4.2.Сумен қамтамасыз ету және суға қойылатын талаптар
Май өндіру зауыдтарында судың негізгі мөлшері технологияылық буды дайындағанда, еден мен жабдықтарды жууға, су құбырларын тазартуға, және жабық жылуалмастырғыш жабдықтарды суутуға және тағы басқаға шығындалады.
Өндірісте сумен қамтамасыз ету жүйесі үш бөлімге бөлінеді: таза техникалық, ас және қайтымды сулар.
Техникалық майларға қойылатын талаптар кестеде келтірілген.
Кесте №10
Көрсеткіштер
|
Өлшем бірліктер
|
Техникалық су
|
Температура
|
ºС
|
7-20
|
Қалқыма зат
|
мг/л
|
50
|
Эфирде ергіш заттар
|
мг/л
|
Болмайды
|
Иісі
|
Балл
|
Болмайды
|
Түстілігі
|
Град
|
20-35
|
рН
|
-
|
6,5-8,5
|
Қаттылығы: жалпы
Карбонатты
|
мг· экв/л
|
0,15-0,35
2-7
|
Құрғақ қалдық
|
мг/л
|
1000
|
Сульфаттар
|
мг/л
|
500
|
Хлоридтер
|
мг/л
|
350
|
Темір
|
мг/л
|
0,3
|
Ауыр металлдардың иондары: Cu
Ni
|
мг/л
|
1
1
|
4.3. Канализация және іркінді суларды сараптау
Майөндіру өндірісінде іркінді сулар сулы булардың конденсациясы кезінде, бугазды қоспаны тазартқанда, және де су бөлгіштерді сумен қанықтырғында түзіледі.
Канализация келесі екі жолмен іске асырылады: майқұрамды және шаруашылық іркінді сулар.
Іркінді сулардың сипаттамасы келесі кестеде келтірілген.
Кесте № 11. Іркінді сулардың сипаттамасы.
Көрсеткіштер
|
Белгіленуі
|
Іркінді сулар
|
Тазарту алдында
|
Тазартудан кейін
|
Температура
|
ºС
|
35
|
30
|
Мөлдірлігі
|
См
|
1
|
15
|
Қалқыма заттар
|
мг/л
|
200
|
50
|
Эфирде ергіш
|
-
|
100
|
30
|
Иісі
|
Балл
|
5
|
2
|
Түсі
|
-
|
Сұр
|
Түссіз
|
pH
|
-
|
5
|
2
|
Қаттылығы: жалпы
|
мг-экв/л
|
7
|
7
|
Қалдық: құрғақ
|
мг/л
|
1100
|
1000
|
Қыздырылған
|
|
900
|
900
|
Cl-
|
-
|
350
|
350
|
SO42-
|
-
|
500
|
500
|
Feжалпы
|
-
|
3
|
3
|
ХПК
|
мгО/л
|
250
|
60
|
БПК5
|
мгО2/л
|
200
|
50
|
Фосфор
|
мг/л
|
3,5
|
3,5
|
Азотжалпы
|
-
|
5-10
|
5-10
|
4.4. Ұсынылған экологиялық зияндылық есебі
Техникалық зияндылық есебін есептеу үшін келесі мәліметтер кестеден қолданылды.[12]
Кесте №12
Зат
|
V1,млн·м3/жылына
|
М1
|
С1
|
m1
|
Қалқыма заттар
|
200
|
8,73
|
11,64
|
Қалдық: құрғақ
|
1100
|
48,02
|
0,048
|
Азотжалпы
|
5-10
|
0,306
|
0,316
|
Feжалпы
|
3
|
0,131
|
0,44
|
Cl-
|
350
|
15,28
|
0,044
|
SO42-
|
500
|
21,83
|
0,044
|
ХПК
|
250
|
10,91
|
0,36
|
БПК5
|
200
|
8,73
|
1,45
|
Фосфор
|
3,5
|
0,153
|
0,43
|
1. қайтаэтерифицирленген майлар өндіруде түзілетін зиянкестер келесі формуламен есептеледі.
m1 = C1 ˙ V
Мұндағы, V мына формуламен есептейді:
V = 8460 · 5,16 = 43654 м3 су шығарылады
Дистилляцияланған глицерин өндірісі 30 т/тәулігіне, 1 жылда 282 күн жұмыс жасалынады.
30 ˙ 282 = 8460 т/жыл
2. m1 – ді әр затқа есептейміз
SO2: m1 = 500 ˙ 43654 ˙ 10-6 = 21,83
Cl-: m1 = 350 ˙ 43654 ˙ 10-6 = 15,28
Қалқыма заттар: m1 = 200 ˙ 43654 ˙ 10-6 = 8,73
ХПК: m1 = 250 ˙ 43654 ˙ 10-6 = 10,91
БПК5: m1 = 200 ˙ 43654 ˙ 10-6 = 8,73
Фосфор: m1 = 3,5 ˙ 43654 ˙ 10-6 = 0,153
Азотжалпы: m1 = 7 ˙ 43654 ˙ 10-6 = 0,306
Feжалпы: m1 = 3 ˙ 43654 ˙ 10-6 =0,131
Қалдық: құрғақ: m1 = 1100 ˙ 43654 ˙ 10-6 = 48,02
3. Барлық заттар үшін М1 мына формуламен есептеледі
SO2: М1 = 21,83 500 = 0,044
Cl-: М1 = 15,28 350 = 0,044
Қалқыма заттар: М1 =8,73 0,75 = 11,64
ХПК: М1 = 10,91 30 = 0,36
БПК5: М1 = 8,73 6 = 1,45
Фосфор: М1 = 0,153 3,5 = 0,43
Азотжалпы: М1 = 0,306 10 = 0,31
Feжалпы: М1 = 0,131 0,3 = 0,44
Қалдық: құрғақ: М1 = 48,02 1000 = 0,048
Осыдан: =0,044+0,044+11,64+0,36+1,45+0,43+0,31+0,44+0,048=14,766т/жылына
4. Келтірілуі мүмкін экологиялық зияндылық мына формуламен есептеледі:
У1 = γ · G · =8037 · 1,2 · 14766 = 142409210,4 тенге/жылына
Мұндағы γ, G бекітілген нормалардан алынды.
4.5. Табиғатты қорғау шаралары
Кәсіпорындардағы қоршаған ортаны қорғау іс шаралары канализацияға тасталынатын іркінді суларды тазартуды көздейді.
Кәсіпорындағы барлық іркінді сулар үш топқа бөлінеді.
Бірінші топқа – таза ағынды сулар жатады. Бұл суларда тек температура жоғары болады және лас емес.
Судың екінші тобына – шаруашылық ағынды сулар – тазартусыз қалалық коллекторға тасталынады және қалалық тазартқыш сүзгілерде тазартылады.
Судың үшінші тобы майлы заттармен ластанған және тазартуды қажет етеді. Олардың құрамында (500 мг/л). Бұл топтағы сулар цехтың локальді қаққыштарына бағытталады.
Қаққыштар үшсекциялы тұндырғыштар пішінді, оларда майлы заттар бөлінеді және су қайтадан өндіріске қайтарылады.
Суды тазарту кезінде тек суқұбырлары тазармайды сонымен қатар өндіріске лас қоспалардың қайта баруының алдын алады.
Қоршаған ортаның жарылу қауіпін және оның алдын алу үшін өндірістерде вентиляция қондырғылары қойылады.
4.6.Табиғатты қорғау іс шараларын жүргізіп болғаннан кейін экологиялық зияндылық есебі
Кесте №12
Зат
|
V1,млн·м3/жылына
|
М1
|
С1
|
m2
|
Қалқыма заттар
|
50
|
0,49
|
0,66
|
Қалдық: құрғақ
|
1000
|
10,9
|
0,011
|
Азотжалпы
|
5-10
|
0,009
|
0,0009
|
Feжалпы
|
3
|
0,002
|
0,006
|
Cl-
|
350
|
9
|
0,03
|
SO42-
|
500
|
5
|
0,01
|
ХПК
|
60
|
2,8
|
0,08
|
БПК5
|
50
|
2
|
0,3
|
Фосфор
|
3,5
|
0,005
|
0,001
|
1. Дистилляцияланған глицерин өнімдерін өндіруде түзілетін зиянкестер келесі формуламен есептеледі.
M2 = C1 ˙ V
Мұндағы, V мына формуламен есептейді:
V = 8460 ˙ 5,16 = 43654 м3 су шығарылады
Дистилляцияланған глицерин өндірісі 6 т/тәулігіне, 1 жылда 320 күн жұмыс жасалынады.
30 · 282 = 1920 т/жыл
2. m2 – ді әр затқа есептейміз
SO2: m2 = 500 ˙ 43654· 10-6 = 21,83
Cl-: m2 = 350 · 43654 · 10-6 = 15,28
Қалқыма заттар: m2 = 50 ˙ 43654 ˙ 10-6 = 2,183
ХПК: m2 = 60 ˙ 43654 ˙ 10-6 = 2,619
БПК5: m2 = 50 ˙ 43654 ˙ 10-6 = 2,18
Фосфор: m2 = 3,5 ˙ 43654 ˙ 10-6 = 0,153
Азотжалпы: m2 = 5 ˙ 43654 ˙ 10-6 = 0,218
Feжалпы: m2 = 3 ˙ 43654 ˙ 10-6 = 0,131
Қалдық: құрғақ: m2 = 1000 ˙ 43654 ˙ 10-6 = 43,65
3. Барлық заттар үшін М1 мына формуламен есептеледі
SO2: М1 = 21,83 * 500 = 0,044
Cl-: М1 = 15,28 * 350 = 0,044
Қалқыма заттар: М1 = 2,183 * 0,75 = 2,9107
ХПК: М1 = 2,619 * 30 = 0,087
БПК5: М1 = 2,18 * 6 = 0,36
Фосфор: М1 = 0,153 * 3,5 = 0,044
Азотжалпы: М1 = 0,218 * 10 = 0,022
Feжалпы: М1 = 0,131 * 0,3 = 0,437
Қалдық: құрғақ: М1 = 43,65 * 1000 = 0,04
Осыдан:
=0,044+0,044+2,9107+0,087+0,36+0,044+0,022+0,437+0,04
=3,9887т/жылына
4. Келтірілуі мүмкін экологиялық зияндылық мына формуламен есептеледі:
У1 = γ · G · = 8037 · 1.2 · 3,9887 = 38468,61828тенге/жылына
Мұндағы γ, G бекітілген нормалардан алынды.
= У1 – У2 = 142409210,4 – 38468,61828 = 142370741,8172 тенге/жылына
Келтірілген зияндылық 38468,61828 тенге/жылына
Келтірілуі мүмкін болған зияндылық 142370741,8172 тенге/жылына
Достарыңызбен бөлісу: |