1. Әлеуметтану: ғылымға кіріспе және басты ұғымдарды тұжырымдау
жүктеу/скачать 52.89 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жеке әлеуметтанулық теориялар
| 8. Әлеуметтанулық теория.
Әлеуметтанулық теория - әлеуметтанулық құрылымдардың қызметін түсіндіретін түсініктер мен принциптердің жиынтығы. Социологиялық теориялардың келесі деңгейлері бар: жалпы әлеуметтану теориясы - қоғамдық формациялар мен бұқаралық қоғамдық құбылыстар теориясы; жеке социологиялық теория (орта деңгейдегі теория) - адамдардың жеке қауымдастықтарына тән әлеуметтік құбылыстарға қатысты қолданбалы теориялар. Кейде әлеуметтанулық теориялардың үшінші, төменгі деңгейлері нақты мәліметтерден теориялық заңдылықтарды шығаратын эмпирикалық социологиялық зерттеулер деп аталады. Эмпирикалық зерттеулер белгілі бір әлеуметтанулық теориялардың одан әрі теориялық құрылысына негіз болады. Жалпы әлеуметтану теориясы қоғамның қызметі мен дамуының жалпы заңдылықтарын нақтылауға бағытталған. Бұл деңгейде әлеуметтанудың негізгі категорияларына, ұғымдары мен заңдылықтарына талдау жүргізіледі. Жалпы әлеуметтану категориялармен жұмыс істейді: қоғам, әлеуметтік құрылым, әлеуметтік стратификация, әлеуметтік әрекет т.б. Бұл деңгейде қоғам өмірінің экономикалық, саяси, рухани және басқа да салаларының өзара байланысы мен өзара тәуелділігі зерттеледі және ашылады. Жеке әлеуметтанулық теориялар (орта деңгейдегі теориялар) іргелі теориялар мен нақты әлеуметтанулық зерттеулер арасында аралық орын алады. «Орта деңгейдегі теория» терминін ғылымға американдық әлеуметтанушы Роберт Мертон (1910-2003) енгізді. Мұндай теориялар қоғамдық өмірдің нақты салаларын зерттеуге қатысты. Оларды шартты түрде үш бөлімге бөлуге болады: әлеуметтік институттарды зерттеу (отбасы әлеуметтануы, білім, мәдениет, саясат, дін және т.б.); әлеуметтік қауымдастықтардың зерттеулері (шағын топтардың әлеуметтануы, тобыр, этносоциология, аумақтық бірліктер және т.б.): әлеуметтік процестерді зерттейді (қақтығыстар социологиясы, ұтқырлық және көші -қон процестері, бұқаралық коммуникация және т.б.). жүктеу/скачать 52.89 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|