Түсініктеме қағазы «Топонимика»

Тәжірибелік жұмыстарды орындауға

арналған әдістемелік нұсқау

Семестр бойынша (емтихан немесе сынақ) студенттердің білімін тексеру модульдік-кезеңді технология негізінде жүргізіледі. Әрбір орындалған жұмысқа сабаққа жобаға баллдар қойылады, т.б.

Семестрдің соңында балл нәтижесі есептеліп, қорытынды бағасы шығарылады.

САБАҚ 1.

ТАҚЫРЫП: Қазақ ономастикасының қалыптасуы және дамуы.

МАҚСАТЫ: Ономастиканың анықтамасын беру, қазақ ономастикасының қазіргі мәселелерін ашу.

ЖОСПАР:

1. 
   ТМД елдерінің ономастика дамуының тарихын қарастыру
   
2. 
   ХХ ғасырдың 50-80 жж. қазақ ономастикасының даму және шығу тегінің тарихын қарастыру
   
3. 
   Қазақ ономастикасының қазіргі мәселелері
   

ӘДЕБИЕТ

1. 
   Абрахманов А.А, Вопросы топонимики Казахстана 6 кн. «Топонимика востока». 1962 г.
   
2. 
   Әбдрахманова Ә. Қазақстанның жер-су атаулары. Алматы, 1969 ж.
   
3. 
   Әбдрахманова Ә. Қазақстан этнотопонимикасы. Алматы, 1979 ж.
   
4. 
   Джанузаков Т. Очерки казахской ономастики. Алма-Ата, 1982 г.
   
5. 
   Конкашпаев Г.К. Казахские народные географические термины. Изд. АН СССР серия географическая №4. Алма-Ата, 1963 г.
   
6. 
   Мадиева Г.Б. Теория и практика ономастики. Алматы, 2004 г. Изд. КазНУ
   

ТАҚЫРЫП: Географиялық және халықтық географиялық атауларды жіктеу және зерттеу әдістері. Этно, гено, антропонимдер.

МАҚСАТЫ: ТМД елдері мен Қазақстанның географиялық және халықтық географиялық атаулардың жіктемесін және зерттеу әдістерін қарастыру

ЖОСПАР:

1. 
   Э.М. Мурзаев бойынша ТМД елдерінің халықтық географиялық терминдердің жіктеуі
   
2. 
   Ғ.Қ. Қонқашпаев бойынша Қазақстанның халықтық географиялық терминдердің жіктеуі
   
3. 
   Қазақстанның антропонимдер, генонимдер, этнонимдер
   

ӘДЕБИЕТ

1. 
   Жамбакин Ж.А. Пастбища Казахстана. Алматы, Кайнар, 1995 г.
   
2. 
   Конкашпаев Г.К. Казахские народные географические термины. Изд. АН СССР серия географическая №4. Алма-Ата, 1963 г.
   
3. 
   Муканов М.С. Этнический состав и расселение казахов Среднего жуза. Алма-Ата, 1974 г.
   
4. 
   Мурзаев А.М. Словарь народных терминов. Москва, 1984 г.
   
5. 
   Сапаров Қ.Т., Инсебаев Т.А. Павлодар облысы ру-тайпаларының таралуының географиялық ерекшеліктері. Журнал «Краеведение» №1 2002 ж.
   
6. 
   Сапаров Қ.Т. Павлодар облысы топонимдерінің қалыптасуының геоэкологиялық астарлары. География ғылымдарының кандидаты дәрежесін алу үшін дайындалған диссертация жұмысы. Алматы: ҚазҰУ, 2004 ж.
   

ТАҚЫРЫП: Палеотопонимдер, көне және кейінгі жазу ескерткіштеріндегі жазулар.

МАҚСАТЫ: Топонимиялық, археологиялық, тарихи және лингвистикалық материалдарының талдауы негізінде Қазақстан және Павлодар облысының топонимдерінің тілдік иелігін анықтау

ЖОСПАР:

1. 
   Рун жазбалары және тасқа жазылған (археонимдер) орындарын анықтау.
   
2. 
   Қазақстан мен Павлодар облысы палеотопонимдерінің картографиялық әдісі (үлгі: С.У. Ремезов бойынша «Чертежная книга Сибири»).
   

ӘДЕБИЕТ

1. 
   Малолетко А.М. Палеотопонимика. Томск, изд-во ТГУ, 1992 г.
   
2. 
   Мәшһүр Жүсіп Көпеев және топонимдер // І Сәтбаев оқулары. Павлодар, 2001 ж. – 104-110 бб.
   
3. 
   Поспелов Е.М. Топонимика и картография. Москва, 1971 г.
   

ТАҚЫРЫП: Топонимиялық зерттеудегі картографиялық әдістер.

МАҚСАТЫ: Географиялық карталарды құрастыру процесінде топонимиканы пайдалануды және зерттеуде картографиялық әдісті қолдануды қарастыру

ЖОСПАР:

1. 
   Топонимиялық зерттеулерінде картографиялық әдісті қолдану.
   
2. 
   Топонимиялық карталар және топонимиялық атластар.
   
3. 
   Топонимикада картографиялық зерттеудің қазіргі әдістері (ГИС).
   

ӘДЕБИЕТ

1. 
   Поспелов Е.М. Топонимика и картография. Москва, 1971 г.
   
2. 
   Берлянт А.М. Картографический метод исследования. В книге: «Картография» М., 1970 г.
   
3. 
   Любимова Е.Л. Опыт применения топонимов для составления ботанических карт. В книге: «Принципы и методы геоботанического картографирования» М.-Л., 1962 г.
   
4. 
   Сапаров Қ.Т. Павлодар облысы топонимдерінің қалыптасуының геоэкологиялық астарлары. География ғылымдарының кандидаты дәрежесін алу үшін дайындалған диссертация жұмысының авторефераты. Алматы: ҚазҰУ, 2004 ж.
   

ТАҚЫРЫП: Қазақстан және Павлодар облысы топонимдеріндегі табиғат жағдайларының бейнелену дәрежесі.

МАҚСАТЫ: Қазақстан және Павлодар облысы топонимдеріндегі табиғат жағдайларының бейнелену дәрежесін анықтау.

ЖОСПАР:

1. 
   Гидронимдер мен оронимдер кестені құрастыру.
   
2. 
   Микрогидронимдер кестесін құрастыру.
   
3. 
   Кескін картаға оронимдер мен гидронимдерді түсіру (Павлодар облысы бойынша).
   

ӘДЕБИЕТ

1. 
   Конкашпаев Г.К. Казахские народные географические термины. Изд. АН СССР серия географическая №4. Алма-Ата, 1963 г.
   
2. 
   Каймулдинова К.Д. Қазақ топонимдерінің этноэкологиялық негіздері (оқу құралы). Алматы, Ғылым, 2001 ж.
   
3. 
   Керимбаев Е.А. Лексика-семантическая типология оронимии Казахстана. Автореф. дисс. канд. филол. наук. – Алма-Ата, 1988 г.
   
4. 
   Сапаров Қ.Т. Павлодар облысы топонимдерінің қалыптасуының геоэкологиялық астарлары. География ғылымдарының кандидаты дәрежесін алу үшін дайындалған диссертация жұмысы. Алматы: ҚазҰУ, 2004 ж.
   

ТАҚЫРЫП: Павлодар облысы климат жағдайлары, геологиялық құрылысы және пайдалы қазбаларды бейнелейтін топонимдер топтамасы.

МАҚСАТЫ: Қазақстан және Павлодар облысының климат ерекшеліктерін, геологиялық құрылысын мен пайдалы қазбаларды бейнелейтін топонимдерді жүйелеу.

ЖОСПАР

1. 
   Геологиялық құрылысын және пайдалы қазбаларды бейнелейтін топонимдеріне анықтама беру.
   
2. 
   Кескін картаға климат жағдайларын бейнелейтін топонимдерді түсіру (метеонимдер, анемонимдер).
   

ӘДЕБИЕТ

1. 
   Абишев Х. Элементы астрономии и погода в устном народном творчестве казахов. Алма-Ата, изд-во АН КазССР, 1949 г.
   
2. 
   Маргулан А.Х., Акишев К.А., Кадырбаев М.К. Оразбаев А.М. Древняя культура Центрального Казахстана. Алма-Ата, Наука, 1966 г.
   
3. 
   Материалы по киргизскому землепользованию, собранные и разработанные экспедицией по исследованию степных областей: Семипалатинской область, Павлодарский уезд. Воронеж, Т.4 1903 г.
   
4. 
   Медоев Г.Ц. Сары-Арка (к топонимике Казахстана) // Вестник АН КазССР, 1948 г.
   
5. 
   Сапаров Қ.Т. Павлодар облысы топонимдерінің қалыптасуының геоэкологиялық астарлары. География ғылымдарының кандидаты дәрежесін алу үшін дайындалған диссертация жұмысы. Алматы: ҚазҰУ, 2004 ж.
   
6. 
   Чорманов М. О киргизах Павлодарского уезда. Записки Сиб. отд. РГО, книга ХХХII, 1906 г.
   

ТАҚЫРЫП: Жайылымдық терминдер топтамасы. Экологиялық тұрғыдан сараптау. Қазақстанның және Павлодар облысы негізінде.

МАҚСАТЫ: Ғ.Қ. Қонқашпаев бойынша жайылымдық терминдердің жіктемесін құрастыру.

ЖОСПАР:

1. 
   Ғ.Қ.Қонқашпаев, К.Д.Каймулдинова және Қ.Т.Сапаровтың еңбектерін пайдаланып, кесте жүзінде жайлымдық термин мен географиялық атауларды топтастыру.
   
2. 
   Павлодар облысының жайылымдық терминдердің кестені құрастыру (Қ.Т. Сапаров бойынша)
   

ӘДЕБИЕТ

1. 
   Жамбакин Ж.А. Пастбища Казахстана. Алматы, Кайнар, 1995 г.
   
2. 
   Каймулдинова К.Д. Қазақ топонимдерінің этноэкологиялық негіздері (оқу құралы). Алматы, Ғылым, 2001 ж.
   
3. 
   Керимбаев Е.А. Лексика-семантическая типология оронимии Казахстана. Автореф. дисс. канд. филол. наук. – Алма-Ата, 1988 г.
   
4. 
   Конкашпаев Г.К. Казахские народные географические термины. Изд. АН СССР серия географическая №4. Алма-Ата, 1963 г.
   
5. 
   Сапаров Қ.Т. Павлодар облысы топонимдерінің қалыптасуының геоэкологиялық астарлары. География ғылымдарының кандидаты дәрежесін алу үшін дайындалған диссертация жұмысы. Алматы: ҚазҰУ, 2004 ж.
   

ТАҚЫРЫП: Тілдік қабаттар стратиграфиясы. Араб-иран, моңғол-қалмақ, түркі-қазақ, славян қабаттары.

МАҚСАТЫ: Павлодар облысының топонимдерінде кездесетін тілдік қабаттарын қарастыру.

ЖОСПАР:

1. 
   Тілдік қабаттар диаграммасын құрастыру (Қ.Т. Сапаров бойынша).
   
2. 
   Диграмма құрастырудың ерекшеліктеріне сипаттама беру.
   

ӘДЕБИЕТ

1. 
   Попова В.Н. Словарь географических названий Казахстана. Павлодарская область. 2 т. Павлодар, 2001 г.
   
2. 
   Базылхан Б. Қазақ-Монгол Толь. Қазақша-моңғолша сөздік. Улан-Батор, 1977 ж.
   
3. 
   Рустемов А.З. Казахско-русский толковый словарь арабо-иранских заимствованных слов. Алма-Ата, 1989 г.
   
4. 
   Севартян Э.В. Этимологический словарь тюркских языков. Москва, 1978 г.
   

ТАҚЫРЫП: Мал шаруашылығына байланысты қойылған топонимдер жүктемесі.

МАҚСАТЫ: Мал шаруашылығымен байланысты топонимдерді қарастыру.

ЖОСПАР:

1. 
   Қазақстан және Павлодар облысының мал шаруашылығымен байланысты атауларына семинар дайындау.
   
2. 
   Үй мал шаруашылығымен байланысты топонимдерді топтастыру.
   

ӘДЕБИЕТ

1. 
   Арғынбаев Х.А. Қазақтың мал шаруашылығы жайында этнографиялық очерк. Алматы, 1969 ж.
   
2. 
   Жәнәбілев Ш. Қазақша мал атаулары. Алматы, Қайнар, 1982 ж.
   
3. 
   Құралұлы А. Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі. Алматы, 1997 ж.
   
1. 
   Радлов В.В. Қазақтардың малдары // Этнография журналы, т.3. СПб, 1871 ж.
   
2. 
   Скалов А. Киргизское коневодство в северных уездах Тургайской области // Вестник сельского хозяйства, №13, 1903 г.
   

ТАҚЫРЫП: Қазақтардың көшпелі өмірі, тұрмыс тіршілігі айқындайтын топонимдер метафоралық терминдер.

МАҚСАТЫ: Қазақстан және Павлодар облысының топонимдерінде тұрмыс тіршілігінің бейнесін қарастыру.

ЖОСПАР:

1. 
   Қазақтардың көшпелі өмірі туралы ақпарат беретін топонимдерді топтастыру және сызбанұсқа түрінде құрастыру.
   
2. 
   Қазақтардың көшпелі өмірімен байланысты метафоралық терминдер.
   

ӘДЕБИЕТ

1. 
   Бейсенова А.С., Каймулдинова К.Д. К топонимо-образующей роли казахских народных географических терминов // Вестник Высшей школы, №2, 1998 г.
   
2. 
   Құралұлы А. Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі. Алматы, 1997 ж.
   
3. 
   Руденко С.И. Очерк быта Северо-восточных казахов // Казахи. Л., 1930 г.
   
4. 
   Толеубаев А.Т. Реликты доисламских верований в семейной обрядности казахов (ХІХ нач. – ХХ век). Алма-Ата, 1991 г.
   

ТАҚЫРЫП: Өсімдік және жануарлар дүниесін бейнелейтін топонимдер. Ландшафт өзгерістеріндегі топонимиялық зерттеулер.

МАҚСАТЫ: Фитонимдер мен зоонимдердің өзара байланысын қарастыру.

ЖОСПАР:

1. 
   Өсімдік және жануарлар дүниесін бейнелейтін топонимдер топтамасын кескін картаға түсіру (Павлодар облысы негізінде).
   
2. 
   Павлодар облысының фитонимдер және зоонимдердің бағаналы диаграмманы құрастыру.
   

ӘДЕБИЕТ

1. 
   Афанасьев А.В. К истории фауны млекопитающих Казахстана // Вестник АН КазССР, №4 1949 г.
   
2. 
   Водчак Т.В., Попова В.Н. Отражение растительного мира в топонимах Казахстана. В сборниках «Тюркская ономастика». Алма-Ата, Наука, КазССР, 1984 г.
   
3. 
   Животный мир Казахстана. М., Наука, 1987 г.
   
4. 
   Қазақстанның өсімдіктері мен жануарлар атымен аталатын картасы. м-б 1:3 500 000 (М. Серікбаев), Алматы, 2001 ж.
   
5. 
   Паллас П.С. Путешествия по разным провинциям Российской империи. СПБ, ч.2, кн.1, 1786 г.
   
6. 
   Растительный покров Казахстана. Алма-Ата, Наука, АН КазССР, 1966 г
   
7. 
   Сапаров Қ.Т. Өсімдік атауларының топонимдерде көрініс табуы // География және табиғат. 2003 ж. №3
   
8. 
   Сапаров Қ.Т. Павлодар облысы жануарлар дүниесін бейнелейтін географиялық атаулар топтамасы // ҚазҰУ хабаршысы. География сериясы. 2003 ж. №2
   
9. 
   Сатимбеков Р. Древние заповедники Средней Азии и Казахстана // изв. ВГО, т.113, вып. 3, 1981 г.
   
10. 
    Формозов А.Н. Проблемы экологии и географии животных. М., Наука, 1981 г.
    

ТАҚЫРЫП: Табиғатты қорғау ұстанымдары.

МАҚСАТЫ: Қазақстан және Павлодар облысының топонимдер қалыптасуының геоэкологиялық негіздемелерін қарастыру.

ЖОСПАР:

1. 
   Павлодар облысы табиғи рекреациялық ресурстар картасын кескін картаға түсіру.
   
2. 
   Павлодар облысы бойынша топонимиялық материалдарының негізінде ландшафттың өзгеруін орнату.
   

ӘДЕБИЕТ

1. 
   Геоэкология Павлодарской области.- Павлодар, ПГУ, 2003 г.
   
2. 
   Родзевич Н.Н., Пашканг К.В. Табиғатты қорғау және көркейту. Алматы, 1984 ж.
   
3. 
   Чигаркин А.В. Геоэкология и охрана природы Казахстана. Алматы, 2003 г.