1 нче сыйныф. Әзерлек чоры
жүктеу/скачать 1.53 Mb.
|
| 1 нче сыйныф.
1. Әзерлек чоры.
Рәсемле диктант. Сүзнең беренче хәрефен язарга. 1. Рәсемнәр: алма, ат, әтәч, икмәк, әлифба, үрдәк, утын, ылыс, энә, укучы. Таныш булган сузыкларны язу. 2. Рәсемнәр: алма, утын, ләлә(чәчәк), туп, укучы,чеби. Сузык авазларны парлап язу. а - ә, ы - и, у - ү. Әзерлек чорындагы өйрәнелгән хәрефләрне истә калдыруга күнегүләр. 1. Юл хәрефләре белән алыштырып язу. у, а, ы, и, ә, у, о, ү. 2.Хәрефләр арасында таныш сузык хәрефләрне сайлап язарга. н, ы, ү, т, к, а, ф, у. 2.Әлифба чоры. 1.Сузык авазлар диктанты. а, ы, у, ә, э, и, ү, е. 2.Хәреф диктанты. Лл, Тт, Нн, Сс, Кк, Рр, Ее, Ээ, е. 3.Кушылмалар диктанты. ла, лә, лу, лү, лы, ли; та, тә, ту, тү, ты, ти; на, нә,ну, ни; са, сә, су; ка,кә, ку, кү, кү, ки; ра, рә, ру, рү, ры, ри; ша, шә, шу, шү, шы, ши; ма, мә, му, мү, мы, ми; 4. Тактага язылган, кушылмаларны укырга, хәтердә калган 5 кушылманы язарга. ба, бә, бу, бү, би, бе, бы; ча, чә, чу, чү, чи, че; да, дә, ду, дү, ди, де;
ны, ми, су, ли, шы, ша, чи, ди, би. б) м хәрефенә башланган иҗекләрне генә язарга: ма, су, шы, ми, му, ла, сә, ну, мә. ра, мы. 6. Сүзлек диктанты. ау, уа, ал, ат, ак, ач, аш, ул, ил, ел, ут, ит, эт, уч, эч, эш, ала, сула, ана, сана, сала, аша, шуа, шума, мана, алма, әнә, әни, әти. Искәрмә. Сүзләрне укытучы сайлап яздыра. 7. Кушылмалар диктанты. Ло, но, шо, зо, ко, го, до, бо, ро, мо, йо,. Тө, йө, рө, шө, йө, рө, шө, , кө, сө, гө, дө, бө, мө. 8. Сүзлек диктанты. Ана, ата, апа, ала, алма, ас, ара, аша. Әти, әни, әби, әнә, мин, син. Исә, илә, иңә. Тал, тәти, тату, түтәл, тун, нәни, тула, какы, калак, күк, кул, күл, күркә, курка, нарат, каен, суган, туган, утын, дага, дуга, дус, бәби, чәч, ком, кош, зур, өй, ун, уң, ял, яр, хат, җир, җил, җәл, җим. Искәрмә. Сүзләрне укытучы сайлап яздыра. Искәртмәле һәм аңлатмалы диктантлар. А. Ул Алла. Ул Ләлә. Ләлә аш сала. Ана су ала.
Әминә алма ала. Ләлә аш сала. Әсмә су сала.
Дилә машина ала. Әнә Сәлимә. Әнә Наил.
Наил утын ала. Наил машина ала. Нилә нәни. Ү. Күлмәк матур. Илдүс ат ала. Гүзәл инә ала. Л. Алсу су сала. Әнисә су илтә. Ул Алсу. Наилә аш ала. Т. Әнә ат. Ат зур. Илшат ат ала. Самат ат ашата. С. Әнә Әнисә. Әнәс су сала. Сылу сана. Салат үсә. К. Сәкинә какы ала. Казан матур. Иркә килә. Кыш суык. Кәримә каз ашата.Ул зур кыз. Р. Сара шар ала. Рәис нәни. Иркә килә. Ринат курка. Күркә кит. Э. Эт килә. Менә энем. Әни кер элә. Г. Әнә таган. Гали таган атына. Гани карап тора. Әти иген игә. Гасимә кар ала. Д. Дилә, Надир – дуслар. Алар дачада торалар. Дача зур, матур. Дәү әни килә. Б. Билал балык тота. Кәбир кармак сала. Бу бал. Бал татлы. Булат бал каба. Ч. Әнә Чулпан. Чәчкә чана шуа. Биби чигү чигә. Бакчада чәчәкләр үсә. М. Менә бакча. Муса мәк ала. Мәдинә су сибә.Чәчәкләр матур. Ш .Шакирә аш сала. Ул тырыш бала. Шакирә әнисенә булыша. Кыш килә. Шәкүр чана шуа. Шакир шатлана. О. Кош оча. Очучы күктә оча. Очкын шар тота. П. Песи тут тота. Апа туп ала. З. Әнә зал. Зал зур. Зал чиста. Залда балалар Балалар бар. Гази, Гүзәл залны бизиләр. Зал матур булла. Ө .Гөлназ белән Мөнир өй төзи. Гөлсем аларга булыша.Алар өчәү өй салалар. ң.Миңсылу таңнан тора. Ул чана шуа. Мин чаңгы шуам. Алар шат. Я. Яз килә. Кояш көлә. Аяз кош оясы ясый. Ул кошларга оя куя. Ю. Урманда аю яши. Аю баласын елгада юа. Юныс аюны күрә. В. Вәли минем дустым.Ул авылда Яши. Сәвия апа сыер сава. Равия апа тавыклар ашата. Вәлия апа балалар укыта. Х. Рәхимә апа хат яза. Хәлимә хат сала. Халисә апа хат ала. Рәхмәт. Җ. Матур җәй җитте. Көннәр җылы. Нәҗип белән Җәмилә урманда җиләк җыя. Һ. Казан – зур шәһәр. Шәһәрдә һәйкәлләр күп. Шәһәр матур. Җиңү көне. Балалар һәйкәлгә чәчәкләр куя. Ц. Циркта концерт. Люция циркка килде. Концерт бик күңелле булды. Щ. Алсу апа – пешекче. Ул ашлар пешерә. Щи, борщ – тәмле ашлар. Контроль күчереп язу. Далада. Дилә далада. Ләлә далада. Алла, Дилә, Ләлә далада. (8 сүз.) Этем. Бу минем этем.Ул Актырнак. Ул бик күп белә. Күп өрә. (12 сүз.) Болын. Бу болын. Болын матур. Анда чәчәкләр күп. Күбәләкләр оча. (9 сүз.) Күрмә диктантлар. Сабан туе. Бүген бәйрәм. Бүген сабан туе. Сабан туе зур бәйрәм. (9 сүз.) Урман. Әнә нарат урманы. Нарат аланына балалар килә. Алар уйныйлар. Балалар шат. (11 сүз.) Искәртмәле диктантлар. Урман. Җәй җитте. Без урманга килдек. Урман куе. Анда җиләкләр күп. Балалар җиләкләр җыйдылар. (13 сүз.) Дилә. Дилә - зур кыз. Ул әнисенә булыша. Дилә кер уа. Ул идән себерә. Динә тырыш бала. (15 сүз.) Кышын. Кыш килде. Йомшак кар яуды. Балалар урманга чыктылар. Алар чана шуалар. (11 сүз.) Контроль диктантлар Аю. Аю урманда яши. Ул зур хайван. Аю бал ярата. (9 сүз.) Көз. Көз җитте. Яңгырлар еш ява. Яфраклар коела. Көчле җилләр исә. Кошлар китә. Алар җылы якларга оча. (16 сүз.) Җәй. Матур җәй җитте. Кояш кыздыра. Көн эссе. Балалар елга буена килделәр. Алар су коена. Рафис балык тота. (17 сүз.) Яз килә. Март яз ае. Кояш көлә. Тамчылар тама. Кар эри. Кошлар кайта. Ямьле көннәр башлана. (14 сүз.) Искәрмә: ямьле сүзе тактага языла. Җөмлә һәм сүз. Аңлатмалы диктантлар. Кыш. Төн буе кар яуды. Кар җирне каплады. Иртән кешеләр кар көрәргә чыкты. Кар күп. Игеннәр күкрәп үсәр. (17 сүз.) Гаилә. Минем гаиләм зур һәм тату.Әни белән әти эшли. Мин укучы. Ринат бакчада йөри. Без бергә ял итәбез. (18 сүз.) Фил. Фил җылы якта яши. Ул йөк ташый. Фил кешегә хезмәт итә.Ул бик көчле хайван. (15 сүз) Иҗади диктантлар. Болан. Болан төньякта (…). Ул (…) чаба. Кешеләр аны җигеп (…).Болан (…) бүрекләр, туннар тегәләр. Сүзләр: тиресеннән, яши, йөриләр, яхшы. Кар. Яңа яуган ап-ак (…) күзләрне камаштыра. Салкыннан битләр (…). (…) астында кар шыгырдый. Сүзләр: аяк, кар, алсулана. Сүзләрдән җөмләләр төзеп язарга Күл, матур, бик, буе. Йөзә, күлдә, үрдәкләр. Күп, күлдә, балык. Тотарга, балык, малайлар, күлгә, йөриләр. Күрмә диктант. Җөмләләр ахырында нокта куеп язарга. Һәр җөмләне баш хәрефтән башларга. Ямьле җәй җитте аланнарда чәчәкләр атты урманнарда җиләкләр пеште кояш кыздыра. (11сүз.) Контроль диктантлар. Керпе. Балалар урманга килде. Рәис керпе күрде. Керпе энәле. Керпе үлән арсына кереп китте. (13 сүз.) Җәйге урман. Җәйге урман бик матур. Һава саф. Кошлар сайрый. Чәчәкләр күп. Әнисә, Әмир җиләк җыя. Җиләк бик тәмле. (17 сүз.) Искәрмә: сайрый сүзе тактага языла. Кулдан язу өчен басма хәрефләр белән язылган кушылмалар, сүзләр һәм җөмләләр
4. Әнә Наилә. Наилә нәни. Ул курчак ала. 5. Әнә Әнисә. Ул кер уа. Әнисә эш сөя. 6. Әнә бакча. Анда түтәл. Түтәлдә салат, әнис үсә. Алсу су сибә. 7. Кыш килде. Кар ява. Көн салкын. Балалар урамда. Алар чана шуа. Алар шат! 8. Салкын кыш җитте. Урамда буран. Кар күп яуды. Уңыш күп булыр. 9. Яз килә. Кояш җылыта. Кар эри. Бөреләр уяна. Кошлар кайта.Урамда гөрләвекләр ага. Балалар шатлана. 10.Яз килде. Кошлар бәйрәме була. Илгизәр кошлар оясы ясый. Васил аңа булыша. Алар кошларга оя куялар. 11. Кышкы көн. Бүген көн матур. Җил юк. Салкын түгел. Кар ява. Урамда рәхәт! 12. Бакчага чыктым, Чәчәкләр өзәм, Иң матурларын Бәйләмгә тезәм. 13. Җәйге көн. Без урманга бардык. Урманда кошлар сайрый. Матур чәчәкләр үсә. Күбәләкләр оча. Урманда күңелле. 14. Хезмәт ит тә мактан, Уйнап көл дә шатлан! 15. Тыйнакның кулы эшләр, Мактанчыкның теле эшләр. Мөстәкыйль эшләр. Сөйләм, җөмлә, сүз. №1. 1. Укы. Сөйләмдәге җөмләләрне тап. Яңа ел җитте Кышкы каникуллар башланды Укучылар чыршы бәйрәменә әзерләнәләр Бәйрәм күңелле булачак. (13 сүз.) 2. Тиешле урынга нокта куеп, күчереп яз. Җөмлә башланганын белдергән хәреф, җөмлә беткәнен күрсәткән нокта астына сыз. Үрнәк: Яңа ел җитте. №2.
Мәктәп белем бирә белемле кеше яхшы эшли эш яраткан бала бәхетле була .(12 сүз.)
№3. Җөмләләрне укы. Һәр җөмләдә кем турында әйтелгәнне белдергән сүзне тап. Әти тракторда эшли. Әни фермада сыерсава. Бабай умарталар карый. Әби өйдә аш-су әзерли. Мин мәктәптә укыйм. (18 сүз.) Җөмләләрне күчереп яз. Һәр җөмләдә кем турында әйтелгәнне белдергән сүзләр астына сыз. Үрнәк. Әти тракторда эшли. №4. Күп нокта урынына нишләде? соравына җавап булган сүзләрне куеп укы. Аннары, шул сүзләрне кертеп,җөмләләрне күчереп яз. Үрнәк. Ямьле җәй үтте. Ямьле җәй … . Алтын көз … . Агач яфраклары … . Авылда кыр эшләре … . Мәктәптә укулар … . №5.
бизи, белем, тормышны кешене, бизи, хезмәт табыла, хезмәттә, бәхет
№6. 1. Җөмлә булсын өчен, күп нокта урынына тиешле сүзләрне куеп яз. Һәр җөмләнең беренче сүзен баш хәреф белән башлап яз. Салкын … килде. Ап-ак … яуды. … өненә кереп ятты. … оясына яшеренде. … кар астына чумды. Белешмә сүзләр: кыш, аю, кар, төлке, тиен, көртлек. 2. .Һәр җөмләдә нәрсә турында әйтелгәнне белдергән сүз астына сыз. №7. Сөйләмне җөмләләргә аерып укы. Һәр җөмләне баш хәреф һәм нокта белән аерып яз. Урман йоклый агач ботакларын кар баскан куаклар мамык юрганга төренгән .(10 сүз.) №8
Бездә хәзер елның кайсы вакыты (фасылы)? Җир нәрсә белән капланды? Елгалар нәрсә астында калды? Кошлар кая китте? Җөмлә башын белдергән баш хәреф , җөмлә тәмамланганын күрсәткән тыныш билгесе астына сыз. Үрнәк. Бездә хәзер салкын кыш. №9. 1. Бирелгән сүзләр тезмәсен тәмамлап, җөмлә итеп укы. Төн буе кар … . Иртән балалар кар тавы … . Алар кар тавында чана … . Белешмә сүзләр: шудылар, яуды, ясадылар. 2. Алар ни өчен җөмлә түгел иде? Син сүзләр өстәгәч, ни өчен җөмлә булды? Аваз һәм хәреф. 1. Башта ике, аннары өч, дүрт аваздан торган сүзләрне сайлап язарга. Бер, ике, өч, Әнә тегендә күч. Кояш кача болытка, Без калабыз суыкта. Кояш бата. Ай калка. Барый йокларга ята. (19 сүз.) Күрмә диктант. Кушылма авазларны белдергән сузык аваз хәрефләренең асларына сызарга. Яңа ел. Бүген Яңа ел бәйрәме. Алсу бәйрәмгә бара. Бәйрәм мәктәптә була. Бәйрәм бик матур. Бәйрәмдә балалар күп. Балалар шат. (18 сүз.) Сайланма диктант. 1. Дүрт аваздан торган сүзләрне сайлап язарга. Арба, кояш, күлмәк, тиен, чана, елга, сөлге, авыл, мәктәп, биш, кеше, ишек, кыяр. (13 сүз.) 2. Сүзләрне укы. Ике авазлы сүзләрне Бер баганага, өч авазлы сүзләрне – икенче баганага, дүрт авазлы сүзләрне өченче баганага сайлап яз. Ирек, алма, әти, бәти, куян, яфрак, ак, ата, җылы, күк, өй, биш, ун, бала, эшче, син, ком, эт, үс, эш, көн, бир, аз, кеше, урам. (25 сүз.) Фонетик анализ. Юкә, бал, урам, нефть, яңа, кыяр, ял. Күрмә диктант. 1. Сузык авазларның астына сыз. Ял көне җитте. Көн җылы. Без урманга киттек. Анда бер кош оясы күрдек. Ләкин аңа тимәдек. Кайтканда бер эз күрдек. Ул куян эзе булган. (24 сүз.) 2. Тартык аваз хәрефләренең астына сыз. Үзе шардай, Эче кандай, Тәме балдай, Ул нәрсә? Җир астында алтын казык, Аны алалар казып. (15 сүз.) Сайламна диктант. 1. Нечкә әйтелешле сүзләрне сайлап язарга. Кыш килде. Төн буе кар яуды. Абый ауга китте. Ә Айрат белән Шәүкәт тау ясыйлар. Хәйдәр чана шуа. Чана капланды. Хәйдәр әйләнеп төште. (23 сүз.) жүктеу/скачать 1.53 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|