1 Өндірістік процестерді басқару жүйесі туралы теориялық негіздеме 3
Негізгі қаржылық және өндірістік көрсеткіштер
жүктеу/скачать 190.39 Kb.
|
2.3 Негізгі қаржылық және өндірістік көрсеткіштерӨндірілген кендегі мыстың орташа мөлшері жыл қорытындысы бойынша 1,0% құрады. 2020 жылы "Қазақмыс" байыту фабрикалары 31,3 миллион тонна кен өңдеді. 2020 жылы "Қазақмыс "корпорациясы" ЖШС: катодты мыс – 258,360 мың тонна, жоспарлы көрсеткіштерден 745 тоннаға артық, өткен жылдың ұқсас кезеңінде – 245,924 мың тонна, 12,436 мың тоннаға артық (+5,06%); құймалардағы алтын – 5950 кг, өткен жылдың ұқсас кезеңінде 4428 кг өндірілді., 1522 кг-ға ұлғайту (+34,4%); құймалар мен түйіршіктердегі күміс – 262 184 кг, өткен жылдың ұқсас кезеңінде 223 469 кг, 38 714 кг-ға өскен (+17,32%). 2021 жылы "Қазақмыс" корпорациясы " ЖШС Катод эквивалентінде 243,8 мың тонна мыс өндірді сурет -3. Қазақмыс корпорациясы " ЖШС-Қазақстан Республикасының тау-кен өндіру өнеркәсібінің көшбасшысы, меншікті кеніштер мен шахталарда өндірілетін мыс өндірісінің көлемі бойынша әлемде 11-ші орында. Кеншілердің, байытушылар мен металлургтердің, әр бөлімше қызметкерлерінің күнделікті еңбегі қауіпсіз жағдайлармен қамтамасыз етілуі және сенімді жеке қорғаныш құралдарымен жарақталады [11]. Компания халықаралық нарықтарда АҚШ долларымен белгіленетін мыс бағасының құбылуына әсер етеді. Компания, сондай-ақ, компанияның өнімі болып табылатын алтын мен күмісті қоса алғанда, басқа металдарға бағаның өзгеруіне де бейім. Сурет - 3 Негізгі өндірістік көрсеткіштер Мыс өндірісіне Кендегі металдың тұрақты болуы, кенді өндіру мен өңдеудің үздіксіз процесі пайдалы әсер етті. Ілеспе өнімді өндіру де жылдық жоспарға сәйкес жүзеге асырылады. Концентраттағы мырыш өндірісі 63 мың тонна деңгейінде. Үлкен кен көлемін өңдеу және жоғары алу коэффициентінің арқасында 7,1 млн унция күміс өндірілді. Алтын өндірісінің жалпы көлемі 51 мың унцияны құрады. 2020 жылдың бірінші жартыжылдығында топтың қызметі ресурстарды тиімді басқаруға, сондай-ақ металдар бағасының төмендеуі жағдайында операциялық және күрделі шығыстарды жоғары бақылауға бағытталған. Мыстың таза ақшалай өзіндік құны 13% - ға төмендеп, бір фунт үшін 203 АҚШ центін құрады. Есепті кезеңдегі операциялық қызметтен түскен таза ақша ағыны 200 миллион долларды құрайды, бұл 73 жылдың бірінші жартысына қарағанда 2019 миллион долларға жоғары кесте -1 . Лондон металдар биржасында мыстың орташа бағасының төмендеуіне, сондай-ақ сату көлемінде Жезқазған өңіріндегі катодты мысқа қарағанда неғұрлым төмен бағамен сатылатын мыс концентратының пропорциясының ұлғаюына байланысты бірінші жартыжылдықта мыс өнімін сатудың орташа бағасы тоннасына $6704-ке дейін төмендеді. Топтың жалғасып жатқан қызметінен EBITDA көрсеткіші (ерекше баптарды шегергенде) есепті кезеңде 2019 жылдың бірінші жартыжылдығындағы $354 млн- құрады. Жұмыс істеп тұрған өндірістік активтерді жаңғыртуға жұмсалатын шығыстарды қамтитын өндірісті қолдауға жұмсалатын күрделі шығыстар $157 млн.құрады, өндірісті кеңейтуге жұмсалатын күрделі шығыстар – $487 млн. 2020 жылдың алғашқы алты айында өсу жобаларына – Бозшакөл мен Ақтоғайға тиісінше $265 млн және шамамен $200 млн. инвестицияланды. Жылдың екінші жартысында өндірісті кеңейту жөніндегі жобаларды іске асыруға жұмсалатын шығыстардың: Бозшакөлде $750-950 млн-нан және Ақтоғайда $400-600 млн-нан ұлғаюы күтілуде. Кесте - 1 Негізгі қаржылық көрсеткіштер
Қаржылық есептілік-дара кәсіпкердің немесе ұйымның қаржылық жағдайы, қызметінің нәтижелері және қаржылық жағдайындағы өзгерістер туралы ақпарат. Сарапшы оны дұрыс және қатесіз жасауға көмектеседі. Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептіліктің мақсаты мүдделі тұлғаларды жеке кәсіпкерлердің (ЖК) және ұйымдардың қаржылық жағдайы, қызметінің нәтижелері және қаржылық жағдайындағы өзгерістер туралы толық және дұрыс ақпаратпен қамтамасыз ету болып табылады [12]. Қазақмыс-бұл бюджет, банктер, жеткізушілер, кәсіпорын қызметкерлері алдындағы міндеттемелерді, барлық басқа қаржылық міндеттемелерді орындау, есеп айырысуды ұйымдастыру, меншікті және Қарыз қаражатын пайдалануды бақылау ғана емес, сонымен қатар жоғарыда аталған барлық міндеттерді қамтитын және сапалы жаңаларын қамтитын қаржылық менеджментті ұйымдастыру. Қаржыны басқару міндеттерін іске асырудың нақты нысандары мен әдістері Қазақмыс АҚ-ның қаржы саясатымен анықталады, оның негізгі элементтері мыналар: ■ есеп саясаты-бухгалтериямен ұсынылған: Бухгалтерияға кәсіпорынның бухгалтерлік есебін жүргізу және белгіленген талаптар мен ережелерге сәйкес оның ашық қаржылық есептілігін қалыптастыру міндеттері сүйенеді; ■ несие саясаты-талдау бөлімімен ұсынылған: Талдау бөлімі кәсіпорынның қаржылық жағдайын, пайда, өндіріс және іске асыру көлемдері бойынша жоспарлы міндеттерді орындауды, кәсіпорынның өтімділігі мен рентабельділігін қолдауды талдайды және бағалайды; ■ ақшаны басқару саясаты-қаржылық жоспарлау бөлімімен ұсынылған. Қаржылық жоспарлау бөлімі кәсіпорынның жоспарлары мен бюджеттерін (кірістер мен шығыстар теңгерімі, ақша қаражатының қозғалысы бюджеті, активтер мен пассивтер теңгерімі және т. б.) әзірлейді. ; ■ шығындарды басқаруға қатысты саясат - жедел бөлім. Жедел бөлім шот-фактураларды, шот-фактураларды жинауды жүзеге асырады, олардың төлемін бақылайды, қолма - қол ақшасыз төлемдер мен қолма-қол ақшаны алу бойынша банктермен, контрагенттермен-тауарларды төлеу, даулы мәселелерді шешу, Мемлекет салықтарды, міндетті төлемдерді, айыппұлдарды, өсімпұлдарды және басқа да экономикалық ықпал ету шараларын төлеу туралы тиімді қарым-қатынасты қамтамасыз етеді. кәсіпорын; ■ дивидендтік саясат - бөлім ұсынған. Бағалы қағаздармен жұмыс жөніндегі бөлім бағалы қағаздар портфелін қалыптастырумен және басқарумен айналысады, кірістілік және тәуекел тұрғысынан оның тиімділігін қамтамасыз етеді. Қазақмыс АҚ аталған барлық бөлімдері өзара байланысты. Бас бухгалтер келесі функцияларды орындайды: -басқарма бойынша бухгалтерлік есеп жүргізуді басқарады (негізгі құралдарды, тауарлық-материалдық құндылықтарды, шаруашылық операцияларды есепке алу және т. б.); - қаржылық тәртіпті сақтауға және ресурстарды ұтымды пайдалануға бағытталған іс-шараларды әзірлеуге және жүзеге асыруға қатысады;; - есептілікті жасау үшін бухгалтерлік есептің тиісті учаскелері бойынша деректерді дайындайды, бухгалтерлік құжаттардың сақталуын қадағалайды, оларды мұрағатқа тапсыру үшін белгіленген тәртіпке сәйкес ресімдейді; - бухгалтерлік ақпараттың деректер базасын қалыптастыру, жүргізу және сақтау бойынша жұмыстарды орындайды, деректерді өңдеу кезінде пайдаланылатын анықтамалық және нормативтік ақпаратқа өзгерістер енгізеді; - облыстың мұрағат мекемелері мен басқармаларын ұстау бойынша бюджеттік қаржыны пайдалануды талдау және қаржыландыру жоспарын жасайды; ; - Мемлекеттік сатып алуды жүзеге асырады және олар бойынша есептілік жасайды; - есеп және есептілік мәселелері бойынша ережелерді, нұсқаулықтарды, әдістемелік нұсқауларды, бухгалтерияның құзыретіне жататын басқа да нормативтік құжаттарды жүйелендірілген есепке алуды жүзеге асырады; - айлық, тоқсандық, жылдық орындау туралы есептерді, басқару бойынша кредиторлық, дебиторлық берешек туралы есептерді жасайды ; - салықтық, статистикалық есептілікті жасайды және тиісінше салық комитетіне және облыстық статистика басқармасына ұсынады [13]. Қазақмыс АҚ қаржы механизмінің құрылымына өзара байланысты бес элемент кіреді: қаржылық әдістер, қаржылық тетіктер, құқықтық, нормативтік және ақпараттық қамтамасыз ету. Қазақмыс АҚ қаржы механизмінің құрылымы кесте -3 көрсетілген.
Қазақмыс 2011 жылғы АҚ активтерінің құрылымында негізгі құралдар басым (активтердің жалпы құрылымында 57,26%). Бұл Қазақмыс АҚ жерді заңдастырып, негізгі қаражаттың үлесін арттыруына байланысты. Қорлар 2019 жылмен салыстырғанда 29,96% - ға ұлғайды және барлық активтердің 36,89% - ын құрады. 2020 жыл 2019 жылмен салыстырғанда қорлардың 16,67% - ға өскенін көрсетті. Қорлар қайтадан активтеріндегі ең үлкен үлесті құрады, негізінен тауарларды сатып алуды ұлғайту есебінен. 2019 жылы және 2020 жылы дебиторлық берешектің өсуі байқалады, тек 2017 жылы азаяды. Кәсіпорынның негізгі және айналым қаражаттарының, сондай – ақ активтің жеке баптарының арақатынасы кәсіпорынның қаржылық жағдайының маңызды көрсеткіштерінің бірі болып табылады, оны динамикада бағалау ұсынылады. Негізгі және ағымдағы активтердің арақатынасының өзгеру динамикасы осы кәсіпорындағы өтімділіктің қанағаттанарлық деңгейінің деңгейін көрсетеді Ағымдағы активтердің жоғары үлесі жоғары өтімділікті, яғни қаржылық тұрақтылық қорын анықтайды [14]. Екінші жағынан, тепе-теңдік құрамындағы негізгі құралдардың жоғары үлесі көбінесе ағымдағы қызметтен жоғары пайда мөлшерін сипаттайды, бірақ сонымен бірге бұл жағдай тәуекелдің жоғары деңгейін көрсетеді. Қазақмыс АҚ-та елеулі қатер жоқ, бұл активтер құрылымындағы негізгі құралдардың төмен үлесін білдіреді (2021 жыл есепке алынбайды, өйткені жер өнім өндірумен және пайда алумен тікелей байланысты емес). Қазақмыс АҚ міндеттемелерін талдай келе, келесі қорытынды жасаймыз: 2019 және 2020 жылдары қысқа мерзімді берешек табысы Қазақмыс АҚ пассивтерінің құрылымында үлкен үлесті құрайды. Мәселен, 2019 жылы бұл бап пассивтердің жалпы құрылымында 46,32% - ды құрады. 2020 жылы жыл ішінде кредиторлық берешектің 30,51% - ға өсуі байқалады (2019 жылмен салыстырғанда 16,98% - ға жоғары). Бұл Қазақмыс АҚ-мен борышкерлердің төлем жасағысы келмеуіне байланысты. Осыдан кредиторлық берешекті өтеу үшін ақша тапшылығы туындайды. Меншікті капитал балансының пассивте басым болуы ең қолайлы болып табылады – оны пайдалану мерзімі тек өзінің өмір сүру уақытымен шектеледі. 2020 жылы ақша қаражаты екі есеге, яғни 2020 жылдың басына қатысты 5 279 мың теңгеге ұлғаяды. 2020 жылы біз есептік шоттарда 77 621 мың теңге көлемінде ақша қаражатының бар екенін көріп отырмыз. 2020 жылы салықтар бойынша артық төлем 357 мың теңгені құрады. 2020 жылы дебиторлық берешектің 2019 жылға қарағанда 160 891 мың теңгеге өсуі байқалады. Басқа қысқа мерзімді активтер зерттелетін үш жыл ішінде ұлғаяды. Осылайша, 2020 жылы баланстың осы бабы 10 965 мың теңгеге, ал 2019 жылы 10 239 мың теңгеге ұлғайды. Ұзақ мерзімді активтердің өсуі 2019 жылы 615 455 теңгеге , ал 2020 жылы 626 717 теңгеге төмендеді. 2020 жылы 29 мың теңгеге (дивидендтер төленді) міндеттемелер қабылданды. Қызметкерлерге сыйақы 2020 жылы 3 722 мың теңгеге өсті. 2020 жылы қызметкерлер алдындағы берешек 2019 жылмен салыстырғанда 2 398 мың теңгеге ұлғайды. 2020 жылы демалыс бойынша 24 149 мың теңге резерв төленді. Ал 2019 жылы 10 061 мың теңге төленді. Демек, міндеттеме бойынша жүргізілген талдаудан меншікті капитал мен қарыз қаражатының арақатынасы 2019 және 2020 жылдары капиталдың өсуіне қарай өзгерді деп қорытынды жасауға болады. Бұл Қазақмыс АҚ жұмысындағы үлкен жұмыс [15]. жүктеу/скачать 190.39 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|