\\Ъ 5 И. Нугыманүлы, Ж. Ә. Шоқыбаев
еритін заттың еріткіште біркелкі таралуы
жүктеу/скачать 2.23 Mb.
|
| еритін заттың еріткіште біркелкі таралуы. Осы қасиетіне
256 байланысты заттар жақсы еритін, нашар еритін, іс жүзінде ерімейтін деп жіктеледі. Сан жағынан алғанда ери алатын заттардың еру кабілеті ерігіштік коэффициенті арқылы белгіленеді. Ерігіштік коэффициентін анықтау үшін температура, еріткіштің кѳлемі (100® мл), осы кѳлемде ери алатын заттың ең кѳп массасы ескеріледі жэне г/л кѳрсетіледі. Мысалы, 20®С температурада 1 л суда 2000 г қант, 2 г ғаныш, 0,0015 г күміс хлориді ериді. Оқушылардың түсінігін нақтылау үшін осы заттарды суда ерітіп кѳрсетеді. 20“С-де 100 г суда 20 г қант ериді, қант одан артық алынса ерімейді, тұнбаға түседі. Ғаныш жэне тэжірибеғе алынған басқа заттар ерігіштік коэффициентіне сэйкес ериді. Бақылаулар нэтижесінде қанық, қанықпаған, сұйық жэне аса қанық ерітінділер жѳнінде түсінік беріледі. Қанық ерітінді ұғымының негізгі белгілері; осы температурада, еріткіштің осы мѳлшерінде зат одан әрі ерімейді. Осыған керісінше, қанықпаған ерітіндіде зат еруі жалғаса береді. Қаныққан жэне аса қанық ерітінділердің айырмасына кѳңіл аударылады. Қаныққан ерітінділердің бэрін аса қанық ерітінділерге жатқызуға болмайды. Заттардың ерігіштіғі нашар болғандықтан, ғаныш пен қүміс хлоридінің қанық ерітінділері сұйық ерітінділер болып есептеледі. Ерітіндінің сұйық немесе аса HaHbncTbiabffbi ішіндегі еріген заттың массасымен анықталады. Қанық ерітінді түсінігі ерігіштіктің анықтамасына кіреді. Ерігіштіктің температурага тэуелділігі 20-60“С аралығында калий нитратын еріту тэжірибесі арқылы дэлелденеді. Тэжірибе 20®С 31,6 г KNO3, 30°С-де 45 г, 40°С-де 60 г, 50°С-де 80 г, 60°С-де 106 г KNO3 еритінін кѳрсетеді. Қѳпшілік заттардың ерігіштігі температураны кѳтергенде артады, ол ерігіштік қисық сызығы арқылы ѳрнектеледі. Бұл тақырыпта еріген заттың ерітіндідегі массалық үлесі жэне мольмен белгіленетін концентрациялар туралы түсінік беріледі. Ол үшін еріген заттың массалық үлесін табу формуласы бірнеше мысалдармен нақтыланады. 1-мысал. 291 г суда 9 г ас тұзы ерітілді. Ерітіндідегі еріген заттың массалық үлесін пайызбен табыңыздар. е ш у і. 1. Еріген заттың массалық үлесі (со) еріген зат (е.з.) массасының ерітіндінің жалпы массасына қатынасы бойынша анықталады, пайызбен кѳрсету үшін бұл қатынасты 100-ге кѳбейтеді: жүктеу/скачать 2.23 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|