«Яссауи» туристік фирмасының маркетингілік қызметін стратегиясының жетілдірілу жолдары

Туристік фирманың маркетингі фирманың басқа функционалдық бөлімшелерінің әрекеттерінде, жақын қараған кездерде біріктірілетін, қызметтің ерекше түрін көрсетеді.

Қазіргі маркетинг фирма қызметтерінде «адамдық капитал» мәнінің маңызды өсуін және осы капитал сапасының бірмезгілдік-радикалдық өзгерісін жан – жақты ескеруі керек.

«Яссауи” туристік фирмасының имиджі беріктенуі және тиімді қызметі үшін біздің көзқарасымызда штатқа қоғаммен байланыс бойынша маманды немесе басқаша айтқанда “public relations ” маман енгізу мүмкіндігін қарастыру қажет.

70-90-ші жылдары батыстың менеджмент пен маркетинг бойынша теоретиктері мен практиктері осы коммуникациялардың тиімді желісін жасау үшін көп еңбек сіңірді. Ақпараттың екіжақты қозғалысына негізделген олар, қызметкерлерді шешімдер қабылдау процесіне енгізуде өте маңызды. Дегенмен, қазірге дейін бұл салада проблемалар көп. Өндірісті, өткізілімді, сатып алуды, қаржыны және т.б. басқару бойынша негізгі функционалдық міндеттерді орындаушы менеджерлерге, бұл қызметті өздерінің бағыныштыларымен, жетекшілерімен және әріптестерімен тиімді коммуникацияның жүзеге асырылуымен ұштастыру қиын.

Нәтижесінде, көптеген жағдайларда менеджерлер, сенімді қайтымды байланыстың болмаған кезінде, әсіресе, ақпараттармен тікте, көлденеңде бойынша алмастыруда, ақпарат қозғалысын жоғарыдан төмен қамтамасыз ететін, ішкі фирмалық коммуникацияның дәстүрлі біржақты типіне артықшылық береді. Менеджерлер иығына тиімді коммуникацияларды ұйымдастыру міндетін арту әрекеті, бірқатар жағдайларда, компанияны, қызметкерлер үшін әртүрлі ақпараттық материалдардың үлкен мөлшерін шығарушы баспаханаға айналдыруға әкеледі: көп тираждылар, ішкі фирмалық бюллетеньдер, баяндамалар мен шолулар, пікірсайыстық парақтар, әртүрлі құжаттар, сонымен қатар кино-, бейне- және аудио өнімдер. Бұл ақпараттық материалдардың тиімділігінің, шын мәнінде, жоғарылығы жеткіліксіз.

Фирма ішіндегі коммуникацияны құру және дамыту бойынша жұмыстарды менеджерлерге міндеттеу тиімсіз екенін тәжірибе көрсетті, олар жұмыстың нақты бөлімшесі мен шешім қабылдауға жауапты. Ұйым, менеджерлер мен «көк жағалылар» арасында өзіндік коммуникациялық делдал бола отырып, осы жұмысты жоғары кәсіпкерлік деңгейде орындай алатын, мамандардың ерекше категориясын керек етеді. Бұл міндетті қазіргі кезде қоғаммен байланыс жүргізетін менеджмент атқарады (“public relations ”).

“Менеджмент ұйымның мақсаттарға жетуі үшін қоғамның қатынастары мен бағалықтарын түсінуді керек етеді. Бұл мақсаттардың өзі ұйымның ортасымен анықталады. “public relations” саласындағы маман менеджментке қатысты кеңесші және делдал қызметін атқарады, ол жеке мүдделер мен ұйымдар мақсатын маңызды саясат пен әрекетке алмастыруға ықпал етеді ”.

Мұндай кеңесші мен делдал қызметінің, қызметкерлерді басқару аясындағы нақты бағытын атауға болады:

1) ұйымның репутациясын қолдай отырып, ол жеке өнімділіктің өсуіне апаратын, біріккен команда рухының қалыптасуы үшін жағдай жасауға мүмкіндік туғызады;

2) “public relations” көмегімен ішкі ортаның кездейсоқ өзгерісі туралы ұйымның «ерте ескерту жүйесі» бернесін орындайды;

3) сол “public relations” арқасында ұйымның алдынан жаңа мүмкіндіктер ашады, өйткені қоғаммен байланысатын мамандар, менеджерлер ішіндегі біреуге қарағанда, оның ішкі ортасымен барынша тығыз байланысты қолдайды;

4) менеджерлер мен жұмысшылар арасындағы қатынастардағы дағдарысты жағдайлардан ұйымның шығуына көмектеседі;

5) “public relations” компанияның жоғарғы жетекшілерінің оның қызметкерлерінен алшақтауын болдырмаудың әрекетті құралы ретінде қолданылады;

6) қоғаммен байланысты біле отырып, тәжірибе жүзінде үздіксіз жүретін, өзгерістерге қызметкерлердің бейімделуіне жемісті әсер етеді;

7) “public relations” саласындағы маман бола отырып, компания жоспарын қоғамның әлеуметтік жауапкершілікті институты ретінде жұртшылыққа көрсетіп, әлеуметтік ортада өткізеді.

Қызметкерлер менеджері, коммуникация дағдаларын нашар білгендіктен, оның беталысына жеткіліксіз ықпал етеді, бұл қатынаста кәсіподақтан қалыс қалады деген пікір таратылған. Соңғылары көбінесе менеджерлер мен «көк жағалылар» арасындағы коммуникациялық делдалдар ролін өзіне алады. Бұл жағдай компанияның жоғарғы жетекшілерінің наразылығын шақырады.

Менеджмент ішкіфирмалық “public relations” саладағы мамандарға сенім артады. Бұл мамандар менеджерлер мен «көк жағалылар» арасындағы коммуникациялық делдалдар сияқты әрекет істеу үшін, белгілі бір жағдайлар қажет. Біріншіден, менеджерлерге тиімді ішкіфирмалық коммуникацияны жасау және дамыту ісінде “public relations” саласындағы мамандарға толығымен сенуі керек. Екіншіден, менеджерлерге де, кәсіподақ қайраткерлеріне де бұл мамандарға кәсіпқойлар ретіндеде, адал коммуникациялық делдал ретіндеде сеніммен қарауы керек. Үшіншіден, менеджерлер мен жұмысшылар еңбек қатынасы аясындағы коммуникацияның ерекше маңыздылығын толығымен түсінуі керек. Төртіншіден, менеджерлер мен жұмысшылар, жұртшылықпен байланыс бойынша менеджерлерге шындықты, ашық ақпарат берілетініне дайын болуы керек.

Кәсіпорындарды жекешелендіру мен акционерлеу процестерін қамтитын Қазақстандағы экономикалық реформалар жүрісі, жаңадан пайда болған компанияларда осындай проблемалардың пайда болуын сенімділікпен болжауға мүмкіндік береді. Жекешелендірілген ұйымдардағы еңбек қатынасы, коммуникация саласындағы дайындықтың ерекше жоғары деңгейін талап ететін менеджменттің күрделі және қиын орындалатын бернелерінің біріне айналады.

Еңбек қатынасы аясындағы коммуникация нақты мақсаттардың бірқатар міндеттері мен жетістіктерін орындау үшін сайланған. Ерекше маңызға иелер келесілер:

1. Тұлғалар аралық коммуникацияны қамтамасыз ету. Батыс менеджментінің тәжірибесі, қызметкерлерді басқару мақсатына жетуде маңызды рольді атқаратын құрал – әртүрлі текті баспасөз ақпараты дегенді айтады. Дегенмен ол жеке сұхбатты алмастыра алмайды. Мұндай сұхбаттасудың дамуы – фирма ішіндегі “public relations” міндеті.

2. Фирма ішіндегі басылымдардың өзгерісі (көптираждылар, бюллетендер). “public relations” саласындағы мамандардың белсенді әрекеттері бұл баспасөздердің тәуелсіз болуына, сынама материалдарды жариялауына және оқушыларының пікіне мүдделі болуына әкелді. Осылай, бұл басылымдар, барлық ұйымның трибунасына айналды және коммуникацияның екіжақты каналын көрсетеді.

3. Нысанды коммуникациялардың нысансыздармен табысты бәсекелестігін қамтамасыздандыру. “public relations” мамандары, жалданған қызметкерлерді ереуіл ұйымдастыруға итермелеу үшін қолданатын сыбыстар каналын жеткілікті табысты бейтараптандырады.

4. Қызметкерлердің жетекшілер саясаты туралы ақпаратты болуын жақсарту. Жұмысшылар үшін ерекше маңызды мәселе, ішкіфирмалық “public relations” берілетін, әлеуметтік кепілдіктер, қызметте көтерілу және жалданды қызметкердің еңбегінің төлену деңгейі туралы ақпаратты болу.

5. Компания жұмыскерлеріне қаржы құжаттарымен танысуда көмек көрсету. Компанияның қатардағы жұмыскерлері жетекшілердің қаржы саясаты мен қаржы есептерін дұрыс түсіну үшін қажетті дайындығы барлық уақытта бола бермейді. Кейбір компаниялардың “public relations” мамандары қаржы есептеріне қосымша қызметкерлерге арналған бейне фильмдер дайындайды, олар ұйымның қаржылық жағдайын түсіндіру мақсатында және қажетті оқу жүргізуде қолданылады.

6. Бас және еншілес компаниялар арасындағы ақпараттарды алмастыруды ұйымдастыру. Бірқатар жағдайларда екі компанияныңда қызметкерлері арасындағы қатынастың үйлесімі күрделі болады. Ол үшін “public relations” саласындағы мамандар, коммункация саласындағы өзінің мүмкіндіктерін қолдана отырып, олардың үйлесім табуына мүмкіндік береді.

7. Жаңа технологияның ерекшеліктерін түсіндіру. Бұл мәселе технологияның тұрақты жетілдірілуімен, автоматтандырудың, роботтанудың, компьютерлендірудің енгізілуімен байланысты үлкен мәнге ие болуда. Бұл процестердің сипаттамалары жұмысшыларға барлық уақытта түсінікті емес, олар мұндай процестерді жұмыссыздық қаупінің күшеюімен байланыстырады.

8. Қауіпсіздік саласындағы шаралардың тиімділігін арттыру. “public relations”, қызметкерлерді қажетті қауіпсіздік шараларына оқытуды жүзеге асыруда мүмкіндігі бар. Мұндай оқытулар үздіксіз жүргізіледі және жаңа қызметкерлергеде, жеткілікті тәжірибелі қызметкерлергеде есептелген.

9. Қызметкерлердің жетекшілердің қызметі туралы ақпараттануын қамтамасыздандыру. Компанияның жеке өндірістері елдің немесе дүниежүзінің әртүрлі аудандарында орналасқан жағдайларда, орталық жетекшіліктің қызметі туралы ақпарат, кәсіпорынның қызметкерлерінің әрекеттері мен уәждемелерін үйлестіру үшін, ерекше мәнге ие болады.

10. Қызметкерлерге басқарудың құрылымы мен бернесін түсіндіру. Басқарудың негізгі деңгейлері, менеджерлерді алмастыру себептері мен сипаттары фирманың ішіндегі ақпаратқа әсер етеді. Ол компания қызметкерлеріне басқарудың әртүрлі деңгейлеріндегі менеджерлер қызметінің мәні мен ерекшеліктерін түсіндіру мақсатын көздейді.

11. Компания акционерлерін жүйелі ақпараттандыру. Басшылықтың акционерлік капиталды басқару саласындағы жоспарлары туралы ақпарат, компания акционерлерінен тұратын қызметкерлер бөлігі үшін ерекше маңызды болады.

12. Қызметкерлерді сыйақы жүйесі туралы ақпараттандыру. Компанияда жұмыс істейтін адамдар, қалай және не үшін сыйақы төленетіні туралы толық хабардар болулары керек.

13. Бос орын, қызметтің бар екені туралы ақпарат. Ол, өзінің жұмысшылары мен қызметкерлеріне мамандығы бойынша елдің немесе дүниежүзінің басқа аудандарында өзінің бір филиаында немесе компанияның еншілес фирмаларының бірінде жұмыс ұсыну мүмкіндігі бар халықаралық және ірі ұлттық компаниялар қызметкерлері үшін ерекше маңызды.

14. Тиімді қайтымды байланысты қамтамасыздандыру. “public relations” мамандары төменгі сатыдағы менеджерлер мен «көк жағалылардың» компанияның жоғарғы басшыларымен, олардың шешім қабылдауда жауапкершіліктерін және қатыстылықтарын қалыптастыра отырып, жүйелі кездесулерін ұйымдастыруда ықпал көрсете алады.

15. Әрекеттегі құқықтық нормалар мен ережелерді жариялау. Ішкіфирмалық қызмет “public relations” компания қызметкерлері арасында түсіндірме жұмыстар жүргізеді. Компания қызметіне қатысты болғандықтан, құқықтық реттеу мен заңдар жүйесі туралы жарималар жасайды, сонымен қатар оның басшыларының жаңа өкімдері мен ережелерімен байланысты хабардар етеді.

Ішкіфирмалық қызмет “public relations” жоғарыда қарастырылған барлық қызметтері үшін бір жалпы принцип сипатты: барлық жұмыскерлер компания басшылары үшін олардың пікірлері өте маңызды екеніне сенімді болуы керек және олар пікірлерін ашық және еркін айта алады, ал басшылар барлық уақытта оны тыңдауға дайын болулары керек.

Ішкіфирмалық отандық қызмет “public relations” Ресейдің өздік жағдайларында, бұрынғы кәсіпорында қолданылған партиялық және комсомол ұйымдарының тәжірибелерінің белгілі бір аспектілерін қолдана алады (әңгіме олардың мазмұны туралы емес, олардың кадрлармен жұмыс істеу пішіндері мен әдістері туралы).

Өздерінің қызметін орындау үшін, ішкіфирмалық “public relations” саласындағы мамандардың жеткілікті тиімді құралдары бар. Олардың қатарына ескеріліп кеткен, ішкіфирмалық басылымдарда жатады. Мысалы, Ұлыбританияда осындай бюллетендер мен басқа фирма ішіндегі басылымдыр шығаратын компаниялар жүздеп саналады. Соңғылары шағын журналдарды немесе бюллетендерді, көп тираждыларды және қабырға газеттерін, ақпараттық парақтарды көрсетеді. Олардың ішіндегі әйгілісі ақпараттық тақталар. Оларды, сәйкесті ақпаратпен көбірек адамдар танысуы мақсатында, ұйымның ғимараттарында, бөлмелерінде орналастырады. Ол барынша әртүрлі болады және жоғарғы басшылардан шығуы міндетті емес. Ақпараттың сипаттамасы ақпарат тақтасының типіне байланысты. Кез – келген ақпаратты орналастыруға болатын тақталарда болады. Бірқатар жағдайларда тақталарды секциялар қатарына бөледі, олардың әрқайсысы ақпараттың белгілі бір түріне арналған. Бұл тақталарға хабарламаларды орналастыру бірнеше сатылардан тұрады: ақпаратты кез – келген түрде “public relations” менеджеріне береді; ол бұл ақпаратқа қажетті сыртқы түр береді және оны қажетті мөлшерде (санда) тираждайды; осы ақпаратты тақтаға орналастыруменде ол айналысады.

Техникалық қатынаста ішкіфирмалық коммуникацияның ең күрделі құралы болып табылатындар бейнетаспалар мен теледидар. Фирма ішіндегі ақпарат көгілдір экранға жазылып алынған немесе тікелей эфир әдісімен беріле алады. Коммуникацияға салмақты көңіл аударатын, фирмалар бұл каналды тұлғалар аралық коммуникацияда тиімді қолданады.

Ішкіфирмалық “public relations” құралдарының қатарында, қызметкерлер оларды белсенді қолдана алатын, ұсыныстар мен ескертулерге арналған жәшіктерде бар.

Компанияға жаңадан жұмысқа келгендер үшін, корпорацияның мақсаттары мен мәдениетін дұрыс қабылдауға көмектесуге арналған арнайы ақпараттық әдебиеттер болады. Осы мақсатта компанияның тарихының баяндалуы, оның қызметінің негізгі бағыттары, басқару құрылымдары мен менеджмент бернелері қызмет атқарады. Әншейінде, мұндай текті ақпарат, әрбір жаңа келгендерге ұсынылатын, буклет түрінде рәсімделеді.

“public relations” саласында білікті мамандары бар батыс компаниялары, әртүрлі деңгейдегі қызметкерлер үшін және компанияның түрлі кәсіпорындарында арнайы конференциялар ұйымдастырады. Жалпы ұлттық конференцияларда жүргізуге болады. Олар, пікірлер мен ақпараттарды алмастырудан өзге қызметкерлерде «бір команда» рухын қолдауға белсенді қолданылады.

Бөлімшелері , филиалдары немесе өндірістік нүктелі көп компаниялар, жоғарғы басшылардың сол жерлерге ресми сапарлары тәжірибеге енгізген. Көбінесе мұндай сапарлар қандайда бір бөлімшенің немесе филиалдың бір маңызды жағдайларына үйлестіріледі. Мұндай ресми сапарлар тәжірибе алмасу мақсатындада жүргізіледі, ол кезде компанияның өндірістік бөлімінің жұмыскерлері өткізуші бөлім немесе қаржы бөліміне барады, ол жерде сәйкес бөлімнің қызметінің сипатымен және ерекшеліктерімен танысады. “public relations” саласындағы мамандар қызметкерлер үшін біріктірілген шараларды ұйымдастыруға үлкен мән береді (туған күндерді тойлау, компанияның өміріндегі есте қалар күндерді атап өту, компаниның әртүрлі бөлімдері мен бөлімшелерінің арасындағы спорттық жарыстар, жәнеде т.б.).

Компанияның қызметін түсіндіріп тарату үшін фирма ішінде мұражай, тұрақты әрекеттегі немесе уақытша көрмелер ұйымдастырылады. Олар қызметкерлер мен сырттан келушілерді компания қызметінің тарихымен және қазіргі кезеңімен, оның өнімімен, менеджмент пен маркетинг тәжірибелерімен таныстыруға арналған.

Жоғарыда айтылып кеткен бейне- және аудио материалдар жаңа қызметкерлерге арналған немесе меншікті компаниясының акционері болуға жиналған қызметкер үшін.

Қазіргі “public relations” арсеналында ішкіфирмалық коммуникацияларды жүзеге асырудың басқада тиімді әдістері бар. Олардың көбісі мен қазақстандық мамандар жақсы таныс, оданда бұрын, бұрынғы орталықтандырылған басқару жүйесі шеңберінде белгілі бір түрде әлдеде оларды қолдануда тәжірибелері бар. Дегенмен, көптеген жағдайларда, бұл әдістер бәрінен бұрын, «біріккен команда рухын» жасау және қолдаудың, басқарушылар мен басқарылушылар арасындағы жақсы сенімшілдік пен өзара әрекеттесуінің арқасында қызметкерлердің тиімді жұмыстарын өсіру үшін нақты мәселелерді шешуге қарағанда, белгілі бір идеологиялық және саясаттық мақсаттарды ұске асыру үшін қолданылды.

“public relations” туралы менеджменттің бернесі ретінде айта отырып, ескеру керек, әңгіме бір немесе бірнеше әдістердің оқшауланып қолданылуында емес, ал фирма ішіндегі коммуникацияның икемді және тиімді жүйесін жасау туралы екенін. Тиімді ішкі фирмалық коммуникациялар, уәждеменің барынша жоғары деңгейіне шығудың әрекеттегі құралы қызметін атқарады – мысалы, әлеуметтік деңгей, сыйласу деңгейі және өздік өткізілімдік сияқты.

Менеджменттегі барлық қабылданған уәждеменің тұжырымдамалары коммуникацияның қызметкерлер уәждемесінің жоғары деңгейін қамтамасыз етуінің маңызды мәнін көрсетеді. Ішкі коммуникациялар мен уәждемелердің арасындағы өзара байланыс көзге көрініп тұр. Қазіргі кездің менеджментінде “адамдарды басқару олардың ықыластарын басқару арқылы”, ең алдымен, тиімді коммуникациялар көмегімен жүзеге асырыла алады.

Жоғарыда айтылғандарға байланысты маркетингілік стратегияны жетілдіру үшін фирмаға келесідей ұсыныстар беруге болады:

Кәсіпорынның жарнамалық қызметінің әрекеттегі әдістерін (стенділер, витриналар, көрсеткіштер, газеттер) радиожарнамамен толықтыру тиімді.

Мүмкіндігінше туристік бағыттарды кеңейту және оны жарнамада көрсету.

Жарнамалық компанияны сауатты жоспарлауға көңіл аудару. Тапсырыскерлер қажетсінуінің динамикасын бақылау мақсатында мониторингілік зерттеу жүргізу ұсынылады.

Фирманың имиджін жақсарту үшін “public relations” тиімді жүйесін ұйымдастыру.

Кесте 9

Кесте ЖШС «Яссауидің» 2004ж. 1 қаңтарындағы бухгалтерлік баланстың мәліметтерінің негізінде есептелінген.

Жалпы алғанда “Яссауи” компаниясында қаржылық жағдайдың оң көрсеткіштері бар.

90-шы жылдардың басында туризм үлесі тауарлар мен қызметтердің дүниежүзілік саудасының 10 % астамын құрады, сөйтіп оның мұнай мен автомлбиль экспортынан кейінгі үшінші орынды алуына мүмкіндік берді, ал 2006 жылға туризм бірінші орынға шығуы керек.

Туризм халықтың жұмыспен қамтылуына күшті әсерін тигізеді. Мамандардың бағалауы бойынша, қазіргі кезде 100 млн. адам индустрияда жұмыс істеуде, ал 2006 жылы дүниежүзіндегі әрбір сегізінші еңбекке қабілетті адам экономиканың осы секторында жұмыс істейтін болады. Туризм индустриясы – еңбек сыйымдылықты процесс, сондықтан онда негізінен біліксіз жұмыскерлер істейді. Дегенмен бұл туризм саласында білікті еңбек қолданбайды деген сөз емес. Бұл салада жаңа жұмыс орындары географиялық жоспарда экономиканың басқа дамушы секторларына қарағанда кеңірек таралады.

Қазақстанда әзірше туризм және сонымен байланысты экскурсиялық қызметтер өте төменгі деңгейде. Сондықтан туризмнің даму проблемасына бұл жерде үлкен көңіл бөлу керек, ол ең ақырында, экономиканың осы саласы үшін сипатты жоғары табыстармен қайтарылады.

Жұмыста жүргізілген, туризмнің пайда болу және даму себептерін жан – жақты талдау келесі қорытындыларды жасауға мүмкіндік береді:

Туризмнің көлемі мен құрылымына ықпал ететін әртүрлі себептерді екі топқа бірлестіруге болады: объективті және субъ­ективті. Объективті себептерге табыстың өсуі, әл-ауқат, төлемді демалыстарды енгізу, бос уақыттарды көбейту және т.б. сияқты әлеуметтік-экономикалық факторлар жатқызылады. Субъективті факторларға мемлекеттік органдардың және үкіметтің, халықаралық ұйымдардың мақсатты бағыттағы саясатын жатқызуға болады.

Қазақстанда соңғы 10 жыл ішінде, туризм саласында түбірлі инсти­туционалдық және сапалық өзгерістер өтті. Нарықты экономика элементтерін енгізу, мемлекеттік туристік кәсіпорындарды акционерлік, жеке және біріккен кәсіпорындарға түрлендіру, соның нәтижесінде Қазақстанның бәсекелесті туристік өнімін қалыптастыру.

Қазақстан аймақтарын рекреациондық аудандастыру туризмді сапарлар мақсаты бойынша қайта құрылымдауға мүмкіндік береді. Кіру туризмін дамыту үшін басымдықты болып, территориялар мен оның аттрактивтік құнын ескерумен, таулы, танымды және рекреациондық туризм табылады. Қазақстанның түрлерін көрсету құрылымында ары қарай кеңейту және қызмет істеуі үшін мүмкіндікті болатын: арнайыландырған аңшылық, шытырманды туризм, караванинг, этникалық, ностальгиялық, діни және жастар туризмі.

Шетелдер тәжірибесі көрсеткендей туризм аясындағы дұрыс есептелген мемлекеттік саясат оның пайдалылығын қамтамасыз ете алады және әлеуметтік – экономикалық дамудың кейбір проблемаларын шешуге көмектеседі. Қымбат және арзан орналасу құралдарын ұштастырып шетелдік туризм үшін қамтамасыз етуді бағыттау және ынталандыру кезінде турөнімді жасау Қазақстан Республикасындағы кіру туризмін дамытуға мүмкіндік береді, демеуқаржылар, пайызсыз қарыздар мен несиелер беру қажет, оның ішінде валютамен, оны елдің мамандандырылуының негізгі түрлерінің біріне айналдыра отырып, халықаралық туризмнің сапалы дамуы үшін икемді салық саясатын енгізу.

Монополистердің туристік фирмаларының қызметінің тиімділігінің көрсеткіштері, шоп – турларға мамандандырылған шағын фирмалардікіне қарағанда төмен. Сонымен қатар ірі туристік фирмалар белгілі бір басымдыққа ие: майда фирмалармен салыстыру бойынша олардың тіршілік қабілеттіліктері жоғары, бәсекелестікке аз душар болады.

Экономикалық дағдарыс, орнықтырылған экономикалық және саудалық байланыстырдың бұзылуы, жұмыссыздықтың жоғарылауы жағдайларындада туристік өнімнен бас тарту болған жоқ және тур қызметтің көлемі төмендеген жоқ, бірақ туризмнің құрылымдық қайта құруы жоспарланды – қызметтің жалпы көлемінде шопинг үлесі артты, барынша үнемді турларға сұраным ұлғайды.

Туристік фирмалардың залалдықсыздығын талдау, қызметтің қосарланған және өзара байланысты аясындағы туристік қызметтің интеграциясы фирманың тәуекелдігін төмендетуге мүмкіндік береді, тиімділіктің көрсеткіштерін жақсартады.

Бар рекреациондық ресурстар мен олардың максимал жүктелуін есептеу негізінде, туризм бойынша “Национальной программой развития индустрии ту­ризма” сәйкес болжалды көрсеткіштерінің салыстырмалы талдауы жүргізілді. Рекреациялық аймақтар мен ланд­шафтарды туристерді жоспарлау және болжалдау кезіндегі бұзылудан қорғау басымдылығы анықталды.

Туристік қызметтерді инвестициялау қажеттігі негізделді, оларды қолданудың барынша қолайлы жолдары анықталды, туризм үшін қолайлы мультипликациялық эффектінің есептелу әдістемесі көрсетілді.

Келтірілген қорытындылар негізінде туризм саласындағы жұмысқа бірқатар түрлендірілулер ұсынылды, олар туристік фирмалардың қызметін жақсартуға және туристік қызметтің тиімділігін жоғарылатуға бағытталған:

Ірі туристік фирмалардың бірін шетелдік контраганттермен шарт жасасу кезінде орталық агент ретінде қолдану, трансакциялық шығындарды қысқартуға мүмкіндік береді және соған сәйкес фирмалар қызметін оптималдауға (үйлестіруге), туристік қызмет бағасын төмендетуге, пайда мен пайдалылықты жоғарылатыға мүмкіндік береді.

Залалсыз фирмаларды талдаудың есептеу әдістемесін қолданудың мәнділігі мен тиімділігі жоғарылайды, бұл микродеңгейде туристік ұйымдардың қызметінің қаржылық нәтижесіне қызмет өндірісі көлемінің ықпалын анықтайды. Әсіресе, айта кететін жай, өндірістің көлемінің өзгеруі жиынтық шығындарды, өткізімнен түскен ақша мен пайданы балама таңдауды береді.

Кіру туризмінің басымдылықты дамуы үшін мемлекеттік қолдаудың қажеттігі негізделеді. Осы мақсатта, «А» категориялы лицензиялары бар шетелдік туристерді қабылдаумен айналысатын туристік фирмалар үшін жеңілдікті шарттарды қолдануға болады. Ол, туристердің негізгі ағымы жоспарланатын региондарда туризм инфра құрылымының құрылысымен айналысып жатқан берілген фирмалар мен ұйымдарды қаражаттандыру және жеңілдікті несиелер беру, бірінші жылдары қосынды пайдадан салық алмау түріндегі жеңілдіктер.

Туристік сапарларды сатып алуға ықпал ететін факторлар мен туристердің артықшылық беруін анықтауға мүмкіндік беретін, сапарлар уәжі бойынша туризм аясында тұтынушылардың саралануы жүргізілді.

Он екі әлеуметтік – тұтынушылық топтар қимасында қажетсінудің социологиялық зерттеулерге негізделген, туристік қызметтерге сұранымды зерттеудің жаңа әдісі ұсынылған. Бұл әдістеме туризм саласында оның даму тұжырымдамасын әзірлеу үшін, сонымен қатар туристік фирмалар үшін – стратегиялық бағыттарды анықтау мақсатында қолданыла алады.