ҚҰЮ ӨНДІРІСІ
Құю
әдісі арқылы, басқа тәсілдермен жасауға болмайтын күрделі
пішінді бұйымдар мен тетіктер алынады. Мұндай бұйымдар мен тетіктердің
салмақтары бірнеше граммнан жүздеген тоннаға, мөлшерлері бірнеше
сантиметрден 20 метрге дейін, қалыңдығы 0,5мм-ден астам болуы мүмкін.
Машина жасауда және басқа да салаларда
қолданылатын фасонды
бөлшектердің сыртқы пішініне сәйкес дайындалған қалыптарға балқыған
металды құю арқылы дайындамалар алу құю өндірісіне жатады. Құю
өндірісінде машина жасауда қолданатын дайындамаларды алу үшін келесі
қорытпалар кеңінен қолданылады: сұр, соғылымды және
аса берік шойындар,
көміртекті және легірленген болаттар, алюминий, мыс, магний, титан,
молибден және басқа тығыз балқитын металдар негізіндегі түсті
металдар
қорытпалары.
15.1 Жалпы мәліметтер
Құю өндірісі – дайындаманың немесе бөлшектердің пішіні қуыс
ретінде берілген арнайы қалыптарға балқытылған
металды құю жолымен
бөлшектерді немесе дайындамаларды жасаумен шұғылданатын машина
жасау саласы. Қалыпқа құйылған қорытпа кристалданып өзі құйылған қуыс
пішінді құймаға айналады (құйылған дайындама). Ақырғы өнім
құйма деп
аталады. Машиналардың және жабдықтардың 50%, металл кесу білдектерінің
80%, тоқыма машиналарының 72%, тракторлардың 55%
дейінгі бөлшектері
мен тетіктері құю арқылы дайындалады. Қажет болған жағдайда құймаларға
механикалық өңдеулер арқылы нақты өлшемдер мен пішіндер беріледі.
Құймалар әр түрлі тәсілдермен: құм-балшық қалыптарды қолмен
немесе машинамен қалыптау; металл қорамасына (кокиль) құю;
қысыммен;
балқығыш үлгілер бойынша; қабыршақты қалыптарға; центрден тепкіш
машинамен;
төменгі қысыммен; вакуумды сорғызу арқылы; сығыммен;
сұйықтай қалыптау арқылы құю және т.б.
Мұның ішінде көп қолданыс
тапқаны құм-балшық қорамаларда құю, қалғандары арнаулы тәсілдермен
құюға жатады. Шығатын өнімдер санына қарай
бір реттік және бірнеше
реттік (тұрақты) болып ажыратылады. Бір реттік қорамалар бір құйма
алынған соң бұзылады.