “ “Хәерле иртә”
|
1
|
Ныгы
ту
|
54-55 бит
Сүзлек өстендә эш
Чылбыр тәртибендә сәнгатҗле уку
Яхшылык төшенчәсен аңлату.
|
|
|
19
|
Х.Халиков
“ Әгәр күрә белсәгез....”
|
1
|
Яңа тема
|
56 бит
Төркемнәрдә эш.
Чылбыр тәртибендә уку.
Сорауларга җавап табу.
|
Рифмаларны табу.
Автор турында белү
|
Башкара алырга тиеш: сәнгатьле укый белергә, сорауларга җавап бирергә, әсәрнең төзелешен билгеләргә, иллюстрациялар белән эшли белергә., әсәрнең авторын атарга, тулы сүзләр белән укырга.
|
|
|
20
|
Резеда Вәлиева
“ Кыңгырау чәчәк” хикәясе
Х.Халиков. шигырьләрен уку
|
1
|
Яңа тема
|
57-60 бит
Хикәяне аңлап уку, сорауларга җавап табу
Чылбыр тәртибендә уку.
Дуслык турында тәрбия.
Төркемнәрдә эш.
Ролләргә бүлеп уку.
|
Өндәү җөмләләрне табу.
Башта акрын аннан соң тизләтеп укып карау.
Эчтәлек сөйләү.Вакытка уку.
|
Әсәрнең исемнәрен, төп эчтәлеген, аларның авторларын.
Башкара алырга тиеш: тизләтелгән темпта укый белергә, сорауларга җавап бирергә, әсәрнең төзелешен билгеләргә, иллюстрациялар белән эшли белергә., әсәрнең авторын атарга, тулы сүзләр белән укырга.
|
|
|
21
|
Сәяхәт дәрес
“Г.Тукай иҗаты”
|
1
|
Яңа тема
|
дәрес презентация
Г.Тукай иҗаты белән таныштыру
|
Тест сорауларына җавап табу.
Г.Тукай шигырьләрен яттан сөйләү.
|
Г.Тукай иҗатыннан берничә шигырьне, әкиятне таный белергә тиеш.
|
|
|
22
|
7 бүлек.
Китап рәссамы күргәзмәсендә.
|
1
|
Яңа тема
|
61 -63 бит
Иллюстрация төшенчәсен аңлату
Төркемнәрдә эш.
Чылбыр тәртибендә уку.
|
Күргәзмәдән
такмазага туры килгән иллюстрацияне табу(арттагы бит)
|
Дәреслек белән эшли, төп сорауларга җавап таба белергә тиеш
|
|
|
23
|
Р.Харис. “Сине көтә тыныч таң” Бишек җырлары.
М.Әгъләм шигыре.
|
1
|
Ныгы
ту
|
64-65 бит
Бишек җырлары турында белемнәрне тирәнәйтү.Сәнгатьле уку күнекмәсе булдыру.
Чылбыр тәртибендә уку.
Төркемнәрдә эш.
|
Иллюстрация буенча эш, сорауларга җавап.
Төп геройларны табу.
|
Белергә тиеш: халык авыз иҗаты жанрлары: җыр, табышмак, мәкальләр турында.
Башкара алырга тиеш: сәнгатьле укый белергә, сорауларга җавап бирергә, әсәрнең төзелешен билгеләргә, әсәрнең авторын атарга, тулы сүзләр белән укырга.
|
|
|
24
|
Хәсән Туфан.
“ Юкмыш бабай малае” шигыре. Буталмыш әкият.Шүрәле.
Дөньяда булмаган әкият. Йомгаклау.
|
1
|
Яңа тема
|
68-75 бит
Төркемнәрдә эш.
Чылбыр тәртибендә уку.
Сүзлек өстендә эш.
|
Кеше исемнәрен табу.
Тиеш рәсемне табу.
Җавапны дәлилләү. Әкиятләрнең эчтәлеген сөйләү.Вакытка уку.
|
|
|
Әдәбият
1. Урта мәктәп программалары. Башлангыч класс. Казан, “Мәгариф”-2001ел;
2. Дәреслек. И.Х.Мияссарова, Ф.Ш.Гарифуллина ,Р.Р.Шәмсетдинова. Әлифба, Казан “Мәгариф- Вакыт”нәшрияты—2012ел;
3. Г.М.Сафиуллина “Әдәби уку”, Казан, “Мәгариф—Вакыт”, 2011 ел;
4. Халык авыз иҗаты, Казан, 2002 ел
ТАТАРСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ӘТНӘ МУНИЦИПАЛЬ РАЙОНЫ
МУНИЦИПАЛЬ ГОМУМ БЕЛЕМ БИРҮ УЧРЕЖДЕНИЕСЕ –
ШИҺАБЕТДИН МӘРҖАНИ ИСЕМЕНДӘГЕ КОМЫРГУҖА УРТА ГОМУМИ БЕЛЕМ БИРҮ МӘКТӘБЕ
Каралды: Килешенде: Раслыйм:
Башлангыч сыйныфларМБ җитәкчесе Уку- укыту эшләре буенча директор урынбасары: Мәктәп директоры:
________________/ Шагиева Ф.А./______________ /Шәрипова Р. М./_______________ Сибгатуллина А. Ф.
Беркетмә № 1 Боерык №
22 август 2011 ел __ август 2011 ел __ сентябрь 2011 ел
ШИҺАБЕТДИН МӘРҖАНИ ИСЕМЕНДӘГЕ КОМЫРГУҖА УРТА ГОМУМИ БЕЛЕМ БИРҮ МӘКТӘБЕНЕҢ
II КВАЛИФИКАЦИОН КАТЕГОРИЯЛЕ БАШЛАНГЫЧ СЫЙНЫФЛАР УКЫТУЧЫСЫ
ТАҖИЕВА АЛСУ НИГЪМӘТҖАН КЫЗЫНЫҢ
1 нче сыйныф өчен” Татар теленнән “эш программасы
Комыргуҗа, 2011 ел
Татар теле буенча укыту планы
Класс – 1 нче класс
Укытучы–Камалова И.С.
Сәгатьләр саны:
Барысы- 66 сәг.;атнага – 2 сәг.
План буенча контроль дәрес – 3
Административ контроль дәрес – 1сәг.
ПланТРсы Мәгариф Министрлыгы тарафыннан расланган “Татар урта гомуми белем мәктәбенең 1-4нче сыйныфлары өчен” программасына нигезләнеп төзелде. Казан, “Мәгариф” нәшрияты, 2001 нче ел.
Дәреслек - 1. Урта мәктәп программалары. Башлангыч класс. Казан “Мәгариф”-2001
2. И.Х.Мияссарова, Ф.Ш.Гарифуллина ,Р.Р.Шәмсетдинова. Әлифба Казан “Мәгариф- Вакыт”нәшрияты—2011
3. С.Г.Вәгыйзов, Р.Г.Вәлитова “Татар теле” Казан Мәгариф—2006
4. Язарга өйрәнү дәфтәре №1, №2. Казан: Мәгариф 2009
.
Өстәмә дәреслек – балалар журналы «Салават күпере», «Сабыйга» Галиева Н.Г., Туймәтова Р.М. Татар теленнән эш дәфтәре. Казан: Мәгариф 2009
АҢЛАТМА ЯЗУЫ
Фән – техника кызу темплар белән алга барган заманда һәр укучыны мөмкин кадәр кыска вакытта һәм нәтиҗәле итеп тиз укый, тиз яза, мөстәкыйль уйлап, тиз эшли белергә өйрәтү бүгенге көндә татар теле дәресләре алдына куелган төп максатларның берсенә әйләнде. Бары тик мөстәкыйль уйлап тиз эшли алган укучы гына дәрестәге һәр биремне үз вакытында үтәп өлгерә; югары классларда төрле фәннәрдән бирелгән белемнәрне җиңел үзләштерә, ныклы күнекмәләр алуга ирешә.
Татар теленнән эш программасы ТРсы Мәгариф Министрлыгы тарафыннан расланган “Татар урта гомуми белем мәктәбенең 1-4нче сыйныфлары өчен” (Казан, “Мәгариф” нәшрияты, 2001 нче ел) программасына нигезләнеп төзелде
Дәреслекләр:
Әдәби уку
Эш программасы атнага 2 сәгать исәбеннән төзелде. Барысы 66 сәгать.
Балаларны укый –яза белергә өйрәтү ике чорга бүленә: 1) грамотага әзерлек чоры – 3сәг.; 2) әлифба чоры – 39 сәг.;
Грамотага өйрәтү үзара тыгыз бәйләнгән укый һәм яза белергә өйрәтүнең башлангыч процессыннан гыйбәрәт аналитик – синтетик аваз – хәреф методы белән тормышка ашырыла; авазлар һәм хәрефләр, иҗекләр һәм сүзләр, җөмләләр һәм бәйләнешле сөйләм өстендә эшләү күнегүләре аша ныгытыла. Аваз, хәреф — тану берәмлеге, иҗек — уку берәмлеге, сүз — аңлау берәмлеге, җөмлә — мәгълүмат-хәбәрлек берәмлеге (Кош оча. Балык йөзә.) икәнен гамәли аңлап, «чын уку һәм чын язу»ның җөмлә укудан һәм җөмлә язудан башланганын белеп эшләүләренә ирешелә.
Грамотага әзерлек чоры ике төп максатка ия:
- укучыларны гомумән уку процессын аңлап үзләштерүгә һәм аеруча уку техникасына (басма сүзне авазландыра белүгә) хәзерләү;
- язу процессын (сөйләмне язма билгеләр белән күрсәтүне) аңлап үзләштерүгә әзерләү.
Әлифба чоры түбәндәге максатларга ия:
-
балаларны укырга һәм язарга өйрәтү;
-
дөрес язу күнекмәләрен үзләштерүгә нигез салу;
-
элементар орфографик мәгълүматлар бирү;
Дәресләрне оештырганда уен элементлары кергән алымнар куллану отышлы. Интеграл дәресләр уздыру вакытны экономияләргә, дәрестә күп эш башкарыррга мөмкинлек бирә. Әлифба чорында ук укучыларны ишетеп язарга күнектерә башларга кирәк.
Әзерлек чоры (3 сәгать)
Язу гигиенасы кагыйдәләре белән таныштыру, кагыйдәләрне даими үтәү гадәте тәрбияләү.Кешеләрнең әйтеп һәм язып сөйләшүләрен гомуми күзаллау. Матур итеп сөйләшә, укый һәм яза белү кирәклеген аңлау.
График схемалар ярдәмендә сөйләмне — җөмләләргә, җөмләне сүзләргә аеру, сүзләрне иҗек һәм авазларга таркату.
Әлифба чоры, яки төп чор (39 сәгать)
Барлык баш һәм юл хәрефләренең язылышы һәм аларның тоташтыруның төп сызыклары белән таныштыру һәм каллиграфик дөрес язарга өйрәтү.Авазларны сүздә тиешле язма хәрефләр белән күрсәтү.Сүздәге хәрефләрне, аларны тоташтырган сузыкларын өзмичә ритмик язуны(ас-ос) булдыру , дәфтәр юлларына хәрефләрне һәм сүзләрне, тигез ара калдырып, тигез, дөрес урнаштыру.Башта укытучы белән иҗек –аваз анализы ясаганнан соң, тора бара мөстәкыйль рәвештә сүзләр, җөмләләр язу.
Башта язмача, аннары басмача үрнәкләрдән сүзләр, җөмләләр күчереп язу. Үрнәк текст белән чагыштырып карау һәм сүзләрне иҗекләп орфографик уку ярдәмендә дәфтәргә язылганнарның дөреслеген тикшерү.
Әйтелеше белән язылышы арасында аерма булмаган сүзләрне, шундый өч-дүрт сүздән торган җөмләләрне әйтеп яздыру.
Әлифбаны (грамотага өйрәтү) бетергәндә укучылар түбәндәгеләрне белергә тиеш:
-
укырга – язарга өйрәтү барышында гамәли алынган белемнәрне, эш осталыгын һәм күнекмәләрне гомумиләштерү, системалаштыру;
-
сүзләрне иҗекләргә бүлү, юлдан юлга күчерү;
-
язуга карата төп гигиена кагыйдәләрен үтәү;
-
хәрефләрнең график яктан дөрес язылышын, сүздә аларны тоташтыру ысулларын;
-
хәрефләрне дөрестоташтырып, ритмлап иҗекләр, сүзләр, кечкенә җөмләләр язу;
-
кечкенә текстларны тактадан, дәреслектән дөрес итеп (иҗек һәм хәрефләрне төшереп калдырмый, урыннарын алмаштырмый, хәреф формаларын бозмыйча), сүзләп күчереп язу;
-
әйтелеше белән язылышы туры килгән сүзләрдән төзелгән җөмләләрне ишетеп язу (диктант);
-
Достарыңызбен бөлісу: |
