Қазақ инновациялық гуманитарлық-заң университеті
Гуманитарлық факультет
Тарих кафедрасы
«Бекітемін» Факультет деканы
Сейітова Ш.Б___________
«___» ___ 2013ж
Оқу жұмыс бағдарламасы
Пәні бойынша: Түркі халықтарының тарихы
Мамандық: 5В 011400 Тарих
Барлық несие: 3
Курс: 2
Семестр: 3
Дәріс: 30 сағат
Практикалық сабақтар 15 сағат
Барлық дәрісханалық сағаттар 45 сағат
ОСӨЖ: 22,5 сағат
СӨЖ: 67,5 сағат
Емтихан: 6,25 семестр: 3
Семей 2013ж
Пәннің оқу жұмыс бағдарламасы құрастырылған Сайлаубаева Н.Е., аға оқытушы, т.ғ.к._____________________________________________________________
«Тарих» кафедрасы отырысында талқыланған және бекітілген
« » 2013 ж. Хаттама №1
Кафедра меңгерушісі Курманбаева С.А.
Гуманитарлық факультеттің ОӘК мақұлданған
« » 2013 ж. Хаттама №1
ОӘК төрайымы Абенова Г.А.
Түркі халықтарының пәнінен оқу жұмыс бағдарламасы
1.1.Пәнді оқытудың мақсаты
Студенттерге Түркі халықтарының тарихы» пәнінің мақсаты: түркі халықтарының бай тарихы мен мәдениетін оқып үйренуге студенттерді дағдыландыру, түркі қауымдастығының бірлігін жан-жақты ашу, отан тарихының туысқанхалықтардың өткені және бүгінгісімен органикалық байланысын көрсету. 1.2. Пәнді оқытудың міндеттері
«Курстың міндеті: студенттерді деректермен-жазба, ауызша, этнографиялық, лингвистикалық, археологиялық, соның ішінде түркілердің өзіндік жазба ескерткіштеріне ерекше көңіл аудара отырып жұмыс істеу дағдысына төселдіру. Пәннің маңызды міндеті- студенттерді қазіргі заманғы теоретико-методологиялық концепциялармен қаруландыру. Расистердің еуропацентристердің, китаецентристердің, шовнистердің идеялық постулаттарын сыни тұрғыда қабылдау дағдысына үйрету. Ұлтшылдық теориялар мен ережелерге де сыни тұрғыда қарай білу шеберлігін қалыптастыру. Моноцентризм мен этноцентризмнің қауіптілігін ашу.
1.3. Пәнді оқытудың мақсаты мен міндеттері, оқу үрдісіндегі орны
Қазақстан Республикасы педогогтік жоғары оқу орындары тарих факультеттерінің оқу жоспарларына «Түркі халықтарының тарихын» міндетті пән ретінде енгізу, Кеңестер Одағы тарағаннан кейін тәуелсіз түркі тілдес мемлекеттердің пайда болуына байланысты саяси конъюнктура үшін емес ал керісінше пісіп жетілген ғылыми – қоғамдық сұранысты қамтамасыз ету үшін дер кезінде жүзеге асырылған. 70 – тей дерлік халық пен жұрт – жалпы саны 200 млн-дай түркі тілді этностар мен ұлттардың тарихы толыққанды тарих пәндерінің бірі ретінде оқытылуға әлдеқашан – ақ лайық еді. Көшпелі және отырықшы түркі халықтарының бүгінгі таңда әлемдік өркениет пен мәдениетке теңдесі жоқ үлес қосып отырғандығын жоққа шығаруға болмайды. Сонымен қатар түркі халықтарының тарихын жүйелі және дәйектілікпен оқып білмей тарих білімін терең меңгеру мүмкін емес. Екіәнші жағынан, Отандық тарихты толыққанды, терең оқып-үйрену, қазақ халқының қалыптасуы XIV-XV ғғ. Жүзеге асты деген ғылымда қалыптасқан фактіні көрсету, түркі тайпаларының ерте және ортағасырлардағы тарихынын міндетті түрде бастау алуы және соның негізінде сүйенуі тиіс.
2.Пәннің мазмұны
2.1. Дәріс
№№
р.с.
|
Дәріс тақырыбының атауы
|
Дәрістің мазмұны мен мақсаты
|
Оқыту
түрі
|
Көлемі
(сағат)
|
1
|
Кіріспе
|
Түркі халықтарының тарихы пәніне кіріспе, шолу жасау.
1.Түрік этносы және этнонимі.
2.Түркі этностары және түркі тілдес халықтар. Олардың территориялық орналасуы. 3.Ностратиттік тілдер. Тілдердің алтайлық макросемьясы.
4.Батыс түрік және шығыс түрік тілдері. «Лингвистикалық археология». 5.Қазіргі түркі әлемі.
|
Күндізгі
|
1
|
2
|
Хунну тарихы (сюнну, ғұндар)
|
Хунну тарихын қарастыру
1.Хунндар туралы алғашқы тарихи мағлұматтар. Олардың қоныстанған территориясы.
2.Қытай тарихи хроникалары – «Ши-цзи»,«Хань шу», «Хоухань шу» және басқалары хунндар туралы.
3.Хунну державасының құрылуы, территориясы. Тұман-шаньюй, Мөде-шаньюй, Лаошань-шаньюй. .
4Хунндардың қоғамдық-саяси құрылысы.
|
Күндізгі
|
1
|
3
|
Хунну тарихы (сюнну, ғұндар)
|
Хунну тарихында саяси мәселелеріне тоқталу
1.Бзд II ғ. аяғына таман Хунндар державасының әлсіреуі.
2.Хунндар державасының шығыс және батыс бөліктерге бөлінуі.
3.Шаньюй Хуханье және Чжичжи. Хуханьенің Хань империясының бодандығын қабылдауы.
.
|
Күндізгі
|
1
|
4
|
Хунну тарихы (сюнну, ғұндар)
|
Қазақ этносының қалыптасуындағы ғұндардың алатын орны
1.«Әлсіз» хунндар Шығыс Қазақстанда, Юзбань мемлекеті. Юзбандардың жетісуға біртіндеп енуі және олардың «Үйсіндердің ежелгі жерлерін» алуы.
2.Ғұндар Еуропада. К.А: Иностранцевтің «ғұндар» деген терминді ғылыми айналымға енгізуі. 3.Хунндар мен ғұндардың этникалық қай құрамға жататындығы, олардың қай нәсілден шыққандығы туралы дискуссиялар. 4.Аммиан Марцеллин, Прииск, Иорданның ғұндар туралы еңбектері.
5.Аттила империясы. Оның қуаттылығы және Аттила өлгеннен кейін құлауы.
451 ж Каталаун даласындағы «халықтар шайқасы».
|
Күндізгі
|
1
|
5
|
Ежелгі орта ғасырлардағы түркі мемлекеттері. Түрік қағанаты
|
Ежелгі орта ғасырлардағы түркі мемлекеттері, оның ішінде Түрік қағанатын қарастыру
1.Түркілердің пайда болуы туралы аңыздар. Олардың мекендеген аймағы. 2.Түріктердің жужандардың қол астында. Түрік тайпалық одағының нығаюы. 3.Оғыздарды бағындыру. Түріктердің жужандарды талқандауы және Түрік Элінің-мемлекетінің, қағанатының құрылуы.4.Бумын қаған.Мұқан қағанның билігі.5.Түріктердің Қазақстанды, Орталық Азияны, Солтүстік Кавказды жаулап алуы.
|
Күндізгі
|
1
|
6
|
Батыс түрік қағанаты
|
Батыс түрік қағанатын жан-жақты қарастыру
1.Жегуй-қаған мен Түн-жабғы қаған кезінде мемлекеттің күш-қуатының тасуы. Византиямен одақтастық қатынастар, интенсивті дипломатиялық байланыстар, Иранмен соғыс. Орталықтан тепкіш күштің күшеюі.
2.Мемлекеттік бірлестіктердің пайда болуы: Ұлы Бұлғария, «Он оқ бұдун», Хазар қағанаты. 3.Дулу және нушиби тайпалық одақтарының арасындағы билік үшін күрес. 4.Соғды колононистері Оңтүстік Қазақстанда, соғды көпестерінің, соғды тілінің және жазбасының ролі. 5.Қытай әскерінің Жетісуға баса-көктеп енуі және 659 жылы Батыс түрік қағанатының құлауы.
|
Күндізгі
|
1
|
7
|
Батыс түрік қағанаты
|
Батыс түрік қағанатын тарихи тұрғыдан деректер негізінде қарастыру
1.Мемлекеттік құрылыс.Түрік феодалдық лауазымдары:қаған, жабғы, шад,тегін, елтебер, тархан. Жоғары билікті мұралану. 2.Түріктердің шаруашылығы, тұрмысы, діні:тәңірілік, манихейімнің таралуы. 3.Ұлы Жібек жолының маңызы, түріктер кезінде оның солтүстік тармағының-Сырдария, Солтүстік Кавказ арқылы Византияға баратын бөлігінің ролінің өсуі. 4.Түрік жазба ескерткіштері, оның зерттелу дережесі.
|
Күндізгі
|
1
|
8
|
Екінші түрік қағанаты
|
Екінші түрік қағанатын қарастыру
1.Шығыс түріктердің тауғаштар үстемдігінеқарсы көтерілісі.Құтылыұтың басшылығымен жеңіске жету. 2.Түрік мемлекетін қалпына келтіру. Елтеріс (Құтылық)-қаған. Қаған ( Мочжо) қаған, Білге қаған кезінде Шығыстүрік қағанатының гүлденуі. 3.Арабтармен соғыс. Білге-қаған өлімінен кейін екінші Шығыс түрік қағанатының әлсіреуі.
4.Түріктердің қол астындағы басмылдар, ұйғырлар және қарлұқтардың көтерілуі. Түріктер билігін құлату.
|
күндізгі
|
1
|
9
|
Түргеш қағанаты
|
Түргеш қағанатын қарастыру
1.6 ғ аяғында Жетісуда, он оқ бұдун жерінде Түргеш қағанатының құрылуы. 2.Түріктердің Сақал-қағанды талқандауы, оның өлімі, елді түріктердің алуы, түргештердің батысқа қарай шегінуі, кенгерестермен (печенгтер) қақтығысу. 3.Сұлық (Сұлу)-қаған. Арабтармен соғыс, Сұлу-қағанның шығыстағы дипломатиялық жетістіктері.
|
Күндізгі
|
1
|
10
|
Ұйғыр қағанаты
|
Орталық Азиядағы Ұйғыр қағанатына тоқталу
1.VIIIғ. 40 жылдардың аяғында Орталық Азияда ұйғырлардың гегемондығының орнауы. 2.Ұйғыр қағанатының Қытаймен, қарлұқтармен және де басқа түркі тайпаларымен қарым-қатынасы.
3.Манихейлік- қағанаттың мемлекетік діні.4.Ұйғырлардың шаруашылығы, тұрмысы, мәдениеті. 5.844 ж Ұйғыр қағанатының қырғыздардың шабуылдарының нәтижесінде қүлауы.
|
Күндізгі
|
1
|
11
|
Қарлұқ қағанаты
|
Қарлұқ қағанатының саяси тарихы мен мемлекеттік құрлысын қарастыру
1.Қарлұқтардың Алтайдан Жетісуға миграциясы. 2.Қарлұқтардың билеушісі-жабғу. 3.Қарлұқтардың түргештерді бағындыруы, олардың билігінің Ферғанаға Түркестанның бір бөлігіне таралуы. 4.Қарлұқтар Қараханидтер мемлекетінің құрамында.
|
Күндізгі
|
1
|
12
|
Оғыз мемлекеті
|
Оғыз мемлекетінің құрылу мен қалыптасуын қарастыру 1.Оғыздардың (теле) шығуы. Оғыздар түрік қағанатының тарихында 6 ғ. 2.Оғыздардың бір бөлігінің Жетісуға қоныс аударуы.
2.Оғыздар Батыс Түрік және Түргеш қағанаттарының құрамында. Оғыздар мемлекетінің құрылуы. 3.Оғыз мемлекетінің билеушісі-жабғу.Оғыздар туралы Ибн Фадлан,ал-Масуди, М.Қашғаридің еңбектері. Қорқыт ата кітабы. 4.Алихан Маликшах-хан кезінде Оғыздар мемлекетінің күш-қуатйнйң артуы. Хорезм, Салжұқтармен қақтығыс.
5.Оғыз-селжұқтардың оңтүстік-батысқа, оғыздардың бір бөлігінің (орыс жылнамасында торки) оңтүстік-шығыс Еуропаға ығысуы..
|
Күндізгі
|
1
|
13
|
Қарахандар мемлекеті
|
Ортағырлық мемлекет Қарахан әулеті туралы жүйелі білім беру 1.«Қарахандар» терминің және қарахандар династиясының келуі. Қарахан мемлекеті-Қарлұқ қағанатының мұрагері. 2.Жетісу және Түркістандағы түркі тайпалары. Қарахандар және Хорезмшах мемлекеттері. 3.Қарахандардың саманидтер мемлекетін талқандауы, Орталық Азияны алуы. 4.Қарахандардың және Газневилердің қарым-қатынастары. Салжұқтардың Қарахандарды бағындыруы. 5.Жетісуда қарақытайлардың пайда болуы, Қарахандардың мемлекеттілігін сақтай отырып, бағындыруы.6.Қарахан мемлекеті көшпелі және отырықшы-егіншілік өркениеттері жүйесінде.
7.Қарахандар династиясының исламды ресми дін ретінде қабылдаы. 8.Әскери-ленндік жүйе.
|
Күндізгі
|
1
|
14
|
Хазар қағанаты
|
Хазар қағанатын қарастыру 1.Хазар қағанаты. Хазарлардың этникалық тегі.
2.Хазарлар Батыс Түрік қағанатының құрамында. Хазар мемлекетінің құрылуындағы Ашинаның-түркілерден келген патша тайпасының ролі.
3.Хазар қағанатының территориясяы. Билеуші топ. Қағанның жоғары билігі. Тұрақты армияның болуы. 4.Түрік жазбасы сияқты, мемлекеттік тілі-түрік тілі. 5.Араб-хазар соғыстары.
6.Шаруашылығы:отырықшы-егіншілік. Егіншіліктің дамуы, әсіресе жүзім шаруашылығы, бау-бақша, атақты хазар қарбыздары. 7.Халықарлық саудадағы Хазарияның ролі..
|
Күндізгі
|
1
|
15
|
Қимақ қағанаты
|
Қимақ қағанатының қалыптасуын қарастыру 1.Қимақтардың шығуымен орналасу аймағы. 2.Деректер бойынша ІХ-ХІ ғғ. қимақтар мемлекеті.
3.Шаруашылығы, әлеуметтік- саяси жағдай.
|
Күндізгі
|
1
|
16
|
Қыпшақ тайпапларының конфедерециясы
|
Қыпшақ тайпапларының конфедерециясын теориялық тұрғыдан қарастыру 1.Қыпшақтардың тегі мен орналасуы. 2.Қыпшақ этносы мен этнонимі туралы Голденнің болжамдары.
3.Қыпшақтар қимақ қағанатының құрамында. 4.Қыпшақтар Қазақстан территориясында. 5.Олардың шығыс және батыс болып бөлінуі.
|
Күндізгі
|
1
|
17
|
Орта Азия мен Қазақстанды моңғолдардың жаулап алуы
|
Орта Азия мен Қазақстанды моңғолдардың жаулап алуын қарастыру 1.Орта Азия мен Қазақстан моңғол шапқыншылығы қарсаңында. Отырар апаты.
2.Шыңғысханның Хорезм шахы Мұхамендке жорығы. Хорезм шахтың жеңілуі. 3.Шыңғысханның моңғол империясын қалауы. 4.Қазақстан және Дешті-Қыпшақ жері Шыңғысханның ұлдары ұлысының құрамында..
.
|
Күндізгі
|
1
|
18
|
Алтын Орда мен Моғолстанның ыдырауы
|
Алтын Орда мен Моғолстанның ыдырауы туралы түсінік қалыптастыру
1.Алтын Орда мен Моғолстан территориясында этникалық процестер.
2.Өзбек, ноғайлы және моғол суперэтностары. 3.Дешті Қыпшақтағы Тоқа-Темірдің ұрпағы Орыс ханның Ақ Орда хандығы- болашақтағы қазақ мемлекеттілігінің үлгісі ретінде.
4.Моғолстан мемлекеті және Темір мен оның ұрпақтарының империясы. 5.Темірдің Моғолстанға қарсы жорықтары. Алтын Орданың ыдырауы.
6.Шығыс Түркістанда Моғолия мемлекетінің құрылуы.
|
Күндізгі
|
1
|
19
|
Ежелгі және орта ғасырлардағы Түркияның тарихы
|
Ежелгі және орта ғасырлардағы Түркияның тарихын оқыту
1.Кіші Азияның көне және ежелгі тарихы. 2.Хеттер мемлекеті Б.з.д. XIIIғ. Кіші Азияда грек-ахейліктердің пайда болуы. 3.Ежелгі мемлекеттер: Фригия, Кария, Лидия. Киммерлердің, скифтердің шабуылы. Кельттер. 4.Батыс және Орталық Анадолыны Рим Империясының құрылуы. 5.Сасанидтік Иранды арабтардың талқандауы. Оңтүстік-шығыс Анадолыдағы арабтардың үстемдігі.
|
Күндізгі
|
1
|
20
|
Ежелгі және орта ғасырлардағы Түркияның тарихы
|
Ежелгі және орта ғасырлардағы Түркияның тарихын қарастыру Кіші Азияның көне және Ежелгі тарихы.
2.Ежелгі мемлекттер
3.8-10ғас Кіші Азияға түркі тайпаларының енуі. 13-15ғас Түркия.
4.Осман империясы
.
|
Күндізгі
|
1
|
21
|
Қырым, Қазан және Астрахань хандықтары
|
Қырым, Қазан және Астрахань хандықтарына тоқталу
1.Қырым ханы Сахиб-Гирей. Олардың Осман империясының қабылдағаны. 2.Дәулет қажы Гирейдің билеуі. Хандықтың территориясы.3. Қырым хандығы және Ноғай ордасы. Ресейдің өзіне қаратуы. 4.Алтын Орда ханы Ұлы Мұхаммед. Оның қазан хандығының негізін салуы. II Василидің жеңілісі.
5.Қазан хандығы мен Ресейдің арақатынасы. Қазан хандығы мен Қырым хандығы.Қазан хандығы мен Ноғай Ордасы.
|
Күндізгі
|
1
|
22
|
XV-XVIII ғғ. Қазақ хандығы
|
XV-XVIII ғғ. Қазақ хандығы туралы түсінік қалыптастыру 1.Керей мен Жәнібек сұлтандар бастаған кейбір Дешті Қыпшақ тайпаларының Моғолстанға көшуі. Қазақ деген терминнің шыққаны. 2.Керейдің хан болып жариялануы, Қазақ хандығының құрылуы (1465ж) Қазақ хандары династиясының шығуы. 3.Әбілқайырдың өлімі. Қазақтардың ата жұртына оралуы. Хандықтың нығаюы. Бұрындық, Қасым, Хақназар, Шығай, Тәуекел хандарының билігі.
|
Күндізгі
|
1
|
23
|
ХҮІ-ХХ ғғ. Өзбек хандығы
|
ХҮІ-ХХ ғғ. Өзбек хандығына тоқталу
1.Орта Азияға көшпелі өзбектердің шабуыл жасауы қарсаңындағы Темір мемлекеті. Өзбек хандығының құрылуы. Мұхаммед Шайбани.
2.Өзбектердің моғолдармен, қазақтар мен қызылбастармен соғысы. Мұхаммед Шайбанидың өлімі.
3.Өзбек мемлекеті. Бұхар мен Хиуа хандықтары. Абдаллах ханның билеуі. 4.Моғолдармен, қазақтармен, қырғыздармен қарым-қатынасы. Абдаллах ханның билеуі.
|
Күндізгі
|
2
|
24
|
ХҮ-ХІХ ғғ. Әзербайжан
|
ХҮ-ХІХ ғғ. Әзербайжанды теориялық тұрғыдан жан-жақты қарастыру
1.Әзербайжанның Ұлы Салжұқтар мемлекетінің құрамына енуі.Әзербайжандағы Шируаншаһ, Кесрани, Ильдегиздер династиялары билеген мемлекет. 2.Этникалық процестер, әзербайжан этносының қалыптасуындағы түркілік компоненттердің шешуші ролі. 3.Шируаншаһтар, жалайырлар мемлекеті. Қарақойлы және Аққойлы мемлекеттік құрылымдары. 4.Сефевилер мемлекеті. Түрік-сефевилер соғыстары. Аббас шахтың реформалары. Әзербайжан Сефевилер мемлекетінің құрамында.
5.Әзербайжан халқының түік-парсы үстемдігіне қарсы күресі. Әзербайжан иеліктері Ширван, Шемахан ролі
6.1724 ж. Закавказьені бөлу туралы Орыс Түрік келісімі. 7.XVIII 30 жылдарындағы Иран мен Түркия арасындағы соғыстар. Әзербайжанның ұсақ иеліктері. 8.Қазақ сұлтаны. XVIII ғ. Соңындағы орыс иран соғыстары.
|
Күндізгі
|
2
|
25
|
ХҮ-ХҮІІ ғғ. Ноғай ордасы
|
ХҮ-ХҮІІ ғғ. Ноғай ордасын қарастыру
1.Маңғырттардың Едіге Ордасының құрылуы. 2.Маңғырттар және көшпелі өзбектер. «Маңғыт», «ноғай» терминдерінің арақатынасы. 3.Ноғай Ордасы тәуелсіз саяси құрылым ретінде. Ноғайлардың орналасқан аймағы. 4.Қазақ-ноғай қарым-қатынастары. Шах Мамай би мен Қырым ханы Мұхаммед Гирей. «Астрахань катастрофасы». Үлкен Ноғай Ордасы. Юсуф, Исмаил билігі, өзара қырқысулар. 5.Алты Ұлыс ордасының құрылуы. Кіші Ноғай ордасы. Ормамбет биаңыздарда біртұтас халықтың қазақ және ноғай деп бөлінуі нағыз қасіретті оқиға ретінде.
|
Күндізгі
|
1
|
26
|
ХҮ-ХҮІІІ ғғ. қырғыздар мен ұйғырлар
|
ХҮ-ХҮІІІ ғғ. қырғыздар мен ұйғырларға тоқталу
1.Моғолстан мен моғолия қырғыздар мен ұйғырлардың саяси тарихының бастау алар нүктесі. 2.Қырғыз этносының қалыптасуындағы моғол компонентінің ролі. 3.Моғол қазақ, моғол қырғыз ара қатынастары. II Абдаллах және Моғолстан. 4.1680 жылы жоңғарлардың Жаркендті жаулап алуы. 5.Накшбандардың сопылық ордені, Моғолиядағы оның белогорлық және черногорлық секталары. 6.Моғолияның ішкі саяси өміріндегі қырғыздардың ролі.
|
Күндізгі
|
2
|
27
|
Жаңа Тәуелсіз түркі мемлекеттері
|
Жаңа Тәуелсіз түркі мемлекеттері туралы мағлұмат беру
1.1991 ж Кеңестер Одағының тарауы.
2.1918 ж Актінің негізінде Әзербайжан Жоғарғы Кеңесінің мемлекетінің тәуелсіздігін қалпына келтіру туралы Декларацияны қабылдау, (30 тамыз, 1991ж.) «Әзербайжан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздігі туралы» конституциялық актының қабылдануы «18 қазан 1991ж» 3.1990 ж 25 қазанда Қазақ ССР Жоғарғы Кеңесінің мемлекеттік сувернитет туралы Декларацияны қабылдануы. 1991 ж 16 желтоқсанда Жоғарғы Кеңестің Қазақстан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздігі туралы заңды қабылдауы.
4.Қырғыстан Республикасы Жоғарғы Кеңестің Республика суверенитеті туралы Декларацияны қабылдауы. 1991 ж. 16 желтоқсанда Жоғарғы Кеңестің «Қазақстан Республикасының тәуелсіздігі» заңды қабылдауы.
5.Қырғызстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің Республика сувернитеті туралы Декларацияны (15 желтоқсан 1990ж.),
|
Күндізгі
|
1
|
2.2. Практикалық (семинарлар) сабақтар
№№
р.с.
|
Сабақ тақырыбының атауы
|
Мазмұны
|
Оқыту
түрі
|
Көлемі
(сағат)
|
1
|
Түрік тайпаларының түп-тамыры
|
Түрік тайпаларының түп-тамырын қарастырғанда тарихи зерттеулер, ғылыми түйіндер мен болжамдар, руникалық көне түрік жазба ескерткіштерін тарихи дерек көзі ретінде қолдану.
|
очнаяоч
күндізгі
|
1
|
2
|
Ұлы түрік қағанаты
|
Ұлы түрік қағанаты туралы білімді меңгеруде түрік қағанатының VI ғ. соңында әлсіреу себептері, 598 ж. Қытаймен соғыс, қағанаттың екіге бөлінуі, Авар қағанаты, батыс түрік қағанатының территориясы, тайпалық құрамы және ішкі құрылымы, Қытайлық саяхатшы Сюань-цзаннің жазбалары, батыс түрік қағанаты ыдырағаннан кейін шеткері батыста пайда болған мемлекеттер- Ұлы Бұлғария және Хазар қағанаты мәселелерін саралауы тиіс.
|
очнаяоч
күндізгі
|
1
|
3
|
Орталық Азиядағы VIII- XIII ғғ. Түрік қағанаттары
|
Орталық Азиядағы VIII- XIII ғғ. Түрік қағанаттарының мемлекеттік құрылымы, этникалық құрамы және саяси құрылымы туралы түсінігі болуы тиіс.
|
очнаяоч
күндізгі
|
1
|
4
|
Түрік халықтарының исламға дейінгі мәдениеті
|
Түрік халықтарының исламға дейінгі мәдениетін ашып көрсетуде Х-ХІІІ ғ.ғ қалалық мәдениет. Қалалардың сипаты, ұлы Жібек жолының X-XII ғ.ғ. қызметі, архитектура, қолөнер, бейнелеу өнері, әдебиеті туралы білімді меңгерту.
|
очнаяоч
күндізгі
|
1
|
5
|
Монғол шапқыншылығы қарсаңында түрік халықтары
|
Моңғол тайпалары және олардың көршілері туралы жазба деректер мәліметтері, "Моңғол-татар" ұғымы, түрік-моңғол тайпаларын Шыңғысханның біріктіруі, Шыңғысханның жаулаушылық саясаты және түрік халықтарына талдау жасауы.
|
очнаяоч
күндізгі
|
1
|
6
|
Түріктер Шыңғысхан және оның мұрагерлері д әуірінде
|
Ұлыстардың құрылуы, Бату ханның Еділ Бұлғариясын, Аланияны бағындыруы. Шығыс Еуропаға жасаған жорығы, Алтын Орда мемлекетінің құрылуы, оның құрамындағы түрік халықтары, Алтын Орданың түркіленуі (қыпшақтануы) мәселесін тарихи деректер арқылы анализ жасауы.
|
очнаяоч
күндізгі
|
1
|
7
|
Орталық Азиядағы түрік халықтарының этногенезі
|
Орталық Азиядағы түрік халықтарының шығу тегі туралы деректер, Орталық Азиядағы түрік халықтарының шығу тегі туралы жазба ескерткіштерді дерек көзі ретінде қолдану.
|
очнаяоч
күндізгі
|
1
|
8
|
Түрік халықтары хандық дәуірде
|
1Қазақ хандығы, Бұхар хандығы, маңғыттар әулеті билігі, Қоқан хандығының құрылуы және оның мемлекеттік құрылымы, Хиуа хандығы,
Сефевид әулеті мемлекеті туралы теориялық түсінік болуы тиіс.
|
очнаяоч
күндізгі
|
1
|
9
|
Еділ-Жайық бойы және Солтүстік Кавказ бен Сібірдегі түріктер және олардың Ресеймен қарым-қатынасы
|
Ресейдің ХҮІ-ХҮШ ғғ. жаулаушылық саясаты, Ресейдіқ Қазан, Астрахан, Сібір, Қасым хандықтарын жаулап алуы,
Ресейдің Орталық Азия түріктерін отарлауы, Ресей және Солтүстік, Кавказдағы түрік халықтары, Түрік халықтарының тәуелсіздік үшін күресі,
Шығыс Түркістандағы түрік халықтарының XYI-XYIII ғғ. Этномәдени тарихы, Шығыс Түркістандағы түрік халықтарының проблемалық мәселелеріне талдау жасауы.
|
очнаяоч
күндізгі
|
1
|
10
|
XX ғ. 20-30 жылдарындағы Түркия.
|
Мұстафа Кемал бастаған ұлт-азаттық күрес, Түркия республикасының құрылуы, Мұстафа Кемал Ататүріктің реформаларына деректер негізінде анализ жасау..
|
очнаяоч
күндізгі
|
1
|
11
|
Ресей империясы қол астындағы түрік халықтарының азаттық күресі.
|
Ресей империясының отарлау саясаты, Қазақстандағы ұлт-азаттық қозғалыс,
Ресейдің отарлау саясатының қүшеюі. Сырдария және Батыс Сібір желісінің косылуы, Түркістан генерал-губернаторлығы. Әндіжандағы 1898 ж. көтеріліс, Орынбор мұсылман діни басқармасының қызметі, мұсылмандық білім берудің таралуы және дамуы, мектептермен, медреселер, Түркістандағы ғылыми қоғамдардың алатын орны туралы жүйелі жаңа білім алуы.
|
очнаяоч
күндізгі
|
1
|
12
|
Кеңес өкіметінің орнауы және түрік халықтары
|
Ресейде бір орталыққа қатаң бағындырудың қалыптаса бастауы және "мұсылмандық социализм" идеологиясының тууы, Түркістанда Кеңес автономиясының жариялануы, Хиуа хандығының жойылуы және Хорезм халык Кеңес Республикасының құрылуы, Өзбек, Қырғыз, Тәжік,Түрікмен жөне Қазақ Кеңестік республикаларының құрылуы.Кавказ, Қырым және Еділ-Жайық бойындағы түркі-мұсылман халықтары 1921-1924 жылдары, Әзірбайжан КСР-нің құрылуы, Шығыс халықтарының бірінші съезі, Кеңестендіру дәуіріндегі түркі-мұсылман халықтары ұлттық саяси элитасының өзара қарым-қатынасын тарихи тұрғыдан баға беру, тарихи маңызын ашып көрсету.
|
очнаяоч
күндізгі
|
1
|
13
|
Түркістандағы "ұлттық межелеу" мәселесі
|
Орта Азиядағы ұлтгық-территориялық межелеу, Түркі-мұсылмандық саяси эмиграция, 20-30 жылдардағы шетелдік эмигранттық ұйымдардың қызметі, Идель-Урал", "Туркистан миллибирлиги", З.Валиди, М.Шоқай, Г.Исхаки, А.Топчибашев, М.Расулзаде. Эмигранттық баспасөз: "Миллибайрак", "Яш Түркістан" "Азат Шарқ", М.Султан-Галиевтің түрікшілдік идеясы, Т.Рысқүлов және "Түрік Республикасының" құрылуы идеясын жазба деректер негізінде талдауы тиіс.
|
очнаяоч
күндізгі
|
1
|
14
|
Түрік халықтары Ұлы Отан соғысы кезіндегі
|
Түркі-мұсылман халықтарының фашизмге қарсы күреске қатысуы,
екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі түркі-мұсылман халықтарының әлеуметтік-саяси және мәдени жағдайы,
|
|
|
15
|
Кеңес өкіметінің ыдырауы және
тәуелсіз түрік республикалары
|
Орталық Азиядағы түркі мемлекеттерінің қоғамдық-саяси және мәдени өмірі, түркі халықтарының қазіргі кездегі өзара қарым-қатынасын меңгеруі тиіс.
|
очнаяоч
күндізгі
|
1
|
2.3. Өзіндік оқуға ұсынылған тақырыптар (ОСӨЖ)
№№
р.с.
|
ОСӨЖ тақырыбының атауы
|
Мазмұны
|
Көлемі
(сағаты)
|
Бақылау
түрі
|
1
|
Тәңіршілдік
|
Тәңіршілдік мәні мен маңызы туралы білуі тиіс.
|
1
|
Кесте
|
2
|
Көне түріктердің жазба мәдениеті.
|
Күлтегін, Талас жазуларын деректк негізде талдау.
|
1
|
Коолоквиум
|
3
|
Түріктердің мәдениеті
|
Көне түріктердің ауыз әдебиеті, діні, наным-сенімдері, салт-дәстүрлерін тарихи тұрғыдан меңгеру.
|
1
|
Кесте
|
4
|
Түріктер арасына таралған әлемдік діндер. (VI-IX ғғ.)
|
Көктәңірі, будда, христиан діндері туралы ілімді тереңдету.
|
1
|
Баяндама
|
5
|
Түрік халықтарындағы шамандық.
|
Түрік халықтарындағы шамандықтың теориялық негізін саралау.
|
1
|
Кесте, сызба
|
6
|
"Түрік" этнонимінің мәні.
|
Көне түрік этногенезі туралы жалпы түсінік, халықтың этнос ретіндегі басты критерийлері туралы түсінікті меңгерту.
|
1
|
Коолоквиум
|
7
|
Түрік тілдерінің бүгінгі даму барысы.
|
Түрік тілдерінің қалыптасып даму кезендерінің классификациясын жіктеу.
|
1
|
Реферат
|
8
|
Орхон-Енисей жазба ескерткіштері - тарихи дерек.
|
Орхон-Енисей жазба ескерткіштері - тарихи дерек көзі ретінде талдау.
|
1
|
Коолоквиум
|
9
|
В.В.Бартольдтің көне түркілер тарихын зерттеуге қосқан үлесі.
|
В.В.Бартольдтің көне түркілер тарихын зерттеуге қосқан үлесін айқындау.
|
1
|
Конспект
|
10
|
Жүсіп Баласағұн «Құтты білік»
|
Жүсіп Баласағұн «Құтты білік» атты еңбегін тарихи дерек ретінде талдау.
|
1
|
Конспект
|
11
|
М.Қашқари «Диван луғат ит-түрк» /Түрік тілдерінің сөздігі»
|
М.Қашқари «Диван луғат ит-түрк» «Түрік тілдерінің сөздігі» атты еңбегін тарихи дерек ретінде талдау.
|
1
|
Реферат
|
12
|
Адиб Ахмед Иүгнеки «Һибатул хақайық» /Ақиқаттың сыйлығы/
|
Адиб Ахмед Иүгнеки «Һибатул хақайық» /Ақиқаттың сыйлығы/ атты еңбегін тарихи дерек ретінде талдау.
|
1
|
Конспект
|
13
|
«Тефсир» /Түсініктеме/, «Алтын йаруқ» /Алтын жарық/
|
«Тефсир» /Түсініктеме/, «Алтын йаруқ» /Алтын жарық/ атты еңбегін тарихи дерек ретінде талдай отырып, түсінік беру.
|
1
|
Коолоквиум
|
14
|
Қожа Ахмет Ясауй «Диуани Хиқмет» -Парасаттылық
|
Қожа Ахмет Ясауй «Диуани Хиқмет» /Парасаттылық/ атты еңбегін тарихи дерек ретінде талдау.
|
1
|
Тест
|
15
|
«Гулистан бит-түрки» /Гүлстанның түрікшесі/
|
«Гулистан бит-түрки» /Гүлстанның түрікшесі/ атты еңбегін тарихи дерек ретінде талдау.
|
1
|
Ауызша
|
16
|
Мамлюк қыпшақтарының тілінде жазылған ескерткіштер
|
Мамлюк қыпшақтарының тілінде жазылған ескерткіштердің зерттелуі мен маңызын меңгерту.
|
1
|
Конспект
|
17
|
Орта Азия қыпшақтарының тілінде жазылған ескерткіштер
|
Орта Азия қыпшақтарының тілінде жазылған ескерткіштердің зерттелуі мен маңызына тоқтала отырып олардың тарихи дерек көзі екенін анықтау.
|
1
|
Баяндама
|
18
|
Шағатай тілінде жазылған ескерткіштер
|
Шағатай тілінде жазылған ескерткіштердің зерттелуі мен маңызына тоқтала отырып олардың тарихи дерек көзі екенін ашып көрсету.
|
1
|
Конспект
|
19
|
XX ғ. басындағы жалпыресейлік мұсылмандық қозғалыс.
|
XX ғ. басындағы жалпыресейлік мұсылмандық қозғалыстың мәні мен маңызына сипаттама беру.
|
1
|
Ауызша коллоквиум
|
20
|
Түрік жұртың журналы
|
Түрік жұртың журналының тарихи маңызы мен мәнін айқындау.
|
1
|
Конспект
|
21
|
Түрік халықтарының қазіргі заманда
|
Түрік халықтарының қазіргі замандағы өзара экономикалық және мәдени қарым-қатынастары туралы білім алуы тиіс.
|
1
|
Конспект
|
22
|
М.Шоқай және Тұтас Түркістан идеясы
|
М.Шоқай және Тұтас Түркістан идеясын талдап, оны меңгерту.
|
1
|
коллоквиум
|
2.3. Өзіндік оқуға ұсынылған тақырыптары (СӨЖ)
№№
р.с.
|
СӨЖ тақырыбының атауы
|
Мазмұны
|
Көлемі
(сағаты)
|
Бақылау
түрі
|
1
|
Түркістан – адамзат өркениетінің ежелгі ошағы
|
Түркістандағы палеолит мәдениетінің негізгі ошақтары, Түркістандағы қола дәуірі ескерткіштерінің тарихи дерек көзі ретінде қолдану.
|
6
|
Конспект
|
2
|
Үйсін мемлекеті мен қаңлылар
|
Үйсіндер мен қаңлылардың жазба деректер, мәдениеті, шаруашылығы туралы түсінік беру.
|
6
|
Конспект
|
3
|
Түріктердің шығу тегі туралы шежірелер және жазба деректер
|
Түріктер туралы тарихи зерттеулер, ғылыми түйіндер мен болжамдарды жазба дерк көзі ретінде қолдану.
|
6
|
Конспект
|
4
|
Көне түріктер
|
Көне түріктердің материалдық және рухани мәдениетінің бастау көздері туралы түсінік беру.
|
6
|
Конспект
|
5
|
X-XI ғасырлардагы түріктер
|
X-XI ғасырлардагы түріктердің мәдениеті және шаруашылығын меңгеруі тиіс.
|
6
|
Конспект
|
6
|
XYI-XYIII FF. түрік халықтарының мәдениеті
|
XYI-XYIII ғғ. түрік халықтарының мәдениеті тіл және әдебиет, тарихи шығармалар және дастандар, қазақ-ноғайлы эпикалық жырларының мазмұнын тереңдетіп оқыту.
|
6
|
Конспект
|
7
|
Қазақ хандығы
|
Қазақ хандығының негізін салушылар және олардың генелогиясы, "Өзбек-қазақ" ұғымы, қазақ хандарының Дешті-Қыпшаққа орнығуы туралы жүйелі білім беру.
|
6
|
Конспект
|
8
|
Түріктер Ұлы Даладан тысқары жерлерде.
|
Қыпшақ ханы Котянның Венгрияға жіберген елшілігі, 1239 ж. 40 мыңдық Қыпшақ Венгрия жеріне қоныстануы,
қыпшақтар болгар патшалығында. Болгар патшалығын басқарған қыпшақтан шыққан патшалар туралы тарихи мағлұмат беру.
|
6
|
Конспект
| |
9
|
XY ғ. соңы XYII ғ. Орталық Азиядағы этномәдени процестер.
|
XY ғ. соңы XYII ғ. Орталық Азиядағы этномәдени процестер, оның ішінде Орталық Азия елдерімен сауда және елшілік қатынастар, "Бабырнама" туралы тарихи білім алуы.
|
6
|
Конспект
|
10
|
XYI-XYIII ғ.ғ. түрік халықтарының мәдениеті.
|
Ислам діні, Бұхара, Хиуа, Қоқандағы медреселер және олардың түрік халықтары мәдениетінде алар орнын айқындай отырып талдау жасау.
|
6
|
Конспект
|
11
|
Түркі халықтары қазіргі заман дәуірінде
|
Түркі-мұсылман халықтарының ұлттық сана-сезімінің өcyi, жадидизм, түркі-мұсылман халықтары ұлттық саяси элитасының өзара байланыстары, И.Гаспралы және оның "Тәржіман" газеті, Жас түріктер және түркі-мұсылман саяси элитасы туралы тарихи түсінік беру.
|
4
|
Конспект
|
12
|
КСРО-ның ыдырауы және тәуелсіз түрік республикаларының құрылуы.
|
Орталық Азиядағы түркі мемлекетгерінін қоғамдық-саяси және мәдени өмірі, "Орталық Азиялық мемлекеттері Одағын" құру идеясы, ТҮРКСОЙ - түркі халықтары мәдениеті және өнері мәселесі жөніндегі халықаралық ұйымы, түркі халықтарының қазіргі кездегі өзара қарым-қатынасы туралы жаңа білім жүйесін меңгерту.
|
3,5
|
конспект
|
3.Пәннің оқу-әдістемелік қамтамасыз етілуі
3.1.Негізгі әдебиеттер
-
Аманжолов К. Түркі халықтарының тарихы. Алматы, 1995, 1996, 1997.
1-3 кітап.
-
История Средней Азии:Самарканд, Ташкент, Хивинское, Бухарское и Кокандское ханства. М., 2003.
-
История Казахстана иЦентральной Азии.Алматы, 2001.
-
Тоқтабай А.У. Түркі халықтарының этнографиясы.Алматы., 2002.
3.2.Қосымша әдебиеттер
-
Айдаров Ғ.Орхон ескеріткіштерінің тексті. Алматы, 1990.
-
Түркі әлемі. Алматы. 1997.
-
Тюркология. М., 1990.
-
Таным тармақтары. Алматы, 1998.
-
Түріктер. Құрастырған Қ.Салғараұлы. Алматы, 1993.
-
Гумилев Л.Н. Ежелгі түріктер. Алматы.1994.
-
Кляшторный С.Г. Древнетюркские рунические памятники как источник по истории Средней Азии. М., 1964.
-
Магомедов М.Г.Образование Хазарского каганата. М., 1983.
-
Кумеков Б.Ш. Государство кимаков ІХ-ХІвв. По арабским источникам. А., 1972.
-
Малов С.Е. Памятники древнетюркской писменности.М-Л., 1951.
-
Сыздықова Р., Қойгелдиев М., Қадырғали би Қосымұлы және оның жылнамалар жинағы.Алматы, 1991.
-
Мұхамед Хайдар Дулати. Тарихи- Рашиди. Алматы., 1999.
-
Байназарова Қасиетті түркі елі. Алматы., 1994.
-
Халид Құрбанғали. Тауарих Хамса.Алматы., 1998.
-
Қайдаров С.Түркі тануға кіріспе.Алматы., 1996.
-
Махмұд Қашқари. Түбі бір түркі тілі.Алматы., 1993.
-
Захир ад-адин Мұхамед Бабыр. Бабырнаме. Алматы., 1993.
-
Өмірғалиев ҮІІІ-ХҮІІІғғ. көне түркі ескерткіштері.
-
Махаева А. Көне түріктердің рухани мәдениеті. Алматы., 1995.
-
Очерки истории арабской культуры Ү-ХҮвв.
-
Марков Кочевники Азии: Структура, хозяйство и общественной организации.
-
Петросян. Город на двух континент: Византия, Константинополь, Стамбул.
-
Петросян. Новые османыи борьба за Константинополью.
-
Османская империя.
-
Келімбетов Н. Қазақ әдебиеті бастаулары. Алматы., 1998.
-
Бизақов С. Түркі әлемі. Алматы., 1998
-
ШәлекеновУ.Х. Түріктердің отырықшы өркениеті.Алматы., 2002.
-
Бизақов С. Түбі бір түркілер. Алматы., 2000.
4. Пәннің материалдық-техникалық қамтамсыз етілуі
№
|
Дәріс, семинар сабақтарының тақырыптары
|
Мульти-
мединалық
презентациялар
|
Оқу
кинолары
|
Карта
|
1
|
XV-XVIII ғғ. Қазақ хандығы
|
|
Антология казахского
костюма
|
Қазақстан Республикасының картасы №1
|
2
|
Түрік халықтарының исламға дейінгі мәдениеті
|
|
Қазақтың
көне
зергерлік бұйымдары
|
Қазақстан халықтары №2
|
3
|
М.Қашқари «Диван луғат ит-түрк» /Түрік тілдерінің сөздігі»
|
М.Қашқари «Диван луғат ит-түрк» /Түрік тілдерінің сөздігі»
|
|
|
4
|
Жаңа Тәуелсіз түркі мемлекеттері
|
|
|
Карта Республики Средний Азии и Казахстанской ССР №23
|
Достарыңызбен бөлісу: |
