Енгізілетін іс-шаралардың тиімділігін анықтау

Енгізілетін іс-шаралар тиімділігін анықтау үшін экономикалық табысты есептеу қажет. Табыс түрінде пайда, өзіндік қ9нның төмендеуі немесе шығындардың қысқаруы қарастырылады.

Біздің жағдайда экономикалық табыс келесі формуламен анықталады:
Ш = Ш₁-Ш₂

Ш = 4826665- 4488798 = 33766тенге

Қозғалыс қауіпсіздігін арттыру іс-шараларына күрделі салымдардың өтелу мерзімі:

Т_ӨТ=К/Ш

мұндағы: К- барлық іс-шараларға жүмсалған күрделі салымдар, тенге.

Т_ӨТ=360000/337866=1,1 жыл
Күрделі салымдардың тиімділік коэффициенті:

Э = 1/ Т_ӨТ

Э=1/1,1=0,9.

Жылдық экономикалық тиімділік:

Э_Ж=Ш₁-Е_Н*Ш₂;

Эж = 4826665-0,15x4488798 = 415334 теңге.

Есептеулер негізінде «Негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштер» кестесін құрастырамыз:

Кесте 7.5.

Негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштер.

	Көрсеткіштердің аталуы	Көрсеткіштер
		Енгізгенге дейін	Жобадан кейін	Ауытқулар (+), (-)
1	Қозғалыс қарқындылы-ғы, авт/тәулік	2200	2200	-
2	Автомобиль жолының ұзындығы, км.	18	18	-
3	Жол-көлік оқиғалары-ның саны (ЖКО)	142	114	-28
4	ЖКО келетін шығын, тенге	4826665	4488798	-337866
5	ЖҚҰ бойынша іс-шараларға күрделі салымдар, тенге	-	360000	-
6	Жылдық экономикалық тиімділік, тенге	-	415334	_
7	Ақталу уақыты, жыл	-	1,1	-
8	Тиімділік коэффициенті	-	0,9	-

ҚОРЫТЫНДЫ

Берілген КЖТ көшесіне көптеген іс –шаралар жүргізіп өзгертулер енгіздік. Бұл көшеде іс – шаралар енгізгенге дейін жол – көлік оқиғаларының саны 142 еді. Біз жүргізген іс – шаралардан кейінгі жол – көлік оқиғаларының саны 114-ке дейін қысқарды. Мұның экономикалық тиімділігі Э = 0,9. Іс-шараларды енгізгеннен кейінгі күрделі салымдардың өтелу мерзімі 1,1 жыл. Осы көрсеткіштерге қарап бұл жол учаскесіндегі жүргізген іс-шараларды тиімді деп есептейміз.

Оңтүстік Қазақстан облысының «Ленгір-Баянауыл» автомобиль жолында жол жағдайларының қозғалыс қауіпсіздігінің әсерін зерттеу және қажетті шаралардың бизнес-жоспары.

4. Бизнес-жоспар жасаған: Аликулов Н.Т.

ұйымдастыру.

Ленгір қаласындағы «Жол пайдалану басқармасы» Мекемесі қозғалыс қауіпсіздігі қызметінің жұмысын ұйымдастыру.

Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың «Қазақстан өз дамуындағы жаңа серпіліс жасау қарсаңында» атты 2006 жылғы Қазақстан халқына жолдауында атап көрсетілгеніндей, Қазақстанның көлік-коммуникация кешенінің басты мақсаты еуразиялық көлік жүйесіне кіріу болып қала береді және транспорттың негізгі міндеті халық шаруашылығы мен тұрғындардың тасымалдауға деген сұраныстарын өз уақытында, сапалы әрі толық қанағаттандыру, оның жұмысының экономикалық тиімділігін және бәсекелестік мүмкіншіліктерін арттыру болып табылады.

Қазіргі уақытта жыл сайын Қазақстан Республикасы бойынша 12-15 мың жол-транспорт оқиғалары тіркеліп, солардың нәтижесінде жыл сайын 2,5-4,0 мың адам өмірі қиылып, 13-14 мың адам әртүрлі дене жаақатын алады.

Ең басты проблема - қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселесі, бүгінгі күннің басты талабы болып отыр. Жол - транспорт оғиғаларының алдын-алуда, қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз етуде жол полициясы қызметкерлерімен қатар автотранспорт мекемелері мен әртүрлі транспорт департаменттерінің қозғалыс қауіпсіздігі қызметтерінің алатын орны ерекше. Автотранспорт мекемелерінің қозғалыс қауіпсіздігі қызметі кәсіпорнынның басқа да қызметтерімен бірге, жол полициясы басқармасымен тығыз байланыста жол-транспорт оқиғаларының алдын-алу, қозғалыс қауіпсіздігін арттыру бағытында нақты іс-шаралар белгілеп, оны жүзеге асырады.

Алға қойған мақсаттарға жету үшін 380000 теңге қаражат жұмсалуы тиіс. Қаражат төмендегі іс-шараларға жүмсалады :

1)Жол белгілерін орнату;

2) Берілген КЖТ қиылысындағы бағдаршамдардың цикл ұзақтығын

өзгерту;

3) Жол таңбасын орнату және т.б.

4) ЖТО талдау жасау.

3..Кәсіпорынның сипаттамасы

Техникалық қызмет жұмысының негізгі көрсеткіштері

№	Көрсеткіштердің аталуы		Белгілену		Мәні
1	ТҚК және АЖ-ге кететін шығындар, теңге а) жалпы		тенге		3423806
	б) жұмысшылар жалақысы, теңге		тенге		7200000
		в) қосалқы бөлшектер, теңге		тенге	1265626
		г) материалдар, теңге		тенге	3865413

Қозғалыс қауіпсіздігі қызметінің басты мақсаты жол - транспорт оғиғаларының алдын алу және транспорт құралдарын пайдалану тиімділігін арттыру бағытындағы жұмыстарды ұйымдастыру болып табылады.

Барлық автотранспрт мекемелеріндегі сияқты «Жол пайдалану басқармасы» мекемесі қозғалыс қауіпсіздігі қызметі құрылған. Кәсіпорындағы қозғалыс қауіпсіздігі қызметі мына төмендегі шаралар кешенін іске асыра отырып, жол - транспорт оқиғаларының санын кемітеді және оларды болдырмау бағытында жұмыстар орындайды:

• 
  жол-транспорт оқиғаларын және жолда жүру ережелерін бұзу фактілерін анықтау, олардың себептерін және пайда болу жағдайларын тексеру;
  
• 
  транспорт құралдарының жол -транспорт апаттарынсыз жұмыс істеуін қамтамасыз ету бойынша ұйымдастыру - техникалық шараларын дайындау және оларды іске асыруға қатысу;
  
• 
  жүргізушілермен тәлім-тәрбие жұмыстарын жүргізу және олардың кәсіби шеберлігін арттыру;
  

Қызметкерлер туралы мәліметтер:

Қозғалыс қауіпсіздігі инженері:

Қызметкердің аты - жөні - Керімбеков Қайрат Жасы - 42;

Мекен-жайы: Ленгір қаласы, «2» м/а, 12 үй;

Сымтетігі: 6-12-75;

Оның қазіргі атқарып жатқан қызметі: Қозғалыс қауіпсіздігі инженері, келешекте - «Жол пайдалану басқармасы» мекемесі директорының қозғалыс қауіпсіздігі бойынша орынбасары.

Бүгінгі күнгі жалақысы - 25000 теңге, келешекте 35000 теңгеге дейін өсуі мүмкін.

Жалпы еңбек өтілі 12 жыл, соның ішінде Ленгір қаласындағы автотранспорт мекемелеріндегі әртүрлі қызметтерде - 6 жыл.

Қызметкерлер үшін «Жол пайдалану басқармасы» мекемесі тарапынан жұмыс нәтиелеріне орай тоқсандық сыйақы, еңбек демалысының алдында емделу-әлеуметтік көмек және қала аумағындағы транспорт құралдарында тегін жүру мәселелері мен жеңілдіктері қарастырылған.

Сонымен қатар тұрғын үймен қамтамасыз ету мақсатында жеңілдетілген ипотекалық несие алу мүмкіндіктері бар.

Мекемедегі жаңадан жұмысқа алынған қызметкерлер міндетті түрде сынақ мерзімінен өткізіліп, тәжірибелі мамандарға үйрену үшін тапсырылады. Жүргізушілер мекеменің қозғалыс қауіпсіздігі қызметінің күшімен Жол қозғалысы ережелері талаптары бойынша тоқсан сайын тексеруден өткізіліп тұрады.

Сонымен қатар мекемені жоғары білімді мамандармен толықтыру үшін М.Әуезов атындағы ОҚМУ «Көлік және тасымалдауды ұйымдастыру» кафедрасымен мамандар даярлауды жолға қою үшін келіссөздер жүргізілуде.
4. Қызметтің сипаттамасы

Автотранспорт мекемесінің қозғалыс қауіпсіздігі қызметі мекемедегі жол-транспорт оқиғаларының алдын-алу бойынша тиісті кешенді іс-шаралар жүргізеді, жол-транспорт оқиғалары орын алған жағдайда оларды қызметтік тексеруді ұйымдастырады және тиісті деңгейде кінәлі азаматтарға жаза қолдану туралы мәселе қояды.

Қазақстан Республикасы Жол Полициясы Департаментінің мәліметтері бойынша барлық тіркелген жол-транспортоқиғаларының 65-70 % жүргізушілер кінәсінен орын алғандықтан жүргізушілермен жүргізілетін жұмыс мазмұнын өзгерту керек.

Бұл міндеттерді іске асыруда мекеменің қозғалыс қауіпсіздігі қызметі жергілікті Жол полициясы бөлімдерімен тығыз байланыста жұмыс атқаруы қажет.

Ленгір қаласының тұрғындарының күрт өсуі, жаңа тұрғый үй мөлтек аудандарының салынып, қала аумағының кеңеюіне байланысты тасымалдауға деген сұраныс пен азаматтардың жеке меншігіндегі транспорт қүралдарының санының артуы бұл саладағы жұмыстардың маңызын бұрынғыдан да арттырады.

Белгіленген жұмыстарды іске асырып, алға қойған мақсаттарға жету үшін 380000 теңге қаражат керек..

Жол-транспорт оқиғаларының алдын-алу мен оларды болдырмау бойынша жүргізілетін іс-шаралар кешені қала көшелеріндегі жол жүру мәдениетін арттырады, қозғалыс қарқындылығы жоғарылайды және апаттылық деңгейі төмендейді.

Ленгір қаласының аумағында бүгінгі таңда 30-дан астам әртүрлі мекемелер мен кәсіпорындар жолаушылар тасымалдаумен айналысуда. Сонымен қатар Оңтүстік Қазақстан облысы бойынша тіркелген көлік құралдарының саны 100 мыңға жақын.

Осы қызмет түрі бойынша қаладағы автотранспорт мекемелері бізге бәсекелес бола алады. Бірақ «Жол пайдалану басқармасы» мекемесі ұсынып отырған шарттар тиімді.

Ленгір қаласындағы «Жол пайдалану басқармасы» мекемесінің өз балансында жеке әкімшілік тұрмыстық ғимараты мен өндірістік ғимараты бар.

Жалпы мекеменің қызмет жасауына қажетті құрал-жабдықтар мен транспорт құралдары мекеменің өз есебінен сатып алынған.

Жоспарланған іс-шараларды жүзеге асыру үшін мына төмендегідей күрделі қаржы қажет

Бұл қаржы Ленгір қаласындағы «Жол пайдалану басқармасы» мекемесі есебінен бөлінеді.

Сонымен 1 жылда жол-транспорт оқиғаларының салдарынан келетін жалпы экономикалық шығындар

Ш₁ = [ 110 ( 21060 + 0,45х 84175 + 0,09 х 1612000 ) ] / 5 = 3738966теңге

Жобада қарастырылып отырған іс-шаралар:

1. Шымкент қаласындағы «Жол пайдалану басқармасы» мекемесі жолдардың қауіпті аймақтарды табу;

2. Транспорт құралдарының және жаяу жүргіншілер қозғалымсын зерттеу жұмыстарын жүргізу;

3. Берілген жолдардың қауіпті жерлерге жол қозғалысын реттейтін техникалық құралдарды орнату.
8.Қаржылық жоспар

Осы бизнес жоспарда қарастырылып отырған Шымкент қаласындағы «Жол пайдалану басқармасы» мекемесі жолаушыларды тасымалдау автотранспорт кәсіпорны жауапкершілігі шектеулі серіктестігі мекемесіндегі жол-транспорт оқиғаларының санын қозғалыс қауіпсіздігін арттыру шараларын енгізгеннен кейін қысқарады деп күтілуде.

Жол-транспорт оқиғаларының санының қысқаруынан олардың шығындары да төмендейді. Біздің жағдайда жол-транспорт оқиғаларының шығындарының төмендеу коэффициенттері берілгендіктен, бірден жол-транспорт оқиғаларының шығындарының қаншалықты қысқаратынын анықтауға болады. Ол үшін шығындарды төмендету коэффициенттерінің жиынтық әсерін есептеп алу керек.

К _Т.Ш= 1-[(1-к₁)(1-к₂)(1-к₃)...(1-к_п)],

К _Т.Ш = 1 - [ (1 - 0,13) х( 1 - 0,13) х( 1 - 0,098)х (1 - 0,031) х( 1 - 0,16)х

х( 1-0,0,12)] = 0,93

Сонымен іс-шараларды енгізгеннен кейін жол-транспорт оқиғаларының шығындары мынаған тең болады

Ш₂ = Ш₁ хк_т.ш. = 3738966 х 0,93 = 3477238 теңге

Енгізілетін іс-шаралардың тиімділігін анықтау үшін экономикалық табысты есептеу қажет. Табыс түрінде пайда, өзіндік қүнның төмендеуі немесе шығындардың қысқаруы қарастырылады. Біздің жағдайда экономикалық табыс жол-транспорт оқиғаларының шығындарының қысқаруы түрінде көрініс тауып отыр. Оны төмендегідей анықтаймыз

теңге
9.2-кесте

Қаржылық жоспар

Көрсеткіштер	Іс-шаралар енгізілгенге дейін	Іс-шаралар енгізілгеннен кейін
Жол-транспорт оқиғалары шығындары, теңге	3738966	3477238
Күрделі салымдар мөлшері, теңге	-	380000
Жылдық экономикалық тиімділік, теңге	-	321738
Жол-транспорт оқиғалары шығындарының қысқаруы, теңге		261728

Көрініп отырғанындай, Ленгір қаласындағы «Жол пайдалану басқармасы» мекемесінің қозғалыс қауіпсіздігі қызметінің жұмыс тиімділігін арттыру шараларын енгізу нәтижесінде жол-транспорт оқиғаларының саны 21-ге азайып, жол-транспорт оқиғаларының шығындары 261728 теңгеге қысқарып отыр. Яғни, ұсынылып отырған іс-шаралар экономикалық жағынан тиімді екен.

Ленгір қаласының тұрғындарының күрт өсуі, жаңа түрғый үй мөлтек аудандарының салынып, қала аумағының кеңеюіне байланысты тасымалдауға деген сұраныс пен азаматтардың жеке меншігіндегі транспорт қүралдарының санының артуы бүл саладағы жүмыстардың маңызын бұрынғыдан да арттырады.

Жол-транспорт оқиғаларының алдын-алу жұмыстарын жүргізу қажеттілігі күн тәртібінен түспейтіндіктен бұл қызметке деген сұраныс тұрақты түрде болады.

ҚОРЫТЫНДЫ

Дипломдық жоба «ОҚО-ның Ленгір-Баянауыл» автомобиль жолында жол жағдайларының қозғалыс қауіпсіздігінің әсерін зерттеу және қажетті шаралар жасау» жобасы тақырыбына орындалған.

Жоба сегіз бөлімнен тұрады: «Ленгір-Баянауыл» автомобиль жолының технико-экономикалық негіздеу; жол транспорт оқиғаларын талдау; зерттеу бөлімі; «Ленгір-Баянауыл» автомобиль жолының өткізу мүмкіндігін талдау; тіршілік қауіпсіздігі; қоршаған ортаны қорғау бөлім; экономикалық бөлім, бизнес жоспарлау. Бірінші бөлімінде берілген көше-жол тораптарында соңғы 5 жылда жүргіншілердің қатысуымен болған ЖКО-лардың талдамасы жасалған. Талдама жылдар, айлар, апта күндері, тәулік уақыты және ЖКО түрлері бойынша жасалған, жобаның негізгі мақсаты анықталған.

Екінші бөлімде жол қозғалысын жақсарту іс-шаралары ұсынылған.

Үшінші бөлімде берілген автомобиль жолындағы транспорт және жаяу жүргіншілер зерттеу жұмыстарын жүргіздік.

Төртінші бөлімінде жолдың өткізу мүмкщдігінің есептех жұмыстарын жүргіздік.

Бесінші бөлімде жүргізушілердің жұмыс және демалыс тәртіптері көрсетіліп жол қозғалыс опаттарына әсер ету қасиеттері белгіленді. Осы тәртіптерді сақтау ережелері жүргіншілердің өміріне және денсаулығына зиян келтіруден сақтау іс-шаралар жасалынды.

Алтыншы бөлімінде берілген жолдың транспорт құралдарының қозғалтқышынан шығатын пайдаланылған газдардың құрамында зиянды заттар қоршаған ортаға және адам денсаулығына әсер етуден сақтау іс-шаралар және талаптар көрсетілді.

Жетінші бөлімде экономикалық есептеулер жасалған. Мұнда ұсынылып отырған іс-шараларды енгізуден алынатын экономикалық тиімділігі есептелген және олардың ақталу мерзімі анықталған.

Сегізінші бөлімінде жасалынған іс-шараларға бизнес жоспарлау бойынша қажетті талдау жасалынды.

1. «Автомобильные перевозки и организация дорожного движения»:

2. «Анализ дорожно-транспортных происшествий» : Методическое

3. «Анализ дорожно-транспортных происшествий» Колинз Д., Моррис Д.-

4. «Безопасность движения на автомобильном транспорте» / Петенко Г.И.

- М.: Транспорт, 1986 - 215 стр.

5. «Безопасность движения автомобильного транспорта» / Боровский Б.Е.

- Л.: Лениздат., 1984 - 304 стр.

6. «Вопросы правового регулирования и организаций дорожного

7. «Дорожные условия и безопасность движения» / Бабков В.Ф. - М.:

8. «Знаки и указатели на автомобильных дорогах» / Залуга* В.П., Кашкин

9. «Знаки дорожные. Общие технические требования» ГОСТ 10807 - 86.

10. «Краткий автомобильный справочник НИИАТ» - М.: Транспорт , 1985

- 220 стр.

11. «Методика определения потерь от дорожно- транспортных

12. «Организация дорожного движения» / Клинковский Г.И. - М.:

13. «Правила дорожного движения»-Алматы.: Транспорт, 1999-80 стр.

14. «Проблемы безопасности дорожного движения» /М.: ВНИИ БД МВД,
1985-75 стр.

15. «Пропускная способность автомобильных дорог» / Лобанов И.ML,

16. «Справочник инженера дорожника» / Васильев А.П. -М: Транспорт,

17. «Справочник по технике безопасности» / Долин Л. А. - М.:

18. «Технические средства организации дорожного движения» / Кременец

19. «Управление транспортным потоком в городах» / Каниталов В.Г. -М.:

20. «Экологическая безопасность транспортных средств» / Дъяков А.Б.,

21. «Экономическое обоснование мероприятий повышающих безопасность