«Вăрçă кĕрленĕ чух…» Рекомендательный список о Великой Отечественной войне в чувашской литературе



жүктеу/скачать 0.58 Mb.
Дата19.07.2016
өлшемі0.58 Mb.
#209967
«Вăрçă кĕрленĕ чух…»

Рекомендательный список о Великой Отечественной войне

в чувашской литературе

  1. Агаков, Л.Я. Вăрçă кĕрленĕ чух… : повеçсем / Л. Я. Агаков. – Шупашкар : Чăваш кĕнеке издательстви, 1973. – 456 с. : ил. В книге собраны рассказы автора о Великой Отечественной войне: «Пĕр хулара» (В одном городе), «Салтак ачисем» (Солдатские дети), «Кăсăя» (Синичка). «Пĕр хулара» рассказывает о первых днях начала Великой Отечественной войны: как фашисты почти дошли до Москвы, как они мечтали гулять по Красной площади, и только мужество советских солдат помешало в исполнении их заветной мечты. «Салтак ачисем» - это повествование о тяжелой судьбе детей во время войны. Вместо того, чтобы играть и веселиться, они вынуждены наравне со взрослыми работать на поле, на ферме. «Кăсăя» - рассказ о подвигах советских девушек на фронтах Великой Отечественной войны.

  2. Агаков, Л.Я. Салтак ачисем : повеçпе калав / Леонид Агаков. – Шупашкар : Чăваш кĕнеке издательстви, 2002. – 254 с. Глубокой осенью 1941 года на пароходе вниз по Волге везли более семисот человек, эвакуированных из временно оккупированных гитлеровцами районов. Ночью недалеко от Чебоксар из-за густого снега пароход идти дальше не мог. С большим трудом люди были вывезены на берег и расселены по ближайшим деревням. Между чувашскими, эстонскими и белорусскими ребятами быстро завязывается крепкая дружба. Чувашский колхоз для них становится родным домом. Много трудностей приходится пережить и взрослым и детям. Но наступает счастливый день Победы…

  3. Агаков, Л.Я. Шанчăк : роман / Леонид Агаков. – Шупашкар : Чăваш кĕнеке издательстви, 2010. – 287 с. : ил. – (Шкул библиотеки). О стойкости, мужестве советских солдат. Раненые солдаты думают не о болезни, а о том, как быстрее встать в строй и приблизить Победу над фашистами.

  4. Артемьев, А.С. Çулăмра çуннă çамрăклăх : повеçсем, калав / А. С. Артемьев. – Шупашкар : Чăваш кĕнеке издательстви, 2008. – 430, [2] с. – (Шкул библиотеки). Чăваш халăх писателĕн Александр Артемьевăн (1924—1998) пултарулăхĕ питех те пуян, нумай енлĕ. Вăл чăваш литературин ылтăн çÿупçине яланлăхах кĕме тивĕçлĕ пулнă чылай повеçсемпе калавсен авторĕ. Çак кĕнекери произведенисенче («Юлашки юрă», «Алтăр çăлтăр», «Ан авăн, шĕшкĕ», «Симĕс ылтăн») чăн пурнăç тапса тăрать. Вěсенчи тěп геройсем — авторпа пěрле вăрçặ вут-çулặмěнче çунса пиçěхнě. Тặван çěршыв ирěклěхěшěн кěрешсе юн тặкнă салтаксем. Вěсен кулленхи ěçě-хěлě, таса юратăвě, çапăçусенчи паттǎрлǎхĕ паянхи тата ыранхи вулакансемшĕн те — ырǎ тĕслĕх.

  5. Илпек, Н.Ф. Манăçми кунсем : калавсем, очерксем, повесть, новелла / Илпек Микулайĕ ; сост. Н. Г. Иванова ; худ. П. Н. Сергеев. – Чебоксары : Чувашское книжное издательство, 2009. – 256 с. : ил. – (Шкул библиотека). Кĕнекене «Госпитальте», «Чаплă пушмак», «Салтаксем» калавсем, «Микулай шăллĕн калавĕ» повесть, «Пĕчĕк Клавди», «Хĕрÿллĕ кун», «Манăçми кунсем» очерксем тата «Тунсăх» новелла кĕнĕ. Вĕсене вуласан Аслă Çĕнтерÿ мĕн тери пысăк çухатусем, хĕн-асап витĕр килни уççăн курăнать. Тăшман мĕн чухлĕ ытларах сĕмсĕрленнĕ, тавăру çавăн чухлĕ хаяртарах пулнă.

  6. Кипек, Д.А. Паттăрсем хыпарсăр çухалмаççĕ : роман. Пĕрремĕш кĕнеке. Иккĕмĕш кăларăм / Мĕтри Кипек. – Шупашкар : Чăваш кĕнеке издательстви, 2014. – 447 с. В произведении рассказывается о совместной героической борьбе советских, польских и чехословацких партизан против войск фашистской Германии. В основу сюжета положены действительные события, произошедшие в 1944–1945 гг. на территориях Польши, Чехословакии и Австрии.

  7. Краснов, Г.В. Хĕрлĕ тюльпан : повеçсем / Георгий Краснов. – Шупашкар : Чăваш кĕнеке издательстви, 2007. – 381, [1] с. – (Шкул библиотеки). Аслǎрах вулакансем лайǎх пĕлекен «Тинĕсре тупнǎ çĕрĕ» приключениллĕ повеçсĕр пуçне кĕнекене автор хальхи ачасен аслашшĕсемпе асламǎшĕсен ачалǎхĕпе паллаштаракан «Паскаль виçкĕтеслĕхĕ» тата «Хĕрлĕ тюльпан» повеçсене кĕртнĕ. Тǎван çĕршывǎн аслǎ вǎрçин çулĕсенче туптаннǎ вĕсен пурнǎç шǎпи, çавна писатель питĕ кǎсǎклǎн сǎнласа кǎтартать. «Тинĕсре тупнǎ çĕрĕ» приключениллĕ повеçри ĕçсем вара вǎрçǎ хыççǎн пулса иртеççĕ. Синичкин çамрǎк ученǎй Хура тинĕс дельфинĕсем пулǎшнипе ашшĕ нимĕç фашисчĕсемпе кĕрешсе паттǎрла вилнине тĕпчесе пĕлет. Произведенисен сюжечĕпе композицийĕ çамрǎк вулакансгмшĕн илĕртÿллĕ, чĕлхи çǎмǎл, ǎнланмалла. Персонажсен кǎмǎлĕтуйǎмĕ, ĕмĕчĕ-шухǎшĕ хальхи вулакансене илĕртет, анлǎ пурнǎç çулĕпе тĕрĕс утма вĕрентет.

  8. Лукашин, А.И. Мои мемуары : воспоминания о Великой Отечественной войне, жизненных и литературных событиях : сборник / Александр Лукашин. – Чебоксары : Новое время, 2007. – 178 с. : цв. ил. Книга создана в связи с 50-летием творческой деятельности и 80-летием со дня рождения автора, ветерана Великой Отечественной войны, заслуженного работника культуры Российской Федерации и Чувашской Республики. Мемуары автора содержат воспоминания о Великой Отечественной войне. В своих поэтических произведениях автор рассказывает о красоте наших парков, площадей, бульваров, о мощи крупных промышленных предприятий, о чебоксарцах, создающих материальное и духовное богатство страны, о замечательной Волге - широкой магистральной улице, протянувшейся от Москвы до самого Каспия.

  9. Максимов, Н.Н. Пĕр хĕрес айĕнче : повеçсем / Николай Максимов ; [Л. Я. Павлов ÿнерçи]. – Шупашкар : Чăваш кĕнеке издательстви, 2011. – 221 с. : ил. Кĕнекене кĕнĕ хайлавсенчи ĕç-пуç Тǎван çĕршывǎн аслǎ вǎрçи вǎхǎтĕнче пулса иртет. «Пĕр хĕрес айĕнче» повеçри чǎваш хĕрĕ Силемпипе тыткǎнри Австри салтакĕн Курт Шаговецǎн юратǎвĕ телейсĕр килсе тухать, кунçулĕ трагедиллĕ вĕçленет. Вǎрçǎ нушине тÿсекен хĕрарǎмсем хǎйсен ял хĕрĕ тыткǎнри нимĕç. салтакĕсене сиплекен госпитальте вǎй хунипе ниепле те килĕшме пултараймаççĕ. Таса чĕреллĕ Курта вара хǎйпе пĕр шǎпаллисемех хирĕç тǎраççĕ. Иккĕмĕш хайлаври тĕп сǎнарǎн шǎпи те хурлǎхлǎ. Вилес умĕн вун çиччĕри салтак нимĕншĕн те кулянмасть: вǎл «шǎпа этеме çуралнинчен пуçласа виличчен мĕн курма пÿрнĕ, çавна пĕтĕмпех курса ĕлкĕрнĕ. Чи хакли, чи телейли вара — чунран савнǎ хĕрарǎма юратса курнǎ».

  10. Нестерова, З.А. И мужчины плачут… : роман / Зоя Нестерова ; [пер. с чуваш. С. А. Карповой, авт. предисл. Ю. С. Семендер]. – Чебоксары : Чувашское книжное издательство, 2009. – 352 с. : ил. Роман известной чувашской писательницы о судьбе челове­ка, в силу обстоятельств оказавшегося в фашистском плену. Од­нако и после возвращения на Родину его беды и мучения не заканчиваются. Только чистая душа и сознание своей правоты, а также сила воли и природная смекалка помогают Васюку Митаеву выстоять в тяжелых испытаниях, выдержать которые под силу не всякому.

  11. Орлов, Г.Ф. Вутри юрату : роман / Георгий Орлов. – Шупашкар : Чăваш кĕнеке издательстви, 2009. – 383 с. Яла отпуска килнĕ Димитрий Тихомиров лейтенантпа Людмила Миролюбова учительница мăшăрланаççĕ. Тепĕр виçĕ кунтанах Димитрие чаçе чĕнсе илеççĕ. Çуллахи каникул пуçлансан Людмила упăшки патне каять, анчах вĕсем тĕл пулаймаççĕ. Вăрçă пуçланать. Çамрăк хĕрарăм фронта лекет, медсестра пулса тăрать. Вăл упăшкипе госпитальте тĕл пулать.

  12. Орлов, Г.Ф. Вут-тăвăлла çулсем : роман / Георгий Орлов. – Шупашкар : Чăваш кĕнеке издательстви, 2004. – 240 с. «Вут-тăвăллă çулсем» роман — «Ирхи йĕрсем» дилогин нккĕмĕш кĕнеки. Кунти ĕçсем Тăван çĕршывăн аслă вăрçи вăхăтĕнчи чăваш ялĕсенче, фронтăн тĕрлĕ участокĕсенче пулса иртеççĕ. Тĕп геройсен, 17—19 çулхи çамрăксен, сăнарĕсене мирлĕ ĕçсенче, çапăçусенче çеç мар, юратура та ĕненмелле уçса панă. Произведении тĕп шухăшĕ — халăхăн чăтăмлăхĕ, паттарлахё, патриотизмĕ.

  13. Орлов, Г.Ф. Ирхи йĕрсем : роман / Георгий Орлов. – Шупашкар : Чăваш кĕнеке издательстви, 2004. – 352 с. Книга "Ирхи йĕрсем" рассказывает о жизни людей в период 30-50-х годов ХХ века. Роман, написанный современным языком, дает оценку тому непростому историческому времени, выпавшему на долю чувашского народа.

  14. Петровская, Н.А. Тăм тивнĕ чун : роман, повеçсем / Нелли Петровская. – Шупашкар : Чăваш кĕнеке издательстви, 2006. – 320 с. : ил. Паллă çыравçăн Нелли Петровскаян (1932—2001) çĕнĕ кĕнекине «Тăм тивнĕ чун» романпа «Шурă лили», «Масар чартакĕ» повеçсем кĕнĕ. Хайлавсенче çамрăксен кулленхи ĕçĕ-хĕлĕ, çутă ĕмĕчĕ, черченкĕ юратăвĕ çинчен ĕненмелле çырса кăтартнă. Сăнарсем вулакана çывăх, вĕсем малашлăха шанса юратăвăн тасалăхне упрама, пĕр-пĕрне каçарма, ырă кăмăллă та таса чунлă çынсене курма, хисеплеме, пурнăç çулĕпе чыслăн утма вĕрентеççĕ.



  1. Таллеров, Л.В. Шеремет : роман / Лаврентий Таллеров. – Шупашкар : Чăваш кĕнеке издательстви, 2003. – 398 с. : портр. Чăваш халăх писателĕн çĕнĕ романĕнче виçĕ ăрăвăн, Шереметьевсен, пурнăçне, иртсе кайнă XX ĕмĕр сăнарне анлăн кăтартса панă. Хаяр вăрçăсемлĕ саманан тăнăç тенĕ çулĕсем те тикĕс мар, çăмăл мар, Саманана кура — татăлнă ĕмĕтсем, санран килмен йăнăшсем, синкерлĕ шăпасем... Çапах та пурнăç — малалла, чĕрере — çĕнĕ шанăç.

  2. Теветкел, Н. Пушă гильза : повесть / Николай Теветкел ; [ÿнерçи Л. Я. Павлов]. – Шупашкар : Чăваш кĕнеке издательстви, 2010. – 95 с. – (Шкул библиотеки). Băpçă пуçлансан тěп сăнар — Али — амăшě патне хулана пурăнма куçать, вырăс шкулěнчи чăваш уйрăмěнче вěренме пуçлать. Малтанах класра ăна кÿрентерме юратакансем те тупăнаççě. Али пуçне усмасть, хăйне ура хуракансенчен те хăрамасть. Пěррехинче ашшě вăрçăра хыпарсặр çухалнă текен хут килсен ача кặмăлě хуçăлать, анчах вăл çак сăмаха пурпěрех ěненмест: кашни кун кěтет ашшě тăваттăри пуйăспа çитессе.

  3. Тенюшев, И.Я. Вĕсем виççĕн çеç юлчĕç : роман. 1-2 кĕн. / Иван Тенюшев. – Шупашкар : Чăваш кĕнеке издательстви, 2008. – 591 с. Çулсем иртеççĕ пулин те Тǎван çĕршывǎн аслǎ вăрçи пире кǎсǎклан-тарма пǎрахмасть. Ун чухнехи салтаксен паттăрлǎхĕн пĕлтерĕшĕ паянхи тата малашнехи пурнǎçшǎн ÿснĕçемĕн ÿссе пырать. Çав вǎрçǎ умĕнхи пурнǎçа, чǎваш халǎх ывǎлĕсем ытти халǎх çыннисемпе пĕрле тǎшмана хирĕç паттǎрла çапǎçнине çырса кǎтартнǎ ку произведенире. Кирек камшǎн та — телей çǎлтǎрĕ тухнǎ-и е тухман-и уншǎн, салтак-и е офицер-и вǎл, айǎппа е айǎпсǎрах тĕрмене çакланнǎ-и, нехекрен штрафниксен батальонне лекнĕ-и — çуралса ÿснĕ çĕршыв пĕрре кǎна. Унран хакли урǎх нимĕн те пулма пултараймасть. Çак шухǎш романра тарǎн йĕр хǎварнǎ.



  1. Тыткăн – тертлĕ вырăн : асаилÿсем / сост. В. Н. Алексеев. – Шупашкар : Чăваш кĕнеке издательстви, 2011. – 192 с. Воспоминания  чувашских солдат, которые во время Великой Отечественной войны находились в плену у немцев.



  1. Алендей, В.С. Шел солдат : повести и рассказы : пер. с чуваш. / Василий Алендей. – Чебоксары : Чувашское книжное издательство, 1987. – 399 с. : портр. – (Библиотека чувашского романа «Земля Улыпа»). В сборник народного писателя Чувашии вошли повести «Шел солдат», «Ищу волшебные травы, ищу волшебные слова», «Звезда неугасимая» и другие, а также рассказы. Произведения эти написаны на разные темы, но их объединяет одна главная мысль – человек предан своей Родине, любит свой край и делает все возможное для того, чтобы она процветала.

  2. Артемьев, Г.Ф. Сквозь дождь со снегом : роман-хроника / Г. Ф. Артемьев. – Чебоксары : Чувашское книжное издательство, 2009. – 448 с. Книга «Сквозь дождь со снегом», являясь самостоятельным произведением, в то же время продолжает тему исторического развития чувашской деревни. Здесь главными героями становятся Федор Иванович Одиванов и Юлий — сын и внук легендарного Ивана Кукши, Ивана Солдата. В первой главе автор рассказывает читателям о предвоенном десятилетии в истории чувашской деревни, становлении колхозного строя, формировании нового мышления и мировоззрения деревенских жителей. Во второй и третьей главах описываются события самого грозного и страшного испытания XX в. — Великой Отечественной войны, повлиявшие на становление характеров главных героев, на конкретных образах чувашских крестьян показывается жизнь людей в сложнейших условиях суровой военной действительности. Героизм и самоотверженность одних представителей чувашской деревни на полях сражений и в то же время трусость и малодушие других, малозаметный в повседневности тихий подвиг будничных дел, когда оставшиеся в деревне старики, женщины, рано повзрослевшие дети ковали великую Победу, трудились, изнемогая, падая от усталости, голода, холода — все это живо предстает перед глазами читателя.


жүктеу/скачать 0.58 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:



©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет