17. Спортшылардың дұрыс тамақтануы үшін минералдардың рөлі.
Спорттық
тамақтану–
бұл
ақуыздардың,
көмірсулардың
және
майлардың
(макронутриенттер), витаминдер мен минералдардың (микроэлементтер), амин
қышқылдарының және спортшыға пайдалы және қажетті басқа заттардың қосымша көзі
ретінде әрекет ететін тағамдық қоспалардың
ерекше тобы.
Ферменттердің құрамына кіретін минералдар организмдегі метаболизмді катализдейді,
әртүрлі тіндерді, соның ішінде сүйектерді құрудың пластикалық процестеріне қатысады,
гемопоэзге қатысады, дененің қорғаныс функцияларына әсер етеді, қышқыл-негіз
реакцияларына,ферментативті және гормоналды әрекеттерге қатысады және т. б. Олардың
ағзадағы және тағамдық құрамындағы құрамына байланысты өнімдерде минералдар
макронутриенттер мен микроэлементтерге бөлінеді. Макронутриенттер 100 г тірі ұлпаға
немесе өнімге ондаған және жүздеген миллиграмммен өлшенетін мөлшерде болады.
Макронутриенттерге кальций, фосфор, магний, калий, натрий,хлор және күкірт жатады.
Калий, кальций, натрий және магний жүрек және қаңқа бұлшықеттерінің жұмысын
реттеуде маңызды рөл атқарады. Егер натрийге деген қажеттілік ең жоғары болса да, әдетте
ас тұзын тұтыну арқылы қанағаттандырылса, онда спортшылардың денесінде басқа
макронутриенттердің жетіспеушілігінің пайда болуы әбден мүмкін.
Жүйке-эмоционалдық шиеленіс пен гормоналдыовысулардың әсерінен спортшылар
калийдің жасушалардан қанға шығуын жоғарылатады және оны несеппен жоғалтады.
Калийдің маңызды көзі - көкөніс өнімдері, соның ішінде көкөністер, бұршақ дақылдары,
кептірілген жемістер.Оларды спортшылардың диетасына қосу міндетті болып табылады.
Микроэлементтер-100 г тірі ұлпаға немесе өнімге миллиграммның бірліктерімен, оннан
және одан аз бөліктерімен көрсетілген төмен концентрацияда болатын химиялық заттардың
үлкен тобы. Бұл концентрациялар макроэлементтердің концентрациясынан ондаған және
жүздеген есе төмен. Спортшылардың тамақтануындағы ең маңыздысы-оның энергия
алмасуына қатысуына байланысты темір. Темір гемоглобин мен миоглобиннің түзілуі үшін
қажет, көптеген ферменттер мен цитохромдардың құрамдас бөлігі болып табылады.
Басқаша айтқанда, темір жасушаға оттегін жеткізу және оны пайдалану үшін қажет.
Достарыңызбен бөлісу: |