1. Жалпы тіл білімі пəні: нысаны, мақсаты, міндеттері
жүктеу/скачать 1.14 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 66. Лингвистикалық география əдісі (мысал).
- 67. Эксперименттік əдіс.
| 65. Салғастырмалы əдіс
Салғастырмалы əдіс бүтін күйінде салыстырмалы- салғасырмалы əдіс болып алалады. Себебі салғастыру да салыстыру болып келеді. Мысалы, салыстырмалы- тарихи əдіс белгілі бір тілдің бұрынғы өткеніне,бүгінгі күніге көңіл бөлетін болса, салғастырмалы əдіс бірнеше тілдердің қазіргі кезеңдеріне ғана назар аударады. Бірнеше тілдер деп отырғанымыз ол салыстырмалы – тарихи тəсіл түрі секілді бірнеші туыстас тілдерді салыстыратын болса, салғастырмалы əдіс түрі бір- бірімен туыстас емес тілдерді салыстырады. Салғастырмалы əдістің ең басты мақсаты- екі не одан көп туыс емес деген тілдерден бір типтегі құбылыстарын жəне категорияларын бірімен- бірін салыстырып отыра, олардың барлық тілдік материал құралдарын сипаттай көрсету. Бұл əдіс əртүрлі тілдердің өзіндік ерекшеліктерін ұғынуға мүмкіндік береді. Салғастырмалы əдіске мысал ретінде: екі туыстас емес, Қытай жəне ағылшын тілдерін алсақ болады. Екі туыстас емес тілдердің бір ұқсастықтары ағылшын жəне қытай тілінде де сөздерге жалғау жалғанбайды. Яғни, сөздер бір- бірімен орын тəртібі арқылы байланысады. 66. Лингвистикалық география əдісі (мысал). Лингвистикалық əдіс деп отырғанымыз- кез- келген тілдік құбылыстардың тараған аумағын қарастыратын тіл білімінің бөлімі. Мысал ретінде, белгілі бір аймақ тұрғындарына ғана ортақ диалект жəне говор сөздерді көрсетсек болды. Қазақ тілінде диалект сөздер көптеп кездеседі. Қарапайым «əпке» сөзіне қазақ тілінде 10-шақты атауын көрсете аламыз.Мысалы, Орталық Қазақстан өңірінде- «тəте», Батыс Қазақтан өңірінде- «апа», Шығыс Қазақстан өңірінде- «көке», «апай», Оңтүстік Қазақстан өңірлерінде-«əпше», «əпкей» жəне т.б. атап жатады. Сол сияқты кез-келген өңірде, аймақта өз араларында ғана қолданатын сөздер кездеседі 67. Эксперименттік əдіс. Экперименттік əдіс сөз болған сəтте екі түрлі əдіс сөз болады. Оның бірі- қарапайым, жай эксперименттік əдістер, ал екіншісі- аспапты эксперименттік əдіс, зертханалық əдіс болып табылады. Мысалы, техника жетістігі болып саналатын электро акустикалы, өлшемді құралдары пайдалана отырып , зерттеуші тіл біліміндегі фонетика саласын жіті зерттейді. Ол зерттеудің нəтижелерінде шыққан натыланған, тура мəліметтерді пайдалана отыра, сол тіл дыбыстары өздері, солардың құрылымды бөліктері, бірегей үлгілері арқылы нақты тұжырым жасалады. жүктеу/скачать 1.14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|