АКТЮБИНСКИЙ ОБЛАСТНОЙ ПЛАНЕТАРИЙ
Заочный тур IІI – ой Астрономической олимпиады
В 2011 году, в честь 50-летия пилотируемой космонавтики,
Астрономическая олимпиада посвящена памяти
ВИКТОРА ИВАНОВИЧА ПАЦАЕВА
(19. 06. 1933 – 30. 06. 1971)
В. И. Пацаев – летчик-космонавти СССР, Герой Советского Союза, родился 19 июня 1933 года в городе Актобе. Свою трудовую деятельность начал старшим инженером Центральной аэрологической обсерватории Гидрометслужбы. Творческие поиски молодого инженера перехлестнулись с С. П. Королевым, и он стал инженером 18 отдела ОКБ Королева, а впоследствии Виктора Пацаева назначают начальником группы ОКБ, где он занимался разработкой приборов для космических кораблей.
В 1968 году Виктор Пацаев зачислен в отряд космонавтов ракетно-космической корпорации «Энергия». С 1967 по 1969 г. г. проходил общекосмическую подготовку в составе группы бортинженеров. В составе экипажа Г. Добровольского, В. Волкова, с 6 по 30 июня 1971 года совершил космический полет на КК «Союз - 11» на орбитальную станцию «Салют». После стыковки с КК «Союз – 11» станция «Салют» стала первой долговременной пилотируемой орбитальной научной станцией. В течение 23 суточного полета экипаж полностью выполнил намеченную программу научно-технических и медико-биологических экспериментов. Экипаж погиб в результате разгерметизации спускаемого аппарата корабля во время посадки на Землю 30 июня 1971 г.
Именем Пацаева названы малая планета №179, 6 июня 1977 г. кратер на Луне; улицы и научно-исследовательское судно.
Правила проведения заочного тура IІI – ой Астрономической олимпиады
1. Основными целями проведения олимпиады являются повышение интереса
школьников к астрономическим наукам и дальнейшее углубленное изучение
предмета.
2. Для участия в олимпиаде приглашаются учащиеся 5 - 6 - 7 классов городских
школ, проявляющие активный интерес к астрономическим знаниям. Общее
количество участников с каждой школы - не более 10 человек.
3. Заочный тур олимпиады будет проходить с 25 декабря 2010 г. по 25 января 2011 г.
Участникам заочного тура для решения предлагается несколько астрономических
задач, разной сложности. Готовые ответы должны быть оформлены на листах
белой бумаги (формат А 4) в печатном виде. Рисунки и схемы должны быть
выполнены аккуратно, с помощью циркуля, линейки и карандаша. Отдельно на
титульном листе, необходимо указать: Ф. И. О. участника, школа, класс, домашний
телефон; Ф. И. О. учителя, подготовившего участника и контактный телефон.
(листы с ответами не подписывать, работа остается анонимной).
При оформлении следует придерживаться следующей последовательности:
приводится текст задачи или вопроса, затем решение или ответ на вопрос.
4. Участники заочного тура, набравшие наибольшее количество баллов, участвуют
далее в очном туре, которая пройдет в феврале 2011 г. (дата и время сообщается
дополнительно).
Работы необходимо предоставить до 25 января 2011 г. в Областной планетарий по адресу:
г. Актобе, ул. Жанкожа батыра, 50 А.
Список участников от школ необходимо предоставить до 10 января 2011 г.
по факсу: 211- 322 или по вышеуказанному адресу.
Задания заочного тура III – ой Астрономической олимпиады 2011 г.
5 класс
1. Если вы стоите лицом к западу, то где находятся остальные стороны горизонта?
2 Обыкновенно говорят, что Солнце восходит на востоке и заходит на западе. Так ли это
на самом деле?
3. Назовите самую близкую к Земле звезду. Что вы можете о ней рассказать? Какое
значение имеет эта звезда для нашей планеты?
4. Впиши в первый столбик названия созвездий у казахов, а во второй столбик,
соответствующие им названия созвездий у греков.
Казахские названия созвездий: «Жеті қарақшы», «Қамбар», «Каракурт», «Таразы»,
«Ушархар Таразы».
Греческие названия созвездий: Орион, Кассиопея, Большая Медведица, Лев, Весы.
5. Нарисуйте созвездие Льва. Назовите, граничащие с ним созвездия. Что еще вы
можете рассказать об этом созвездии?
6 класс
1. В каких географических широтах высота светил в течение суток не меняется?
Ответ поясните.
2. Проснувшись 21 марта, вы неожиданно обнаружили, что каким-то чудом перенеслись
на необитаемый остров. Светит Солнце, на вас купальный костюм. Сможете ли вы
через час-другой сказать, в каком полушарии находитесь – северном или южном? Как
вы это определите?
3. Когда и кем были открыты кольца Сатурна?
4. Какое из 88 созвездий на небе самое большое? Самое малое? Самое длинное?
5. Опишите вид звездного неба на 31 декабря в 23 часа по местному времени,
для наблюдателя, живущего в городе Актобе.
7 класс
1. Почему в наше время обычно знают и умеют находить только созвездия Большой и
Малой медведиц, а в самые древние времена люди знали и умели находить еще и
другие созвездия, в особенности зодиакальные созвездия ? Напишите ваши
рассуждения по этому вопросу.
2. Посмотрите на подробную карту Луны и сообразите, в какой четверти Луна лучше
освещает поверхность Земли - в первой или в третьей? Почему?
3. Есть ли в числе спутников планет Солнечной системы такие, которые по своим
размерам превосходят Марс? Меркурий? Луну?
4. Выражение «путь Солнца среди звезд» кому-то покажется странным. Но, вследствие обращения Земли вокруг Солнца, мы наблюдаем видимое годовое движение Солнца на фоне определенных созвездий. Напишите все созвездия, в котором бывает Солнце в течение года. Как называются эти созвездия?
5. Обычно Полярную звезду находят, проводя мысленно прямую линию через две крайние звезды "ковша" Большой Медведицы. С помощью карты звездного неба найдите, через какие еще звезды ближайших к северному полюсу мира созвездий можно провести прямые линии так, чтобы они прошли через Полярную звезду или очень близко от нее? (Воспользуясь картой звездного неба.)
АКТӨБЕ ОБЛЫСТЫҚ ПЛАНЕТАРИЙІ
IІI Астрономиялық олимпиаданың сырттай туры
Адамзаттың алғаш ғарышқа ұшқанына елу жыл толуына орай
2011 жылы өтетін астрономиялық олимпиада
ВИКТОР ИВАНОВИЧ ПАЦАЕВТЫҢ
құрметіне арналады
(19. 06. 1933 – 30. 06. 1971)
В.И. Пацаев – КСРО-ның ұшқыш-ғарышкері, Кеңес Одағының батыры, 1933 жылдың 19 маусымында Ақтөбе қаласында дүниеге келді. Пенза индустрия институтын бітіргеннен кейін, өзінің еңбек жолын КСРО Гидрометеорологиялық қызметінің Орталық аэрологиялық обсерваториясында және конструкторлық бюрода қызмет етті. 1969 жылы ғарышкерлер отрядына қабылданды.
1971 жылы 6 маусымда «Союз-11» ғарыш кемесімен сынаушы ретінде ғарышкерлер Г. Т. Добровольский және В.Н. Волковтармен бірге ғарышқа ұшты. Сол жылғы 7 маусымда «Союз-11» ғарыш кемесі «Салют» ғылыми станциясымен ұштастырылды. Соан бері «Салют» станциясы ең бірінші көп уақытқа созылған орбиталық ғылыми станция болып келді. Ал оның экипажы дүниежүзілік рекордқа ие болды. 23 тәулік бойы экипажға қойылған барлық бағдарламалар, ғылыми-техникалық және медика-биологиялық эксперименттерді толығымен орындап, қайтадан Жерге оралу операциясын жүргізді. Бірақ, 1971 жылы 30 мамырда кеме Жерге қону кезінде түсу аппаратының герметикалылығы бұзылуы салдарынан экипаждың басқа мүшелерімен бірге қаза тапты.
Олардың атымен 1977 жылы 6 мамырда Айдағы кратерлерді, №179 кіші ғаламшардың атын және көшелер мен ғылыми-зерттеу кемеін атаған.
ІІІ-ші астрономиялық олимпиаданың сырттай турының өткізілу ережесі
-
Олимпиаданы өткізудің негізгі мақсаты – оқушылардың астрономиялық білімге деген қызығушылығын арттыру және де осы пәнді тереңірек меңгеруге үйрету.
-
Олимпиадаға астрономиялық білімді үйренуге белсенділігі мол, қызығушылығы бар қала мектептерінен 5-6-7 сынып оқушылары қатыса алады. Әрбір мектептен олимпиадаға қатысатын оқушылардың жалпы саны – 10 оқушыдан аспау керек.
-
Олимпиаданың сырттай туры 25.12.2010 ж. – 25.01.2011 ж. аралығында өтеді. Сыртай турға қатысушыларға күрделілігі әртүрлі бірнеше астрономиялық есептер беріледі. Дайын жауаптар ақ бет қағазға (формат А4) терілген түрде тапсырылады. Суреттер мен схемалар циркульдің, сызығыш пен қарандаштың көмегімен мұқият орындалуы қажет. Жеке ақ бет қағазға қатысушының аты-жөні, мектебі, сыныбы, үй телефоны, қатысушыны дайындаған мұғалімнің аты-жөні мен байланыс телефоны міндетті түрде көрсетілуі керек, (жауап парағына қатысушының аты-жөні жазылмауы керек, тапсырма жарияланбайды).
Толтыру кезінде мыналарды еске сақтау керек:
Алдымен есептің немесе сұрақтың мәтіні, содан кейін есептің шешуі немесе сұрақтың жауабы жазылады.
-
Ең үлкен ұпай алған сырттай турға қатысушы келесі 2011 жылдың ақпанында өтетін екінші турға қатыса алады (күні мен сағаты қосымша хабарланады).
2011 жылдың 25-ші қаңтарына дейін тапсырмаларды тапсыру керек. Облыстық планетарийге, мына мекен-жайға: Ақтөбе қаласы, Жанқожа батыр көшесі, 50А.
2011 жылдың 10-шы қаңтарына дейін мектептерден қатысушылардың тізімін тапсыру керек. Факспен: 211-322 немесе жоғарыда көрсетілген мекен-жайға.
ІІІ-ші астрономиялық олимпиаданың сырттай турының тапсырмалары.
5 класс
-
Егер сіз батысқа қарап тұрсаңыз, қалған көкжиектің бағыттары қайда болады?
-
Көпшілік жағдайда Күн шығыста туып, батыста батады деп айтады. Шындығында солай ма?
-
Жерге ең жақын орналасқан жұлдызды атаңыз. Ол туралы не білесіздер? Оның біздің ғаламшарымыз үшін маңызы қандай?
-
Қазақ халқындағы «Жетіқарақшы», «Қамбар», «Таразы», «Қарақұрт», «Үшарқар-Таразы» шоқжұлдыздарын грек халқы қалай атаған?
-
Арыстан шоқжұлдызының суретін салыңыздар және оған жақын орналасқан шоқжұлдызды атаңыздар. Бұл шоқжұлдыз туралы тағы не айта аласыздар.
6 класс
-
Қандай географиялық ендіктерде тәулік бойы шырақтардың биіктіктері өзгермейді? Жауабын түсіндіріңдер.
-
Айталық, бір керемет күштің әсерінен жан баласы жоқ аралда 21 наурыздың таңында ояндың делік. Аспан ашық, күн шығып аралды жылытып тұр. Бірер сағаттай уақыт өткеннен кейін осы арал жердің қандай бөлігінде (оңтүстік жартысы немесе солтүстік жартысы) екенін анықтай аласыз ба?
-
Сатурн сақинасын кімдер және қашан ашты?
-
Ақтөбе тұрғыны үшін 31 желтоқсанда жергілікті уақыт бойынша сағ. 23.00-де көрінетін жұлдызды аспанды сипаттап беріңіздер ( жұлдызды аспан картасын қолданып).
-
88 шоқжұлдыздардың ішіндегі ең ауқымдысы қандай? Ең кішісі ше? Ең ұзыны ше?
7 класс
-
Қазіргі кезде «Жетіқарақшы» мен «Кішіқарақшы» шоқжұлдыздарын барлығы біледі, ал өте ежелгі заманда адамдар тек бұл шоқжұлдыздарды ғана емес, сонымен қатар басқа да шоқжұлдыздарды (әсіресе, зодиакалды шоқжұлдыздарды), өте жақсы білген және аспан күмбезінен таба алған. Неге? Осы сұрақ бойынша өз ойыңызды жазбаша түрде баяндаңыз.
-
Айдың толық картасына қараңдар және ойланыңдар. Айдың қандай ширегі Жер бетін жақсы жарықтандырады: бірінші немесе үшінші ширегінде ме? Неге?
-
Ғаламшарлардың серіктері бар екені белгілі. Сол серіктердің ішінде өлшемі бойынша Марстан, Меркурий және Айдан үлкендері барма? Болса өлшемдерін жазып дәлелде.
-
«Күннің жұлдыздар арасындағы жолы» деген сөйлем кей адамдарға түсініксіз көрінеді. Бірақ, Жердің Күнді айналуы салдарынан, біз Күннің белгілі шоқжұлдыздар аясындағы көрінерлік жылдық қозғалысын бақылаймыз. Жыл бойы Күн жолындағы шоқжұлдыздарды жазыңдар. Олардың батын атаңдар.
-
Қалыпты жағдайда «Темірқазық» жұлдызын «Жетіқарақшы» шоқжұлдызындағы екі жарық жұлдыздан ойша түзу сызық жүргізіп табады. Жұлдызды аспан картасын пайдаланып, әлемнің солтүстік полюсіне жақынырақ орналасқан шоқжұлдыздардың тағы қандай жұлдыздары арқылы немесе ойша түзу жүргізгенде «Темірқазық» жұлдызымен өтеді немесе одан өте жақын?
Достарыңызбен бөлісу: |