Вазиятли масалалар: 1-масала

Бемор 20 ёшда, касалликнинг 5-куни шифокорга мурожаат қилиб келди. Беморни касалликнинг 1-кунидан тана ҳароратининг кўтарилиши, ҳолсизлик, дармонсизлик, томоқда қирилиш, йўтал безовта қилади. Бемор мустақил равишда аспирин, анальгин қабул қилган. Касалликнинг 4-куни эпигастрал соҳада оғирлик, кўнгил айниш, кескин иштаҳа пасайиши, тўқ рангда сийдик ажралиши пайдо бўлган. Объектив: бемор ланж, териси оқарган, склера ва оғиз бўшлиғи шиллиқ пардаси бироз сарғайган. Пальпацияда жигар қовурға равоғидан 1 см пастда. Пульс 1 дақиқада 64 марта, АҚБ – 100/60 мм сим.уст. Бемор ётоқхонада яшайди, хонада 4 киши яшайди.

1. 
   Беморга тахминий ташхис қўйинг?
   
2. 
   УАШ тактикаси?
   

Бемор К., 64 ёшда, клиникага касалликнинг 16-куни қуйидаги шикоятлар билан келди: ҳолсизлик, уйқу бузилиши, иштаҳа пасайиши, кўнгил айниш. Касаллик дармонсизлик, кучайиб борувчи ҳолсизлик, иштаҳа йўқолиши, кўнгил айниши, ўнг қовурға остида тўмтоқ оғриқлар билан секин-аста ривожланган. Касалликнинг 12-куни бемор сийдик рангининг тўқлиги, склера сарғайиши ва терида қичишиш пайдо бўлганини пайқаган.

Объектив: бемор адинамик, ланж, тери қоплами ва склерада сариқлик, тери ва инъекция соҳаларида қон қуйилишлар, бўйни ва кўкрагида уртикар элементлар бор. Пульс 1 дақиқада 58 марта, қониқарли тўлиқликда. Юрак тонлари бўғиқлашган. АҚБ 95/65 мм сим.уст. Тили нам, караш билан қопланган. Қорни бироз шишган. Жигари +1,0+2,0+2,5 см, эластик, таъсирчан. Талоқ +0,5 см, оғриқсиз. Сийдиги тўқлашган, ахлати рангсиз. Умумий билирубин – 125 мкмоль/л, боғланган билирубин – 80 мкмоль/л, боғланмаган билирубин – 40 мкмоль/л, АлАт – 4,2 ммоль/мл/ч, АсАт – 1,2 ммоль/мл/ч; тимол синамаси – 14 бирлик, сулема синамаси – 1,5 мл, протромбин индекси – 60%. Анамнезидан маълум бўлдики, 4 ой олдин жарроҳлик амалиёти ўтказилган ва қон қуйилган.

1. 
   Беморга тахминий ташхис қўйинг?
   
2. 
   УАШ тактикаси.
   
3. 
   Клиник ташхис қўйиш учун қандай қўшимча текшириш усуллари ўтказиш лозим?
   

Бемор И., 15 ёшда, касаллик ўткир бошланган, 3 кун давомида тана ҳарорати 39,5°С даражада бўлган. Томоғида оғриқ, ўнг қовурға остида оғирлик, йирик бўғимларида оғриқ.

Кўрикда: бемор ланж, тери қоплами оқарган, склераси иктерик, бўйин, орқа бўйин лимфа тугунлари бодом ўлчамида катталашган, енгил оғриқли. Тили қуруқ, кир рангли караш билан қопланган, томоғи шишган, бодомча безлари катталашган ва оқимтир-сарғиш рангли парда билан қопланган, шпател билан осон кўчади. Жигари +2,0 см катталашган, талоғи +4,0 см катталашган. Умумий қон таҳлилида лейкоцитлар – 15,0*10⁹/л, лейкоформула чапга силжиган, моноцитоз – 22%, атипик мононуклеарлар – 12 %, ЭЧТ – 30 мм/с.

1. 
   Беморга тахминий ташхис қўйинг?
   
2. 
   УАШ тактикаси.
   

Бемор К., 16 ёшда, лицей ўқувчиси. Касаллик 7 кун олдин қувватсизлик, лоҳаслик, бош оғриғи, тана ҳароратининг кўтарилиши (38°С) билан бошланган. Участка врачи ЎРВИ ташҳисини қўйиб, уйда даво буюрган. Касалликнинг 3-куни иситмаси тушган, сийдик ранги ўзгарган. Кейинчалик атрофдагилар беморнинг кўзи ва терисида сариқлик кўрганлар.

Объектив: тери қопламлари ва кўз склералари иктерик (++). Юрак тонлари бўғиқлашган, пульс минутига 64 та, АҚБ 100/60 мм.сим.уст., тили оқиш-кулранг караш билан қопланган. Қорни юмшоқ, ўнг қовурға остида оғриқли. Жигар қовурға равоғидан 3 см. пастда, қаттиқлашган, сезгир. Талоқ катталашмаган. Пешоб – «пиво» рангида. Нажаси ахолик.
Тахминий ташҳис қўйинг?

Қандай лаборатор текширувлар сизга ташҳис қўйишга ёрдам беради?

Қайси касалликлар билан таққослаш керак?

№	Жавоблар
1.	ВГА, сариқлик шакли, авж олиш даври.
2.	Вирусли гепатит А маркерларини аниқлаш (РНК-HAV, анти-HAV IgM); қонда билирубин фракцияларини, жигар-ҳужайра ферментларини (АлАТ, АсАТ) аниқлаш; умумий қон, сийдик, ахлат таҳлили.
3.	Жигар усти ва жигар ости сариқликлари, безгак, сариқ иситма.

5-масала

Бемор М., 39 ёшда. Касалликнинг 12-куни мурожаат қилди.

Шикоятлари: кескин қувватсизлик, кўнгил айниши, қайта кусиш, тери ва склерасининг сариқлигига. Касалликнинг биринчи 10 кунида ҳолсизлик, иштаҳанинг пасайиши, кўнгил айниши, қусиш кузатилган. Тана ҳарорати субфебрил даражада бўлган.

Объектив: тери қопламлари ва склераси иктерик (++++). Ўпкада везикуляр нафас. Юрак тонлари бироз бўғиқ. Тили караш билан қопланган. Жигар қовурға остидан +4 см. чиққан, қаттиқлашган. Талоқ катталашган.

Анамнезида: 2 ой олдин яра касаллиги туфайли, қон йўқотганлиги сабабли унга қон қуйилган.

1. 
   Сизнинг тахминий ташҳисингиз?
   
2. 
   Қандай лаборатор текширувлар сизга ташҳис қўйишга ёрдам беради?
   
3. 
   Қайси касалликлар билан қиёсий таққослаш керак?
   

Объектив кўрганда: жуда ҳолсиз, саволларга хохламай жавоб беради, тана ҳарорати меъёрда. Тери қоплами иктерик +++. Инъекция соҳаларида кўкаришлар. Тили қуруқ, қалин оқ караш билан қопланган. Ўпкаларида везикуляр нафас эшитилади. Юрак тонлари бўғиқлашган. Пульс минутига 100 зарба, ритмик. Қорни пальпацияда юмшоқ, ўнг қовурға остида сезгирлик кучайган. Жигар қовурға равоғи остидан 0,5-1,0-1,0 см пастда. Талоқ пайпасланмайди. Сийдиги тўқ рангда. Ичи 2 кундан бери келмаган.

Лаборатор текширув натижалари. Умумий қон таҳлили: гемоглобин – 110 г/л; эритроцитлар – 4,0х10¹²/л; ранг кўрсаткичи – 0,9; лейкоцитлар – 4,5х10⁹/л, т/я – 2%, с/я – 57%, эоз. – 2%, лимф. – 33%, мон. – 6%; СОЭ – 8 мм/с. Қоннинг биохимик таҳлили: умумий билирубин – 490 мкмоль/л, боғланган билирубин – 200 мкмоль/л, боғланмаган билирубин – 240 мкмоль/л, АЛТ – 3,7 ммоль/л, АСТ – 1,9 ммоль/л, тимол синамаси – 10 ед., протромбин индекси – 66%.

3. 
   Беморга дастлабки ташхис қўйинг?
   
4. 
   Беморда касалликнинг қайси клиник даври?
   
5. 
   Беморда касалликнинг қайси клиник даври ва унинг қандай варианти кузатилган?
   
6. 
   Касалликнинг оғирлик даражасини белгиловчи лаборатор кўрсаткични кўрсатинг?
   
7. 
   Беморда билирубин алмашинуви бузилишига хос лаборатор маркер борми?
   
8. 
   Беморда цитолитик синдромга хос лаборатор маркер борми?
   
9. 
   Беморда мезенхимал-яллиғланиш синдромига хос лаборатор маркер борми?
   

Объектив кўрганда: тери қоплами ва склераси иктерик (++). Юрак тонлари бўғиқлашган, пульс минутига 64 зарба. АҚБ 100/60 мм. сим. уст. тенг. Тили оқиш-кулранг караш билан қопланган. Қорни пальпацияда юмшоқ, ўнг қовурға остида оғриқли. Жигар қовурға равоғи остидан 3 см пастда, зичлашган, сезгирлик кучайган. Талоқ катталашмаган. Сийдиги “пиво” рангида. Нажас ранги – ахолик.

1. 
   Беморга дастлабки ташхис қўйинг?
   
2. 
   Қайси лаборатор маълумотлар ташхис қўйишингизда ёрдам беради?
   
3. 
   УАШ тактикаси?
   

Объектив кўрганда: тери қоплами ва склераси иктерик (++++). Ўпкаларида – везикуляр нафас. Юрак тонлари бўғиқлашган. Тили караш билан қопланган. Жигар қовурға равоғи остидан 4 см пастда, зичлашган. Талоқ катталашган.

Анамнезида: 2 ой олдин яра касаллиги туфайли қон қуйиш муолажасини олган.

1. 
   Беморга дастлабки ташхис қўйинг?
   
2. 
   Қайси лаборатор маълумотлар ташхис қўйишингизда ёрдам беради?
   
3. 
   УАШ тактикаси?