\\Ъ 5 И. Нугыманүлы, Ж. Ә. Шоқыбаев


Тотыгу дэрежесі туралы ұгымның қалыптасуы



бет97/162
Дата19.12.2023
өлшемі2.23 Mb.
#486989
1   ...   93   94   95   96   97   98   99   100   ...   162
Нұғманұлы учебник

Тотыгу дэрежесі туралы ұгымның қалыптасуы. Тотығу дэрежесі туралы ұғым жай жэне күрделі заттардағы химиялық байланыстарды салыстыру арқылы беріледі. Элемент атомының тотығу дэрежесі иондық қосылыстардағы ион зарядтары, ковалентті полюсті қосылыстардағы шартты зарядтар санымен анықталады. Ол бір атомдардан екінші атомдарға ауысқан немесе ығысқан электрон санымен есептеледі. Ѳзінен электрондары кеткен атомдардың тотығу дэрежесі - он, электронды тартып алған атомдардың дэрежесі теріс болады. Электрондары симметриялы орналасқан жай заттардағы элементтердің тотығу дэрежесі нѳлге тең. Қосылыстағы элементтер атомдарының оң жэне теріс тотыгу дэрежелерінің қосындысы нѳлге тең болады;

+2 -I

СаҒг

(+2) +(-2) = О


Атомдардың электртерістілігіне жэне тотығу дэрежесіне сүйеніп, химиялық формула құрудың алгоритмі түсіндіріледі.





  1. электртерістілігінің ѳсуіне қарай элементтер таңбаларын жазу;




  1. теріс тотығу дэрежесінің мэнін табу;




  1. оң тотығу дэрежесін анықтау;




  1. табылған тотығу дэрежелерінің ең кіші еселіктері бойынша индекстер есептеп шығару.

Қосылыстағы атомдардың тотығу дэрежесін анықтауға


жаттығулар орындалады: ,.3 -і +2 -з +з -2


ҒеВгз, СазРг AI2O3


Оттекті қышқылдар мен тұздардағы элементтердің тотығу дэрежесі оттегі бойынша анықталады. Фтордан басқа қосылыстарда оттегінің



226

тотыгу дэрежесінің таңбасы теріс болады. Кальций фосфатындағы фосфор элементінің тотығу дэрежесін анықтап корсетеді.



+2 х-2
















Саз(Р04)2

(+2-3)+2х+(-2-8)=0

2х=+10 х =+5

Кальций фосфатындағы фосфордың тотыгу дәрежесі +5-ке тең:







Са (+2-3) + Р (+5-2) + О (-2-8) = 0







Екі элементтен түзілген қосылыстардың номенклатурасы

түсіндіріледі. Электртерістілігі

үлкен элемент атының түбіріне - ид

жүрнагы жалганады, мысалы:
















NaH




Н2О

н а




Натрий гидриді







сутегі оксиді

сутегі хлориді







CI2O7 -хлор VII оксиді, ОҒ2 - оттегі фториді.




Элемент атомы тотығу дэрежесінің ауыспалы болу себебі

электрондық қүрылысы арқылы түсіндіріледі:




leS

2,8,6



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   93   94   95   96   97   98   99   100   ...   162




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет