Түстік Қазақстан облыстық мәслихатының 2014 жылғы 11 желтоқсандағы №34/261-V

Облыс бойынша электр энергияның неізгі тұтынушысы жекеменшік сектор, олар электр энергия тұтынылуының 60 % құрайды

Қазақстан Республикасындағы электр энергияның көтерме саудасына енуге энергия таратушы жерлерде АСКУЭ енгізу маңызды роль атқарады. Электр энергияның коммерциялық жүйесі тұтынылудағы энергияның толыққанды есебін анықтауға, энергияның сапалылығын, энергия шығынын анықтауға және оларды болдырмауға, энергия тарату кезінде «көрнектілігін» қамтамасыз етеді. 2010 жылы «Оңтүстік Жарық Транзит» ЖШС-і АСКУЭ ендіруге 136,0 млн.теңге қаражат жұмсап, «Западная» подстанциясына АСКУЭ-нің негізгі қондырғыларын орнатып, іске түсіру жұмыстарын жасады.

Облыстағы энергетикалық мекеме «Оңтүстік Жарық Транзит» ЖШС инвестициялық бағдарлама аясында:

- 2010-2011 жылдары Шымкент қаласында 156,2 млн.теңгеге 258 дана электр энергияны өлшеудің автоматтандырылған жүйесін (АСКУЭ) орнатты, нәтижесінде 386 966 кВт/сағ электр энергиясы;

- 2012 жылы Шымкент қаласында 108,1 млн.теңгеге 1099 дана орнатып, 1 453 430 кВт/сағ электр энергиясы;

- 2013 жылы Шымкент қ. 190 дана, ал Түркістан қ. 168 млн.теңгеге 2284 дана АСКУЭ құралы орнатылып, 1 602 088 кВт/сағ электр энергиясы үнемделді.

- 2014 жылы Түркістан қ. 224 млн.теңгеге 3023 дана АСКУЭ орнатылып, нәтижесінде 1 813 800 кВт/сағ электр энергия үнемделеді деп күтілуде.

2012 жылы «Оңтүстік Жарық Транзит» ЖШС «Западная» подстанциясына АСКУЭ-нің негізгі қондырғыларын орнатып, іске түсіру жұмыстарын жасады. 2011-2012 жылдары Шымкент қаласындағы ТП,КТП, РП кернеуі 0,4 кВ желілеріне энергия өлшеу кондырғыларының комплексі орнатылды.

«Институт»»Казсельэнергопроект ЖШС-і 2007 жылы подстанциялармен желілердің құрылысына «Оңтүстік Қазақстан облысының және Шымкент қаласының таратушы 11035 кВ-тық электр жүйелерінің 2015 жылға және 2020 жылға дейінгі перспективалық дамуының Жоспарын» жасады.

Баламалы көздер бойынша Оңтүстік Қазақстан облысында қуаты 1,32 мВт «Келесгидрострой» шағын су электр стансасы 2009 жылы 4,8 млн.кВт, 2013 жылы 4,709 млн.кВт сағат энергия өндірді. 2010 жылы баламалы энергия көздерінің үлесі 1,5 % болды. 2012 жылы баламалы энергия көздерінің үлесі 0,38 % болды. 2014 жылы тамыз айында Келес өзенінде қуаты 2 МВт болатын «Рысжан» ШСЭС іске қосылды. 2019 жылға дейін аталған серіктестік қосымша 3 ШСЭС салуды жоспарлауда. 2013 жылы баламалы энергия көздерінің үлесі 0,134 % болды.

Облысымызда жел потенциалы жеткілікті. Халықаралық ПРООН мекемесінің Қазығұрт және Түлкібас аудандарында жүргізген тексерулері бойынша қуаты 41,2 мВт-тық, 2014 жылы Бәйдібек ауданының Жүзімдік елді мекенінің маңына қуаты 41,25 мВт болатын стансалар салуға мүмкіншіліктер бар. 2015 жылғы қарай қуаты 41,2 мВт болатын стансаның құрылысы аяқталуы тиіс. Баламалы энергияның үлесі 2015 жылы 0,303 % болуы күтілуде.

• 
  Электр қуатының жетіспеушілігі;
  

• 
  Шымкент, Түркістан қалаларында орналасқан подстанциялардың трансформаторлары артық жүктемемен жұмыс істеуі;
  
• 
  Өзбекістан Республикасының аумағы арқылы 26 км кернеуі 110 кВ-тық желісінің өтуі;
  
• 
  Мақтарал ауданының соңғы тұтынушыларында электр энергияның сапасыздығы;
  
• 
  Коммуналдық жүйелердің тозығының жетуі.
  

- Әлеуметтік инфраструктура нысандарын дамытуға мемлекеттік және жекеменшік инвестиция тарту;

- Өңірдегі экологиялық ахуалды жақсарту;

- Сапалы қоммуналдық қызмет көрсету;

- Ішкі облыстық энергетикалық көздерінде қатты отынға ауыстыра отырып, («3-Энергоорталық» АҚ) реконструкция және модернизация жүргізу арқылы қуатын 320 МВт-қа жеткізу, «Шардара СЭС» АҚ-ның 16%-ға өндіру қуатын күшейту үшін құрылғыларына модернизация жүргізуді жеделдете аяқтау;

- Шағын су электр стансаларын және жел электр стансасын салуға ниет білдірген инвесторларға салық жеңілдіктерін қарастыру;

- Электрмен жабдықтау нысандарының құрылысын жүргізу;

- Оңтүстік Қазақстан облысында электр қуатының жетіспеушілігін азайту мақсатында ішкі облыстық энергетикалық көздерінде қатты отынға ауыстыра отырып, («3-Энергоорталық» АҚ) реконструкция және модернизация жүргізу арқылы қуатын 320 МВт-қа, 2013 жылы 210 МВт-қа жеткізу, «Шардара СЭС» АҚ-ның 5 %-ға, 2013 жылы 116 МВт өндіру қуатын күшейту үшін құрылғыларына модернизация жүргізуді жеделдете аяқтау. Шағын су электр стансаларын және жел электр стансасын салуға ниет білдірген инвесторларға налог төлеуде жеңілдіктерін қарастыру;

- қосалқы стансалардағы трансформаторлардың жүктемелерін азайту үшін республикалық бюджеттен қаражаттың бөлінуі;

- Сарыағаш ауданы Абайбазар елді мекенінің маңында 220 кВ-тық әуе электр желісімен 220/110/10 кВ-тық «Қызыләскер» қосалқы станциясының жобалау-сметалық құжаттары әзірленуде және жоспарланып отырған қосалқы стансадан Мақтарал ауданына дейін екі цептік 110 кВ-тық әуе электр желісінің құрылысын жүргізу қажет.

Сонымен қатар, Шымкент қаласындағы «Бозарық» 220/110/10 кВ жартылай жабық түріндегі қосалқы стансаның 220 кВ электр желісімен қоса жобалау-сметалық құжаттамасын әзірлеуге 2012-2013 жылдары 233 млн. теңге бөлініп дайындалды.

«Облыстық бюджеттерге, Алматы, Астана қалаларының бюджеттеріне жылу энергетика жүйесін дамытуға берілетін насаналы даму трансферттері» 048 бағдарлама бойынша облыс әкімдігінің 12.03.2014ж. №12/779 хатымен 2015-2017 жылдарға республикалық бюджетке белгіленген тәртіпте ҚР Индустрия және жаңа технологиялар министрлігіне бюджеттік өтінім ұсынылды. Жоғарыда аталған министрлік 14.05.2014ж. № 12-1/01-3-1250 хатымен министрлік ҚР экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігіне 2015-2017 жылдарға арналған бюджеттік өтінім ұсынылды.

2009 - 2011 жылдары шаруашылық субъектілері 2691 млн. теңгені энергия үнемдеу іс-шараларына жумсауды көздеуде, оның 2569 млн. теңгесі мекемелердің өз қаражаты және 124,1 инвестиция тарту арқылы жүзеге асырылады. Энергия үнемдеу іс-шараларын енгізудің тимділігі 49 мың тшо (тұтынудың шартты отыны) құрады.

Мемлекет басшысының энергия үнемдеу саясатын іске асыру мақсатында «Оңтүстік Қазақстан облысының энергия үнемдеудің 2013-2015 жылдарға арналған кешенді жоспары» 2013 жылы 19 наурызда облыс әкімдігінің № 65 қаулысымен мақұлданып, 28 наурызда облыстық мәслихаттың №12-107-V шешімімен бекітілді.

Оның негізгі мақсаты: бюджеттік мекемелерде, энергияны көп мөлшерде пайдаланатын мекемелерде, тұрғын үй қорында, энергиямен қамтамасыз етуші мекемелерде энергия үнемдеу арқылы энергияны пайдаланудың көлемін азайту.

Бағдарламаға шаруашылық субьектілердің энергия үнемдеу бағдарламалары, бюджеттік мекемелердің, тұрғын-үй қорының энергия үнемдеу туралы іс-шаралары енгізілген.

«Оңтүстік Жарық Транзит» ЖШС-і жүктемелілігі жоғары кернеуі 0,4 кВ-тық желілердің сымдарын, жүктемелілігі жоғары және төмен кернеуі 10/0,4 кВ трансформаторларды және кернеуі 6-10/0,4 кВ кабельдік желілерді ауыстырды.

Кернеуі 0,4 кВ желілердің сымдарын ауыстыруда энергия ұрлау жолдарын тоқтату қарастырылады. Қалада СИП сымдарын орнату және пайдалану қолған алынды, ол желілердің сымдарына тұтынушылардың өздерінше сым жалғау арқылы электр энергиясын ұрлауды тоқтатуда. Өз кезегінде бұл жұмыстар желілердегі электр энергияның нормативтен тыс шығындарын төмендетті.

Оңтүстік Қазақстан облысындағы өнеркәсіптік мекемелер жыл сайын энергия үнемдеу бағдарламасы жасалынып, іске асырылады, энергия үнемдеу іс-шараларын орындау барысында облыс аумағындағы жылумен қамтамасыз ету саласына бюджеттен 2010 жылы 5,1 млрд.теңге, 2013 жылы 772,0 млн.теңге қаржы бөлініп, ол қаражатқа 2010 жылы 28 шқ, 2013 жылы 24,1 және 2010 жылы 53,2 шқ, 2013 жылы 9,6 шқ жылу желісін қайта жаңғырту жұмыстары жүргізілді.

«Оңтүстік жарық транзит» ЖШС-і 2009 жылы электр жүйелерін модернизациялауға және қайта жаңғыртуға 790 млн.теңге қаражат бөлініп, трансформаторлар кернеуі 0,4 кВ-тық созылымы 124,7 шақырым, кернеуі 6-10/0,4 кВ-тық 96 дана, қосалқы станция ауыстырылды. Нәтижесінде, электр қондырғыларының тозуы 2009 жылы 65 % дейін төмендетілді.

«Оңтүстік жарық транзит» ЖШС-і 2013 жылы электр жүйелерін модернизациялауға және қайта жаңғыртуға 2836,9 млн.теңге қаражат бөлініп, трансформаторлар кернеуі 6-10/0,4 кВ-тық, созылымы 777,6 шақырым 6 дана, 110-35 кВ-тық 2 дана қосалқы станция ауыстырылды. Нәтижесінде, электр қондырғыларының тозуы 2013 жылы 62 % дейін төмендетілді.

Электр энергияны өлшейтін қондырғылармен қамтамасыз етілуі-100 %, газбен судың өлшегіш құралдармен қамтамасыз етілуі 100 % жеткізіледі.

Жылумен қамту саласы

Оңтүстік Қазақстан облысында орталықтандырылған жылу жүйесі 5 жылу көздерін яғни, Шымкент қаласындағы №3 «ЖЭО-3», Кентау қаласындағы ЖЭО-5, Түркістан, Арыс қаласы және Төлеби ауданы, Ленгер қаласындағы орталықтандырылған жылу қазандықтары бар. Облыстағы жалпы 590,2 шақырым оның ішінде; Шымкент 411,6 шқ, Кентау – 155 шқ, Түркістан – 13 шқ, Арыс – 7,9 шқ, Ленгер – 2,7 шқ жылу жүйелері бар. Жылу энергиясымен 2230 көпқабатты тұрғын үй қамтамасыз етіледі.

Ағымдағы жылы күрделі магистралды және ішкі орамды құбыр жүйелерін, құрылыс және қайта құру, жаңарту жұмыстары жүргізілуде.
Газбен қамту

Облыстың газ құбырларының жалпы ұзындығы 5467,10 шқ құрайды, оның ішінде жоғары қысымдағысы -745,19 шқ, орта қысымдағысы - 890,30 шқ, төмен қысымдағысы -3831,61 шқ.

Облыс аумағына табиғи газ көршілес Өзбекстаннан тасымалданады. Жоғары және орташа қысымдағы «Газли-Шымкент» газ құбырларының жалпы ұзындығы 3739 шқ құрайды, оның ішінде жер астындағы газ құбырларының ұзындығы - 742 шқ, жоғары қысымда - 530,69 шқ, орташа қысымда - 582,34 шқ, төмен қысымда - 2625,97 шқ. ГРП саны -143, ШРП - 2748. Шымкент қаласының тұрғындары және облыстағы 6 ауданның 148 елді мекені, 990 мыңнан астам тұрғыны бар елді мекендер табиғи газбен қамтылған.

2008 жылы облыста 173 отбасы табиғи газбен қамтылса, 2009 жылы облыстық бюджеттен - 239,5 млн. теңге, республикалық бюджеттен - 480,807 млн. теңге, «Жол картасы» аясында 12 елді мекендерде 8 газбен қамту нысандарының құрылысы жүргізілді.

2010 жылы «Жол картасы» аясында республикалық бюджеттен 25 елді мекендердің 13 нысандарының құрылысына 1,3 млрд. теңге бөлінді. Облыстық бюджетен 9 нысандардың құрылысына 607,0 млн. теңге бөлініп, 27 елді мекендердің 18 мың адамы табиғи газбен қамтылды.

2011 жылы 16 нысандарының құрылысына 3743 млн. теңге бөліп, облыстың 35 елді мекен табиғи газбен қамтылды.

2012 жылы 66 елді мекенді табиғи газбен қамтамасыз ету құрылысына республикалық және облыстық бюджеттерден қаржы бөлінді. Нәтижесінде, 16 елді мекенде газдандыру құрылысы аяқталып, онда тұратын 48,255 мың адам табиғи газбен қамтамасыз етілді.

2013 жылы 71 елді мекенді табиғи газбен қамтамасыз ету құрылысына және 4 дана АГТС (автоматтандырылған газ тарату стансасы) құрылысына республикалық және облыстық бюджеттерден 9,5 млрд. теңге қаржы бөлінді. 2013 жылы 28 елді мекенде газдандыру құрылысы аяқталып, пайдалануға берілді. 66,390 мың адам табиғи газды пайдалану мүмкіндігін алды.

2011-2015 жылдарға арналған 5 жылдық бағдарламаға сәйкес, 236 елді мекендердің құрылысына 37728,7 млн. теңге бөлу көзделуде. Нәтижесінде облыстың 929 елді мекендерінің 411-і немесе 44,2 % табиғи газбен қамтылатын болады.