3 КӘСІПОРЫННЫҢ ЖАЛПЫ ЖӘНЕ ӨНДІРІСТІК ҚҰРЫЛЫМЫН ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ 3.1 Туынды процесті ұйымдастыруды жетілдіру
Өңірлік ерекшелік жағдайында экономиканың жетекші салаларының бірі ретінде құрылысты басқаруды жетілдіру ерекше мәнге ие болады. Бұл міндетті шешу негізгі қорларды уақтылы іске қосуды, өзіндік құнын төмендетуді, аяқталмаған құрылыс көлемін азайтуды және олардың мерзімдерін қысқартуды, жұмыстағы залалдылықты жоюды, сапаны арттыруды және сайып келгенде, Еңбек өнімділігі мен құрылыс өндірісінің тиімділігінің өсу қарқынын арттыруды қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Кәсіпорындағы басқару жүйесін жетілдірудің реттілігі (кезеңдері) 4-суретте көрсетілген.
Ұйымдастыру жүйесін қалыптастыру
Басқаруды жетілдіру жөніндегі шараларды әзірлеу және таңдау
Басқаруды жетілдірудің кешенді бағдарламасын әзірлеу
Бағдарламаны жүзеге асыру
Нәтижелерді бақылау және талдау
Ұйымның жағдайын диагностикалық талдау
Тәжірибе көрсеткендей, қазіргі өндірістік қызметте "қуып жету" стратегиясына бағдарлау тек уақытша шара болып табылады. Экономикалық субъектілер ұзақ мерзімді бәсекелестік артықшылықты сақтау үшін нақты ғана емес, сонымен бірге перспективалы қажеттіліктерді де қанағаттандыратын тауарлар мен қызметтерді жасауы керек. Экономикасы дамыған елдер - Жапония, Германия, АҚШ металлургиясы жабдықтар мен технологияларды үнемі жаңғыртуға көп көңіл бөледі. Елдер үкіметтері мен фирмалардың өздері жүргізу және олардың нәтижелерін өндіріске енгізу үшін қаражат бөледі.
Кенді терең байыту, домна, болат балқыту және илектеу бөліністерінің техникалық-экономикалық көрсеткіштерін арттыру технологиялары әзірленуде. Субъективті факторды болдырмау үшін өндірістік процестерді автоматтандыру және механикаландыру құралдары кеңінен қолданылады. Өз уақытында қабылданған қатаң табиғат қорғау шараларының нәтижесінде қатты және газ тәрізді шығарындылардың 100% - ға жуығы кәдеге жаратылады. Дамыған елдерде Болаттың сапалы және жоғары сапалы (қоспаланған) маркаларының үлесі 50-60% - ға жетеді. Белсенді қорлар амортизациясының пайызы 20% - дан аспайды, асып кеткені үшін кәсіпорын тоқтағанға дейін Санкциялар енгізіледі. Бай кендерді селективті (іріктеп) өндіруге жол берілмейді. Кендер орташаланады және озық технологиялар мен жабдықтарды пайдалана отырып байытылады.
Қазақстанның тау-кен металлургия саласында Жапония, Германия, АҚШ сияқты елдердің тәжірибесінде әлемде әзірленетін озық технологияларды енгізу бойынша белсенді жұмыс жүргізілуде. Мысалы, металл өнімдерін өндіру бойынша технологиялар бар - түйіршіктелген шойын немесе IRON Nuggets, ол патенттелген Kobe Steel технологиясы бойынша дайындалады және сапасы бойынша қолда бар аналогтардан асып түсетін әлемдік нарықтағы жаңа өнім болып табылады (мысалы, PIG IRON, түйіршіктелген шойынға барынша жақын өнім). Тұтынушылар болат құю компаниялары болып табылады, өйткені өнім одан әрі қайта өңдеуді қажет етпейді және оны болат өндірісінде бірден қолдануға болады. ITmk3 патенттелген технологиясы (Ironmaking Technology Mark Three) - домна өндірісі технологиясы (бірінші буын) мен тікелей қалпына келтіру технологиясын (екінші буын) ұстанатын болат балқыту технологиясының үшінші буыны, шлакты темірден тікелей бөлуді қамтамасыз етеді, нәтижесінде Металлургтер жапондықтар "наггетс"деп аталатын шикізатты алады. Бұл жоғары сапалы өнім-құрамында таза темір мен көміртегі бар түйіршіктер. Қазақстанда осы технология үшін шикізат "Соколов-Сарыбай тау-кен өндірістік бірлестігі" акционерлік қоғамының (Рудный қаласы, Қостанай облысы), сондай-ақ Лебедин тау-кен байыту комбинатының немесе Михайлов тау - кен байыту комбинатының (Ресей) темір кені концентраты болып табылуы мүмкін, оның үстіне сапасы өте орташа немесе төмен-құрамында темір бар 56% және одан жоғары (MIDREX технологиясында кемінде 68% темір концентраты қажет) [16].
"Қазақмыс" корпорациясындағы персоналды басқаруды және ынталандыруды талдау, сондай-ақ осы мәселе бойынша отандық және шетелдік әдебиеттерде жинақталған тәжірибе "Қазақмыс" корпорациясындағы жұмыскерлерді экономикалық ынталандырудың қосымша әдістерін тұтастай алғанда персоналды ынталандыру жүйесін жетілдіру мақсатында бөлуге мүмкіндік береді:
- "Қазақмыс" корпорациясының әрбір қызметкері үшін пайызбен көрсетілген пайданың өсуінен түсетін табыс түріндегі жұмыста қол жеткізілген табыстармен тікелей және тығыз байланыс;
- алдын ала келісілген қағидаттар, бухгалтерлік есеп жүйесіне енгізілген жоспарды асыра орындағаны үшін сыйақылар;
- пайдаға қатысуға негізделген сыйлықақылар үшін "төбенің" болмауы;
- жалақының нақты жобаның сәттілігіне қызметкердің нақты салымына сәйкестігі;
- жоғары деңгейдегі басшылар үшін базалық айлықақыларды шектеу;
- әр қызметкер үшін жұмыс нәтижелерін бағалаудың үш санатын (жақсы, қанағаттанарлық, жаман), жұмыс рейтингін қамтитын сыйлықақыны есептеудің қатаң схемасы;
- әрбір сыйлық тікелей бастықпен тапсырылады және әңгіме мен құттықтаулармен сүйемелденеді; сыйлық алмаған қызметкерлермен сыйлықтан айыру негіздері туралы әңгіме міндетті түрде және жеке өткізіледі;
- жұмыс нәтижелеріне байланысты ешқандай төлемдер болмауы керек; ешкімге мүлде сыйақы бермеу керек;
- нашар жұмысшыларға ешқандай жағдайда да, қандай да бір жолмен сыйақы берілмейді; дағдарыс кезінде де басшылықтың кінәсінен қателіктер жіберген материалдық қызметкерлерді ешқашан жазалауға болмайды. Егер қызметкер өз сайтында жұмысты жақсы орындаса, оны көтермелеу керек.
"Қазақмыс" корпорациясында маркетинг бөлімі ұйымдастырылған және үйлесімді жұмыс істейді. Ынталандырудың қолданыстағы экономикалық әдістеріне ынталандыру жүйесін жетілдіру мақсатында мыналарды белгілеу қажет:
- қызметкерлерге сыйақы беру және ынталандыру жүйесі пайыздармен сатудың үлкен көлеміне қол жеткізу бойынша өсіп келе жатқан төлемдер шкаласын қамтуы керек; агенттердің бірі үлкен ақша тапқан жағдайда шкаланы өзгертпеу керек. Ең нашар жағдайға көшу тәжірибесі ресейлік жұмысшыларға жақсы таныс және компанияға деген сенім жоғалуы мүмкін;
- ең жақсы (немесе барлық) сауда агенттері (немесе ұқсас қызмет жұмысшылары) жұмыс үшін жеке жауапкершілікті сезіну және фирманың бірлескен иесінің ойлау тәсілін алу үшін пайдадан үлес алуы керек;
- ең жақсы сауда агенттерін жоғарылатпау керек, өйткені: жақсы агент-бұл ақыл-ой жағдайы, және қызметтің өзгеруі оны компания үшін қажетсіз балластқа және үнемі терең моральдық қанағаттанбау сезімін бастан кешіретін невротикалық етеді;
- нормаланбаған жұмыс күнін енгізу. Бұл сіздің жұмыс ырғағыңызды ағзадағы зат алмасуға бейімдейді және әдеттегі жұмысқа қарағанда әлдеқайда тиімді нәтижелер береді [17].
Достарыңызбен бөлісу: |