1 Аудармашылық трансформацияларды меңгерудің теоретикалық негіздері
жүктеу/скачать 99.77 Kb.
|
| 1.3.3 Сөйлемді мүшелеу
Сөйлемді мүшелерге бөлу, яғни бір күрделі құрмалас сөйлемді бірнеше жай сөйлемдерге бөлу көркем шығарма аудармасында ерекше және жиі орын алады. Бұл мүшелеу негізінде белгіленген нормаларға сәйкес жүзеге асады. Ағылшын тіліндегі сөйлем аса көп мөлшердегі ақпаратқа ие болып және де бірнеше дара ойды біріктіруі мүмкін. Жоғарыда аталған белгілер ағылшын тілінің сөйлемдеріне тән болса да, аударма кезінде олар қазақ, орыс тілдеріне жат болып келеді. Осылайша ағылшын тілінің осы сияқты сөйлемдерін аудару кезінде олардың структуралары өзгереді. Мысалы : Caldwell’s strange silhouette took on dignity, his shoulders – a little narrow for so large a creature – straightened, and he moved with such pressured stoic grace, that the limp was enrolled in his stride. Причудливая фигура Колдуэлла исполнилась достоинства. Его плечи – узковатые для такого большого существа – расправились. Он шел со сдержанной стоической грацией, отчего хромота, словно вливалась в его поступь. Кей кездері аударма кезінде сөйлемді мүшелерге бөлумен қатар сөйлемдерді біріктіру де керек болуы мүмкін. Төменде мысал ретінде келтірілген ағылшын тілі сөйлемі бірнеше бөліктерге, яғни бірнеше жай сөйлемдерге бөлінеді. Мұндай бөлулер аудармаға берілген сөйлемнің мағыналық және синтактикалық тепе-теңдігін сақтау үшін қолданылады. Мысал ретінде ағылшын құрмалас сөйлемінің орыс тіліне аудару кезінде мүшелерге бөлінгені келтірілген : You could not see the grandstand too hot, but you could hear them all yelling, deep and terrific on the Pencey Side, because practically the whole school except me was there. Трибуну я как следует разглядеть не мог, только слышал, как там орут. На нашей стороне орали во всю глотку – там собралась вся школа, кроме меня... Осы жұмыста қарастырылып отырған орыс, қазақ, ағылшын тілдерін салыстыратын болсақ ағылшын тілі орыс және қазақ тілдерімен салыстырғанда экономды. Ағылшын тілі ойды білді білдіруде негізінде үнемді жолдарға негізделген, яғни орыс және қазақ тілдері ағылшын тілімен салыстырғанда дискретті болып келеді. Осы себепті аударма кезінде ағылшын тілінен орыс немесе қазақ тіліне аударылған мәтін кең көлемді болып келеді. Демек аударма кезінде сөйлемді мүшелеу дегеніміз бір құрмалас сөйлемді бірнеше жай сөйлемдерге бөлу, бұл сөйлемдерде негізгі сөйлемнің мәнінің сақталуы шарт. Мүшелеу трансформациясын қолданған кезде жай сөйлемнің аударма кезінде құрмалас сөйлемдерге айналуы және де негізгі сөйлемнің синтаксистик құрылысының өзгеруі болады. Төменде көрсетілген мысалда бір құрмалас сөйлем бірнеше жай сөйлемдерге айналды : Я не мог говорить первым, не желая причинять беспокойства кому бы то ни было. Мен бірінші болып сөйлей алмадым, біреулерге ыіғайсыздық тудырмау үшін. I didn’t dare to speak first. Nor did I desire to make trouble for another. жүктеу/скачать 99.77 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|